"Edebiýat we sungat" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-17, 38-62-33, 38-62-01
Email: edebiyatwesungat@sanly.tm

Habarlar

«Nazar kylsa dişleriňe…»

Dişler diňe gözelligi goramak üçin däl, eýsem, saglygyňy aýap saklamak üçin-de hemişe «nazar salnyp» gelinmeli agzamyzdyr. Sebäbi dişiň sagdynlygynyň bozulmagy bedenimiziň beýleki agzalarynyň köpüsine öz täsirini ýetirip bilýär. Agyryly, şikesli dişde döräp, agyz boşlugynda köpelýän mikroblar tutuş beden boýunça «gezelenje çykýar». Şeýlelikde, dişagyrynyň üstesine bedeniň ysgynsyzlygy-da peýda bolýar, immunitetiň peselýär.

Milli mirasym — buýsanjym

27-nji noýabrda Türkmenistanyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň Maddy däl medeni miras müdirliginiň Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň ýurdumyzyň mirasy öwrenijileriniň arasynda yglan eden «Asyrlara ýörelge — nesillere görelde» atly bäsleşigiň jemini jemlemäge bagyşlanan dabara geçirildi. Bäsleşige ýurdumyzyň welaýatlarynyň mirasy öwrenijileri keşdeçilik, zergärçilik, keçe we haly sungaty, milli lybaslary, alajalary, zähmet gurallary, türkmeniň ak öýüniň bezegleri, milli saz gurallary taýýarlamak bilen häli-häzire çenli ilat arasynda saklanyp galan maglumatlary, rowaýatlary, aýtgylary toplamak boýunça özara bäsleşdiler. Dabarada ýurdumyzyň etnograf alymlary, taryhçylary çykyş edip, ajaýyp zamanamyzda Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň milli mirasymyzy ösdürmäge berýän uly ünsi barada buýsanç bilen bellediler. Emin agzalarynyň gelen netijelerine görä, baş baýraga Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynyň ýaşaýjysy Aýgözel Täşliýewa, 1-nji orna Tejen şäheriniň ýaşaýjysy Ogulmaral Öwezowa, Baýramaly etrap medeniýet merkeziniň režissýory Nurgeldi Söýünow, 2-nji orna Türkmenbaşy şäheriniň Çagalar çeperçilik mekdebiniň mugallymy Göwher Seýitjanowa, Tejen etrabyndaky 13-nji orta mekdebiň mugallymy Bibisoltan Sähetgurbanowa, Mary welaýatynyň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň ylmy işgär

Dostlaryň dowamly döwresi

Gahryman Arkadagymyzyň «Parahatçylyk sazy, dostluk, doganlyk sazy» atly kitabynda halklaryň arasyndaky medeni, sungat ugrundaky gatnaşyklaryň kökleri asyrlaryň aňyrsyndan gözlenilýär. Bu gatnaşyklary düşünişmek köprülerini gurmaklyga deňemek bilen kitapda: «Biziň günlerimizde şeýle wezipäni daşary ýurtlarda we biziň ýurdumyzda geçirilýän Medeniýet günleri, ylmy maslahatlar, döredijilik festiwallary, sergiler we beýleki maslahatlar ýerine ýetirýär» diýlip bellenilýär. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylymyz hem boýdan-başa halklaryň arasyndaky dostluk köprüleriniň süňňüni berkitmeklige bagyşlandy. Änew şäheriniň 2024-nji ýylda «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegi, şeýle-de akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli ýylyň dowamynda geçirilen halkara derejesindäki çäreler, dabaralar dostlukly ýurtlaryň medeniýet, sungat işgärlerini Garaşsyz Diýarymyzda jemledi. Golaýda, has takygy 16-njy noýabrda Änew şäheriniň 2024-nji ýylda «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegi mynasybetli geçirilen çäreleri jemlemek bilen baglanyşykly dabaralar gül Watanymyzy ýene-de gülzarlyga besledi. Hormatly Prezidentimiz bu çärelere gatnaşyjylara iberen Gutlagynda: «Häzirki döwürde TÜRKSOÝ-na agza ýurtlaryň arasynda hoşniýetli halkara hyzmatdaşlyk netijeli ösdürilýär, dostlukly ýurtlarda geçirilýän halkara çärelere medeniýet

