"Diýar" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-56, 39-95-30, 39-95-23
Email: diyar-zurnaly@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Röwşen geljege rowaç gadamlar

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylymyzyň 11-nji fewralynda geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi eziz Diýarymyzyň asudalygynyň, abadanlygynyň, parahatçylyksöýüji, zähmetsöýer merdana halkymyzyň agzybirliginiň, jebisliginiň ýene bir ýola aýdyň ýüze çykmasy bolup, biziň ýurdumyzda gülşen günleriň taryhy ähmiýetli möhüm wakalara baýdygyna bütin aýdyňlygy bilen güwä geçdi. Onda ençeme il-ýurt bähbitli wajyp meselelere garalyp, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşyny mundan beýläk-de ýokary göterjek wajyp çözgütleriň we möhüm resminamalaryň kabul edilmegi ýurdumyzyň bagtyýar raýatlaryny täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy. Elbetde, forumda kabul edilen «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» başymyzyň täji, gözlerimiziň röwşeni ata Watanymyzda giň gerimli özgertmeleriň täze tapgyrynyň başlanandygy baradaky hakykaty aýdyň şöhlelendirdi. Arada mermer paýtagtymyzyň merkezinde ýerleşýän şaýoluň ugry bilen öz peýwagtyma paýu-pyýada barýardym. Günüň nury bilen bäsleşip, lowurdap duran ak mermerli ýaşaýyş jaýlary, depesi asmana direýän köşk ýaly kaşaň binalar, şadyýana ýöräp barýan adamlar ünsümi aýratyn özüne çekýärdi. Olaryň arasynda hatda togsany basmarlan gojalaram, çaga göwünleri atygsap duran nowça balalaram, bezemen geýnip, gyzyl çog ýaly bolup, ýeriň gaý

1 Aprel 2022

Jemgyýet

Be­dew ba­dy ak ýol­la­ryň ro­wa­ny

Milli Liderimiziň «Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçýän ajaýyp ýylymyzda, ýagny milli senenama boýunça togsan dolup, bahar paslynyň ilkinji gününde Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna gelip, bu ýerde behişdi bedewler bilen didarlaşmagy, milli mirasymyza, alabaýlara guwanyp, özüniň durmuş ýoly baradaky ýatlamalaryny, pikir-garaýyşlaryny jemläp, täze eseri döretmäge girişmegi ajaýyp döwrümizde giňden ýaýbaňlanýan möhüm wakalaryň üstüni ýetirdi. Munuň özi döwletli döwranly, eşretli eýýamly Diýarymyzyň röwşen geljegi nazarlap, bedew bady bilen öňe, diňe öňe barýandygy baradaky belent hakykaty täze many-mazmun bilen baýlaşdyrdy. Umumadamzat gymmatlygyna ummasyz goşant goşup, bäş müňýyllyk taryhyna buýsanýan halkymyzyň milli guwanjyna öwrülen ahalteke atlarymyz dünýä medeniýetiniň deňsiz-taýsyz baýlygyna öwrüldi. Milli Liderimiziň gamyşgulak bedewlerimize bagyşlap ýazan kitaplary Ýer ýüzünde giňden meşhur bolup, diňe bir öz halkymyza däl, dünýä jemgyýetçiligine bedewlerimiz hakda gymmatly maglumatlar bilen tanyş bolmaga giň mümkinçilikleri döretdi. Täze taryhy döwürde ahalteke bedewi Diýarymyzyň öz ösüşinde bedew bady bilen ägirt uly üstünlikleri gazanýandygynyň ajaýyp nyşanyna öwrüldi. Milli Liderimiz tutuş kalby bilen bedewlere belent sarpasyny, mährini siňdirip, olar baradaky aladany, ahalteke tohumly bedewleriň arassa ganlygyny gorap

