"Bereketli toprak" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-64, 38-60-87, 38-60-67
Email: bereketlitoprak@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Arassaçylyk düzgünlerine berk eýeriň!

• Şahsy gigiýenanyň kadalaryna we arassaçylyk düzgünlerine berk eýeriň! Elleriňizi ýygy-ýygydan sabynlap ýuwuň we hemişe arassa saklaň! Daşary çykanyňyzda antiseptiki serişdelerini elleriňize sepmegi endige öwrüň! • Burnuňyzyň nemli bardasyna oksolin melhemini çalyň!

31 Ýanwar 2021

Saglyk

Meýdan işleri gyzgalaňly barýar

Bäherden etrabynyň edermen hasyl ussatlary häzirki wagtda şu ýyl üçin meýilnama boýunça 12550 gektar meýdana gowaça ekmegi meýilleşdirip, meýdan işleriniň gerimini has ýaýbaňlandyrýarlar. Etrap tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň kuwwatly tehnikalary bilen meýdanlarda sürüm işini geçirmekde traktorlaryň 27-si doly güýjünde işledilýär. Olaryň güýji bilen şu güne çenli sürüm işleri tamamlanyp barýar. Bu işler etrabyň Magtymguly adyndaky hem-de «Mürçe», «Ýeňiş» daýhan birleşiklerinde has-da guramaçylykly geçirildi. Pagtaçy kärendeçiler agrotehniki çäreleriň öz wagtynda geçirilmegini gazanmak bilen şu ýylyň hasylynyň düýbüni göwnejaý tutmakda ähli meýdan işleriniň depginini gowşatmaýarlar.

31 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Pagtany gaýtadan işleýän senagat kärhanalarynda

Mary welaýatynyň pagtaçylary we oba hojalyk işgärleri «ak altyny» gaýtadan işlemekde uly işleri alyp barýarlar. Bu möhüm iş sebitiň ähli pagta arassalaýjy kärhanalarynda-da depginli dowam etdirilýär. Işe girizilenine golaýda 25 ýyl bolan, Türkmengala etrabynyň çäginde ýerleşýän pagta arassalaýjy kärhanasynyň işçileri bolsa, has ýokary görkezijileri gazanmak maksady bilen joşgunly zähmet çekýärler. Çünki mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda gurlup, ulanylmaga berlen, dünýäniň ösen ýurtlarynyň kämil enjamlary bilen enjamlaşdyrylan kärhanada öndürijilikli işlemek üçin ähli şertler bar. Kärhananyň ýyllyk kuwwatlylygy bolsa 45 müň tonna barabar. Bir ýylda şonça mukdardaky orta süýümli gowaça hasylyny gaýtadan işlemäge mümkinçiligi bolan kärhanada işine ezber işgärleriň 300-den gowragynyň 3 çalşykda işläp zähmet çekýändigini nazara alsaň, onda geçen çärýek asyryň dowamynda bu ýerde gaýtadan işlenen pagtanyň az bolmandygyna göz ýetirmek bolýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny zähmet üstünlikleri bilen garşylan işçiler şu günler gündelik 130-140 tonna hasyly gaýtadan işlemegiň hötdesinden gelýärler.

31 Ýanwar 2021

Telekeçilik

Baglaryň gyşky idegi

Lebap welaýatynyň Halaç etrabynyň «Ärsarybaba» daýhan birleşigi miweleriň dürli görnüşini öndürmekde welaýatda iri hojalyklaryň biridir. Daýhan birleşigiň bag agronomy Allaberdi Jomartowyň aýtmagyna görä, daýhan birleşikde bagbanlar bereketli hasyl almak üçin yhlasly zähmet çekýärler. Daýhan birleşiginiň başarjaň bagbanlary hakynda gürrüň edilende, Berdimyrat Öwezowyň, Atageldi Ýaraşowyň, Perhat Babageldiýewiň, Jumamyrat Meredowyň atlaryny ilki tutmak bolar. Tejribeli ýaşuly bagban Berdimyrat Öwezow bilen gürrüňdeş bolanymyzda, ol: «Ilki bilen, ekinleri ösdürip ýetişdirmegiň agrotehnikasy bitewi zynjyr mysalydyr, eger onuň ýekeje halkasy gowşasa, ösümligiň daýhanyň islegini ödemek mümkinçiligi peselýär.

