"Güneş" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-68, 38-61-70, 38-61-59
Email: gunesh_tm@sanly.tm

Habarlar

Aşgabatda Hokkeý boýunça halkara ýaryşyna badalga berildi

Şu gün — 15-nji aprelde paýtagtymyzdaky Gyşky oýunlar sport toplumynda Hokkeý boýunça halkara ýaryşyna badalga berildi. Halkara hokkeý ýaryşynyň açylyş dabarasy aýdym-saza beslendi. Mälim bolşy ýaly, ýaryşa 10 döwletiň — Bahreýn, Belarus, Eýran, Gazagystan, Gyrgyzystan, Oman, Russiýa, Türkmenistan, Türkiýe we Özbegistan ýaly döwletleriň hokkeý toparlary gatnaşýarlar. Hokkeý boýunça geçirilýän halkara ýaryşy türgenleriň ussatlyklarynyň, tejribeleriniň artmagynda ägirt uly ähmiýetlidir.

Taryhyň şöhratly sahypasy

Taryh — açylmadyk syrly kitap mysaly. Onuň sahypalaryny açdygyňça, taryhyň ummasyz baýlygy, gizlenip ýatan syrly giňişlikleri açylar gider. Ine, türkmen halkynyň baý edebi mirasy hem şol kitap ýaly açylyp, bize taryhyň şöhratly sahypalary barada gürrüň berýär. 2024-nji ýylda Änew şäheriniň «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegi mynasybetli neşir edilen Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet» atly täze kitaby türkmen halkynyň müňýyllyklara uzap ýatan gadymy taryhyndan söz açýan gymmatly eserdir. 2024-nji ýylda «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» bolan Änewiň milli gymmatlyklary, edebi mirasy, ol ýerde saklanyp galan taryhy ýadygärlikleri hakynda giňişleýin söhbet açýan täze kitap hormatly Prezidentimiziň türkmen halkynyň baý hem syrly geçmişine bolan söýgüsiniň, hormatynyň ýüze çykmasydyr. Bu eserde Arkadagly Gahryman Serdarymyz türkmen topragynda ençeme gymmatlyklary, taryhy ýadygärlikleri özünde jemleýän Änew şäheri barada şeýle dürdäne sözleri belläp geçýär: «Gadymy Änew adamzat taryhyndaky möhüm merkezleriň biridir. Änew şäheri diňe taryhy bilen däl, eýsem, şu günki ajaýyplygy we uzak geljege gönügen ösüşli beýik maksatlary bilenem dünýäniň ünsüni özüne çekip bilýär».

Saglyk — baş baýlyk

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Diýarymyzda her ýylyň 7-nji aprelinde Bütindünýä saglyk güni giňden bellenilýär. Bu gün milli senenamamyzda dostlugyň, parahatçylygyň, sportuň, sagdynlygyň hem-de ruhubelentligiň belent ýörelgelerini dabaralandyrýan, jemgyýetimiziň agzybirligini, jebisligini alamatlandyrýan şanly sene hökmünde aýratyn orun tutýar. Ýurdumyzda «Saglyk» Döwlet maksatnamasyndan ugur alnyp, ilatyň saglygyny goramak, sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek, köpçülikleýin bedenterbiýäni, sporty ösdürmek boýunça giň gerimli hem-de aýdyň maksatly işler üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Uçar ganatym — bedew

Dünýäniň ähli gözelligini özünde jemleýän ahalteke bedewini ýakyndan synlamagyň özi uly bagt. Bedewe atlanmak bolsa uly dereje. Her ýyl ýurdumyzda geçirilýän ýazky hem-de güýzki at çapyşyklara ýaş nesliň wekilleriniň gatnaşmaklary-da begenjiňi, buýsanjyňy goşalandyryp, ýüregiňi joşa getirýär. Biz bedew atlara bagyşlanan çeper eserleri okap, olar baradaky filmlere tomaşa edip, atlaryň ganatlydygyna göz ýetirýäris. Bedew at — ýigidiň maksat-myrady. Şonuň üçin türkmen halky «At — myrat» diýýär. Ynsanyň iň ýakyn dosty, hemrasy bolan bedew öz eýesini maksat-myradyna ýetirýär. Halkymyzyň ýaşaýşynyň ähli döwürlerinde gamyşgulak bedewlerimiz şan-şöhratly taryhymyzy bezäp gelipdir. Dünýä atçylyk medeniýetiniň naýbaşysy hasaplanýan ahalteke bedewleri halkymyzyň genji-hazynasydyr, köňül buýsanjydyr we milli mirasydyr. Muňa türkmen halk döredijiliginde «At agynan ýerde toý bolar», «Irden tur-da, ataňy gör, ataňdan soň — atyňy», «Aty baryň ganaty bar» ýaly nakyllardyr atalar sözleri hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Ynsanperwerligiň beýik nusgasy