1 Aprel 2022

Jemgyýet

San­ly ul­gam — döw­rüň ta­la­by

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn esasda geçirmek, ýokary maýa goýum işjeňligini üpjün etmek, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny güýçlendirmek, durmuş ulgamlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, şeýle hem döwlet bilen hususy bölegiň hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak babatda ägirt uly işler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklaryna täze innowasion we şol sanda sanly tehnologiýalary ornaşdyryp, elektron resminamalar dolanyşygyna hem-de elektron şahsyýetnamalar ulgamyna geçmek, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti, sazlaşykly işleýän elektron senagatyny döretmek, sanly aragatnaşyk babatynda şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmak ýaly wezipeler orta çykýar. Bu wezipeler maglumat-aragatnaşyk, şol sanda Internet hyzmatlarynyň hiliniň we ygtybarlylygynyň ýokarlandyrylmagyny, adamyň aň-bilim mümkinçilikleriniň doly derejede ulanylmagyny talap edýär. Şeýle hem zähmet kanunçylygyny döwrebaplaşdyrmak, halkara ülňüleriniň talaplaryna laýyklykda döwlet statistika ulgamlaryny özgertmek, standartlaşdyrmak we ätiýaçlandyrmak boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirildi.

1 Aprel 2022

Tehnologiýa

Şöh­ra­ty ja­ha­na ýaý­ran, du­ta­rym!

Bäş müň ýyllyk taryhyna buýsanýan halkymyzyň milli medeni gymmatlyklaryny halkara giňişligine çykarmak, şonuň bilen birlikde ynsanperwer ulgamda gatnaşyklary işjeňleşdirmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarydyr. Häzirki döwürde türkmen halkynyň baý taryhynyň, milli mirasynyň çuňňur öwrenilmegine aýratyn üns berilýär. Milli medeni mirasymyzy aýawly saklamak, olary geljekki nesillerimize ýetirmek döwletimizde esasy wezipeleriň biridir. Ýurdumyzda halkymyzyň saz sungatyny öwrenmek hem-de wagyz etmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Bu babatda ylmy gatnaşyklary ösdürmek, iri daşary ylym merkezleri we bu ugurdaky halkara düzümleri, şol sanda ÝUNESKO bilen giňden hyzmatdaşlyk möhüm ugurlaryň biridir. Dutar ýasamak senetçiliginiň, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungatynyň ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilmegi möhüm taryhy  waka boldy. Türkmenistan ÝUNESKO-nyň esas goýujy halkara hukuk resminamalarynyň aglabasyna goşulmak bilen, olary resmi taýdan ykrar etdi. Ýurdumyz ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygynyň halkara hukuk esaslarynyň berkidilmegine, dünýäniň halkara ylmy we medeni-ynsanperwer giňişligine işjeň goşulmaga mümkinçilik berýän bilelikdäki birnäçe maksatnamalaryň amala aşyrylmagyna gatnaşýar. Watanymyzyň çäginde halkymyzyň geçmişini özünde jemleýän taryhy-medeni ýadygärlikleriň we medeni gymmatlyklarymyzyň ençemesi ÝU

1 Aprel 2022

Miras

Yn­san kal­by­na ýag­şy­lyk şug­la­sy­ny çaý­ýan Py­ra­gy

Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy barada gürrüň edilende, ussat ýazyjymyz Nurmyrat Saryhanowyň meşhur «Kitap» hekaýasyndaky Welmyrat aga biziň köpümiziň ýadymyza düşýän bolsa gerek. «Nan atly, il pyýada» diýilýän gowgaly döwürde bar mydary, gözüni dikip duran ýeke guba düýesini beýik dananyň kitabyna çalşan bu sähraýy ýaşuly türkmeniň Magtymgula bolan ylahy söýgüsiniň, hormat-sarpasynyň düýpsüz ummandygyny sadadan beýiklik bilen Aý dogan ýaly aýdyň, äşgär etdi.  Gahryman Arkadagymyz: «Magtymguly Pyragy ajaýyp eserleri döreden, halkymyzyň müňýyllyklaryň dowamynda kemala gelen pelsepesini, kalbynyň owazyny, isleg-arzuwlaryny dünýä ýaýan beýik söz ussadydyr. Akyldar şahyrymyzyň agzybirlige, jebislige, ynsanperwerlige çagyrýan ajaýyp şygyrlaryny halkymyz ruhy ýörelge, durmuş kanuny hökmünde kabul edipdir» diýip belleýär. Agzybirlik, jebislik, bitewülik ýörelgesini ölmez-ýitmez şygyrlary arkaly bütin ömründe watandaşlaryna wagyz eden, «Bir suprada taýýar kylynsa aşlar. Göteriler ol ykbaly türkmeniň» diýen dürdäne setirleri döreden akyldaryň Berkarar döwletimiziň rowaçlanjakdygyna mundan birnäçe asyr öň welilik bilen akyl ýetirendigi has-da guwandyryjydyr.

