Türkmenmetbugat

Dürli galam

(Hekaýa) Dilber bilen Gözel — dogan. Daşyndan görenler-ä, köplenç: «Siz ekizmi?» diýibem soraýarlar. «Ýok, ekiz däl!» diýen jogaby alansoňlar bolsa, olar ýene-de soraýarlar: «Haýsyňyz uly, senmi?» diýip, hökman Dilbere seredýärler. Şolar ýaly bolanda Dilber, hakykatdan-da, ýaşy Gözelden uly ýaly çyny bilen begenýär. Gözel bolsa, hamana galyp barýan ýaly: «Ýok, men uly» diýip, her gezek sowalyň jogabyny özi berýär. Bir ýarym ýaş töweregi tapawutlary bolansoň, olar örän basdaş. Esasan-da, Dilberiň bolşy täsin. Ol hemme zady Gözelden gysganýar. Gözel mekdebe gitmeli bolanda dagy entek Dilbere wagt kändigine garamazdan, Dilberem okuw esbaplarynyň köpüsini satyn aldyrypdy.

12 Noýabr 2023

Bagtyýar çagalaryň mekany

Körpe balajyklardan aglaba wagtyňyzy nirede geçirýärsiňiz diýip sorap gördüňizmi?! Elbetde, olar ilki bilen «Öýümizde» diýip aýdýarlar. «Soňra nirede?» diýip sowalymyzyň üstüni ýetirenimizde bolsa olaryň jogaby şu hili bolýar: «Çagalar bagymyzda». Käbir körpelerimiz gönüden-göni «Biz kö-ö-öp wagtymyzy çagalar bagymyzda geçirýäs» diýibem gürrüň berýärler. Bu şeýle-de bolaýmaly. Sebäbi ýurdumyzda gurlup ulanylmaga berilýän çagalar baglaryny görmäge göz, wasp etmäge söz gerek. Ýakynda «Güneş» žurnaly ýaş nesilleriň sazlaşykly ösüşi, olaryň ýaş aýratynlyklaryna laýyklykda wagtlaryny peýdaly we gyzykly geçirmekleri üçin ähli şertleri öz içinde jemleýän şeýle çagalar baglarynyň birinde boldy. Ol Aşgabat şäheriniň Gurtly ýaşaýyş toplumynda ýerleşýän 129-njy çagalar bagydyr. Çagalar bagynyň açylyp ulanylmaga berlenine kän wagt geçenok. Ýadyňyzda bolsa, bu çagalar bagy 2022-nji ýylyň 28-nji dekabrynda hormatly Prezidentimiziň hut özüniň ak pata bermeginde açylypdy. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň körpelere sowgat beren bu çagalar bagy ähli mümkinçilikler bilen üpjün edilen. Iki gatdan ybarat bolan çagalar bagy döwrüň talaplaryna doly laýyk gelýän oýun meýdançalary, howuz, kompýuter, lingafon, aýdym otaglary, ýatmak üçin niýetlenen otaglar bilen üpjün edilendir. 160 orunlyk bu çagalar bagynda 8 topar hereket edýär. Bu ýerde çagalar 3 ýaşdan kabul edilip, tejribeli mugallymlardyr terbiýe

12 Noýabr 2023

Matematiki düşünjeleri öwretmekde oýunlaryň ähmiýeti

(Başlangyjy žurnalymyzyň geçen sanynda) Çaga oýunda reňki, ölçegi, ululygy, san we giňişlik gatnaşyklaryny öwrenýär, maglumatlaryň häsiýetleri bilen tanyşýar. Şeýlelikde, çaganyň ugurtapyjylygy, üşükliligi ýüze çykýar. Şu nukdaýnazardan, didaktiki oýunlardyr ýumuşlar çaganyň hemmetaraplaýyn ösüşine ýardam edýär.

