"Diýar" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-56, 39-95-30, 39-95-23
Email: diyar-zurnaly@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Bi­ta­rap­ly­gyň yn­san­per­wer ýö­rel­ge­le­ri

Parahatçylyk we ynanyşmak adamzat üçin iň zerur düşünjelerdir. Häzirki wagtda bir-biri bilen aýrylmaz baglanyşykly bu ýörelgeler hyzmatdaşlygyň we ösüşiň baş şertine öwrülýär. Dünýäniň ähli halklary üçin ählumumy howpsuzlyk hem-de abadançylyk, ösüş we ynsanperwerlik, ruhy kämillik, dostluk — bularyň ählisi Bitaraplyk derejesine eýe bolan Garaşsyz döwletiň Baştutany hökmünde çykyş edýän türkmen Lideriniň öňe süren taglymatynda öz beýanyny tapdy. Türkmen Bitaraplygynyň taryhy kökleri asyrlaryň jümmüşine aralaşyp, ol ähli döwürlerde-de türkmen halkynyň dünýä halklarynyň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklaryny saklandygyna şaýatlyk edýär. Taryhda gadymy Merw, Sarahs, Köneürgenç, Dehistan, Parfiýa we beýlekiler hakynda ylmy-taryhy maglumatlara esaslanmak bilen, hoşniýetli gatnaşyklar barada örän gymmatly maglumatlara gabat gelmek bolýar. Gadymdan saklanyp galan ruhy-medeni gymmatlyklarymyzda munuň aýdyň subutnamalary az däl. Türkmen halky Oguz han zamanyndan başlap beýleki halklar bilen asudalykda, hoşniýetli gatnaşyklary ýola goýmagyň tarapdary bolupdyr. Müňýyllyklaryň taryhy tejribesi türkmenlere hoşniýetli gatnaşyklary saklamagy öwretdi.

26 Dekabr 2021

Bitaraplyk

Milli gymmatlyklaryň çeşmesi

Milli Liderimiziň ýurdumyzda we onuň çäklerinden daşarda hem uly meşhurlyga eýe bolan kitaplary, ylmy işleri, köp jiltli düýpli eserleri ýaş nesli watançylyk hem-de asyrlaryň dowamynda emele gelen ahlak gymmatlyklary esasynda terbiýelemekde ägirt uly gymmatly çeşmedir. Bäş müň ýyllyk şöhratly taryhyna buýsanýan halkymyzyň täze taryhy eýýamynda ruhy taýdan has-da belende göterilmegi üçin ygtybarly binýat bolup durýan beýik medeni mirasymyzy çuňňur öwrenmegiň, gorap saklamagyň hem-de giňden wagyz etmegiň zerurdygy baradaky oý-pikirler hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynyň içinden eriş-argaç bolup geçýär. Bu ajaýyp edebi — filosofiki eser umumadamzat gymmatlygyna uly goşant goşan türkmen halkynyň ruhy mirasynyň Ýer ýüzünde giňden wagyz edilmegine hyzmat edýär. Elbetde, many-mazmuny babatynda bahasyna ýetip bolmajak «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitaby Gahryman Arkadagymyzyň örän gymmatly halk döredijiligini we maddy däl gymmatlyklary yzygiderli ýagdaýda toplamak, içgin öwrenmek hem-de wagyz etmek boýunça alyp barýan tagallalarynyň aýdyň ýüze çykmasy bolup, gadymy hem müdimi halkymyzyň asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan asylly ýörelgelerine hem-de ruhy sütünlerine çuňňur sarpa goýmakda, biziň günlerimize çenli gelip ýeten çeşmeleri we maglumatlary içgin öwrenmekde nusgalyk mekdepdir.