1 Aprel 2022

Edebiýat

Aba­dan­çy­ly­gyň ro­waç men­zil­le­ri

Hak­dan ha­lat­ly, köň­li sa­ha­wat­ly hal­ky­myz ki­ta­ba hal­kyň ru­hy-ah­lak gym­mat­lyk­la­ry­ny özün­de jem­le­ýän, ony ebe­di­leş­dir­ýän mu­kad­des­lik hök­mün­de ga­ra­ýar. Gahry­man Ar­ka­da­gy­myz hä­zir­ki za­man jem­gy­ýet­çi­li­gin­de ha­ky­ky gym­mat­lyk­la­ryň mad­dy baý­lyk­da däl-de, eý­sem adam­lar­da­dy­gy­ny, ola­ryň bi­li­min­de­di­gi­ni, hü­när de­re­je­sin­de­di­gi­ni hem-de päk zäh­met­le­ri­niň ne­ti­je­sin­de­di­gi­ni aý­ra­tyn bel­le­ýär. Ru­hy gym­mat­lyk­la­ryň göz­ba­şy bo­lan ki­tap bü­tin dün­ýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň ha­ty­ra­sy­na halk­la­ry ýa­kyn­laş­dyr­ýar, ola­ryň ösü­şe we dö­ret­mä­ge bo­lan is­leg­le­ri­ne ba­dal­ga ber­ýär. Äh­li üs­tün­lik­le­riň hem ro­waç­lyk­la­ryň göz­ba­şyn­da ki­ta­byň du­ran­dy­gy je­del­siz­dir. Ru­hy gym­mat­lyk­la­ryň göz­ba­şy bo­lan ki­ta­ba go­ýul­ýan hor­mat-sar­pa­nyň Di­ýa­ry­myz­da örän ulu­dy­gy buý­san­dy­ry­jy­dyr. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň Di­ýa­ry­myz­da we onuň çäk­le­rin­den da­şar­da hem uly meş­hur­ly­ga eýe bo­lan ki­tap­la­ry, yl­my iş­le­ri, köp ­jilt­li düýp­li eser­le­ri ýaş nes­li wa­tan­çy­lyk hem-de asyr­la­ryň do­wa­myn­da eme­le ge­len ah­lak gym­mat­lyk­la­ry esa­syn­da ter­bi­ýe­le­mek­de örän mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­dir. Mil­li Li­de­ri­mi­ziň «Aba­dan­çy­ly­gyň röw­şen ga­dam­la­ry» at­ly ki­ta­by hem iň­ňän mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­di­gi bi­len aý­ra­tyn ta­pa­wut­lan­ýar. Ki­

1 Aprel 2022

Jemgyýet

Now­ruz baý­ra­my – ýa­zyň sol­ta­ny

Diýarymyzda mil­li däp-des­sur­la­ry­my­zy di­kelt­mek ug­run­da alnyp baryl­ýan taý­syz ta­gal­la­la­ryň ne­ti­je­sin­de türk­men hal­ky her ýy­lyň 21-22-nji mar­tyn­da Mil­li ba­har baý­ra­mynyň çäklerinde Hal­ka­ra Now­ruz gü­nü­ni uly da­ba­ra bi­len giň­den bel­läp geç­ýär. Ga­dy­my Now­ruz baý­ra­my müň­ýyl­lyk­lar­dan göz­baş alyp gaýd­ýan pa­ra­hat­çy­lyk, dost­luk, yn­san­per­wer­lik we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk däp­le­ri­ni özün­de jem­le­ýär. Now­ruz baý­ra­my her ýyl ýur­du­myz­dan baş­ga-da, Tür­ki­ýe, Öz­be­gis­tan, Ga­za­gys­tan, Eý­ran, Ow­ga­nys­tan, Azer­baý­jan, Tä­ji­gis­tan, Yrak, Hin­dis­tan, Gyr­gy­zys­tan döw­let­le­rin­de hem-de beý­le­ki se­bit­ler­de giň­den bel­le­nil­ýär. Now­ruz baý­ra­my geç­miş­de eke­ran­çy­la­ryň ara­syn­da has da­ba­ra­ly ýag­daý­da bel­le­ni­lip ge­çi­lip­dir. Ol so­wuk gün­le­riň yz­da gal­ma­gy­ny, te­bi­ga­tyň gaý­ta­dan oýan­ma­gy­ny, eke­ran­çy­lyk iş­le­ri­ne gi­ri­şil­me­gi­ni ala­mat­lan­dy­ryp­dyr. Now­ru­za ga­bat­lap hal­ky­myz naz-nyg­mat­lar taý­ýar­lap­, ýa­ňy gö­ge­ren ýa­şyl bug­daý­dan se­me­ni bi­şi­rip, bi­rek-bi­re­ge hö­dür-ke­rem edip­dir­ler.

