"Watan" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-16, 38-61-17, 38-61-07
Email: watan@sanly.tm

Habarlar

Aşgabatda «Türkmentel — 2024» atly halkara forum öz işine başlady

Şu gün — 14-nji noýabrda paýtagtymyzda ýerleşýän Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň binasynda telearagatnaşyk, telemetriýa, habar beriş tilsimatlarynyň we teleradioýaýradyş enjamlarynyň «Türkmentel — 2024» atly XVII halkara sergisi we ylmy maslahaty öz işine başlady. Bu forum Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan Söwda-senagat edarasy bilen bilelikde guralýar.

Bagym bar — barym bar

Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda güneşli Diýarymyzyň gözel tebigatyny, ekologiýasyny, daşky gurşawy goramak babatynda alnyp barylýan syýasaty döwletimiziň raýatlary tarapyndan giň goldawa eýe bolýar. Ähli künjeklerde birnäçe ýüz müň düýp agaç nahallaryny, saýaly we miweli baglary oturtmak işi alnyp barylýar. Ýakynda — 9-njy noýabrda ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda ählihalk bag ekmek dabarasynyň güýzki möwsümine badalga berildi.

Paýtagtymyzda halkara tennis ýaryşy dowam edýär

11-nji noýabrda Aziýanyň we Ýewropanyň 12 ýurdundan türgenleri paýtagtymyza jemlän 14 ýaşa çenli ýetginjek oglan-gyzlaryň arasynda geçirilýän tennis boýunça «Ashgabat Open 2024» atly halkara ýaryşa badalga berildi. Bu waka Aşgabadyň halkara sport merkezi hökmünde ykrar edilýändiginiň, hormatly Prezidentimiziň hem-de Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary esasynda bedenterbiýäni, sporty ösdürmäge gönükdirilen işleriň nobatdaky aýdyň güwäsidir. Tennis boýunça «Ashgabat Open 2024» atly halkara ýaryşa türkmen türgenleri bilen birlikde, Beýik Britaniýadan, Hindistandan, Eýrandan, Iordaniýadan, Gazagystandan, Malaýziýadan, Birleşen Arap Emirliklerinden, Pakistandan, Täjigistandan, Türkiýeden, Özbegistandan ýaş tennisçiler gatnaşýar. Halkara ýaryşy ýokary derejede geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Bedenterbiýe we sport baradaky döwlet komitetinde ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekillerinden ybarat bolan iş topary döredilip, onuň ýerine ýetirmeli çäreleriniň meýilnamasy tassyklanyldy. Myhmanlara ýardam etmek maksady bilen, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň talyplaryndan ybarat meýletinçiler topary döredildi.

Ählihalk bag ekmek dabarasy geçirildi

9-njy noýabrda ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ählihalk bag ekmek dabarasynyň güýzki möwsümine badalga berildi. Döwlet Baştutanymyzyň tutuş ýurdumyz boýunça ýaýbaňlandyrylan bu asylly çärä gatnaşmagy onuň ähmiýetini has-da artdyrdy. Munuň özi paýhasly pederlerimiziň asyrlaryň dowamynda kemala getiren milli dessurlarynyň häzirki zamanyň ruhuna laýyk derejede ösdürilýändigini alamatlandyrýar.

Ministrler Kabinetiniň mejlisi

8-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň on aýynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça gündelik wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy. Milli parlamentde

Halkara ykrarnamanyň nyşany

8-nji noýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary komissarynyň kömekçisi hanym Ruwendrini Menikdiwelany kabul etdi. Myhman wagt tapyp kabul edendigi üçin hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza BMG-niň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň degişli güwänamasyny gowşurdy. Resminamada Türkmenistanda raýatsyzlygy aradan aýyrmak işinde gazanan uly üstünlikleri ykrar edilip, ýurdumyzda hemmeler üçin raýatlyga bolan hukuklary goramak boýunça alnyp barylýan işlere ýokary baha berilýär.