26 Dekabr 2021

Medeniýet

Umumadamzat gymmatlygy

Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy boýunça Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilen dünýäde ilkinji we ýeke-täk döwletdir. Hormatly Prezidentimiz «Bitarap Türkmenistan» atly eserinde: «Iki mukaddeslik bolan Garaşsyzlyk we Bitaraplyk türkmen halkynyň pähimlilik, çuň manylylyk, maksada okgunlylyk, sabyrlylyk, baş ugry saýlap almak, başlan işiňi ahyryna çenli alyp gitmek ýaly başga-da köp milli aýratynlyklaryny özünde jemleýär» diýip belleýär. Hakykat ýüzünde Türkmenistanyň içeri hem-de daşary syýasat ugurlarynda gazanýan belent derejeleri, ýetýän sepgitleri, mähriban Arkadagymyzyň bu parasatly jümlelerinde beýan edilişi ýaly, bir-birinden gelip çykýan we üstüni ýetirýän beýikliklerdir. Gahryman Arkadagymyz şu ýylda okyjylar köpçüligine sowgat beren «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly ajaýyp eserinde 1990-njy ýylyň 22-nji awgustynda Türkmenistanyň Özygtyýarly döwlet derejesine eýe bolandygy bilen taryhy pursatlara ünsi çekýär. Döwlet Özygtyýarlylygy Türkmenistanyň dünýä bileleşiginiň doly hukukly agzasy bolan Garaşsyz döwlet hökmünde özüni jar etmeginde, bu derejäni dünýä ýurtlarynyň we abraýly halkara guramalarynyň ykrar etmeginde binýat goýujy möhüm syýasy waka boldy. Şondan bir ýyl soň — 1991-nji ýylyň güýzünde Türkmenistanyň Garaşsyzlygy jar edilip, eýýäm 1992-nji ýylyň 2-nji martynda ol Birleşen Milletler Guramasynyň doly hukukly agzasy boldy. Şondan bary-ýo

26 Dekabr 2021

Bitaraplyk

Parahatçylykly ösüşiň möhüm guraly

Türkmenistan döwletimiziň Bitaraplyk derejesine eýe bolmagy halkymyzyň müňýyllyklardan gözbaş alyp gaýdýan şanly taryhy we asyrlaryň dowamynda toplan baý medeni mirasy bilen şertlendirilýär. Iňňän gadymy medeniýete eýe bolan Türkmenistan elmydama dünýä siwilizasiýasynyň ösüşine ägirt uly goşant goşup geldi. Biziň Watanymyz BMG tarapyndan dünýäde ilkinji ykrar edilen Bitarap döwletdir. Şeýle hem BMG-niň Baş Assambleýasynyň Rezolýusiýasyny resmi taýdan öz Baş Kanunynyň birinji maddasyna girizip, konstitusion taýdan kanunlaşdyran ýeke-täk ýurtdur. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 50-nji mejlisinde bu halkara gurama agza döwletleriň biragyzdan goldamagy bilen, «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» Rezolýusiýasynyň kabul edilmegi möhüm taryhy ähmiýete eýedir. Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 69-njy mejlisinde 193 döwlet tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» Rezolýusiýasynyň biragyzdan kabul edilmegi, 47 ýurduň bu resminamanyň awtordaşy bolup çykyş etmegi ýurdumyzyň sebit we dünýä möçberinde parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de durnukly ösüşi üpjün etmek işine saldamly goşandynyň ählumumy ykrarnamasynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi. Türkmenistanyň hem-de BMG-niň hyzmatdaşlygy özara gatnaşyklaryň baý we örän netijeli tejribesine daýanylyp, ýylsaýyn täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, häzirki w

26 Dekabr 2021

Bitaraplyk

Türk­me­nis­ta­nyň halk mas­la­ha­ty­nyň işi da­ba­ra­lan­ýar

Türkmenistanyň PrezidentiGurbanguly BERDIMUHAMEDOW:  — 2019-njy ýylyň 25-nji sentýabrynda ýurdumyzyň durmuşynda möhüm waka —Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisi bolup geçdi. Şol mejlisde biz konstitusion özgertmeleriň täze tapgyryna badalga berdik. Bu özgertmelerimiziň baş maksady jemgyýetimiziň, döwletimiziň iň ýokary gymmatlygy bolan adama, onuň bähbitlerine hyzmat etjek häkimiýetiň wekilçilikli edaralarynyň — Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň işini kämilleşdirmekden, kanun çykaryjylyk işini amala aşyrýan edaralaryň iki palataly gurluşyny döretmekden, demokratik institutlaryň işini has ýokary derejelere çykarmakdan ybaratdyr. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň alyp barýan il-ýurt bähbitli beýik işleriniň netijesinde ýurdumyz uly ösüşlere eýe bolýar. Demokratik, hukuk we dünýewi döwlet hökmünde, hemişelik Bitaraplyk derejesine eýe bolan ýurdumyzyň mizemez hukuk esaslary gün-günden berkeýär. Şol sanda ata Watanymyzyň döwlet gurluşynyň esaslary we parlament gurluşy kämilleşýär. Döwletimizde hukuk medeniýetine esaslanýan döwletliligiň häzirki zaman nusgasynyň kemala getirilmegi hem-de ösdürilmegi tutuşlygyna milli Liderimiziň durmuşa geçirýän beýik işleri bilen baglanyşyklydyr.

