"Türkmen dünýäsi" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-45, 38-60-40, 38-60-44
Email: turkmendunyasi@sanly.tm

Habarlar

Döwletiň ykdysady kuwwaty — ilatyň durmuş abadançylygy

Akyldarlaryň aýtmaklaryna görä, ykdysadyýet ilkinji nobatda adamlaryň öz zähmetlerini hem-de akyl-paýhaslaryny ulanyp, özleri üçin zerur bolan şertleri we ýaşaýyş serişdelerini döretmekleridir. Onuň kadaly hereket etmegi döwletiň kuwwatly bolmagynyň iň esasy hem iň zerur şertidir. Sebäbi ykdysadyýetiň kömegi bilen döwlet özüniň ähli maddy baýlyklaryny edinýär, toplaýar, artdyrýar. Şonuň netijesinde-de, döwlet jemgyýet tarapyndan özüniň döredilmeginiň iň esasy we iň möhüm maksadyny durmuşa geçirip, jemgyýetiň maddy hem ruhy zerurlyklaryny kanagatlandyrmak mümkinçiliklerine eýe bolýar. Munuň şeýledigine öz durmuşymyzyň mysalynda-da göz ýetirýäris. Bilşimiz ýaly, 12-nji iýulda hormatly Prezidentimiz ykdysadyýetiň pudaklarynda şu ýylyň geçen alty aýynda alnyp barlan işleriň jemlerine bagyşlanan Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Mejlis döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň derejesini kesgitlemäge, anyklamaga ajaýyp meýdança boldy. Şol mejlisde degişli ýolbaşçy tarapyndan berlen 2024-nji ýylyň ýanwar — iýun aýlarynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň derejesine guwanmaga, ilatymyzyň ýaşaýyş-durmuş abadançylygynyň üpjün edilmeginiň ygtybarly binýadynyň bardygyna ynamy berkitmäge esas berdi.

Tygşytlylyk — rysgal berekediň çesmesi

Tebigat zähmetkeş halkymyza baýlyk baryny eçilipdir. Türkmen tebigaty ýerasty we ýerüsti baýlyklary, keremli daglary, ajaýyp sährasy, gül-gülälekli baýyrlary, tereň derýalary, gojaman deňzi, miweli we saýaly agaçlary, bag-bakjalary, dermanlyk ösümlikleri, täsin haýwanat dünýäsi bilen Ýer ýüzüni haýrana goýýar. Ýaşaýşy gowulandyrmagyň gözleginde bolan ata-babalarymyz ähli nygmaty tygşytly, ýerlikli ulanmagy gündelik durmuşyna ymykly ornaşdyrypdyr. Mysal üçin, babadaýhan pederlerimiz suwy ýerlikli ulanyp, toprakdan bol hasyl almagyň inçeliklerini öwrenipdirler. Olar ekiniň suwy ýetmese guraýandygyny, suwy artyk bolsa çüýreýändigini bilipdirler. Diýmek, ýerden bol hasyl almak üçin suwy örän rejeli peýdalanmaly. Bu bolsa irginsiz zähmeti talap edýär. erkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe halkymyz bolelinlikde, eşretli durmuşda ýaşaýar. Il-ulsumyzyň her bir güni şanly wakalara, toý-baýramlara beslenýär. Ülkämiziň nazu-nygmatlardan doly toý saçagy gözleri, göwünleri dokundyryp, agzybirligiň, zähmetsöýerligiň, tygşytlylygyň bereket bulagydygyny görkezýär. Şeýle-de halkymyz zaýaçylyga, isripçilige ýol bermez. Munuň bilen bagly Keý-Kowsuň «Kowusnama» eserinde gymmatly pikirler öňe sürlüp: «Her betbagtlygyň bir sebäbi bardyr, garyplygyň sebäbi-de zaýaçylykdyr. Diňe bir mal-döwleti harçlamakda däl, iýmek-içmekde, işlemekde, gürlemekde — haýsy zatda bolsa-da, isrip etme