Çekseň zähmet — ýagýar rehnet

Ene topragyň rysgal-berekediniň we daýhan yhlasynyň sarpalanmasynyň nyşany bolan Hasyl toýy halkymyzyň uly ruhubelentlikde belleýän baýramlarynyň biridir. Bereketli toprak bilen yhlasly zähmetiň sazlaşygynyň ynsanyň bolelin durmuşynyň güwäsidigine pugta ynanýan il-ulsumyz «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda hem bu baýramy bagtyýarlyga besläp, uly dabaralar bilen belläp geçdi. «Daýhandan hereket — ýerden bereket» diýen parasatly pähimi döreden milletimiz ähli döwürlerde daýhançylyga iň asylly kärleriň biri hökmünde uly sarpa goýupdyr. Ajaýyp zamanamyzda hem oba hojalygy milli ykdysadyýetimiziň iň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda oba hojalygynda amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmelerden, döredilýän şert-mümkinçiliklerden ruhlanýan edermen babadaýhanlarymyz däneli ekinleriň, pagtanyň, gök we bakja ekinleriniň, miwedir ir-iýmişleriň bol hasylyny ösdürip ýetişdirýär. Berkarar Watanymyzda örküni topraga baglan oba hojalykçylaryň halal zähmetiň hözirini görmekleri üçin ähli şertler döredilýär. Daýhanlar kuwwatly oba hojalyk tehnikalary, mineral dökünler, ýokary hilli tohumlar bilen ýeňillikli şertlerde üpjün edilýär, önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy esasynda şu ýylyň hasylyndan başlap, pagtanyň, bugdaýyň döwlet satyn alnyş nyrhlarynyň ýokarlandyr

Ýaş tennisçileriň sport baýramy

Düýn — 11-nji noýabrda diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem, tutuş sebitiň sport merkezi hökmünde ykrar edilen paýtagtymyzda 14 ýaşa çenli ýetginjek oglan-gyzlaryň arasynda tennis boýunça «Ashgabat Open 2024» atly halkara ýaryşa badalga berildi. Aşgabadyň Olimpiýa şäherçesindäki Tennis toplumynda 16-njy noýabra çenli dowam etjek sport baýramyna ýaş ildeşlerimiz bilen birlikde Türkiýe, Hindistan, Özbegistan, Täjigistan, Gazagystan, Birleşen Arap Emirlikleri, Eýran Yslam Respublikasy, Iordaniýa, Beýik Britaniýa, Malaýziýa ýaly ýurtlara wekilçilik edýän zehinli tennisçiler gatnaşyp, baýraklar ugrunda göreşerler. Meşhurlygy artýan oýun

Zähmet gatnaşyklaryny üpjün etmegiň esaslary

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda bagtyýar halkymyzyň asuda durmuşyň hözirini görüp, tutanýerli zähmet çekmegi üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Ýurdumyzda her bir adamyň zähmete bolan hukugyndan doly peýdalanyp bilmegi baradaky kadalar milli kanunçylygymyzyň esasy ýörelgeleriniň biri bolup durýar. Türkmenistanyň zähmet kanunçylygy ýurdumyzyň Konstitusiýasyna, Türkmenistanyň Zähmet kodeksine hem-de zähmet hukugynyň kadalaryny özünde jemleýän beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryna esaslanýar. Esasy Kanunymyzyň kadalaryndan gözbaş alýan Türkmenistanyň Zähmet kodeksi zähmet hukugynyň esas goýujy çeşmesi bolup, bu babatdaky gatnaşyklary düzgünleşdirýär. Raýatlaryň zähmet hukuklarynyň döwlet kepillendirmelerini bellemek, zähmetiň amatly şertlerini döretmek, işgärleriň we iş berijileriň hukuklaryny we bähbitlerini goramak Türkmenistanyň Zähmet kodeksiniň maksatlary bolup durýar.