Ýagşylyk etmek, ynsanperwerlik, sahawatlylyk, mätäji goldamak ýaly milli ýörelgelerimiz türkmençiligiň iň ajaýyp häsiýetleridir. Haýyrly işleri goldamak, ýagşy işleriň başyny tutmak halkymyzyň döwletlilik ýörelgeleri bolup, olar nesilden-nesle geçirilýär. Müňýyllyklaryň dowamynda pederlerimiz iliň derdine ýaramak, birek-birege ýardam etmek, dertliniň derdini, bagtlynyň şatlygyny paýlaşmak ýaly ýörelgeleri durmuş tejribesinde kämilleşdirip, geljekki nesillere miras galdyrypdyr. Halk döredijiliginde, nusgawy edebiýatymyzda berk orun alan ýagşy ýörelgeler ynsanlary il-ýurt bähbitli işlere ruhlandyrýar. «Sahynyň gapysy açyk», «Haýyr dile goňşyňa, rysgal gelsin aşyňa», «Ber, berekediň artsyn!», «Bereket ondur, onusy-da düzdür», «Haýyr — bereket, nur — rehmet» ýaly atalar sözi hem muny subut edýär. Nusgawy şahyrlarymyzyň eserlerindäki setirler hem ýagşy gylyk-häsiýetleri terbiýelemäge gönükdirilendir. «Ejizi goldamak, mätäje hemaýat etmek pederlerimiziň iň naýbaşy adamkärçilik pentleriniň we däpleriniň biridir» diýýän Gahryman Arkadagymyzyň 2021-nji ýylyň 29-njy martynda Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyny döretmek hakynda taryhy Karara gol çeken pursatlaryndan bäri entek uzak wagt geçmedigem bolsa, bu gaznanyň serişdeleriniň hasabyna geçirilýän netijeli işler ençeme ojaga, howandarlyga, goldawa mätäç ýüzlerçe çaganyň kalbyna sahaw

Ýaş matematikleriň baýramçylygy

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW:— Biziň amala aşyrýan her bir işimiz, belent tutumlarymyz köňüllerimiziň guwanjy bolan şadyýan çagalarymyzyň bagtly geljegine gönükdirilendir. Şeýle wakalar bolýar, onuň şan-şöhraty yklymlar aşýar. Şeýle wakalar bolýar, taryhyň sahypasynda ebedi orun alyp, halkyň dilinde sena öwrülýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri hem şeýle şanly wakalaryň buýsanç bulagy.

Dag gözelligi

«Reňbe-reň gül açar ýaşyl ýaýlasy, Gark bolmuş reýhana çöli türkmeniň» atly döredijilik bäsleşigine Beýik söz ussady Magtymguly Pyragynyň döredijiliginde Watanymyzyň gözel tebigaty özboluşly janlandyrylýar. Sebäbi akyldar şahyrymyz tebigat gözelliklerine guwanyp, oňa seýli-seýrana çykmagy, dag tebigatyny, düz giňişliklerini, sährany synlamagy gowy görüpdir. Ol öz ýaşan, gezen ýerleri bolan häzirki Magtymguly etrabynyň daglyklarynda seýil edip, şygyr döredipdir. Bu hakda akyldar şahyr bilen bagly rowaýatlarda-da aýdylýar: «Magtymguly oňat eserleri döretmekden ötri, ýaz hem tomus wagtynda döwet galamyny hem depder-kagyzlaryny göterip, Etrek çaýlarynyň owadan kenarlarynda, salkyn saýalarda, gyşyna bolsa daglaryň ömür şemal düşmeýän ýyly gowaklarynda oturyp ýazýar eken».