Sagdyn maşgala — mizemez gala

Gadymy kitaplarda, köne golýazmalarda, dilden-dile geçip gelen edebi hem ahlak mirasymyzda, umuman, milli hazynamyzda maşgala binýadynyň berkligi hakda aýdylan zatlar juda kän. «Maşgalam — baş galam» diýip, öý-ojagyny mukaddes saýan eždatlarymyz, «Hatynym — halalym» diýip, zenanlarymyzy depesine täç eden ata-babalarymyz agzybirligiň, berekediň, edep-ekramyň, uýat-haýanyň, beden hem ruhy sagdynlygyň nusgalyk derejesini, maşgala berkliginiň mizemez nusgasyny bize miras goýupdyrlar. Bu gymmatly pikir-garaýyşlaryň Gündogaryň görnükli akyldary Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň hem esasy mazmunyny düzendigini onuň diwanlaryny okan her bir okyjy magat aňýandyr. Akyldar şahyrymyzyň maşgala mukaddesligi, perzent terbiýesi, arassa ahlaklylyk, maşgala wepalylyk ýaly zerur meseleler babatdaky şygra siňen garaýyşlary, pikir-oýlary has çuňdur, dürdänedir, manysyny hiç wagt ýitirmejek ruhy ýörelgedir. Şu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň: «Demokratiýanyň we ýeke-täk dolandyryşyň ilkinji sapaklary maşgaladan başlanýar. Hut maşgala türkmen jemgyýetiniň özeni bolup durýar» diýýän setirleri hakyda dolýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň döwlet wezipesine geçen ilkinji güni eden dabaraly çykyşynda «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ajaýyp şygary bolsa biziň döwrümiziň hukuk, demokratik ýörelgesi, maşgala, şahsyýet, jemgyýet bütew

Merkezi Aziýanyň Şekspiri

Onuň iş otagynda Magtymgulynyň esli möçberdäki haly portreti dur. Portretiň sag ýüzündäki çarçuwa salnan Hormat hatynda onuň «Magtymgulynyň dostlary» halkara jemgyýeti tarapyndan sowgat berlendigi ýazylypdyr. — Men her sapar şu ýazgylara gözüm düşende hyýalymda ilkinji sapar Magtymgulynyň ruhy älemine aralaşyşym, soňra ol älemiň bendiwany bolup galyşym bilen baglanyşykly wakalara dolanýaryn. Şol mahal kalbymy adaty bolmadyk ruhy galkynmalar gurşap alýar... — diýip, Su Woldram aýdýar.

«Yşk ýüregimde gaýnap»

Her bir millet dünýäde, köplenç, adyny arşa göteren beýik ogullary bilen tanalýar. Bir milletiň dünýä beren belli-belli şahsyýetleriniň her biri şol halkyň mertebe merduwanynda bir basgançakdyr. Türkmeniň adyny jahana ýaýan halkymyzyň beýik ogullarynyň biri bolsa şerepli sözleriň eýesi Magtymguly Pyragydyr. Akyldar şahyrymyzyň ynsan ähliniň ömür ýolunda könelmeýän meseleler hakda ýazan şygyrlary şu günlerimizde hem özüniň ähmiýetini ýitirmeýär. Söz sungatynyň piri dana Pyragynyň döredijiliginiň özenini ýagşy adam bolup ýaşamagy, ýagşy adamlara, ýagşylyklara ýaran bolmagy ündeýän şygyrlar düzýär. Şeýle-de bolsa, onuň akyl-paýhasa ýugrulan wesýetnamalar ýygyndysy diýip atlandyryp boljak döredijiliginde yşky şygyrlaryň aýratyn orny bar. Şolaryň üsti bilen hem şygrystanyň soltany Magtymguly Pyragynyň zenanlara bolan garaýyşlarynyň örän näzik, özüniň bolsa duýguçyl bolandygyna göz ýetirýäris.

Dostluk — asylly ýörelge

Ata-babalarymyzyň nesillere miras goýan dostluk, dostanalyk, agzybirlik ýaly ýörelgeleriniň gymmatyny halkymyz belent tutýar. Dostluk hoşniýetli gatnaşyklaryň binýadydyr. Adamzat gatnaşyklarynyň içinde dostluk mydama-da ilkinji orunda bolupdyr. Ömrüň dowamynda hakyky dostuň bolup, onuň bilen ýakyn aragatnaşykda bolmak her bir adama zerur. Saňa düşünýän pikirdeş dost bilen ömür atly uzak ýoldan egin-egne berip geçmek hemmeleriň islegidir. Türkmençilikde «Sylanyşyk iki taraplaýyn bolýar» diýilýär. Şonuň üçin hem dostluk bir adamyň zähmeti däl-de, eýsem, iki adamyň zähmetidir, yhlasydyr, düşünjeleriň gabat gelmegi ugrundaky çemeleşmeleridir. Diýjek sözüň, etjek hereketiň paýhasa ýugrulyp, hakykatyň tarapdary bolmak, duýgudaşlyk, wepalylyk ýaly häsiýetlere eýermek dostlugyň ilkinji şertleridir. Türkmeniň dana şahyry Magtymguly Pyragy: Ýaman til dost ýitirer,Hoş söz rehmet getirer.