26 Dekabr 2021

Jemgyýet

He­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­ta­nyň hal­ka­ra baş­lan­gyç­la­ry

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz batly depginler bilen öňe barýar. Hormatly Prezidentimiziň bütin dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmäge gönükdirilen içeri we daşary syýasatynyň, halkyň bähbidi üçin amala aşyrýan giň möçberli özgertmeleriniň, ösen döwletler bilen durmuş-ykdysady taýdan uzak möhletli gatnaşyklara, hyzmatdaşlyga gönükdirilen taslamalarynyň esasynda türkmen halkynyň, Diýarymyzyň dünýä ýüzünde at-abraýy arşa galýar. Netijede, ýurdumyzyň ynsanperwerlige ýugrulan içeri hem daşary syýasaty ähli halklaryň abadan, parahat ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ata Watanymyz dünýäde we sebitde howpsuzlygy üpjün etmekde möhüm orun eýeleýän ýurt hökmünde dünýä döwletleriniň arasynda öz abraýyny artdyrýar. Ýurdumyzda häzirki döwürde öňe sürülýän syýasy başlangyçlardan ugur alnyp, diňe bir milli bähbitlere däl, eýsem, dünýä ähmiýetli işlere gönükdirilen gatnaşyklar ýola goýulýar. Şeýle gatnaşyklar halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryna, deňhukukly hyzmatdaşlyga, birek-birege hormat goýmaga, hoşniýetli goňşuçylyga, dostlukly hyzmatdaşlyk ýörelgelerine eýerýär. Döwrebap halkara gatnaşyklarynyň alnyp barlyşynda Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropa Bileleşigi, Şanhaý hyzmatdaşlyk Guramasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Goşulyşmazlyk Hereketi, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy ýaly abraýly

26 Dekabr 2021

Bitaraplyk

Be­ýik ösüş­le­riň röw­şen ýo­lun­da

Täze belentlikleriň ýoly bilen ynamly öňe barýan ata Watanymyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda uly tutumlar bilen utgaşyp, toý-baýramlarymyz giňden bellenilýär. Munuň özi baky berkararlygyň hem bagtyýarlygyň mekany bolan Türkmenistan Diýarymyzda il-ýurt bähbitli üstünlikleriň, taryhy ähmiýetli belent sepgitleriň eýelenýändigine şaýatlyk edýär. Hormatly Prezidentimiziň ýakynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň 11 aýynda alnyp barlan işleriň jemlerine bagyşlap geçiren Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde yglan edilen maglumatlar hem berkarar döwletimiziň durnukly we okgunly ösüşler bilen ynamly öňe barýandygyna güwä geçýär. Has takygy bu giňişleýin hökümet maslahatynda ýurdumyzy mundan beýläk-de okgunly ösdürmegiň ileri tutulýan wezipelerine, döwletimiziň içeri we daşary syýasatynyň möhüm meselelerine garalmagy Gahryman Arkadagymyzyň geçirýän her bir hökümet maslahatynyň, beýik başlangyçlarynyň ösüşiň strategik maksatlara ýetmäge gönükdirilendigine, adam hakyndaky aladalara, watansöýüjilige ýugrulandygyna şaýatlyk edýär.