Nowaýynyň ilinden Pyragyly Türkmenistana

18-nji noýabrda Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde Özbegistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Medeniýet günleriniň açylyş dabarasy boldy. Iki dostlukly ýurduň medeniýet ulgamynyň wekilleriniň çykyşynda bu çäräniň Gündogaryň beýik akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň dünýä bolup toýlanylýan ýylyna gabat gelýänliginiň uly ähmiýete eýedigi barada aýratyn durlup geçildi. Sahnada Gündogaryň beýik akyldary Alyşir Nowaýynyň ýaşan döwri we onuň ylmy-edebi mirasy barada gürrüň berýän wideoşekiller görkezildi. Özbegistan Respublikasynyň Mukimi döwlet sazly teatrynyň artisti Azizhon Latipow Alyşir Nowaýynyň keşbini janlandyrdy. Ol bu keşp arkaly tomaşaçylara Alyşir Nowaýynyň ýaşan döwri we onuň belli «Hamsa» eseri barada gürrüň berdi. «Hamsa» eserine girýän «Leýli we Mejnun», «Perhat we Şirin», «Ýedi planeta», «Isgenderiň diwary» ýaly poemalaryň gahrymanlarynyň keşplerini, olaryň başdan geçirýän wakalaryny belli özbek artistleri O.Tillanazarow, O.Ergaşew, M.Elow, R.Mirminow, F.Norow, D.Aliýew, S.Hurammow, J.Usarowa dagy halk sazlary bilen utgaşan ajaýyp aýdymlar bilen ynandyryjy beýan etdiler. Alyşir Nowaýynyň gazallaryna döredilen aýdymlary Ýunus Rajabiý adyndaky «Makom» ansamblynyň ezber sazandalarynyň sazandarlyk etmeginde özbek aýdymçylary M.Jumanowa, G.Salimowa, D.Şodmonowa, M.Akbarowa dagy belent heňde ýerine ýetirdiler.

Şu gün...

Şu gün Aşgabadyň Şekillendiriş sungaty sergi merkezinde Türkmenistanyň halk suratkeşi Möjek Çaryýewiň şahsy sergisi açylýar. Sergi ussat suratkeşiň doglan gününiň 80 ýyllygyna bagyşlanyp guralýar. Türkmenistanyň Suratkeşler birleşmesiniň agzasy Möjek Çaryýewiň degişme äheňindäki suratlaryny ýa-da nakgaş eserlerini synlanyňda, ussadyň tebigata, daş-töwerege özboluşly nazar bilen garandygyna göz ýetirse bolýar. Onuň türkmen multiplikasiýasynyň ilkinji ädimleriniň şaýady bolan eserleri-de sergä tomaşa etmäge baranlarda ýakymly täsirler galdyrar diýip ynam edýäris.

Parahatçylyk owazlary

Şanly ýylda Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň taslamasy boýunça ilkinji gezek Aşgabat şäherinden we ýurdumyzyň welaýatlaryndan 160 sazandany özünde jemleýän «Parahatçylyk owazy» atly üflenip we kakylyp çalynýan saz gurallarynyň birleşen orkestri döredildi. 16-njy noýabrda Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy, şeýle hem ýetip gelýän Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli «Parahatçylyk owazy» birleşen orkestriniň ilkinji konserti geçirildi. Orkestre Kowus Bäşimow we Gurbanberdi Begenjow dirižýorlyk etdiler. Baýramçylyk konserti Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň hor toparynyň ýerine ýetiren «Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan» atly aýdymy bilen açyldy.

Ussat ýazyjyny hatyralap...

Ýakynda Kerki etrap häkimliginiň, etrap medeniýet we bilim bölümleriniň bilelikde guramagynda Kerki etrap Medeniýet merkezinde ussat ýazyjy Osman Ödäýewiň doglan gününiň 70 ýyllygyna bagyşlanyp döredijilik duşuşygy geçirildi. Duşuşykda Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň mugallymy, filologiýa ylymlarynyň kandidaty Baýram Akadow we şahyr Şatlyk Hudaýnazarow, Türkmenistanyň at gazanan žurnalisti Döwrangeldi Agalyýew, şahyrlar Agamyrat Soltanow, Hudaýguly Goçow, Osman Ödäýew adyndaky 28-nji orta mekdebiň mugallymy Jemal Abdyllaýewa dagy çykyş edip, ýazyjynyň ömür ýoly, eserleriniň edebi-çeper gymmaty barada gürrüň berdiler. Ýazyjynyň «Altynjan hatyn» romany esasynda dessan döreden Baýram Akadowyň çykyşyndan soň, Türkmenistanyň at gazanan artisti Çary Ýakubowyň bu dessandan bir parça ýerine ýetirmegi has-da täsirli boldy.