Milli lybasym

Gahryman Arkadagymyz «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynda: «Hünäri kämilleşdirmekde ukyp hem-de endik esasy orny eýeleýär» diýip belleýär. Pederlerimiziň ukyp-başarnygy bilen hünärli gollaryndan çykan lybaslary nepisligi, milli aýratynlygy bilen dünýä medeniýetine uly goşant goşup gelipdir. Bu ugurda oglanlar üçin döredilen «akgaýma» tahýalara, gyzlar üçin niýetlenen «gültahýalara», gelinler üçin taýýarlanan gülälekli sährany ýada salýan gyzyl ketenilere, kürtelere, mährem enelerimiz üçin dokalan düýpli gyňaçlara, ýigitler üçin dokalan gyrmyzy donluklara, ýaşululara niýetlenip dokalan çäkmenlik matalara, olardan tikilen lybaslara nazaryň düşende, gözüň dokunyp, bu ugurda yhlas edýän ussatlara guwanjyň artýar. Şeýle ussatlaryň biri hem il arasynda Kakajan telpekçi ady bilen tanalýan Rejep Rejepowdyr. Biz Rejep aga bilen milli lybaslar hakynda pikir alyşmak üçin onuň kiçiräk muzeýi ýada salýan dükanyna bardyk. Rejep agadan bu asylly käre başlaýşy barada soranymyzda, ondan «kakamdan ýa atamdan öwrendim» diýen hörpdäki jogaba garaşdyk. Ýöne alan jogabymyz başgaça boldy. Ol:

Kino sungatynyň ussady

Milli sungatymyzy ösdürmek, ussat halypalary ýatlamak, hatyralamak biz — medeniýet işgärleriniň borjudyr. Türkmeniň kino sungatyny dünýä ýaýmakda ençeme işleri bitiren halypalaryň biri, Türkmenistanyň sungatda at gazanan işgäri, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmeniň Altyn asyry» atly döredijilik bäsleşiginiň ýeňijisi Muhammet Söýünhanowdyr. Ol özüniň gysga, emma manyly ömründe türkmen kino sungatynda hiç kimiňkä meňzemeýän täsin komediýalary bilen bir hatarda, döwrüň wajyp meselelerine bagyşlanan täsirli dokumental filmleriň hem birnäçesini surata düşürdi. XX asyryň 70-nji ýyllary Muhammet aganyň öndümli işlän ýyllary bolýar. Ol ýaşlara niýetlenen «Söýmek gerek» atly filmi surata düşürip, söýginiň adamzady hemişe tolgundyryp gelendigini, ony goramagyň zerurdygyny ýaşlara ündew edýär.

Okatmagyň usulyýeti kämilleşdirilýär

Ýurdumyzda bilim özgertmeleriniň geçirilip, okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmek boýunça kabul edilýän maksatnamalar şol mümkinçilikleri giňeltmekde möhüm ähmiýete eýedir. Şu ýylyň 25-nji maýynda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen «Türkmenistanda umumybilim maksatnamalary boýunça okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň 2028-nji ýyla çenli Konsepsiýasy» we ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy. Milli bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen bu resminamada mekdebe çenli çagalar edaralarynda we orta mekdeplerde berilýän bilimiň üznüksizligini hem-de arabaglanyşygyny üpjün etmegiň wezipeleri kesgitlenendir. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň başlangyçlary bilen işlenip taýýarlanan bu Konsepsiýa esasynda iň gowy dünýä we milli tejribeleri esasynda bilim özgertmeleriniň täze tapgyryna badalga berildi. Okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmekde esasy ugur bilimli, ylymly, watançy şahsyýetleri kemala getirmek, okatmagyň hilini, bilimiň mazmunyny halkara ülňülere laýyk getirmek bolup durýar. Şunda pedagogik işgärleri taýýarlamagyň gerimini giňeltmek, mugallymlaryň hünär bilimlerini çuňlaşdyrmak baş wezipeleriň biri bolup, döwletimiz tarapyndan bu ugurlaryň ösdürilmegi üçin degişli şertler döredilýär.