26 Dekabr 2021

Ykdysadyýet

Ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň giň müm­kin­çi­lik­le­ri

Täze taryhy eýýamda sanly ulgama geçmek maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek, maýa goýum işjeňligini artdyrmak, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak boýunça bellenen çäreleriň öz wagtynda amala aşyrylmagy üçin giň gerimli işler alnyp barylýar. Ilkinji nobatda ilatyň iş bilen üpjünçiligini, raýatlaryň zähmet öndürijiligini we hünär derejesini ýokarlandyrmak üçin zerur şertleriň döredilmegi, olaryň durmuş taýdan goraglylygy ýurdumyzy ösdürmegiň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Şu babatda durmuş ulgamynyň işini öňdebaryjy maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ornaşdyrmagyň esasynda sanlylaşdyrmak örän derwaýysdyr. Diýarymyzda ilata hödürlenýän dürli görnüşli hyzmatlaryň netijeliligini üpjün etmek maksady bilen, durmuş ulgamynyň dürli pudaklaryna sanly innowasiýalary ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan giň gerimli tagallalar möhüm ähmiýete eýedir. Bu bolsa Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda raýatlarymyzyň ýaşaýyş derejesini gowulandyrmak bilen bagly wezipeleri üstünlikli çözmek boýunça ýokary netijeleriň gazanylýandygyna güwä geçýär. Sanly ykdysadyýeti ösdürmek bilen baglanyşykly ýurdumyzda kabul edilen konsepsiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi täze mümkinçilikleri özünde jemleýär. Hormatly Prezidentimiziň 2018-nji ýylyň 30-njy noýabrynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny tassyklamak hakynda» gol çe

25 Dekabr 2021

Tehnologiýa

Baý­da­gyň be­lent­dir dün­ýäň öňün­de

Dünýäde ykrar edilen türkmen Bitaraplygynyň şanly senesiniň BMG-niň kabul eden Kararnamasyna laýyklykda Halkara Bitaraplyk güni hökmünde bellenilmegi ata-babalarymyzyň parahat söýüjilik, ynsanperwerlik ýörelgeleriniň ykrar edilmegidir. Hormatly Prezidentimiz Bitaraplygyň çuňňur manysyny «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitabynda şeýle belleýär: «Halkara Bitaraplyk gününi halkymyz uly ruhubelentlik bilen dabaraly belleýär. Bu baýramyň şanyna ýurdumyzyň welaýatlarynda, şäherlerinde, etraplarynda baýramçylyk çykyşlary we dabaralary guralýar». Türkmenistana Bitaraplyk derejesi berlenden soň, döwletimiziň Baýdagynda zeýtun baldajyklary ýerleşdirildi. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 1995-nji ýylyň 12-nji dekabryndaky «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» Rezolýusiýasy döwletiň hemişelik Bitaraplyk derejesini ýurdumyzyň döwlet nyşanynda beýan etmäge hökmanylygy döretdi. Şonuň üçin 1997-nji ýylyň 29-njy ýanwarynda «Türkmenistanyň Döwlet baýdagy» hakyndaky Kanuna üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi.

25 Dekabr 2021

Bitaraplyk

Tä­leý tu­ma­ry (oçerk)

Täleý tumary onuň ömrüni mertebelendirdi. Çünki ol haýyr işleri, asylly maksatlary ykbalynyň şamçyragy saýdy. Şonuň üçinem ol abraýy ömrüne gazna edindi. Takdyryna tumar edinen halallygy Çynar Rüstemowany hakykatdanam beýik ada, egsilmez mertebä eýe etdi. Heniz onuň bilen telefon arkaly gürleşýärkäk, biz ondan täleýiň derejeli bolmagy üçin nämeleriň hökmanydygy hakynda soranymyzda: «Takdyryma tumar saýan zadym, zähmet we maksada okgunlylyk, haýyr we il-güne bähbit getirjek işler hem-de dogruçyllyk we halallyk boldy» diýip pert jogap berdi. Onsoň biz onuň bilen duşuşyp söhbetdeş bolmagy şertleşip hoşlaşdyk. Belleşilen güni biz onuň iş ýerinde häzir bolduk. Iş otagyna girenimizi aňmadymy ýa-da işine bar ünsi bilen berlenindenmi, ol biziň «mümkinmi?» diýip birki ýola ýüzlenenimizi hem eşitmedi. Haçan-da, gabat garşysynda häzir bolanymda welin, ol mähir bilen ýylgyrdy-da: «Hä, geldiňizmi, men aňşyrmandyryn, bagyşlaweri, biraz işlidim» diýdi. Mährem, nurana zenanyň mähribanlygy, pespälligi, süýji sözlüligi hoşuma geldi. Oturmagymy mürähet eden oturgyjynda oturdym-da, onuň pessaýdan juda medeniýetli gürleýşini dykgat bilen synladym. Hawa, meniň garşymda duran tejribeli diplomat, Türkmenistanyň Gahrymany Çynar Rüstemowady. Şeýle belent mertebeli derejäniň eýesi bolandygyna garamazdan, sadalygy, ýumşaklygy we sypaýylygy bilen gapydan geleni hoşgylaw garşylap, mylaýymlyk bilen ugrad