1 Aprel 2022

Jemgyýet

Beýik zamana buýsanç

Gün­ler geç­ýär bir-bi­ri­ne sep­le­şip,Aý­lar geç­ýär bir-bi­ri­ne ut­ga­şyp, Ady ýa­ly ny­şa­ny hem üýt­ge­şik,Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy­nyň. Hal­kyň bag­ty çü­wüp, go­şa ýaz gel­ýär,Da­ba­ra­myz dün­ýä ýü­zü­ne dol­ýar.Hem­me­ler bu bag­ty ýü­zü­ne syl­ýar.Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy­nyň.

1 Aprel 2022

Edebiýat

Halkyň Arkadagly zamanasy bu

Türk­me­niň yk­ba­lyn Ar­şa gö­te­ren,Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy bu.Her oja­ga rys­gal döw­let ge­ti­ren,Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy bu. Gün­diz nur­ly, gi­je­ler­de ýal­kym bar,Kö­ňül­ler joş ur­ýar, ýü­rek gal­kyn­ýar Mil­li Li­der diý­ýär: «Eziz hal­kym bar»,Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy bu.

1 Aprel 2022

Edebiýat

Ösü­şiň Türk­men nus­ga­sy

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow:— Biziň döwletimiz zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, talyp haklarynyň we döwlet kömek pullarynyň möçberlerini artdyrmak, şeýle hem ilata beýleki durmuş kömeklerini bermek boýunça görülýän çäreleri hiç wagt ünsden düşürmez. Bar­ha ro­waç­lan­ýan ýur­du­my­zyň dur­muş-yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­tyn­da ila­tyň dur­muş taý­dan go­rag­ly­ly­gy­ny has-da ýo­ka­ry de­re­jä çykar­mak ba­ba­tyn­da ne­ti­je­li çä­re­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Munuň öze­nin­de bol­sa halkyň hal-ýag­da­ýy­ny düýp­li ýo­kar­lan­dyr­mak, eş­ret­li dur­muş­da ýa­şat­magy ýa­ly mö­hüm we­zi­pe­ler dur­ýar. Bu iş­ler ba­zar yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry­na ge­çil­ýän şert­ler­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dur­nuk­ly we saz­la­şyk­ly ösü­şi­ni üp­jün ed­ýär.

1 Aprel 2022

Hyzmatdaşlyk

Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň da­ýan­jy

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylymyzyň 11-nji fewralynda geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisinde kabul edilen «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» örän möhüm ähmiýete eýedir. Elbetde, ýurdumyzyň energetika kuwwatyny has-da artdyrmak bu Milli maksatnamada göz öňünde tutulan esasy wezipeleriň biri bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz öz çykyşlarynda ýangyç-energetika toplumyny ösdürmäge, uglewodorod serişdelerini gaýtadan işlemek boýunça innowasion önümçilikleri döretmäge aýratyn ünsi çekip, eksport mümkinçiliklerini diwersifikasiýa ýoly bilen giňeltmegiň, şeýle hem energiýa serişdelerini ibermegiň köpugurly ulgamyny emele getirmegiň ykdysadyýetimizi ösdürmekde örän möhümdigini belleýär. Hakykatdan-da, Türkmenistan ýurdumyzda dünýäniň esasy energetika döwletleriniň biri bolmak bilen, BMG-niň howandarlygynda energiýa serişdeleriniň ygtybarly we üstaşyr geçirilmegi, durnukly ösüşiň hem-de howpsuzlygyň üpjün edilmegi ugrunda netijeli işler amala aşyrylyp, halkara möçberinde uly abraýa eýe bolýar. Türkmenistanyň netijeli başlangyçlary esasynda 2008-nji we 2013-nji ýyllarda kabul edilen BMG-niň «Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde onuň hyzmaty» hakynda Kararnamala