12 Noýabr 2023

Ýaşajyk suratkeşleriň sergisi

Mähriban çagalar, žurnalymyzyň şu sanynda Ak bugdaý etrabynyň N.Saryýew adyndaky çagalar sungat mekdebinde okaýan ýaş suratkeş Serdar Mämiýewiň çeken suratlaryny size hödürleýäris. Ol diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda geçirilýän surat bäsleşiklerine gatnaşyp, özüniň ukyp-başarnygyny görkezýär. Onuň 2022-nji ýylda Belarussiýa Respublikasynda geçirilen «Planetada çagalar dostlaşýarlar» atly VIII Açyk halkara çagalaryň surat bäsleşigine, şeýle-de 2023-nji ýylda TÜRKSOÝ guramasynyň döredilmeginiň 30 ýyllygyna bagyşlanyp geçirilen «Türk dünýäsi — ýaş suratkeşleriň gözi bilen» atly bäsleşigine gatnaşyp, degişli şahadatnamalara eýe bolmagy munuň aýdyň subutnamasydyr. Şol ýyllyga bagyşlanyp döredilen kitapda bolsa çeken suratynyň ýerleşdirilmegi onuň ýene bir üstünligi boldy.

12 Noýabr 2023

Arkadag şäheri – medeni çäreleriň geçirilýän merkezi

Ýakynda Arkadag şäherinde V Wena baly we «Galkynyş» türkmen-awstriýa simfoniki orkestriniň konserti geçirildi. Ajaýyp keşbi bilen myhman bolanlary haýrana goýýan Arkadag şäheri ýurdumyzyň iň bir gelim-gidimli ýerleriniň birine öwrüldi. Ýakynda bolsa bu ýerde V Wena baly we «Galkynyş» türkmen-awstriýa simfoniki orkestriniň konserti ilkinji gezek geçirildi. Bu çäre ýurdumyzyň medeni durmuşyna özboluşly öwüşgin çaýyp, Türkmenistan bilen Awstriýa Respublikasynyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklarynyň we netijeli hyzmatdaşlyklarynyň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

12 Noýabr 2023

Gysganç bilbil hakynda erteki

(Rus halk ertekisi) Bir gezek bilbil gowaçanyň şahalaryndaky gülläp oturan owadan güllere gözi düşüpdir. Bilbil onuň üstünde oturyp, hasylyna garaşmagy ýüregine düwüpdir. Bilbil şahada ornaşypdyr-da, ençe wagtlap açlyk çekip, gowaçanyň miwesine garaşypdyr. Beýleki guşlary bolsa kowup, onuň ýanyna golaýlatmandyr.

12 Noýabr 2023

Şekillere siňen çaga keşbi

Çagalar biziň ýagty geljegimizdir. Ençeme sungat ussatlary päkize hem naşyja çaga keşplerinden ylham alyp, dürli-dürli eserleri döredýärler. Ine, çaga keşplerini döredýän ussatlaryň arasynda Türkmenistanyň halk suratkeşi Dursun-Solmaz Muhammedowanyň aýratyn orny bardyr. Tanymal sungat ussady, zehinli heýkeltaraş, ökde nakgaş, özboluşly grafikaçy Dursun-Solmaz Muhammedowa çagalykdan surat çekmeklige we şekil ýasamaklyga aýratyn höwes bildirip, eýýäm şol ýyllarda sungatyň inçe syrlaryny özbaşdak özleşdirmäge başlapdyr.

12 Noýabr 2023

Dünýäniň owazy — mukamlar başy

Ýer ýüzünde şeýle bir ajaýyp aýdym bardyr. Şol aýdymy bagşylar däl-de, her kim öz ukyp-başarnygyna görä ýerine ýetirýär. Muňa garamazdan, ol aýdym diňleýjisini bada-bat özüne çekip, ýüpsüz baglaýar. Ol aýdymy näçe diňleseň hem ondan ganma ýok, bu mümkin hem däl. Bu aýdym eneleriň öz eziz perzentlerine bolan mähir-söýgüsine eýlenip, süýji arzuw-umytlara ýugrulyp, ýürekleriň töründen joşup çykýan, kalplara mähir çaýýan, göwünlere ganat bekledýän mukaddes ene hüwdüsidir. Türkmen perzendi dünýä inip, mährem enesiniň gujagyna dolan gününden başlap, ene ýüreginiň owazy hasaplanýan hüwdi bilen garşylanýar. Enelerimiz öz mylaýym sesi bilen çagalaryny hüwdüläpdirler, ezizläpdirler. Enäniň mylaýym, rahatlandyryjy owazy sallançakda ýatan çagany aýdylýan hüwdä diň salyp, süýji uka batyrýar. Ene-mamalarymyz tarapyndan ýerine ýetirilýän hüwdülerde enäniň öz çagasyna bolan söýgüsi, mähri, perzendi dogrusynda edýän süýji-süýji arzuwlary... ýatyr. Öz mährem balasy hakynda hiňlenilýän bu setirler ene kalbynyň, ene ýüreginiň owazydyr. Ene ýüreginiň aýdymy bolan hüwdülerimiz gadymy döwürde döräp, taryhy döwürleriň ýaňyny biziň günlerimize ýetiren genji-hazynadyr. Sebäbi olar ýöne bir goşgy bentleri bolman, eýsem, dörän döwrüniň ýagdaýyny, halkyň ruhy ahwalyny, ýaşaýyş-durmuşyny açyp görkezýän taryhy hakyda diýsek ýalňyş bolmasa gerek.