Tebigatyň waspy

«Reňbe-reň gül açar ýaşyl ýaýlasy, Gark bolmuş reýhana çöli türkmeniň» atly döredijilik bäsleşigine Gündogaryň beýik akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň esasy aýratynlyklarynyň biri onuň türkmen tebigatynyň gözelligini ussatlarça wasp edenligidir. Daglar, bag-bakjalar, guş-gumrular, çeşme-çaýlar, janly-jandarlar... şahyryň şygryýetinde janly keşpde beýan edilýär. Muny onuň galamynyň astyndan çykan «Soňudagy», «Ýeli Gürgeniň», «Jahan peýda», «Ýaýlahlary bar», «Uçdum ýaranlar», «Bar meniň», «Baglar, heý» ýaly birnäçe goşgulary aýdyň görkezýär. Mysal hökmünde dana akyldaryň mirasynda görnükli orny eýeleýän «Türkmeniň» goşgusyna nazar salalyň.

Eýjejik gyzjagazlaryň şadyýan bäsleşigi

Zehinli gyzjagazlary ýüze çykarýan bäsleşik Bahar bägülleri kimin owadanja, kebelekler misli enaýyja, bilbiller ýaly saýrak dilli «eýjejikler», ine, bu gün bir ýere jemlendi. Dogry, güller, kebelekler, guşlar — olar tebigatyň, bahar paslynyň gözellikleri. Biziň gürrüňini etjek bolýan «eýjejiklerimiz» — Watanymyzyň bagtyýar körpeleri, zehinlije gyzjagazlary. Şeýle ukyply gyzjagazlary bir ýere jemlän bäsleşik bolsa «Iň eýjejik gyzjagaz — 2024» atly şadyýan bäsleşikdir. Bu bäsleşik Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen bilelikde guramagynda geçirilýär. Ýurdumyzyň umumybilim berýän orta mekdepleriniň 2 — 4-nji synplarynda okaýan zehinlije gyzjagazlar etrap, Aşgabat, Arkadag şäher we welaýat tapgyrlaryndan saýlanyp, bäsleşigiň jemleýji tapgyryna geldiler. Eýjejik gyzjagazlar bäsleşmäge, şatlanmaga, öz ukyp-başarnyklaryny görkezmäge paýtagtymyzdaky «Watan» kinokonsert merkeziniň bezemen sahnasyna çykdylar.

Goşgular çemeni

Ata pendi «Güne golaý barsaň ýakar,Çirkizersiň ganatyň.Şu pähimi unutmagyn,Oglum, uçýan halatyň!»

Adam bolmak kyn ...

Kömek KULYÝEW, ýazyjy. (Erteki-powest)

Ejemi begendiren gün

(Hekaýa) Her gezek kimdir birini begendirmek, ýa bolmasa, garaşylmadyk sowgat bilen geň galdyrmak hakda gürrüň açylsa, çagalygymyň bir menzilinde galan şu wakany ýadyma salýaryn.

Çaga kalbynyň owazy

Watanym Her gün şanly wakalara beslenýär,Ulus-il diňleýär sazyň, Watanym!Türkmen halky buýsanç bilen seslenýär,Geldi sowulmajak ýazyň, Watanym!

Pyşbaga

(Bolan waka) Ýazky dynç alyşda obada ýaşaýan mamalaryna gezelenje giden Aýlar çagalar bilen oýnamak üçin köçä çykdy. Köçäniň gyrasyndaky kölçä ekilen bägüller bu wagt bark urup açylypdy. Aýlaryň naşyja bägüli ysgamak üçin aşak eglenem şoldy, gökje ýorunjalaryň arasyndan çybşyldy eşidildi. Pyşbaga gözi düşen Aýlar begençli seslendi:

Täze dost

(Hekaýa) Enemiň daýymlara myhmançylyga gitmekçidigini, meni hem ýany bilen äkitjekdigini eşidenimde, birbada ýaýdandym. Bu, elbetde, meniň kän bir myhmançylyga gidip ýörmeýänligimden bolmaly. Öň baryp görmedik ýerim bolmasa-da, ol ýerde joram-a däl, deň-duş tanaýanym hem ýokdy. Daýymyň agtyklarynyň hem hiç biri deň-duşum däl. Enemem ol ýerde bir hepde dagy boljakmyş. Ol: «Öňi-soňy dynç alyş günleri, goý, oba ýerinde oýnap, hezil etsin» diýýär. Joraň bolmasa, gyzykly-gyzykly oýunlar oýnamajak bolsaň, nädip wagtyňy hezillikde geçirjek diýsene. Her niçigem bolsa, enemiň ýanynda daýymlara gidesimiň gelmeýändigini bildirmedim. Şeýdip, meniň paýtagtdan ýüzlerçe kilometr uzaklykda ýaşaýan daýymyň obasyndaky dynç alyş günlerim başlandy.