25 Dekabr 2021

Jemgyýet

Bag­ty­ýar gel­je­ge ro­waç ga­dam­lar

Häzirki döwürde daşky gurşawy goramak, ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeleriň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu möhüm mesele hormatly Prezidentimiziň hemişelik üns merkezinde bolmak bilen suw serişdelerini netijeli peýdalanmak, biologik dürlüligi we tebigy aýratynlygy gorap saklamak, çölleşmä we topragyň şorlaşmagyna garşy göreşmek babatda iri möçberli taslamalar amala aşyrylýar. Bu ugurlarda kabul edilen milli Maksatnamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzda her ýyl miweli we saýaly bag nahallarynyň ýüz müňlerçesi oturdylýar we öňden bar bolan baglara bejergi, ideg edilýär. Mälim bolşy ýaly, suw meselesi energiýa, azyk, daşky gurşawy goramak, ulag gatnaşyklary, parahatçylygy we abadançylygy üpjün etmek ýaly köp sanly meseleler bilen berk baglanyşyklydyr. Şonuň üçin hem milli Liderimiziň hemişelik üns merkezinde durýan we etaplaýyn amala aşyrylýan «Altyn asyr» Türkmen kölüniň taslamasy diňe bir goňşy döwletlerde däl, dünýä jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredýär. Garagumuň merkezinde ýerleşýän «Altyn asyr» Türkmen köli ekologiýa we halk hojalygy babatda bolşy ýaly, milli Liderimiziň «Döwlet adam üçindir!» atly ynsanperwer syýasatynyň çäklerinde üstünlikli amala aşyrylýan işlerde ägirt uly durmuş-ykdysady maksatly ähmiýete eýedigi bilen hem tapawutlanýar. Munuň özi «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019

25 Dekabr 2021

Jemgyýet

Bi­ta­rap­lyk söh­be­ti («Sonlamajak söhbetler» atly makalalar toplumyndan)

Hä­zir­ki za­man­da ta­ryh iň bir mö­hüm ylym­la­ryň bi­ri­ne öw­rül­di. Ýer ýüzüniň ta­ry­hy­ny öw­ren­mek bi­len, Ýe­riň hä­si­ýe­ti­ne göz ýe­tirilýär hem-de adam­za­dyň er­tir­ki gü­nü­niň nä­hi­li bol­jak­dy­gy­ny kes­git­le­mä­ge sy­na­ny­şyk­lar edil­ýär. Ýe­riň ta­ry­hy onuň ösüş­le­ri­niň dö­wür­le­ri­ni, dö­rän gü­nün­den şu gü­ne çen­li on­da bo­lup ge­çen mö­hüm wa­ka­la­ry aý­dyň­laş­dyr­ýar. Ol bol­sa gel­jek­ki müň­ýyl­lyk­la­ra ni­ýet­le­nen mak­sat­na­ma­la­ry iş­läp taý­ýar­la­mak­da mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­dir. Edil şo­nuň ýa­ly, her bir ýurt hem öz ta­ry­hy­ny has iç­gin öw­ren­mä­ge, onuň iň bir şöh­rat­ly sa­hy­pa­la­ry­ny aý­dyň­laş­dyr­ma­ga ýyk­gyn ed­ýär. Se­bä­bi ýur­duň ta­ry­hy şol ýurt­da ýa­şa­ýan halk­la­ryň yk­ba­ly­dyr. Hal­kyň ta­ry­hy her nä­çe çuň, ga­dy­my, şöh­rat­ly bol­du­gy­sa­ýy hal­kyň yk­ba­ly hem esas­ly, berk bin­ýat­ly, röw­şen bol­ýar. Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ryn­da, aý­ra­ty­nam, Ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar­lyk döw­rün­de türk­men ta­ry­hy­ny iç­gin öw­ren­mä­ge aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­me­gi­niň esa­syn­da hem şol ha­ky­kat ýa­tan­dyr. Ge­çen gys­ga döw­rüň için­de biz ta­ry­hy­my­zyň kök­le­ri­niň asyr­la­ra däl, müň­ýyl­lyk­la­ra uzap gid­ýän­di­gi­ni öw­ren­dik, oňa göz ýe­tir­dik. Bu gün Türk­me­nis­ta­nyň ta­ry­hy di­ňe bir türk­men ta­ryh­çy­la­ry­nyň däl, eý­sem, dün­ýä­niň alym­la­ry­nyň hem ün­sü­ni özü­ne çe

25 Dekabr 2021

Bitaraplyk

Keşt et­seň dün­ýä­ni uça­ra mü­nüp...

