"Bereketli toprak" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-64, 38-60-87, 38-60-67
Email: bereketlitoprak@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Döwletliligiň mizemez binýady

Garaşsyzlyk — döwlet berkararlygynyň belent ykrarnamasy, döwletliligiň, millet bolmagyň berkden-berk binýady. Ata-babalarymyzyň erkinlik, özygtyýarlylyk hakynda arzuwlan döwletli döwri türkmeniň agzybirliginiň, döredijilik we gurujylyk ukybynyň datly miwesi. Mizemez döwletli bolmak ykbaly göterilen bagtyýar halkyň buýsançly geçmişine, şöhratly şu gününe, nurly geljegine guwanyp, mertebeli ýaşamagynyň kepili. Umumadamzat gymmatlyklaryna ummasyz goşant goşan gadymy jemgyýetiň asyl köklerine dolanmak asyrlaryň dowamynda kemala getirilen däp-dessurlaryň, ýol-ýörelgeleriň, ahlak-adatlaryň we medeniýetiň täzeçe rowaçlanmasy. Ylymly-bilimli, gujur-gaýratly nesilleriň paýhasly pederlerimiziň şan-şöhratyna mynasyp işleri bitirmeginiň, eziz Diýarymyzy mundan beýläk hem gülläp ösüşlere rowaçlandyrmagynyň, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň taryhyna buýsançly sahypalary ýazyp, şöhratly menzilleri dowamat-dowam eýlemeginiň baş şerti. Türkmenistan ynsanperwerlige, hoşniýetlilige ýugrulan binýatlyk hukuk resminamalaryny goldanyp, ählumumy parahatçylygyň hem-de abadançylygyň maksatlaryna doly laýyk gelýän oňyn syýasaty dowamly ýöredýär. Baky Bitarap Watanymyz Birleşen Milletler Guramasynda wajyp syýasy, ykdysady we ekologiýa başlangyçlary öňe sürüp, parahatçylyk dörediji, dost-doganlyk kadalaryna pugta eýeriji ýurt hökmünde halkara abraýyna mynasyp bolýar. Durnukly ösüş maksatnam

11 Iýul 2021

Garaşsyzlyk

Taryhda yz galdyran şaha

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlarydyr teklipleri esasynda döwletimiziň ruhy we medeni gymmatlyklarynyň birnäçesiniň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň, Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilendigi, ençemesiniň bolsa «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylan şu ýylyň ahyrlarynda girizilmegini gazanmak üçin degişli işleriň geçirilýändigi, gerekli resminamalaryň taýýarlanylyp ýörülmegi kalplarymyzda ýakymly duýgulary oýarýar.

11 Iýul 2021

Taryh

Ak keçäniň üstünde...

«Ýurduň gelin-gyzlaryny tanajak bolsaň, olaryň el hünärlerini synla» diýip aýdylýar. Keçe hem edil haly ýaly türkmen halkynyň gadymy el hünäri hasaplanýar. Milli mirasymyza, medeniýetimize uly sarpa goýulýan bagtyýarlyk döwrümiz türkmen keçesiniň ykbalyna Güneş şuglasyny çaýdy. Gelin-gyzlarymyz: «Gülüň owadan eken» diýip, keçe taýýarlamaga uly öwüşgin berýärler. Indi türkmen topragynda ençeme asyr bäri öndürilýän keçelerimiz nagyşlarynyň owadanlygy, jana melhemligi, gelin-gyzlarymyzyň gadymy senedi, ene-mamalarymyzyň gudratly elleriniň dowamy bolup, edil türkmen halylarymyz ýaly oňa bolan gyzyklanma, isleg, höwes barha ýokarlanýar. Türkmen keçesi pederlerimizden galan, özümiziňem çagalyk döwrümizi ýadymyza salýan janly hakykat. Ene-mamalarymyzyň:

11 Iýul 2021

Miras

Geliň, örtük dakynalyň!

Şahsy gigiýenanyň kadalaryna we arassaçylyk düzgünlerine berk eýeriň! Elleriňizi ýygy-ýygydan sabynlap ýuwuň we hemişe arassa saklaň! Daşary çykanyňyzda antiseptiki serişdelerini elleriňize sepmegi endige öwrüň! Burnuňyzyň nemli bardasyna oksolin melhemini çalyň!

11 Iýul 2021

Saglyk

Şüdügär sürümi gyzyşýar

Murgap etrabynda hasyly ýygnalan galla meýdanlarynda ýerleri şüdügärlemek işi gün-günden giň gerime eýe bolýar. Şu günki gün bu ýerde hormatly Prezidentimiziň daşary ýurtlardan satyn alyp beren kuwwatly sürüm traktorlarynyň ona golaýy işledilip, her günde 60 — 70 gektar möçberinde şüdügär sürüm işleri amala aşyrylýar. Ýerleri şüdügärlemekde has tapawutlanýan mehanizatorlaryň bolsa, Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň agzalarydygy bizi diýseň guwandyrýar.