Sebitiň sungata siňen sesi

12-20-nji noýabr aralygynda Germaniýanyň Berlin şäherinde «Geljek, şu wagt — Merkezi Aziýa» atly aýdym-saz we kinofestiwaly ýaýbaňlandy. Onda Merkezi Aziýanyň sungat ussatlary diňe bir kino we aýdym-saz sungatynda ýeten derejelerini açyp görkezmän, eýsem, bu ugurda kämilligiň basgançaklaryny geçmegiň ýollary barada pikir alyşdylar. Bu halkara sungat forumynyň dowamynda Merkezi Aziýanyň we Germaniýanyň kinematograflarynyň dürli žanrlarda döreden filmleriniň bäşisi görkezildi. Oguzhan adyndaky «Türkmenfilm» birleşiginiň bu festiwala «Istärin» atly filmi bilen gatnaşmagynda özboluşly many bar. Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň baýram edilýän günlerinde ýewropaly tomaşaçylara bu filmiň görkezilmegi dostlara türkmeniň kalbynyň açylmagydyr. Festiwaly gurnaýjylaryň maksatlary-da türkmen, gazak, gyrgyz, täjik, özbek halklarynyň ruhy gymmatlyklaryny, şu günki durmuşyny nemes jemgyýetine açyp görkezmekden ybaratdyr. Festiwaldaky çykyşlaryň guralyşynda-da Merkezi Aziýa halklarynyň ählisi bilen tanyşlyga gatnaşmak mümkinçiliginiň hemmeler üçin elýeter bolmagyna aýratyn üns berlipdir. Muny festiwalyň açylyşynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hersinden we Germaniýadan üçlük toparlaryň biriniň — jemi 6 toparyň tebigaty, milli saz dessurlaryny açyp görkezýän eserleri bilen çykyş etmegi-de subut edýär. Konsertde Garaşsyz Diýarymyzdan Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen

Akyldar ahlak barada

Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynda: «Iň gymmatly miras terbiýe, terbiýäniň özeni bolsa ylym-bilimdir» diýen setirleriniň aňyrsynda çuň many ýatyr. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, ata-babalarymyzyň mizemez ýörelgelerine sarpa goýmak — özüňe sarpa goýmakdyr, ýagny öz geçmişiňe, şu günüňe sarpa goýmakdyr we geljegiňi kämil gurnamak baradaky akylly-başly aladaňdyr. Dana-pähimdarlar öz döredijiligi bilen medeniýeti ösdüripdirler hem baýlaşdyrypdyrlar. Medeniýet bolsa ynsanlaryň özüni alyp barşyny şertlendirýär. Biziň gürrüňini etmek isleýän gymmatlygymyz içki eşretler — ahlak gymmatlygydyr. Meşhur nemes filosofy I.Kant tarapyndan XVIII asyrda ulanylyşa girizilen «gymmatlyk» düşünjesi jemgyýetdäki ahlak gymmatlyklaryny nazara alýar. Onda bagtyýarlyk, uzak ömürlilik, beden we ruhy sagdynlyk, ony gazanmak üçin adamy söýmek, edeplilik, däbe eýermek, alymlyk, parasatlylyk, asyllylyk ýaly häsiýetlere eýe bolunmalydygy hakynda aýdylýar. Asyllylyga ajaýyplyk hökmünde baha berilýär, özüňi alyp barmagyň etiki kadalary estetiki öwüşgine eýe bolýar.

«Magtymguly, halk ýadyndan aýrylma...»

Gowşutgeldi DAŇATAROW,Türkmenistanyň halk ýazyjysy: — Magtymguly Pyragy özünden öň ýaşan söz ussatlarynyň döredijiliginiň maňzyny-maýasyny kalbyna siňdirip, pähime eýläp döreden eserleri bilen milli edebiýatymyzda esas goýan şahyrdyr.