Ömre gurbat, köňle söýget Pyragy

(Şahyrana kyssa) Pyragynyň şygyrlary ömre gurbat, köňle söýget. Pyragynyň pähimleri göwün üzre täsin söhbet. Bu şygyrlar ykballara sünnä bilen nagyş çaýar. Ony okan-diňlän ýürek giň asmanda ganat ýaýar. Şahyryň arzysy kändir gadym oguz illerinde. Onuň şygry ýaňlanýandyr bütin dünýäň dillerinde. Diýr, akyldar öwüdinde: «Namart asyl-ha mert bolmaz», hemem diýer pähim bilen: «Şagal-tilkiler gurt bolmaz». Hawa, dana, gurt gözünde ot ýanar hem ataş ýanar, merdanalar mydam mertdir, olar çyn ärlerden öner. Her bir sözüň, parasadyň ýüreklere gurbat, şahyr, seniň göwher öwütleriň durşy bilen sungat, şahyr! Pelsepeçi, sufist özüň, dünýä akylyňa haýrandyr, däne-däne pikirleriň tutuş jahana ýaýrandyr.

Perwana

(Hekaýa) Gara gädikden Hasar dagyna çykmak has-da amatly görülýär. Atlymy, eşeklimi, pyýadamy garaz, adam-garanyň «garynja gatnawy» özüne ýetik. Olaryň içinde çet ýurtlardan zyýarata gelen dünýä türkmenleri-de az däl. Iki kişiniň başy çatylsa, hezreti Magtymguludan söhbet açylýar. Şeýle söhbetdeşlikleriň birinde akyldar hakynda eşiden täsirli rowaýatymyň gylyny gyrman, alysdan ata Watanyny küýsäp, Pyragynyň nazary düşen topraga gelen arkadaşyma gürrüň berdim. Men ol rowaýaty ýazga-da geçirdim.

Çilim — saglyga zulum

Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022 — 2025-nji ýyllar üçin milli maksatnama hereketde Hormatly Prezidentimiz watandaşlarymyzyň sagdyn durmuş ýörelgesine eýermekleri, kadaly iýmitlenmekleri, zyýanly endiklerden gaça durmaklary, zähmet bilen dynç alşy utgaşdyrmaklary, şeýle hem ýokanç däl keselleriň öňüni almak üçin ähli mümkinçilikleri döredýär. Bu bolsa ilatyň ömrüniň dowamlylygynyň artmagyna, hassaçylygyň azalmagyna, howply ýokanç keselleriň öňüniň alynmagyna uly ýardam edýär.

Tymsallar

Bagyşlamagy başar Talyp mugallymyndan:

Kompýuterli sütün

◊ Türkmenistanlylar üçin elýeter, döwrebap kompýuter we ykjam «smart» enjamlaryny öndürýän milli «Agzybirlik tilsimaty» bilelikdäki kärhanasy dünýäniň belli «Microsoft» hem-de «Intel» kompaniýalary bilen hyzmatdaşlyk saklap, döwrüň bu ugurdan öňegidişliklerini öwrenýär we hünär başarnyklaryny kämilleşdirýär. Bu kärhanada öndürilýän «Bilimli» atly kompýuterler indi birnäçe ýyldan bäri döwlet Baştutanymyz tarapyndan 1-nji synpa barýan okuwçylara sowgat edilýär. ◊ Şahsy kompýuter üçin ilkinji täjirçilik klawiatura 1981-nji ýylda IBM tarapyndan çykaryldy. Häzirki wagtda ergonomiki, miniatýura we suw geçirmeýän 100-den gowrak dürli klawiaturalar bar.

Garagum

Sen sahaby durmuş atly depderiň,Ak urpak çägäňi söýdüm, Garagum!Tamdyr howry kimin yssy epgegiňEjizje süňňüme çoýdum, Garagum! Jomart sen keşbiňi aýdaýyn eýsem,Sen ynsanyň dosty waspyňy diýsem,Her bir ösümligiň janlara melhem,Tarypyň her ýana ýaýdym, Garagum!