11 Iýul 2021

Oba hojalyk

Balygyň iýmitlik gymmaty

Ilatymyz tarapyndan balyklardan iýmitlik maksady üçin balyk eti, kakadylyp duzlanan, gaplanan balyk önümlerine bolan islegler ýyl-ýyldan has-da ýokarlanýar. Balyk we balyk önümleriniň giňden peýdalanylmagy olaryň iýmitlik gymmatlygynyň ýokary bolmagy, düzüminde saklanýan beloklaryň bedende tiz özleşýändigi, bedene zerur bolan köp mukdardaky ýokumly maddalary özünde jemleýändigi bilen düşündirilýär. Önümçilikde balyklaryň iýmitlik gymmatyna etiniň çykymy we kaloriýa saklaýjylygy boýunça baha berilýär. Balyklarda köplenç ýagdaýda iýmitlik maksady üçin myşsa ulgamy peýdalanylýar. Olaryň görnüş aýratynlygyna baglylykda, etiniň çykymy 50 — 80 göterime golaý. Balyklaryň etiniň çykymy ýene-de birnäçe görkezijilere bagly bolýar: olardan balygyň ululygy, fiziologiki ýagdaýy, ýylyň möwsümi we beýlekileri aýtmak bolar.

11 Iýul 2021

Oba hojalyk

Ýer serişdeleri netijeli peýdalanylýar

2-nji iýulda hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli wajyp meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy, şeýle hem käbir taýýarlanan resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, gözegçilik edýän düzümlerinde ýer serişdelerini netijeli peýdalanmak boýunça ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işler barada hasabat berdi.

4 Iýul 2021

Syýasat

«Mert çykar myhmana güler ýüz bilen»

Paýtagtymyzda kaşaň «Arkadag» myhmanhanasy açyldy Ertekilerde kyrk derwezeli şäherler, olaryň läle-reýhanly çarbaglary, bagtyýar ilaty barada telim öwra okalandyr. Erteki ertekiligine galýar. Ondaky arzuwlar garramaýar. Wagt bolsa ähli zada öz täsirini ýetirýär. Biz häzir şol arzuwlaryň ertekiden çykyp, hakyky durmuşda hasyl bolýan döwründe ýaşaýarys. Şeýle döwrüň keşbine bolsa ak mermerli paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň mysalynda has-da aýdyň göz ýetirmek bolýar. Sebäbi paýtagtyň keşbinde döwletiň ykdysady kuwwatynyň maddy keşbi öz beýanyny tapýar.

4 Iýul 2021

Jemgyýet

Agyz suw üpjünçiligi ýokarlanýar

«Balkan welaýat agyz suw» birleşiginiň Bereket suw ýygnap paýlaýjy desga gullugynyň işgärleri ilatyň agyz suw bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmakda uly işleri edýärler. Desga gullugynyň işgärleri tarapyndan Bereket etrabynyň Garagum derýasynyň ugrunda ýerleşýän her biri bir million kubmetr bolan suwy saklamaga niýetlenen howdandan gelýän suw bölümiň birinji, ikinji önümçilik desgalarynda gaýtadan işlenilýär. Kuwwatlylygy ýigrimi müň kubmetr bolan önümçilik desgasynda arassalanan suw Bereket etrabynyň ilatly nokatlarynyň ýaşaýjylaryna ýetirilýär. Suw ýygnap paýlaýjy desga gullugynyň zähmetsöýer suw hojalyk işgärleri halkyň agyz suw üpjünçiliginiň ýokary derejede bolmagyny gazanmak bilen, diňe bir etrabyň däl, eýsem, welaýat merkezi bolan Balkanabat şäheriniň ilatyny hem agyz suwy bilen üpjün edýärler.

4 Iýul 2021

Jemgyýet

«Çeşmeli dagyň» ümzügi ileri

Häzirki döwürde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary ýurdumyzda azyk bolçulygyny artdyrmakda, dürli görnüşli azyklyk ekinleri halkara tejribesi esasynda ekip, ösdürip, olardan hem bol hasyl almakda yhlasly zähmetlerini gaýgyrmaýarlar. Türkmen telekeçileriniň ýurdumyzyň azyk senagatyna mynasyp goşant goşmagyna döwlet tarapyndan hem köp ýeňillikler döredilýär. Olar döredilýän ýeňilliklerden ýerlikli peýdalanyp, ilatyň islegini kanagatlandyrmak ugrunda janypkeşlikli zähmet çekýärler. Şeýle telekeçileriň birine Alty Dädebaýew diýýärler. Ol «Çeşmeli dag» hususy kärhanasynyň baş müdiri. Bu hususy kärhana 2008-nji ýylda açylyp, işe başlady. 2012-nji ýyldan bäri bolsa, Ahal welaýatynyň etraplarynda ýazky we güýzki ýeralmany ösdürip ýetişdirmekde önjeýli işleri alyp barýar. ýeralmany ösdürip ýetişdirmekde alyp barýan işleri dogrusynda hususy kärhananyň müdiri Hezret Azymow bize şeýle gürrüň berdi:

4 Iýul 2021

Telekeçilik

Baglary bar hatar-hatar...

Görogly etrabynyň «Aksaraý» daýhan birleşiginde «Hajy» ýabyň ýakasyny etekläp oturan baglar göreniň gözüni dokundyrýar. Bu baglaryň kimiňkidigini bilmeýänlerem «Tüweleme, yhlas edibilipdir, eýesi hakyky bagban ekeni» diýip geçýärler. Gürrüňi edilýän bagyň eýesi Baýram Hojaýew diňe bir etrapda däl, eýsem, welaýatda hem ussat bagban hökmünde tanalýan adamlaryň biri. Kärendeçi bagbanyň bagynda almanyň 150, erigiň 400, üljäniň 20, armydyň 100, garalynyň 50, şetdalynyň 25 düýbi ýylyň-ýylyna möwsümde bereketli hasyl getirýär.

4 Iýul 2021

Oba hojalyk

Gowaçanyň orta süýümli «Tohu — 17» sorty

Gowaçanyň «Tohu-17» sorty «Gossupium hirsutum» görnüşine degişli bolmak bilen, görnüşiçre daşlaşdyrma usuly bilen döredildi. Gibridleşdirme 1996-njy ýylda Türkmen oba hojalyk institutynyň Oba hojalyk ylmy-önümçilik merkeziniň Ýolötendäki ylmy-önümçilik synag hojalygynyň (öňki Pagtaçylyk ylmy-barlag instituty) tejribe meýdançalarynda geçirildi. Bu sortuň ýönekeý gibridi institutda saklanylýan, «Hindistan» nusgawy sort bilen çylşyrymly gibridleşdirmeden döredilen «Li-8109» sorty özara çakyşdyrylyp alyndy. Soňra bu gibridiň 1-nji neslinde, önümçilikde giňden ekilýän gowaçanyň orta süýümli «133» sorty bilen gaýtadan çakyşdyrma geçirildi (F1(Hindistan x Li-8109) x 133). «Hindistan» süýüminiň ýokary çykymlylygy (40 — 41 göterime çenli), «Li-8109» süýüminiň ýokary hili (2 — 3-nji tiplere degişli), «133» bolsa ýokary hasyllylygy bilen tapawutlanýardy. Gibridleşdirme «Hindistan» nusgawy sortunyň ýokary süýüm çykymlylygyny, «Li-8109» sortunyň süýüminiň ýokary hilini we gozasynyň iriligini, «133» sortunyň ýokary hasyllylygyny bir sortda jemlemek maksady bilen geçirildi. Sortuň ilkinji saýlantgy ösümligi 2002-nji ýylda saýlanylyp alyndy. 2009 — 2010-njy ýyllarda ilkinji, 2011 — 2013-nji ýyllarda bäsleşik, 2014 — 2016-njy ýyllarda «Ýolöten-49» ady bilen döwlet sort synag meýdançalarynda, 2019 — 2020-nji ýyllarda bolsa, «Tohu-17» ady bilen (Tohu-Türkmen oba hojalyk uniwersiteti, 17 — 2017-nj

4 Iýul 2021

Ylym

Her towşany tokly ýaly

— Men bularyň ikisinem öz derdime peýda edeni üçin örňedip başladym — diýip, Şaguly Taganlyýew melleginiň töründäki ýörite keteklerde saklanýan öý towşanlarydyr alabaý itlerine buýsançly bakyp durşuna sözüni dowam etdi: — Birmahal goşarym gurşup agyrdy. Şonda biri gowy görýän itiňi mähir bilen sypalasaň, aýrylar — diýdi. Biriniň güjüjegini sypaladym welin, haýry degäýdi. Itleriň adamlaryň degna kesellerinde haýyrlydygyny soň kitaplardan hem okapdym. Şondan soňam arassa ganly alabaý itlerini köpeldip başladym.