Şygryýet

Atamyrat ATABAÝEW,Türkmenistanyň halk ýazyjysy. Seniňdir

Ýagşylar ýagşylykda ýatlanar

Türkmenistanyň halk şahyry Durdy Gylyç. Türkmenistanyň hallk şahyry Durdy Gylyç hakynda XX asyrda ýazyjy-şahyrlarymyz köp sanly çeper eserleri döredipdirler, edebiýatçy alymlarymyz şahyryň döredijiligini ylmy nukdaýnazardan içgin öwrenipdirler. Türkmen edebiýatynyň taryhynda Durdy Gylyjyň çeper keşbi dogrusynda söz açylanda, ol barada eserleri döredip, köp sanly ýatlama galdyran Türkmenistanyň halk ýazyjysy Beki Seýtäkowyň keşbi ilkinjileriň hatarynda göz öňüne gelýär. Beki Seýtäkowyň «Şahyr» powestini Durdy Gylyç barada döredilen düýpli eserleriň biri hasaplamak bolar. Powestde şahyryň ýaşlygy, maşgala durmuşy, çeper söze — edebiýata bolan söýgüsi, şol döwrüň syýasy-taryhy ýagdaýlary barada söz açylýar. Ussat ýazyjynyň Durdy Gylyç baradaky eserlerini, ýatlamalaryny okanymyzda, onuň şahyr bilen ýakyn aragatnaşyk saklandygyna göz ýetirýäris.

Hywa hakda söhbet

1996-njy ýylyň Şirgazy han medresesiniň golaýynda Magtymguly Pyragynyň ýadygärlik heýkeli oturdyldy. Gadymy türkmen durmuşynda «Hywa» sözi bilen baglanyşykly leksik aňlatmalar köp duş gelýär. Muňa mysal edip Hywaabat (Kaka etraby), Hywaýol (gadymy Kesearkaç — Hywa kerwen ýoly), Hywalyoba (Boldumsaz etraby), Hywaçyoý (Köneürgenç etraby) ýaly hojalyk, suwaryş, ekerançylyk we durmuş hyzmatlarynyň dürli pudaklarynda işjeň ulanylýan düşünjeleri agzamak bolar. Hywa şäheri Demirgazyk Türkmenistanyň köp sanly sebitleri bilen serhetleşýän, Orta Aziýada, Özbegistanyň çäginde, Amyderýanyň çep kenarynda ýerleşýän iň gadymy ylmy, medeni, söwda-ykdysady, syýahatçylyk merkezleriniň biri bolupdyr. Ol gözelligi, özboluşlylygy bilen tapawutlanýan taryhy-arheologik, medeni ýadygärlikler toplumynyň ajaýyp nusgalaryna baý bolan meşhur ýerleriň biridir. Hywa şäheri Türkmenistanyň Görogly etrabynyň merkezinden 55 kilometr günorta-gündogarda ýerleşýär. «Heýwa» sözünden gelip çykan («dury suwly çuň guýy» diýmek) Hywa şäheri XVII asyrdan soň sebitleriň taryhy sahnasynda paýtagt hökmünde has-da şöhratlanyp başlaýar. Şäher neşirýat, foto, kino işleri, kitaphanaçylyk, sungat, sopuçylyk taglymaty, minara, külalçylyk, hanaka, köşk binagärligi we Gündogar aşpezliginiň köpdürlüligi boýunça Özbegistanda birinji orunda durýar. Ol 1967-nji ýylda goraghana şäher derejesine eýe bolup, 1990-njy ýylda H

Tokarja bilen garynja (Erteki)

Bir bar eken, bir ýok eken. Gadym wagtlarda Gutly atly bir oglanjyk bar eken. Ol deň-duşlarynyň arasynda iň bir tokarjasy, ekabyrragy bolansoň, hemmeler onuň adyny Tokarja diýip tutupdyrlar. Tokarja hemişe kölüň kenarynda, özi ýaly oglanjyklar bilen oýnar ýörer eken. Olar ikibir-üçbir bolşup kölüň ýalpagrak ýerinde suwa-da düşer ekenler. Hasam kölde ýüzüşip ýören ördekdir gazlary ýakyndan synlamak hezil eken. Olar aram-aram suwa çümüp, gurçukdyr ownuk balyjaklary tutýar ekenler. Olara ulurajyk balyklaram gabat gelipdir. Käte olaryň awlajak awuny niredendir bir ýerlerden peýda bolan garaguşlaryň ýüzugra alyp, asmana göterilen gezeklerem bolupdyr.