1 Aprel 2022

Ykdysadyýet

Ylym — ösüş­le­riň bin­ýa­dy

Täze taryhy eýýamda innowasion tehnologiýalar, ylmyň gazananlary we öňdebaryjy dünýä tejribeleri ykdysadyýetimize giňden ornaşdyrylýar. Jemgyýetimiziň aň-bilim, döredijilik mümkinçilikleri yzygiderli ýokarlandyrylýar. Ýaş alymlary, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda uly ösüşler gazanylýar. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» ugur alnyp, ykdysadyýetimiziň sanly düzümleriniň ösdürilmegine, döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň ýokarlanmagyna ýardam berýän düýpli, ylmy-amaly barlaglar ýerine ýetirilýär, täze innowasion tehnologiýalar döredilýär. Elbetde, häzirki wagtda ylym-bilim durmuşymyzyň we jemgyýetimiziň ösüşiniň hereketlendiriji güýjüne öwrüldi. Ylmyň iň soňky gazanan tehnologiýalaryndan ezberlik bilen baş çykarýan kämil hünärmenleriň kemala gelmegi döwletimiziň, jemgyýetimiziň ösüşinde aýdyňlygy bilen duýulýar. Ýurdumyzda sanly ulgamy ösdürmäge gönükdirilen işler pudaklaryň ählisiniň, aýratyn-da, ylym-bilim ulgamynyň uly ösüşlere beslenmegine giň mümkinçilikleri döredýär. Diýarymyzda ylmy-tehniki ösüşiň gazananlaryndan, täze tehnologiýalardan, innowasiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleri taýýarlamak wezipelerinden ugur alnyp, bu ugurlara düýpli maýa goýumlary gönükdirilýär. Bilimlere we innowasiýalara daýanylyp, dünýäniň ösen ýurtlarynyň derejesinde milli ykdysadyýetimiz döwrebaplaşdyry

1 Aprel 2022

Jemgyýet

Hyz­mat­lar ul­ga­my kämilleşýär

Täze taryhy döwürde Türkmenistanda eksporta gönükdirilen we importy çalyşýan önümçilikleri ösdürmekde, ýagny daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän kärhanalary işe girizmek üçin düýpli maýa goýumlary sarp edilýär. Milli ykdysadyýeti ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi barha ýokarlanýar. Olar täze önümçilikleri döretmäge, durmuş maksatly binalary gurmaga, şeýle hem dürli hyzmatlary guramaga ýardam berýär. Şular bilen birlikde, ykdysadyýetimiziň hyzmatlar ulgamy innowasion esaslarda ösdürilip, ygtybarly çözgütler kabul edilýär. Häzirki döwürde hyzmatlar ulgamynyň ulag, syýahatçylyk, ätiýaçlandyryş, söwda, saglygy goraýyş, bilim, medeniýet, aragatnaşyk, bank pudaklaryna gatnaşygy işjeň häsiýete eýedir. Munuň özi ady agzalan pudaklaryň hyzmatlar ulgamyna islegleriň barha artýandygy bilen şertlendirilýär. Şu jähtden, pudaklar öndürýän önümlerini we hödürleýän hyzmatlaryny müşderilere tiz we gysga wagtda elýeterli etmek üçin hyzmatlar ulgamynyň kömegine daýanýarlar.

1 Aprel 2022

Hyzmatdaşlyk

Bilimli ýaşlar buýsanjymyzdyr

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bedew bady bilen öňe barýan ýurdumyzda alnyp barylýan giň gerimli işler bilim ulgamyny ösdürmegiň döwlet syýasatynyň iň bir ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrülendigine şaýatlyk edýär. Hut şonuň üçin eziz Diýarymyzda ylym-bilimiň ileri tutulýan ýörelgelerine eýerilip, bu babatda ýurdumyzy syýasy, ykdysady, medeni taýdan ösdürmegiň derwaýys meseleleri üns merkezinde saklanýar. 2017-nji ýylyň sentýabrynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy» kabul edildi. Bu Konsepsiýa bilim ulgamynyň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron maglumatlar bilen üpjün etmek, sanly enjamlary giňden peýdalanmak arkaly bilim berlişiniň hilini ýokarlandyrmakda möhüm ähmiýete eýedir.