31 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Balaryçylyk — düşewüntli pudak

Balarylary adamzat durmuşynda uly ähmiýete eýedir. Olaryň öndürýän önümleri — bal, mum, ýelim, gül tozanjyklary, balary zäheri (apitoksin) durmuşda giňden ulanylýar we ynsan üçin iň zerur önüm bolup hyzmat edýär. Şeýle-de, balarylaryň oba hojalyk ösümliklerini garşylyklaýyn tozanlandyrmakda we olardan ýokary hasyl almakda ähmiýeti uludyr. Balarylaryň kömegi bilen, miwe we bakja ekinleriniň hem-de ot-iýmlik ösümlikleriň hasyllylygyny 4 — 7 esse artdyryp bolýar. Balarylar bir gektar gülleýän gowaça meýdanyndan 100 — 300 kilograma çenli bal toplamaga ukyply. Olar pagtany garşylyklaýyn tozanlandyrmak netijesinde onuň hasyllylygyny 40 — 60 göterime çenli ýokarlandyrýarlar.

31 Ýanwar 2021

Saglyk

Toprak bejergisi — bol hasylyň özeni

(Hünärmeniň maslahaty) Ekerançylyk meýdanlarynyň medeniýetini gowulandyrmak, ekin dolanyşygyny ylmy esasda ýola goýmak, gowaça ekininden ýokary hilli bol hasyly almak üçin geçirilýän agrotehniki çäreleriň has kämil usullaryny ornaşdyrmak boýunça ýurdumyzda uly işler alnyp barylýar. Pagtaçylykda alynýan girdejini artdyrmagy bir gektardan alynýan hasyllylygy ýokarlandyrmagyň hasabyna gazanmak gerekdir. Munuň üçin gowaça ekinini ösdürip ýetişdirmekde ulanylýan çäreleriň her birini öz möhletinde we bildirilýän talaba görä geçirmegi gazanmaly. Her bir geçirilýän agrotehniki çäräniň gowaçanyň hasyllylygyny artdyrmakda belli bir goşandy bardyr. Her ýylky hasylyň düýbi gyş aýlaryndan tutulyp başlanýar. Şol döwürde geçirilýän her bir çäräniň talabalaýyk kadada geçirilmegi geljekki hasylyň ykbalyny çözýär.

31 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Sähra gämisi

Il arasynda «Düýe malym — dünýe malym» diýilýär. Munuň özeninde düýäniň süýdüniň, ýüňüniň jana şypa beriji melhemdigi, peýdalydygy barasyndaky hakykat bar. Biz hem düýe süýdüniň ähmiýeti, dermanlyk häsiýetleri dogrusynda belläp geçmegi müwessa bildik. Düýeleriň süýt önümlerini hem-de düýe süýdüniň we çalynyň hilini öwrenmek bilen meşgullanan türkmen alymlary düýeleriň süýtlüliginiň ýokarydygyny hem-de düýe süýdünde adam saglygy üçin zerur, ýokumly maddalaryň we keselleri bejerijilik häsiýetleriniň bardygyny tassyklapdyrlar. Türkmeniň bir örküçli arwana düýesi beýleki tohumlardan bolan düýeleriň arasynda has-da süýtli düýe hasaplanylýar. Alymlaryň geçiren ylmy-barlaglarynyň netijeleri düýäniň bir gije-gündizde berýän süýdüniň orta hasapdan 7 — 8 litre barabar bolýandygyny görkezýär. Ene düýeleri 18 — 20 aýa çenli döwrüň dowamynda sagýarlar we şu döwrüň içinde bir düýe 2800 — 3000 litr süýt berýär diýlip tassyklanylýar.

31 Ýanwar 2021

Haýwanat dünýäsi

Almany uzak wagtlap ter saklamagyň ylmy usuly

Biziň «Demirgazyk Türkmenistanyň şertlerinde miweleri we gök-bakja ekinlerini saklamak we gaýtadan işlemek» atly tema boýunça alyp barýan ylmy-barlag işimiz Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasy tarapyndan hasaba alnyp, onuň maksady ýurdumyzyň Daşoguz welaýatynda ösdürilip ýetişdirilýän almanyň giçki möhletlerde bişip ýetişýän sortlaryny öý şertlerinde we sowadyjylary ulanyp, önümiň harytlyk çykymyny ýokary derejede saklamakdan, ahyrynda önümçilige ornaşdyrmakdan ybaratdyr. Biz, esasan, alma miweleri uzak saklananda, onuň biohimiki görkezijilerine täsirini anyklamak boýunça ylmy işleri geçirýäris. Geçirilen biohimiki barlaglaryň netijelerine görä, tejribelerde ulanylan almalaryň himiki görkezijileri özara ep-esli derejede tapawutlanýarlar. Almanyň «Renet Simirenko» we «Starkrimson» sortlarynda gury maddalaryň mukdary, takmynan, bir derejede saklandy. «Golden delişesde» bolsa bu görkeziji beýleki sortlara görä, 2 göterime çenli ýokary boldy. Miweleriň şireleriniň düzümindäki gantlaryň mukdary babatynda «Golden delişes» sorty düzüminde 15,9 göterim gant saklap, ol barlanan nusgalaryň arasyndan iň hoşboý tagamy bilen tapawutlandy. Bu bolsa önümiň harytlyk gymmaty üçin ähmiýetli görkezijidir.