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň BMG-niň Baş sekretarynyň ýolbaşçylygyndaky Birleşen Milletler Guramasynyň wekiliýeti bilen duşuşygyndaky ÇYKYŞY

(Aşgabat şäheri, 2024-nji ýylyň 6-njy iýuly) Hormatly Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary jenap Antoniu Guterriş!Hormatly wekiliýetleriň agzalary!

Türkmenistan — BMG: parahatçylygyň we ösüşiň hatyrasyna

Mälim bolşy ýaly, 6-njy iýulda paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň arasynda gepleşikler geçirildi. Munuň özi ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine gönükdirilen hyzmatdaşlygyň has-da ösdürilmegine ýardam etjek wakadyr. BMG bilen 1992-nji ýylyň 2-nji martyndan bäri dowam edýän hyzmatdaşlygymyz ikitaraplaýyn bähbitlerden hem oňyn netijelerden güýç alýar. Ol birek-birege ynanyşmagyň, hormat goýmagyň, düşünişmegiň mizemez esaslarynda alnyp barylýar. Şol köpugurly hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn ösdürmek we pugtalandyrmak Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatynda berk eýerýän ýörelgeleridir. Çünki Türkmenistan BMG-ä we onuň ýöriteleşdirilen düzümlerine ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň üpjün edilmeginde esasy kuwwatlandyryjy hökmünde baha berýär. Ýurdumyz bu düzümiň halkara konwensiýalarynyň 90-dan gowragyna goşuldy. Bu bolsa bilelikdäki taslamalaryň we maksatnamalaryň çäklerinde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk üçin ygtybarly esas bolup hyzmat edýär. Şeýle hem döwletimiz BMG tarapyndan ruhlandyrylýan 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça umumy tagallalara saldamly goşant goşýar. Onuň bu abraýly guramanyň Baş Assambleýasynyň wise-başlyklygyna hem-de birnäçe komissiýalarynyň, komitetleriniň, geňeşleriniň agzalygyna ençeme gezek saýlanyl

Resmi habar

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň medeniýet ulgamynda alnyp barylýan işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak, türkmen medeniýetini, sungatyny, edebiýatyny täze, kämil eserler bilen baýlaşdyrmak, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işini döwrüň talabyna laýyk derejede ösdürmek, döredijilik işgärlerini täze eserleri döretmäge ruhlandyrmak, halkymyza medeni taýdan ýokary hilli we döwrebap hyzmat etmek, şeýle-de Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet güni mynasybetli ýurdumyzda Medeniýet hepdeliklerini türkmen medeniýetiniň, sungatynyň, edebiýatynyň baýramy görnüşinde geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, 2025-nji ýylyň 22 — 27-nji iýuny aralygynda Ahal welaýatynda Medeniýet hepdeligini geçirmek bellenildi. Resminama bilen, Medeniýet hepdeligini geçirmek boýunça guramaçylyk topary döredildi we onuň düzümi tassyklanyldy. Medeniýet ministrligine, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetine, Türkmen döwlet neşirýat gullugyna, Türkmenistanyň Döwlet habarlar agentligine hem-de Ahal welaýatynyň häkimligine Medeniýet hepdeliginde sungatyň, çeper döredijiligiň görnüşleri boýunça medeni çäreleriň geçirilmegini we olaryň köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde giňden beýan edilmegini üpjün etmek tabşyryldy.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň BMG-niň Baş sekretarynyň ýolbaşçylygyndaky Birleşen Milletler Guramasynyň wekiliýeti bilen duşuşygyndaky ÇYKYŞY

(Aşgabat şäheri, 2024-nji ýylyň 6-njy iýuly) Hormatly jenap Baş sekretar!

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Magtymguly Pyragynyň Astanadaky ýadygärliginiň açylyş dabarasyndaky ÇYKYŞY

(2024-nji ýylyň 4-nji iýuly) Hormatly Maulen Sagathanuly!Hormatly dabara gatnaşyjylar!