Açyşlary bilen abraý alan

(Oçerk) Üstünden esli ýyl geçensoň, sahypalary saralan gazetlere göz aýlaýaň weli, şol ýyllaryň wakalaryna dolananyňy duýman galýaň. Bu gezegem şeýle boldy. Wah, ýogsam, orta boýludan deşli, tegelekden bugdaýreňk ýüzi hemişe ýylgyryp duran adamy men 20 ýyl bäri tanaýan. Birini taryplaberseň: «Goňşy oturypmydyň? Ýolda ýoldaş bolduňmy?» diýlip soralagan bolýar. Ýolda ýoldaş bolanym-a hak. Özem nijeme gezek. Bäri-bärem däl. «Altyn asyr» Türkmen kölüne, onuň baş akabalarynyň boýlaryna, ýurdumyzyň çägindäki suw howdanlaryna. Ýadarsyň, üst-başyň, ýüz-gözüň çaňjaryp durandyr, tot-tozandyr, ýöne keýpiň topugyňdan dökülýändir. Sebäbi saňa ýolbeletlik eden adam şu ugurdaky edaranyň ýolbaşçysy, özem şeýle bir aladaçyl, galdaw, guramaçy, barlan, görlen ýerlerdäki işlere bäş barmagy ýaly beletdir weli, sen: «Hernä, oňuna bolaýsady-da?!» diýip, ugran işiň göwnüňdäkidenem aňry bolup biteni üçin argynlygy duýmarsyň. Kiçigöwün bu adam bilen hoşlaşanyňda bolsa: «Wah, hemme kişi şeýle bolaýsady!» diýip oýlanarsyň.

Saglygymyzy goralyň!

Ýokanç däl keselleriň hataryna degişli keselleriň biri süýjüli diabetdir. Nädogry iýmitlenip, aşa köp agram almak, az hereketlilik, ýygy duş gelýän nerw dartgynlylygy süýjüli diabetiň döremegine sebäp bolup biler. Kä halatlarda çagalaryň arasynda süýjüli diabet keseliniň döremegine olaryň irki ýaşda ene süýdi bilen däl-de, emeli süýt garyndylary bilen iýmitlendirilmesi, körpä goşmaça iýmit berlende düzüminde köp mukdarda emeli garyndylary saklaýan azyk önümleriniň ulanylmagy sebäp bolýar. Her bir saglyk öýünde «Saglyk mekdepleri» döredilip, bu ýere gelýän raýatlara ýokanç däl keselleriň öňüni almakda kadaly iýmitlenmegiň, zyýanly endiklerden çetde durmagyň, fiziki işjeňligiň, zähmet bilen dynç alşy utgaşdyryp alyp barmagyň saglyga edýän oňaýly täsiri barada wagyz-nesihat işleri geçirilýär. Ylaýta-da, süýjüli diabeti iň irki döwürde ýüze çykarmak, döremeginiň öňüni almak üçin maşgala lukmanlary öz meýdançasynyň çäginde ýaşaýan töwekgellik şertleri bolan adamlaryň toparyny gözegçilikde saklamaly. Öňüni alyş barlaglaryndan geçmek bu keseli gizlin döwründe ýüze çykarýar.

Abuna — 2025

Hormatly okyjylar! 2025-nji ýylyň birinji ýarymy üçin «Watan» gazetiniň elektron we kagyz görnüşine abuna ýazylyşyk dowam edýär. Gazetiň çap görnüşiniň alty aýlygynyň bahasy 15 manat 30 teňňe.

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisi

Garaşsyz Watanymyzda asudalygy, abadançylygy üpjün etmek harby we hukuk goraýjy edaralaryň öňünde durýan möhüm wezipelerdir. 6-njy noýabrda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedowyň geçiren Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisinde hem degişli düzümler tarapyndan şu ýylyň on aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi. Mejlisiň dowamynda Watanymyzyň goranyş ukybyny berkitmek, Milli goşunymyzy iň täze tehniki serişdeler bilen üpjün etmek, esgerleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak, çagyryş boýunça harby gullugy geçýän gullukçylary harby gullukdan boşatmak we harby gulluga çagyrmak boýunça alnyp barylýan işler, döwlet serhediniň ygtybarly goralmagy bilen baglanyşykly görülýän çäreler barada hasabat berildi. Ýurdumyzda hereket edýän kanunlaryň we kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek, jemgyýetçilik tertibini saklamak, jenaýatçylygyň öňüni almak, Ýol gözegçiligi gullugynyň we Ýangyn howpsuzlygy gullugynyň işini döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirmek, kazyýet ulgamyny ösdürmegiň maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmek, düzümleýin edaralara sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça ýerine ýetirilen işleriň üstünde durlup geçildi.