31 Ýanwar 2021

Ylym

Gowaçanyň täze sortunyň üstünde işleýäris

Pagtaçylyk — düşewüntli pudak. Ylaýta-da, inçe süýümli pagta gymmatlylygy bilen tapawutlanýar. Inçe süýümli gowaça süýümi dokma senagaty kärhanalary üçin gymmatly çig mal hasaplanýar. Ýüpek pagtanyň döwlet tarapyndan satyn alnyş nyrhy orta süýümli (nah) pagtanyňkydan ep-esli ýokarydyr. Inçe süýümli gowaçanyň süýüminden iň nepis ýüpek matalar dokalýar. Ýüpek pagtany ekmegiň daýhana-da, döwlete-de ykdysady taýdan örän ähmiýetlidigini aýratyn belläp geçmek gerek. Inçe süýümli pagtadan orta süýümli pagta garanyňda, matany tas 2 essä golaý köp alyp bolýar.

31 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Tebigy dermanhananyň melhemleri

«Türkmen sährasynyň ösümlik dünýäsi» atly goşgular toplumyndan Alym Prezidentimiziň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltliylmy-ensiklopediki kitaplaryny okap, sere gelen setirler

31 Ýanwar 2021

Edebiýat

Dolanyşyk donuna dolanan

«Köňül köle sary» hekaýalar toplumyndan Topraga tagzym edip, onuň bilen dil tapyşýan daýhan ýeri ýerlikli ulanmagyň ussady. Azaby abraý, deri dür. Yhlas eder her işde, gazanýany bol serişde. Alkyşly işleriň aňyrsy ahyrlamaýar. Topraga hyzmat, ekine ideg etmek onuň baş çelgisi. Ekin dolanyşygy usulyny ulanmak topragyň talaby, ekiniň islegi, daýhanyň daýanjy. Ýer bozurgar, hasyl eçiler, daýhanyň bagty açylar.

31 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Şanly toýa uly tutumlar bilen...

22-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Mejlisde döwlet durmuşyna degişli möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy, şeýle hem ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen resminamalaryň taýýarlanylan taslamalaryna garaldy. Mejlisiň barşynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew şu günler ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň dowam edýändigi, gowaça hasylynyň düýbüni tutmak boýunça ýazky ekiş möwsümine taýýarlyk işleriniň geçirilýändigi barada hasabat berdi. Şunda ýerleri gowaça ekişine taýýarlamak, pagta arassalaýjy kärhanalarda tohumlyk çigitleri taýýarlamak işleri utgaşykly alnyp barylýar.

24 Ýanwar 2021

Garaşsyzlyk

Özara hyzmatdaşlygyň täze basgançagy

Parahatçylyk, dost-doganlyk, birek-birege ynam hem-de hormat goýmak ýaly asylly ýörelgelere eýerip, hemişelik Bitaraplyk syýasaty esasynda dünýä döwletleri bilen oňyn syýasy-diplomatik gatnaşyklary, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygy alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň saýasynda göwher monjugy deýin biri-biriniň yzyndan düzülip gelýän günlerdir aýlarymyz il-ýurt bähbitli taryhy, syýasy möhüm wakalara, ýakymly hoş habarlara beslenýär. Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň at-abraýyny ýene bir ýola dünýäniň belentligine galdyran şeýle möhüm wakalaryň biri hem geçen hepdäniň penşenbe güni merjen paýtagtymyz Aşgabatda Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde barlamak, işläp taýýarlamak we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekmek dabarasy boldy. Dabaranyň barşynda iki dostlukly ýurduň Baştutanlary — hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de Prezident Ilham Aliýew onlaýn görnüşde bu möhüm resminamanyň kabul edilmegi bilen birek-biregi tüýs ýürekden gutladylar. Bu resminamada gadymdan gelýän hoşniýetli goňşuçylyk we dostlukly türkmen-azerbaýjan döwletara gatnaşyklarynyň ýokary derejesi beýan edildi.