Ýaşajyk suratkeşleriň sergisi

Biziň redaksiýamyza özüniň çeken ajaýyp suratlaryny ugradan ýaşajyk suratkeş deň-duşlaryňyzyň biri Baýramaly etrabyndaky 17-nji orta mekdebiň 7-nji synp okuwçysy Begli Garaýewdir. Ol etrabyň çagalar sungat mekdebiniň 2-nji synpynda okap, surat çekmegiň inçe tärlerini öwrenýär. Onuň şu işlerini synlanymyzda bolsa geljekde ökde suratkeş boljakdygyna göz ýetirýäris. * * *

Akdepedäki ak mekdep

Häzirki wagtda bilim ojaklarynyň öňünde ylymly-bilimli, kämil şahsyýeti kemala getirmek esasy wezipe bolup durýar. Mekdep geçmişiň, şu günüň we geljegiň birleşýän ýeridir. Bilim her bir ynsana durmuşdaky ornuny tapmaga kömek edýär. Ata Watanymyzda bilim ulgamyny ösdürmek boýunça dünýä nusgalyk işler alnyp barylýar. Ýurdumyzda döwrebap mekdepler yzygiderli gurlup ulanylmaga berilýär. Ýakynda biz hem Ahal welaýatynyň Bäherden etrabyndaky 31-nji orta mekdepde myhmançylykda bolup, täze bilim ojagynda gazanylan ilkinji üstünlikler bilen ýakyndan tanyşdyk.

Ýürege ýakyn şanly sene

Süňňünde Bütindünýä saglyk gününi hem sygdyryp gelen aprel aýynda çagalar üçin hem ýakymly halkara baýramyň bellenilýändigini bilýärdiňizmi? Bilýänleriňize «Berekella!» diýýäris, bilmeýänleriňize-de «Zyýany ýok» diýýäris-de, bile öwrenýäris. Aslynda, her ýylyň 2-nji aprelinde Çagalar kitaplarynyň halkara güni bellenilýär. Şol gün bütin Ýer ýüzünde çagalar üçin ýazylan kitaplar bilen bagly köpsanly gyzyklyja dabaralar, kitap okalyşyklary, bäsleşikler we beýleki çäreler geçirilýär. Belki, şeýle dabaralaryň birine 2-nji aprelde siz hem gatnaşansyňyz. Çagalar kitaplarynyň halkara güni näme üçin 2-nji aprelde bellenilýär? Bu şanly sene bütin döredijiligini çagalara bagyşlan daniýaly ýazyjy Gans Hristian Anderseniň doglan güni bilen baglydyr. «Betnyşan ördejik», «Wepaly esger», «Gar perisi» ýaly çagalara niýetlenen köpsanly kitaplary ýazan ýazyjy mundan 219 ýyl ozal Daniýanyň Odense şäherinde hut şol günde doglupdyr.

Kitap

Dünýäň syry seniň bilen açylýar,Açylýar pelsepe, akyl, müň many.Paýhas eleginden pikir seçilýär,Kitap beýan edýär gözel dünýäni. Kitap beýan edýär saňa gerekli,Durmuşda peýdaly zerur zatlary.Anyk many bilen ýetirýär bizeDuýgulary, düşünjeleri, atlary.

Nesil dowamaty

ýa-da meşhur kompozitordan ylham Halkymyzyň ruhy dünýäsine kybap, ajaýyp saz eserlerini döreden Nury Halmämmedowy tanamaýan az-az bolsa gerek. Ussat kompozitor hakynda ençeme işler edilip, ýazgylar, makalalar, oçerkler, ýatlamalar ýazyldy. Biziň bu makalamyz meşhur ussadyň özüne däl-de, onuň neberelerine bagyşlandy.