Umumadamzat bähbitli beýik işler

Häzirki ajaýyp döwrümizde Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary bilen, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän beýik işler halkara derejesinde uly ähmiýete eýe bolup durýar. Mälim bolşy ýaly, ýakynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 79-njy sessiýasynyň 25-nji plenar mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy bilen «Merkezi Aziýa — parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy» atly Kararnama biragyzdan kabul edildi. Munuň özi ýurdumyzyň hoşniýetlilik ýörelgelerine eýerip, dünýäde parahatçylygyň höküm sürmeginiň tarapdarydygyny aýdyň görkezýär.

Döwletimiziň ynsanperwer ugry

Düýn — 8-nji noýabrda Aşgabat şäherindäki «Ýyldyz» myhmanhanasynda Merkezi Aziýada raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça ministrler derejesindäki sebitleýin maslahat geçirildi. Oňa Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň, Döwlet migrasiýa gullugynyň, Merkezi Aziýa we sebit döwletleriniň raýatsyzlyk meselelerine ygtyýarly edaralarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri hem-de halkara bilermenler gatnaşdylar. Maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň dünýä boýunça raýatsyzlygy ýok etmegi maksat edinýän BMG-niň «Men degişli bolýaryn» (#IBELONG) kompaniýasynyň on ýyllyk maksatnamasy boýunça borçlaryny doly ýerine ýetirendigi we şu ýylyň 15-nji oktýabrynda Ženewa şäherinde (Şweýsariýa) BMG-niň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary Komissarynyň 75-nji sessiýasynda yglan eden raýatsyzlygyň soňuna çykmak boýunça Global Alýansa goşulandygy barada çykyşlar edildi.

Maşgala goraglylygynyň hukuk binýady

Sagdyn maşgala sagdyn jemgyýetiň, sagdyn jemgyýet bolsa berkarar döwletiň sütünidir. Döwletiň abadançylygy, asudalygy, ösüşi hem özgerişi maşgaladan başlanýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly syýasaty netijesinde, ýurdumyzda adam hakynda edilýän alada döwrüň hem döwletiň öňünde durýan iň bir möhüm wezipeleriň biridir. Ýurdumyzda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe jemgyýetiň möhüm bölegi bolan maşgalanyň ruhy we maddy binýadyny berkitmekde uly işler amala aşyrylýar. Diýarymyzyň dürli künjeklerinde gurulýan ýaşaýyş jaý toplumlaryndan ýaş maşgalalara uzak möhletleýin, ýeňillikli karzlar bilen ýaşaýyş jaýyny edinmäge döredilen giň mümkinçilikler maşgalanyň maddy binýadyny has-da berkidýär.

Baglar — ýaşaýşyň ýaraşygy

Eziz Diýarymyzyň gözel tebigatyny goramak, halkymyzyň arassa ekologik gurşawda ýaşamagyny üpjün etmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýar. Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyjy esasynda ýola goýlan köpçülikleýin bag ekmek dabarasynyň Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilmegi hem munuň aýdyň mysalydyr. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň güýzki bag ekmek möwsümi hem ildeşlerimiziň müňlerçesini ata-babalarymyzyň sogaply işlerini dowamata besläp, tebigat bilen sazlaşykly ýaşamak ýaly asylly maksadyň daşynda jebisleşdirer. Häzirki wagtda dünýäniň ähli ýurtlarynda diýen ýaly howanyň hapalanmagyna garşy göreşmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Bu meselede ýurdumyzyň nusga alarlyk syýasaty ýöredýändigini bellemek ýakymlydyr. Arkadagly Gahryman Serdarymyz BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda eden taryhy çykyşynda we Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde geçirilen BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatynda (СOP-28) eden çykyşynda hem howanyň üýtgemegine garşy göreşmek boýunça anyk başlangyçlary öňe sürdi.