24 Ýanwar 2021

Hyzmatdaşlyk

Harby gullukçylarymyz azyk bolçulygyna önjeýli goşant goşýarlar

Ýakynda biziň döredijilik toparymyz gadymy Merw topragynda boldy. Bizi Türkmenistanyň döwlet serhet gullugyna degişli bolan harby bölümiň serkerdeleri mähirli garşyladylar. Şol pursat özümiň serhetçidigime bolan söýgim has-da artdy. Biziň esasy maksadymyz harby bölümiň oba hojalyk pudagy boýunça alyp barýan işlerini içgin öwrenip, bu hakda degerli maglumat toplamak we ony serhetçilere, galyberse-de, halk köpçüligine ýetirmekdi. Bu babatda ilki özüne çeken zat, harby bölümiň kömekçi hojalygynyň düzüminde hereket edýän ýyladyşhanalarda serhetçi harby gullukçylarymyzyň alyp barýan işleri boldy. Harby gullukçylarymyz tarapyndan gurlan ýyladyşhanalarda gök-bakja ekinleriniň dürli görnüşlerini ösdürip ýetişdirmäge ähli mümkinçilikler döredilipdir. Pomidorlaryň, hyýarlaryň, limonlaryň we beýleki gök önümleriň düzüm-düzüm bolup duranyny göreniňde, serhetçi harby gullukçylarymyzyň zähmetiniň ýerine düşendigine şaýat bolýarsyň.

24 Ýanwar 2021

Telekeçilik

Ak bugdaý — bereket bulagy

Pederlerimiz: «Garyň känligi — gallaň bollugy» diýip ýöne ýere aýtmandyrlar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ak gara beslenip gelmegi-de, 2021-nji ýylyň galla hasylynyň bereketli boljagyndan nyşan. Ak bugdaýyň mekany bolan eziz Watanymyzyň agzybir halky bugdaýy, bugdaýdan öndürilýän önümleri maňlaýyna sylyp, esasy mukaddeslikleriň hatarynda goýýar. Ak bugdaýyň unundan taýýarlanýan pişmedir gatlamalar, çelpekler milli toýlarymyzda desserhanlarymyzyň datly nygmatlarydyr. Agzybir halkymyzyň gadymdan gelýän milli däp-dessurlary esasynda nesilden-nesle geçen bu süýjülik önümleri häzirki döwürde-de bäbek, galpak, sünnet, täze jaý, ýaş juwanlaryň durmuş, ýaşulularyň ak goýun toýlarynyň-da esasy nygmatlarynyň biridir. Uzak ýola gidilende, ýanyňa ýoldaş diýlip mele-myssyk çöregiň alynmagy-da, biziň şu günlerimize gelip ýeten däpleriň biridir.

24 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Önümleriň mukdary artdyrylýar

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, telekeçi Halmämmet Amanmämmedowyň Balkanabat şäheriniň Düzmergen ýaýlasyndaky bäş gektar ýerinde ýerleşýän ýyladyşhanasynda gök-önümleriň dürli görnüşlerini ösdürip ýetişdirmäge giň mümkinçilikler bar. Işe girizilenine onçakly köp wagt bolmasa-da, ýyladyşhanada eýýäm geçen ýylyň awgust aýynda oturdylan pomidor şitillerinden bol hasyl alnyp, ak bazarlara yzygiderli ugradylyp durulýar. Ýylyň başyndan bäri ýokary hilli pomidoryň eýýäm ýüzlerçe kilogramy taýýarlanyp, elýeterli bahadan halka ýetirildi. Döwrebap tehnologiýalar bilen üpjün edilen ýyladyşhananyň hünärmenleri möwsümiň dowamynda pomidor düýpleriniň her birinden ýigrimi kilograma golaý hasyl aljakdyklaryny belleýärler. Bu bolsa tutuş möwsümiň dowamynda ýygyljak pomidor hasylynyň umumy möçberiniň bir müň tonna barabar boljakdygyna şaýatlyk edýär. Gollandiýadan getirilen pomidor tohumlarynyň mineral dökünler bilen gurplandyrylyp, suwarylmagy bitginli we bol hasylyň kemala gelmegine getirýär.