Her bir adamyň ýüreginde täsin arzuwlar ýaşaýar. Ýer ýüzüne syýahat etmek, onuň ajaýyp ülkelerini diňe bir çeper eserleriň ýa-da teleýaýlymlarda görkezilýän gepleşikleriň üsti bilen däl-de, ýakyndan gözüm bilen görmegi, duýmagy arzuw edýärdim. Käteler arzuwlaryň wysal bolmagyna birneme wagt gerek bolýar. Özge ýurtlardan ozal, ilki öz eziz ata Watanyňy öwrenmek, onda bar bolan ajaýyp ýerlere syýahat etmek hem dünýägaraýşyňy giňeltmäge, öňden bar bolan maglumat goruň üstüni ýetirmäge köp mümkinçilikleri berýän ekeni. Gadymy Jeýhun bilen gojaman Hazaryň arasynda, ümmülmez hazynany öz goýnunda saklaýan Garagum sähralygynda bar bolan tebigy baýlyklardyr täsinlikler, maddy we medeni gymmatlyklar hakynda agzaman geçmek asla mümkin däl. «Garagum sährasy» diýip, at alan bu ýerleriň her bir sebite uzaýan golunda tapylgysyz, gaýtalanmajak üýtgeşiklik bar.

25 Dekabr 2021

Syýahatçylyk

Kal­by­myz­da hö­küm sür­sün hoş gy­lyk

Dur­muş­da adam­la­ryň bir-bi­ri­ne ed­ýän ýag­şy­ly­gy­ny gö­rüp, aýd­ýan hoş söz­le­ri­ni eşi­dip, kal­byň gu­wanç­dan dol­ýar. Hoş gy­lyk­la­ryň göz­ba­şy ýag­şy­lyk­la­ryň aka­ba­sy­ny eme­le ge­tir­ýär. Ol yn­san bi­len dün­ýä in­ýän iň bir nä­zik duý­gu­la­ryň bi­ri. Ýag­şy­ly­gyň aňyr­syn­da adam­la­ryň bi­ri-bi­ri­ne bo­lan ga­dyr-gym­ma­ty, be­lent adam­kär­çi­li­gi ýa­tyr. Öm­rü­ni ma­ny­ly ge­çir­mek is­le­ýän adam­lar he­mi­şe il-gü­nü­ne ýa­ram­ly bol­ma­gy, ýag­şy­lyk et­me­gi öz­le­ri­ne mak­sat edin­ýär­ler. Olar «Al­tyn al­ma, al­kyş al» pä­hi­mi­ne eýe­rip, hal­kyň için­de tü­ke­nik­siz al­ky­şa, çäk­siz min­net­dar­ly­ga eýe bol­ýar­lar. Şeý­le gy­lyk­ly adam­lar mil­le­tiň ha­ky­da­syn­da ömür­bo­ýy ýa­şa­ýar. Her ge­zek oba ba­ra­nym­da goň­şy­myz Şi­rin gel­ne­je­le­re sa­la­ma ba­ryp, onuň hal-ýag­da­ýyn­dan ha­bar al­mak me­niň üçin en­di­ge öw­rü­lip­dir. Yn­ha, bu gün hem ýa­şy ýü­ze go­laý­lan Şi­rin gel­ne­je­le­re myh­man bol­dum. Öten-ge­çe­ni ýat­lap, eden söh­bet­deş­li­gi­miz uza­ga çek­di:

25 Dekabr 2021

Miras

Gu­wan­mak bag­ty (hekaýa)