12 Noýabr 2023

Öý ýaraşygy – çaga

Bu günki gün mermer şäherimiz Aşgabadyň ähli künjeginde ýüregi gyzyl gül kimin açylyp gelýän, gülküsinden, sesinden, ýylgyryşyndan dünýäni ala-ýaz edýän bala-çagajyklar biziň guwanjymyzdyr. Seretsene, hana, «Älem» medeni-dynç alyş merkezinde baş şäherimizden we ýurdumyzyň dürli sebitlerinden gelen egni dürli-dürlüje, biri-birinden üýtgeşijek egin-eşikli oglanjyklar, gyzjagazlar. Özlerem begenişip gülýärler, oýnaýarlar, täsinje özboluşly şadyýanlygy döredýärler. Olary görüp, niçikmi, öz çagalygyň ýadyňa düşäge-de, çaga öwrülene dönýäň. Men hyýalymda çagalyk ýyllaryma dolanyp, bu ýerde şatlanyp ýören harby gullukçylaryňdyr serkerdeleriň çagajyklary bilen gürrüňdeş bolmaga ýöneldim. Içimdenem «Älemiň» ýaraşygy — çaga» diýip gaýtalaberdim. Dutarymyň şirin mukamy bilen...

12 Noýabr 2023

Sungat äleminiň başarnykly ýaşlary

Biz medeniýete, sungata uly sarpa goýulýan ýurtda ýaşaýarys. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe dürli ulgamlar bilen bir hatarda, medeniýet ulgamyndaky ösüşler hem dünýä nusgalykdyr. Suratkeşlikde, aýdym-saz bilen meşgullanmakda diňe bir uly ýaşlylaryň däl, eýsem, çagalaryň, ýetginjekleriň arasynda-da dürli bäsleşikler geçirilip, türkmen ýaşlarymyz ýeňiş yzyna ýeňiş gazanýarlar. Ine, ýakynda, has takygy, şu ýylyň 6—10-njy oktýabry aralygynda şeýle zehinli jigilerimiziň birnäçesi Gyrgyz Respublikasynyň Bişkek şäherinde geçirilen Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna gatnaşyjy döwletleriň XVII ýaşlar delfiý oýunlarynda boldular. Delfiý oýunlary diýlende, Olimpiýa oýunlaryndaky ýaly sport bäsleşiklerini göz öňüne getirýän bolmagyňyz hem mümkin. Ýok, ol sport ýaryşlary däl. Onuň esasy ugry sungat, medeniýet we bilimdir. Ýakynda geçirilen bu delfiý oýunlary 10 ýaşdan 25 ýaşa çenli bolan zehinleri bir ýere jemledi. Has takygy, bu bäsleşige Russiýa, Belarus, Gazagystan, Gyrgyzystan, Özbegistan, Azerbaýjan we Türkmenistan döwletlerinden jemi 500-e golaý zehinli ýaşlar gatnaşdylar. Ýurdumyzdan bu bäsleşige 26 adamdan ybarat topar gatnaşyp, olaryň içinde talyplar we mekdep okuwçylary bar. Olar bäsleşige fortepiano, skripka, estrada aýdymy, wokal, halk saz gurallary, ýekelikde halk aýdymyny ýerine ýetirmek, şeýle-de şekillendiriş sungaty we çeper senetçilik ugurlary boýunça g