1 Aprel 2022

Bilim

Ala­baý–we­pa­dar­ly­gyň nus­ga­sy

Ahalteke bedewi, türkmen halylary we beýleki milli gymmatlyklar bilen bir hatarda, türkmen alabaýynyň dünýä derejesindäki şöhrata eýe bolmagy örän buýsandyryjydyr. Türkmen alabaýynyň seçgi tohumçylygyny has-da gowulandyrmak hem-de baş sanyny artdyrmak babatda amala aşyrylýan işler giň gerime eýedigi bilen aýratyn tapawutlanýar. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylymyzyň ýanwar aýynyň üçünji ongünlüginde paýtagtymyzda geçirilen «Türkmen topragy — dünýä ýaň salan medeni gymmatlyklaryň ojagy» atly halkara ylmy-amaly maslahat hem şu hakykaty aýdyň şöhlelendirdi. Bu maslahatda milli itşynaslygyň tejribesini ösdürmek hem-de wagyz etmek, türkmen alabaýyny terbiýelemegiň, köpeltmegiň aýratynlyklary, alabaýyň gadymylygyny subut edýän arheologik tapyndylar, haly we haly önümleriniň nagyşlarydyr göllerinde alabaýyň şekiliniň beýan edilmegi baradaky çykyşlar çuň many-mazmuna eýe boldy. Häzirki taryhy döwürde milli gymmatlyklary gorap saklamak we dünýä ýaýmak ýurdumyzda yzygiderli durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Mähriban Arkadagymyzyň «Türkmen alabaýy» atly kitaby alabaý itleriniň türkmen halkynyň durmuşynda we ykbalynda eýeleýän orny barada gürrüň berýär. Bu kitapda dünýäde giň meşhurlyga eýe bolan alabaý tohumynyň gelip çykyşy barada köp ýyllaryň dowamynda geçirilen barlaglar, oýlanmalar, taryhy we edebi maglumatlar getirilýär.

31 Mart 2022

Miras

Eziz Watanymyň elwan bahary

Ajap-ajap buşluk alyp gelipdir,Eziz Watanymyň elwan bahary.Täze ylham, şatlyk alyp gelipdir,Eziz Diýarymyň nurly bahary. Läle-reýhan bolup, elwan gujakly,Ak ýagyşly bereket, nurly-saçakly.Tereň derýalydyr çeşme-bulakly, Berkarar Watanmyň täsin bahary.

31 Mart 2022

Edebiýat

In­tel­lek­tual eýe­çi­lik ul­ga­my: na­za­ry­ýet we mil­li tej­ri­be

Hä­zir­ki wagt­da di­ňe bir alym­lar, te­le­ke­çi­ler, hu­kuk­çy­lar, sy­ýa­sat­çy­lar üçin däl, eý­sem, tu­tuş jem­gy­ýet üçin dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň bi­lim­le­re esas­lan­ýan in­tel­lek­tual yk­dy­sa­dy­ýe­te öw­rül­ýän­di­gi has aý­dyň du­ýul­ýar. Şu şert­ler­de dö­re­dil­ýän in­no­wa­si­ýa­la­ryň, il­ki bi­len, in­tel­lek­tual işiň ga­ra­şyl­ýan ne­ti­je­le­ri­ni dur­muş-yk­dy­sa­dy ýa­şaý­şy­myz­da ho­ja­lyk taý­dan peý­da­lan­ma­gyň me­se­le­sin­de gör­mek bol­ýar. In­tel­lek­tual eýe­çi­li­gi dü­şün­dir­mek­li­ge hu­kuk taý­dan çe­me­le­şi­len­de, dün­ýä yk­dy­sa­dy­ýe­tin­de iş­jeň­li­giň go­ral­ýan ne­ti­je­le­ri­niň we aý­ry­baş­ga­laş­dy­ry­jy se­riş­de­le­ri­niň ha­ky­ky ba­za­ry däl-de, jem­gy­ýe­tiň hy­ýa­ly «hu­kuk ba­zar­la­ry­nyň» eme­le gel­me­gi diýip kesgitleme bermek bolýar. Hä­zir­ki za­man dü­şün­di­ri­li­şin­de bol­sa, in­tel­lek­tual eýe­çi­lik — bu çäk­len­di­ri­len çeş­me­ler bi­len adam­la­ryň çäk­siz ze­rur­lyk­la­ry­ny ka­na­gat­lan­dyr­mak üçin ula­nyp bol­jak has ne­ti­je­li usul­la­ry saý­lap al­mak­dyr. Ösen yk­dy­sa­dy­ýet­de şeý­le usul­la­ryň dö­re­dil­me­gi we ula­nyl­ma­gy in­tel­lek­tual işiň has gym­mat­ly ne­ti­je­le­ri bol­maz­dan müm­kin däl­dir.