Güljemal ejäniň soňky wagtlar kalby gozgalaň tapdy. Agşamky gören düýşem oňa «otly köýnek» geýdirdi. Düýşünde agtyjagy Merýem alyslara uzap gidýän göm-gök otluk meýdanda göýä tans edýän ýaly iki ýana pyrlanýarmyşyn. Ene düýşüni gowulyga ýorsa-da, hiç karar tapmady. Ýüregi bir zatlar syzýan ýaly ynjalyksyzdy. Güljemal ejäniň körpe gyzy Ogulgerek gaýyn enesidir ýaňy aýak biten gyzjagazy bilen atasy öýüne häli-şindi gelerdi. Aýal dogany Ogultuwagam: «Dogan jan, biz-ä bir käse gök çaýyňy içeli diýip gaýdyberendiris» — diýerdi-de, gelen ýerini sähel salymda alaýaz ederdi. Soňky wagtlar olaryň gara bermedigine köp wagt geçipdi. Wah, bolmanda-da gyz kişiňkidir, baran ýerine batyp gitse, oňa ýetesi zat ýok. Ýöne dört gyzy durmuş ýoluna ýollap, göwni boşap galan käbesini öňler ýygy-ýygydan sorap, gelip-gidip duransoň, soňky wagtlar bu gyzynyň mähriban ojagyna ýol salmaýany maňzyna batanokdy.

25 Dekabr 2021

Edebiýat

Mah­myt Kaş­gar­ly­nyň ese­rin­de it ha­kyn­da

XI asyrda Mahmyt Kaşgarly tarapyndan ýazylan türkmen diliniň iň gadymy sözlügi bolan «Türki dilleriň diwany» atly eseri orta asyr türkmen taryhyndaky möhüm kitaplaryň biridir. Bu sözlük türki halklaryň medeniýeti barada köp sanly maglumatlary özünde jemleýän ajaýyp eserdir. Kitapdaky sözleriň käbirleri ulanyşdan galan hem bolsa, käbirleri häzirki wagtda hem halkymyz tarapyndan gündelik durmuşymyzda giňden ulanylýar. Mahmyt Kaşgarlynyň eseriniň iň esasy aýratynlygy, sözlükdäki ähli sözleriň türki asylly bolmagydyr. Ýagny bu sözlük türkmen diliniň gadymy dilleriň biri bolandygyny subut etmek babatynda möhümdir. Dilçi alymyň bu eserinde ynsanyň wepaly dosty we goragçysy bolan itler bilen baglanyşykly maglumatlar hem öz beýanyny tapypdyr. Mahmyt Kaşgarlynyň eserinde «it» sözi häzirki manysynda giňden ulanylypdyr. Eserde itler bilen baglanyşykly kyrkdan gowrak ýerde maglumat berlipdir. Dilçi alym itiň güjügine «enük» diýlendigini ýazmak bilen, syrtlan, möjek çagasy üçin hem bu adalganyň ulanylýandygyny belläp geçipdir. Eserdäki maglumatlara görä, itiň güjüklemegine «it enüklendi» diýlipdir. Itiň boýnuna geçirilýän tasmanyň, halkanyň bolsa «kesgük» diýlip atlandyrylýandygy beýan edilipdir.

25 Dekabr 2021

Taryh

Sungatym bar, hormatym bar

Milli medeniýetimiziň hak howandary hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzyň medeni durmuşynda amala aşyrylýan özgertmeleri synlanyňda döwletimiziň ösüşiň aýdyň ýoly bilen öňe barýandygyny görmek bolýar. Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeleri dabaralandyrmak, bütin dünýä wagyz etmek bolsa, medeniýet we sungat ulgamynda zähmet çekýän bagtyýar raýatlarymyzyň paýyna düşýär. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk senesiniň dabaraly bellenip geçilmegi halkymyzyň göwün guşuny ganatlandyrdy. Aýdym-sazyň mekany hasaplanýan gadymy Daşoguz topragynda milli medeniýetimiziň ýeten derejesiniň aýdyň beýanyna öwrülen medeni köpçülikleýin çäreleriň ençemesi geçirildi. Bu medeni-jemgyýetçilik çäreleri halkymyzyň ruhy taýdan galkynmasynyň, bagtyýar raýatlarymyzy zähmet üstünliklerine iterýän ruhy joşgunyň aýdyň beýanyna öwrülýär. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, ýurdumyzyň ähli pudaklaryna sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylýandygy medeniýet edaralarynyň işinde-de aýdyň duýulýar. Şu ýylyň özünde Daşoguz, Mary we Balkan welaýat kitaphanalarynyň arasynda «Älem jisimlerini öwrenýäris» atly wideoaragatnaşyk arkaly maslahat Bitarap döwletimiziň medeni-ynsanperwer ulgamda işjeň daşary syýasaty durmuşa geçirýändiginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

25 Dekabr 2021

Medeniýet

Şygyr

Dileg Ertirler asuda, gündizler nurly,Abat bolsun, ähli iller, ylaýym!Dünýä ylham bolsun türkmeniň ýurdy,Ösüşlere eltsin ýollar, ylaýym!