12 Noýabr 2023

Plastilinden balyjak

Mähriban çagalar, siziň araňyzda plastilinden multfilm gahrymanlarynyň şekiljiklerini ýasamagy halamaýanyňyz ýok bolsa gerek. «Nemonyň gözleginde» atly multfilme-hä ähliňiz diýen ýaly tomaşa edensiňiz. Aşa bilesigelijiligi sebäpli, öz öýünden uzaklara düşýän Nemo atly balyjak hakyndaky multfilm çagalaryň söýgüsini gazanan multfilmleriň biri. Teleýaýlymlarymyzda bu multfilme türkmen dilinde birnäçe gezek tomaşa edensiňiz. Multfilmde Marlin atly balygyň ogly Nemony gözleýşi, Nemonyň hem öz öýüne gaýdyp barmak üçin jan edişi gyzykly wakalaryň üsti bilen suratlandyrylýar. Nemo atly balyjagyň öz hossarlaryna gowuşmagy üçin ekranyň başynda oturyp, garaşan pursatlaryňyzam bolandyr. Geliň, onda žurnalymyzyň şu gezekki sanynda siziň söýgüli multfilm gahrymanyňyz Nemonyň şekiljigini ýasamagy öwreneliň!

12 Noýabr 2023

Maşgala

Işdäaçar — işdäňizi açar!

Gerekli önümler: • 250 gram towuk eti;

12 Noýabr 2023

Maşgala

Welosportuň ýaş ussady

Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmak berk bedenli, sagdyn, ruhy taýdan kämil bolmagymyz üçin örän peýdaly. Häzirki wagtda sport bilen gyzyklanyp, onuň dürli görnüşleri boýunça yzygiderli türgenleşýän ýaşlarymyzyň sany barha kän. Şeýle ýaş türgenleri ýurdumyzda we halkara derejesinde geçirilýän ýaryşlarda boýunlary medally, elleri kubokly, Diplomdyr Hormat hatly görenimizde olara bolan buýsanjymyz we ynamymyz has-da artýar. Aşgabat şäherindäki Ýaş olimpiýaçylary taýýarlaýyş mekdebiniň 10-njy synp okuwçysy Döwletmyrat Anjikow hem sporta höwesek ýaşlarymyzyň biri. «Ata kesbi — ogla halal» diýlişi ýaly, Döwletmyrat kakasy Wepa Anjikowdan görelde alyp, sportuň welosport görnüşini saýlap aldy. 2021-nji ýyldan bäri Aşgabat şäherindäki Ýaş olimpiýaçylary taýýarlaýyş mekdebine gatnaýan Döwletmyrat ol ýerde bilim, terbiýe alýar we sportuň welosport görnüşi boýunça türgenleşýär. Şol mekdebiň tälimçi mugallymy, halkara derejeli sport ussady Muhammedresul Hashojaýewden bolsa tälim alýar. Irginsiz türgenleşiklerden, sporta bolan yhlasyndan, özüne bolan ynamyndan ýaryşly ýollary welosipedi bilen üstünlikli geçýän ýaş türgenimiziň ýeňişleri bilen tanyş bolalyň:

12 Noýabr 2023

Sport

Ýeňişli menzillere tarap

Sportuň ýeňil bolmadyk görnüşini saýlap alan Maýagözel Hürmenowa ezber ýaş türgenleriň hatarynda tanalýar. Ol Balkan welaýatynyň Balkanabat şäheriniň Gumdag şäherçesindäki 28-nji orta mekdebiniň 10-njy synpynda okaýar. Entek ýaşlygyna garamazdan, sporta ykbalyny baglan Maýagözel Gumdag şäherçesindäki 7-nji sport mekdebiniň agyr atletika boýunça gurnagyna gatnap ugraýar. Tälimçisi Orazgylyç Çopanowyň, şeýle-de tejribeli halypa hökmünde kömek-ýardamyny gaýgyrmaýan Aman Meredowyň tabşyryklaryny kemini goýman ýerine ýetirýär hem-de deň-duşlaryndan tapawutlanýar. Ýaş agyr atletikaçy 2022-nji ýylyň sentýabr aýynda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygy mynasybetli agyr atletika boýunça ýaşlaryň arasynda geçirilen Balkan welaýatynyň birinjiliginde 45 kilogram agram derejesinde çykyş edip, jemi 109 kilogram netije görkezýär we şeýle ýaryşlardaky ilkinji altyn medala eýe bolýar. Şol ýylyň dekabrynda gözel paýtagtymyz Aşgabat şäherinde ýetginjekleriň arasynda guralan Türkmenistanyň birinjiliginde 49 kilogram agram derejesinde çykyş eden Maýagözel jemi 120 kilogram agyrlygy göterip, ikinji orna mynasyp bolmagy başarýar. Şu ýylyň maý aýynda Mary welaýatynyň merkezi şäherinde geçirilen agyr atletika boýunça ýetginjekleriň we ýaşlaryň arasyndaky ýurdumyzyň birinjiliginde 55 kilogram agram derejesinde çykyş edýär hem-de jemi 125 kilogram agram derejesinde netije görkezip, ikinji orn

12 Noýabr 2023

Sport

Çagalara okamagy maslahat berilýän kitaplar

(Dowamy. Başlangyjy žurnalyň geçen sanlarynda) Ýagmyr Pirgulyýewiň «Bahar sowgady» atly goşgular ýygyndysy. Size mundan 45 ýyl ozal çap edilen ýene bir gyzykly goşguly kitaby okamagy maslahat berýäris. Şahyr Ýagmyr Pirgulyýewiň adyny we goşgularyny siz okuw kitaplaryňyzdan hem okan bolsaňyz gerek. «Bahar sowgady» bolsa size şahyryň 25-e golaý goşgusyny we bir poemasyny hödürleýär. Goşgularyň arasynda erteki görnüşinde ýazylan goşgular hem bar. Diýmek, bu kitaby okamak bilen bir hatarda, siz şol bir wagtyň özünde hem goşgy, hem erteki okamak mümkinçiligini gazanarsyňyz.

12 Noýabr 2023

Tak-tak etdim…

Türkmen halk ertekileriniň içinde iň gyzyklysy, iň täsirlisi hökmünde ýatda galýan erteki haýsyka?! Siziň pikiriňiz-ä bilemok welin, özüm-ä «Böwenjik» ertekisini diýseň gowy görýärin. «Şol doýmaz-dolmaz Böwenjigiň nämesini gowy görýäň?» diýýäňizmi?! Hawa, ol açgöz, doýar-doýmazyny bilmeýän, öňünden kim çyksa lak-luk atyp ýören biridir welin, ýöne näme üçindir şonda-da öwrenmäge, sapak almaga diýseň kän zat bar. Mysal üçin, nebsine haý diýmän, açgözlük eden ynsanyň, iň soňunda, uly kynçylyga sezewar bolýandygyny her birimiz bilýäris. «Böwenjik» atly türkmen halk ertekisindäki şol gahryman — näme iýse doýman, açgözlük etmegi, hiç kime rehim etmän, öňünden dalajyk-böwrejik çyksa-da, eşeklije baba, on oglan, kyrk gyz çyksa-da, gep-gürrüňe bakman, olary meşik ýaly garnyna gapgaryp gidýändir. Siz şeýle açgöze, heý, duş gelip gördüňizmi?! Asla duşan dälsiňiz. Megerem, şol Böwenjige hiç kimiň meňzäsiniň gelmeýändigi üçin ol diňe ertekilerde ýaşaýandyr. Böwenjik her bir çaganyň ýadynda galan gahryman bolsa-da, oňa hiç kim meňzemek islemeýär. Ol ertekiniň ahyrynda garryja mamany iýjek bolup, onuň aldawyna düşýändir hem-de hemmeler ondan halas bolýandyr. Durmuşda-da şeýle aşa nebisjeň, özüne erk edip bilmeýän adam Böwenjigiň gününe düşýär. Şol sebäpli, biz Böwenjikden kän zatlary öwrendik, sapak aldyk.

12 Noýabr 2023

Edebi miras

Gurbannazar EZIZOW Suratçy oglan

12 Noýabr 2023

Oýlan, pikirlen!

Skanword

12 Noýabr 2023