Akyldaryň hormatyna ýadygärlik

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ŞHG) sammitine gatnaşmak maksady bilen, Gazagystan Respublikasyna iş sapary bilen baran türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz 4-nji iýulda Gündogaryň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň Astana şäheriniň merkezinde, Turan köçesiniň ugrunda oturdylan ýadygärliginiň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallasy netijesinde eziz Watanymyzyň çeper medeniýeti düýpli esasda öwrenilýär. Bagtyýar zamanamyzda ýurdumyzyň çäklerindäki taryhy-medeni ähmiýetli sungat ýadygärliklerinde ylmy-barlag işleri alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiz ýaş nesilleriň şöhratly taryhymyzy, medeni mirasymyzy we adamzat siwilizasiýasynyň irki döreýiş tapgyrlaryndan gözbaş alyp gaýdýan şekillendiriş sungatyny hemmetaraplaýyn çuňlaşdyryp öwrenmegi üçin giň ýol açyp berýär.

Arşdan-kürsden ýalkym saçýar «Arkadag»

Agzybirligi, erkanalygy, bagtyýarlygy, beýik özgerişleri bilen adamzady haýrana goýýan halkymyzyň, ata Watanymyzyň toý tutumynyň hem-de şan-şöhratynyň owazasy äleme ýaň salýar. Ýagşy arzuwlaryň wysala, belent maksatlaryň myrada gowuşýan ýerine öwrülen ýurdumyzy synlamak, ynsanperwer halkymyz bilen dost-dogan bolmak, ýakyn hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak üçin dünýäniň çar künjünden myhman gelýär. Olar eziz Diýarymyzyň gyralary güllere, zümerret baglara bürenip oturan, aýna ýaly tekiz, ýagty, döwrebap enjamlaşdyrylan şaýollaryny, köçelerini setirligine jäheklän Zeminiň ak guwy ýaly mermer binalaryny, älemgoşar çüwdürimli seýilgählerini seýran edip lezzet alýarlar. Türkmeniň toý döwresiniň we oňa mynasyp sowgatly barmak adatynyň özlerinde ýakymly täsir galdyrýandygyny nygtap, ony hupbulwatanlygyň naýbaşy nusgalaryndan biri hasaplaýarlar. Milli gahryman Görogly begiň: «Bir toý tutuň, älem galsyn haýrana» diýen joşgunly namasynyň häzirki döwrüň bagtyýarlyk hakykatyna öwrülendigini belleýärler. «Akylly» şäheriň bir ýyllygynyň hem-de türkmen halkynyň Milli Lideriniň, Dünýä türkmenleriniň ynsanperwer birleşiginiň Prezidentiniň doglan gününiň bellenen senesinde hem munuň şeýledigine nobatdaky gezek göz ýetirildi. Şol gün Arkadag şäheriniň häkimliginde goşa toý mynasybetli baýramçylyk maslahaty geçirildi. Dabara beslenip, göwünlere ganat, ýagty geljege uly ynam beren maslahatda «

Bag — Watanyň zynaty

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda birnäçe ýyl mundan ozal Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimizde ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek, Watanymyzyň ähli ýerini ýaşyl baglyga öwürmek maksady bilen her ýylyň ýaz we güýz pasyllarynda miweli, saýaly, pürli agaçlaryň millionlarça düýbüni oturtmak asylly däp bolup durmuşymyza ornaşdy. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu däbi Arkadagly Gahryman Serdarymyz üstünlikli dowam etdirýär. Netijede, bu günki gün tutuş ýurdumyzy ýaşyl baglyk gurşaýar. Berkarar döwletimiziň paýtagty Aşgabady bolsa indi diňe bir ak mermere beslenen şäher hökmünde däl, eýsem, ýaşyl baglyga, al-elwan güllere bürenip oturan «Baglar şäheri», «Güller şäheri» hökmünde hem tanaýarlar. Elbetde, gözel paýtagtymyzyň gür baglyga, dürli güllere bürenmeginde Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň tutanýerli we yzygiderli tagallalarynyň bardygyny aýratyn nygtamak gerek. Sanlyja ýyllaryň dowamynda Aşgabadyň töweregini gurşan arça tokaýlyklary hem göreniň göwnüni göterýär. Dogrusy, mukaddes Garaşsyzlygymyzdan ozal paýtagtymyzyň günorta bölekleriniň, Köpetdagyň etekleriniň kä ýerlerinde gyrymsyja ösümlikler görünýän ýalazy meýdan bolandygyny häzirki ýaşlara ynandyraýmagam ýeňil bolmasa gerek. Indi bolsa bütin Kesearkaç baglyga bürenip otyr. Aşgabadyň, Arkadag şäheriniň, Gökdepe, Bäherden etraplarynyň çäkl