25 Dekabr 2021

Edebiýat

Döwrüň aýnasy

Jemgyýetçilik ähmiýetli habarlary, geçirilýän çäreleri, umuman, döwrüň möhüm wakalaryny edil aýnada gören ýaly, bolşy ýaly beýan etmekde žurnalistikanyň we žurnalistleriň orny uludyr. Žurnalistika habar beriş serişdeleriniň doly derejede hereket etmegini üpjün edýän zerur bolan kärleriň jemidir. Şol kärleriň eýesi bolan žurnalistleriň üsti bilen edebi döredijilik işiniň belli bir görnüşi arkaly hakykatyň dürli taraplary dolulygyna halka ýetirilýär. Halk köpçüliginiň habarlar bilen bada-bat tanyşmagy, bolup geçýän wakalara aň ýetirip bilmegi üçin bolsa žurnalistika hereket edýär. Her bir adam täzelikler bilen tanyşmak üçin özi bilmezden Internet, telewideniýe, radio we gazet-žurnallary görmek we diňlemek arkaly hemişe žurnalistika bilen aragatnaşyk saklaýar. Diýmek, žurnalistika diňe bir taraplaýyn hünär bolman, umumadamzat aňynyň, döwrüň, tehnologiýanyň ösmeginde esasy wezipäni ýerine ýetirýär. Žurnalistikanyň gysgaça taryhyna nazar salsak, ol häzirki ýagdaýyna gelýänçä, çylşyrymly wakalary başdan geçirýär. XVII-XVIII asyrlar Ýewropada halkyň arasyndaky tolgunyşyklar döwründe gazetlerde çap edilýän çagyryşlar, hatlar öran ýörgünli bolupdyr. Russiýada ilkinji döwürleýin neşir 1702-nji ýylda Pýotr I tarapyndan neşir edilen «Bедомости» gazeti hasaplanýar. 1708-nji ýylda Pýotr I rus diliniň häzirki wagtda hem ulanylýan şriftini ulanyşa girizýär. 1710-njy ýyldan başlap bolsa ähli g

25 Dekabr 2021

Jemgyýet

Özü­mi­zi ta­na­ýa­rys­my?

Adam psihikasy ýaşaýyş-durmuşynyň dowamynda dürli ýagdaýlara görä üýtgäp bilýär. Ol asyrlarboýy alymlar tarapyndan köpsanly tejribeler arkaly öwrenilip gelindi. Şoňa baglylykda, adam aňyny öwrenijiler aýry-aýry döwürlerde ýörite psihologik ölçegleri kesgitläpdirler. Psihologik ölçegler kişilerde belli bir psihiki ýagdaýlaryň emele gelendigi ýa-da gelmändigi baradaky we şahsyýetiň özüni alyp barşyndaky häsiýetleri öwrenmek üçin toplanylýan maglumatlaryň jemidir. Maglumatlar şahsyýetiň özüne gönükdirilen sowallardan ybarat bolan barlaglar ýa-da dürli şekilleriň üsti bilen aňladylýan görkezmeler esasynda anyklanylypdyr. Barlaglar we görkezmeler psihologa şahsyýet barada maglumat bermek bilen birlikde, dürli ýaramaz psihiki ýagdaýlaryň öňüni almaga hem ýardam edýär. Bu barlaglar ýörite psihologlar tarapyndan aýratynlykda alnan şahsyýetleriň ençemesinde geçirilip, saglyk ulgamlarynda ýörite ylmy taýdan hasaba alnypdyr. Biz hem žurnalymyzyň şu sanynda şol barlaglaryň bir görnüşini size hödürlemegi makul bildik. Bu barlagyň üsti bilen özüňize mahsus häsiýetlerdir psihiki ýagdaýlar barada maglumat alyp bilersiňiz. Bu barlaglar psihologlar tarapyndan ýyllaryň dowamynda tejribe toplamak esasynda taýýarlanylypdyr we şekiller tejribede birnäçe gezek üýtgedilip, netije berýän häzirki görnüşine getirilipdir.

25 Dekabr 2021

Saglyk