24 Ýanwar 2021

Telekeçilik

Soýanyň ähmiýeti ara alnyp maslahatlaşyldy

Geçen hepdäniň şenbe güni uniwersitetimizde soýa ösümligini ýurdumyzyň şertlerinde ösdürip ýetişdirmek barada alymlaryň, uniwersitetiň tejribeli mugallymlarynyň hem-de oba hojalyk ugrundan işleýän telekeçi önüm öndürijileriň gatnaşmagynda giňişleýin maslahat geçirildi. Maslahatyň esasy maksady hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, daşary ýurt önümleriniň ýerini tutýan önümleriň sanyny we görnüşini artdyrmagyň hasabyna ykdysady ösüşi gazanmakdan, oba hojalygy bilen telekeçiligi has-da utgaşdyrmakdan, ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmakdan ybarat bolup durýar. Soýa ykdysady taýdan peýdaly ekin bolup, biziň gurak howa şertlerimizde onuň her gektaryndan ortaça 3,5 – 4,0 tonna däne öndürip bolýar. Soýanyň aralyk ekin hökmünde ekilip, tejribe geçirilmegi netijesinde topragyň gurplulyk derejesini ýokarlandyrýan iýmit maddalary bilen baýlaşmagyna oňyn täsir edýändigi hem-de onuň yzyna ekilen bugdaýyň her gektaryndan ortaça 2 – 3 sentner bugdaý hasylyny artyk alyp bolýandygy anyklanyldy.

24 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Tehnikalar ýaz ekişine taýýar edildi

Şu günler Köneürgenç etrap tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň agzybir işçi hünärmenleri «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem belent maksatlary nazarlap, iş depginlerini barha batlandyrýarlar. Häzirki wagtda bu ýerde ýaz ekişinde ulanyljak tehnikalar, olaryň tirkeg gurallaryny abatlamak işleri gyzgalaňly dowam edýär. Tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň dürli kysymly tehnikalarynyň sürümde 63-siniň, ekişde 38-siniň, bejergide 45-siniň güýjünden peýdalanmak göz öňünde tutulýar. Bu tehnikalaryň ählisi degişli hünärmenleriň gözegçiliginden geçirilip, zerur bolan tehniki hyzmatlar görkezilip, möwsüme taýýar edildi. Şeýle hem Tehniki hyzmat ediş kärhanasynda daýhan birleşiklere degişli bolan tirkeg gurallary abatlanyp, olara kebşirleýji, ýonujy, abatlaýjy ussalar tarapyndan zerur bolan bejergi işleri talabalaýyk geçirildi. Şonuň netijesinde boronalaryň 752, malalaryň 101, ekijileriň 57-si, dökün berijileriň 27-si, dökün pürküjileriň 36-sy, hatarara bejerijileriň 159-sy doly abatlanyldy. Gurallary abatlamakda Tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň tejribeli ussalaryndan Myrat Saparbaýew, Sapargeldi Togalakow, Gafur Abdullaýew, Abat Jumatow dagyny görkezmek bolar. Öz işine ezber bu ussalaryň her biri özlerine berkidilen işleri ýokary hil derejesinde berjaý etdiler. Munuň özi öňde duran iň jogapkärli möwsüm bolan ýaz ekişini gysga wagtda geçirmäge özüniň oňyn täsirini ý

24 Ýanwar 2021

Oba hojalyk

Saglyk başymyzyň täjidir!

Şahsy gigiýenanyň kadalaryna we arassaçylyk düzgünlerine berk eýeriň! Elleriňizi ýygy-ýygydan sabynlap ýuwuň we hemişe arassa saklaň! Daşary çykanyňyzda antiseptiki serişdelerini elleriňize sepmegi endige öwrüň! Burnuňyzyň nemli bardasyna oksolin melhemini çalyň!

24 Ýanwar 2021

Saglyk

Türkmen milli oýunlary

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary esasynda ýurdumyzyň ähli ýerinde ýaş nesliň dürli sport oýunlary bilen meşgullanmagy, wagtyny gyzykly geçirmegi üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Halkymyzyň geçmişine ser salsak, ýaş nesilleriň wagtyny gyzykly we many-mazmunly geçirmegi, akyl hem-de beden taýdan taplanmagy üçin ençeme milli oýunlar döredilipdir. Bu oýunlaryň nesil terbiýesinde uly ähmiýetiniň bardygyny görmek bolýar. Biz hem halkymyzyň durmuşynda, ýaşlaryň arasynda meşhur bolan milli oýunlarymyzyň käbiri dogrusynda gürrüň etmegi makul bildik. Altyn aşygym — alçy gop!

24 Ýanwar 2021

Miras