4 Iýul 2021

Oba hojalyk

Injir

Güneşli Türkmenistanda birnäçe miweli agaçlar bilen bir hatarda miwesi ençeme derde derman bolýan injir agajy hem ösdürilip ýetişdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy ensiklopedik kitabynda injir hakynda hem giňişleýin beýan edilýär. Häzirki wagtda injiriň 90-dan gowrak görnüşi Magtymguly ylmy-önümçilik synag merkezinde ideg edilýär we ylmy esasda öwrenilýär. Injir dünýäniň tropiki we subtropiki ýurtlarynda ýaýrandyr. Ol biziň ýurdumyz bilen birlikde Azerbaýjanda, Gruziýada, Täjigistanda, Özbegistanda giňden ösdürilip ýetişdirilýär. Ol uly ýaprakly, subtropiki miweli agaçdyr. Injir agajynyň 16-180C dereje sowukda ýerasty we ýerüsti bölegi doly sowuk urýar. Sowuga çydamsyz bolany üçin ol gyşyna birnäçe ýerlerde basyrylýar. Injir agajyny ösdürip ýetişdirmek üçin ýerasty suwlaryň ýakyn ýerleşýän ýerleri, çägesöw we toýunly çägesöw topraklar iň amatly ýerler hasaplanylýar. Injir agajy onuň çybygyny kökletmek arkaly köpeldilýär. Nahalhanada kökledilensoň, 1-2 ýyllyk injir nahallary mart ýa-da aprel aýlarynyň başlarynda hemişelik ýerine göçürilip oturdylýar. Bu agaç ekilenden soň, 2-3 ýyldan hasyl berip başlaýar.

4 Iýul 2021

Oba hojalyk

Şygryýet älemi

Alkyşymyz Galkynyp ganatly göwün,Hasyl bolup arzuwymyz.Ak ýürekden joşýar bu gün,Arkadaga alkyşymyz.

4 Iýul 2021

Edebiýat

Çar ýandan oba hojalyk täzelikleri

5G roboty daýhanyň kömekçisi Şwesiýanyň «Ekobot» startapynyň we «Telia» telekommunikasiýa kompaniýasynyň inženerleri «Ekobot Gen III» diýlip atlandyrylýan oba hojalyk robotyny 5G tizlikli Internet toruna birikdirmek üçin synag taslamasyna girişdiler. Täze taslama daýhanlaryň el zähmetini awtomatlaşdyrar we şeýlelik bilen, çykdajylary we daşky gurşawa zyýanly pestisidlere garaşlylygyny azaldar.

4 Iýul 2021

Oba hojalyk

Sary garpyz

Soňky ýyllarda Ýer ýüzünde garpyzyň dürli hili sortlary döredilip, seçgiçilikde gazanylan iň meşhur üstünlikleriň biri-de, sary garpyz hasaplanýar. Sary garpyz özüniň süýji tagamy bilen gyzyl garpyz bilen bäsleşýär. Ol ýabany afrikan garpyzy bilen adaty gyzyl garpyzyň çaknyşdyrylmagy netijesinde döredilipdir. Ýabany afrikan garpyzynyň etlek bölegi sary reňkli bolup, onuň içinde çigitleri az bolýar.

4 Iýul 2021

Oba hojalyk

Gyrmyzy jüptün

Gyrmyzy jüptün (latynça, Ceyx erithacus) jüptünler maşgalasyna degişli uly bolmadyk guşdur. Bu täsin guş, esasan, Aziýa sebitinde duş gelýär. Gyrmyzy jüptüniň bedeniniň uzynlygy 14 santimetre golaý. Ganatynyň uzynlygy 8 santimetre çenli bolup bilýär. Kellesi mämişi we gyzyl reňkli bolup, aýratyn öwüşgin berýär. Onuň çüňki we penjeleri gaty güýçli, guýrugy gysga bolýar.

4 Iýul 2021

Haýwanat dünýäsi

Gün urmasyndan goranalyň!

Şahsy gigiýenanyň kadalaryna we arassaçylyk düzgünlerine berk eýeriň! Elleriňizi ýygy-ýygydan sabynlap ýuwuň we hemişe arassa saklaň! Daşary çykanyňyzda antiseptiki serişdelerini elleriňize sepmegi endige öwrüň! Burnuňyzyň nemli bardasyna oksolin melhemini çalyň!

4 Iýul 2021

Saglyk

Aşgabat şäherinde we welaýatlarda 2021-nji ýylyň iýul aýynyň 05-ne bolmagyna garaşylýan

HOWA MAGLUMATY Aşgabatda: az bulutly howa bolup, gündogardan tizligi sekuntda 9 — 12 metre ýetýän şemal öwser. Howa gijesine +27...+29° maýyl, gündizine +43...+45° yssy bolar. Howanyň basyşy 726 mm, çyglylygy 5 — 25 %.

4 Iýul 2021

Tebigat