31 Mart 2022

Tehnologiýa

Sag­dyn­lyk söh­be­ti («Soň­lan­ma­jak söh­bet­ler» at­ly ma­ka­la­lar top­lu­myn­dan)

Adam hereketde bolmak üçin ýaradylmyşdyr. Muňa mydama hereket edýän adamlaryň sagdyn bolýandyklary hem güwä geçýär. Hereketsizlik ýok bolmak bilen aga-inidir. Biraz wagt hereket etmän oturanyňyzdan soň, hereket etmegiň kynlaşýandygy muňa mysaldyr.

31 Mart 2022

Saglyk

Suw dam­ja­sy — al­tyn dä­ne­si

Suw ynsanyň durmuşynda diňe bir ýaşaýşyň gözbaşy bolman, eýsem, ol ýaşaýyş diýen düşünjäniň gös-göni özi bolup durýar. Suw bilen bagly şeýle dünýägaraýyşda ýaşaýan türkmen halky suwa uly sarpa goýýar. Türkmenistanyň kanunçylygynda suwlar diýlende, Türkmenistanyň suw gaznasynyň düzümine girýän ýerüsti we ýerasty suw çeşmeleri, derýalar, köller, akabalar, suw howdanlary we beýleki suwly ýerler göz öňünde tutulýar. Hazar deňziniň türkmen bölegi hem şu suw gaznasyna degişlidir. Suwlar ösümlik we haýwanat dünýäsiniň ýaşaýyş gurşawyny emele getirýär, senagat we oba hojalyk önümçiliginde, dynç alyş we şypahana üçin zerur şert bolup çykyş edýär. Bilşimiz ýaly, ýurdumyzyň Garaşsyzlyga eýe bolmagy bilen ýerasty baýlyklara, suwlara, tokaýlara, ösümlik we haýwanat dünýäsine, uglewodorod serişdelerine diňe Türkmenistan döwletiniň eýeçilik hukugynyň bellenilýändigi göz öňünde tutuldy. Suwlara bolan döwlet eýeçilik hukugy Türkmenistanyň Suw hakynda Kodeksinden, Raýat Kodeksinden, Eýeçilik hakyndaky Türkmenistanyň Kanunyndan we beýleki kanunçylyk namalaryndan gelip çykýar. Suwa bolan döwlet eýeçilik hukugy adamlaryň zähmetini, dynç alşyny, ýaşaýşyny we saglygyny goramak üçin degişli mümkinçilikleri döretmäge ýardam edýär. Türkmenistanda goňşy döwletler bilen bilelikde ulanylýan suw baýlyklary, ýagny araçäk suwlar hem bar. Muňa Amyderýanyň suwuny mysal getirse bolar. Araçäk suwlary ulanmak bi

31 Mart 2022

Jemgyýet

Ykbal bijesi (hekaýa)

Aksona Saparmedowanyň çeken suraty Gyz maşgalanyň göze görnenini özüňden öňürti il duýaýýan eken. Gulpajygyny tasadyp, keýerjekläp, çagalygyň süýji günlerinde läliksiräýjek ýalydyr welin, beýle bolaýanok. Ýumşa ýaran gününden, gyz maşgala iliň gözünde bolaýýar. Onsoň Aýgözel eje-de gyzlaryny ilhalar maşgalalar edip ýetişdirmek üçin ene-mamalarymyzyň «Ogla pil ber, gyza iňňe» diýenine uýup, ýaňy ýedinji synpa geçenden, uly gyzy Marala gaýma gaýap, keşde çekmegi öwredip başlady. Ilki ýönekeýräk nagyşlary öwretdi. Eli düzülip saplanýança yzygider gözükdirdi. Bilesigeliji gyzjagazam keşde çekmäge höwrügip gidiberdi. Ilki «guş gözi», «köjüme» nagyşlaryny öwrenen bolsa soňabaka «kürte goçakdyr», «çaňňa», «gülýaýdy» nagyşlaryny-da öwrenmek höwesi artyberdi. Körpeje Maýsajygam ondan kem galarly däldi.

31 Mart 2022

Edebiýat