Saz söýüjilere sowgat

Ýakynda Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan gitaraçy mugallymlar M.Gurbanow bilen L.Nasyrowanyň bilelikde taýýarlan «Gitara» atly kitaby neşir edildi. Adyndan belli bolşy ýaly, kitap gitara saz guralynyň döreýiş taryhy, onuň Türkmenistanda öwrenilişi hem-de bu ugurda uly hyzmatlar bitiren sazandalar hakynda gyzykly maglumatlary özünde jemleýär. Kitapda türkmen we daşary ýurtly kompozitorlaryň saz eserleri, türkmen halk aýdym-sazlarynyň täzeden işlenen nusgalary hem-de ansambl düzüminde ýerine ýetirilýän sazlaryň gönükmeleri, etýudlary we olaryň ýerine ýetirilmegine degişli usuly görkezmeler ýerleşdirilipdir. Täze kitap çagalar sazçylyk we sungat mekdepleriniň mugallymlary, okuwçylary we gitara saz guraly bilen içgin gyzyklanýanlar üçin özboluşly okuw gollanmasy bolup hyzmat eder.

Hasyl (Iňlis tymsaly)

Mançesterdäki mugallymlary taýýarlaýan bilim ojaklarynyň birinde ir döwürler şeýleräk wakanyň bolandygyny gürrüň berýärler. Berýän bilimine göwni ýetse-de, talyplaryň derejesini has çuňňur aňlamak maksady bilen mugallym olaryň hersine bir gysym däne beripdir-de, olardan hasyl almagy tabşyrypdyr. Aradan esli wagt geçensoň, mugallym işleriň gidişi bilen tanyşmak üçin olaryň öýlerine aýlanmagy ýüregine düwüpdir. Netijeler dürli-dürli bolupdyr. Ekiş möwsümine çenli tohumy gorap saklap bilmändigini aýdyp, ýüzüni sallap duran birinji talybyna seredip, mugallym başyny ýaýkapdyr-da: «Özüňe ynanylan işi bitirýänçäň, dünýäň manysy şonda jemlenen ýaly bolmasaň, hemişe şular ýaly ýagdaýa düşersiň» diýip, indiki talybynyňka tarap ugrapdyr. Ikinji talybyndan: «Men tohumy örän ir ekipdirin. Şonuň üçinem ony sowuk aldy» diýen jogaby eşiden mugallym: «Wagtyny bilmän edilen iş edilmedik işe barabardyr» diýipdir. Üçünji talyp bolsa tohumy juda giç ekendigini aýdypdyr. «Wagt iň gymmatly zatdyr. Ony bir duşuňdan geçireňsoň, eden işiňden göwnejaý netije alyp bilmersiň. Gury boş azap çekeniň galar». Indiki talyp ösüş alsa-da, şitili birnäçe gezek göçürip guradan ekeni. Mugallym oňa: «Bellibir ýere kök urup ýetişmänkä, ondan-oňa bökdürip ýörseň, işiň miwe getirmän geçer» diýipdir. Wagtynda ideg etmän, suwarman hasyl alyp bilmedik talyp bolsa halypasyndan şeýle sözleri eşidipdir: «Iýmitini, yzgaryny ý

Pursatlar

Oguljan Makyýewa 1949-njy ýylyň 24-nji fewralynda Daşoguz welaýatynyň Akdepe etrabynda dogulýar. Ol 1967-nji ýylda şol wagtky Türkmen oba hojalyk institutynyň agronomçylyk fakultetine okuwa girýär. Talyplyk ýyllarynda çeper höwesjeňleriň toparynda, teleýaýlymlarda aýdym aýdyp, adygyp ugraýar. Ol «Saýra, dutar!», «Çalsana, bagşy!», «Näzli dildarym», «Öwezim» ýaly aýdymlary ussatlyk bilen ýerine ýetirýär. Men ýaşlykda zehinli aýdymçynyň teleýaýlymlarda goýberilýän çykyşlaryna höwes bilen tomaşa ederdim. 1975-nji ýylyň ýanwarydy. Men ol ýyllar Aşgabatda okaýardym. Dostum Meretgylyç Taganow bilen onuň gullukdaş dosty Allaberdi Makyýewiň esger salamyny gowşurmak üçin olaryň obasyna ugradyk. Sorap-idäp, öýlänler öýlerini tapdyk. Öýüň törüne gerlen halynyň ýüzünde Oguljan Makyýewanyň suraty asylgy duran eken. «Bu surat belli aýdymçynyň özümikä?» diýip pikir edip durşuma birden Oguljanyň özi geläýdi. Men höwes bilen diňleýän aýdymçymy ýakyndan görüp doňup galypdyryn. Ýaşap ýörenliginde şu ýyl 75 ýaş toýuny toýlaýmaly halypa aýdymçynyň kalbymyzyň ruhy lukmany bolan mukamlara siňen näzik sesi häzirlerem gulagymda ýaňlanyp dur.

Türki halklaryň umumy hazynasy

«Gorkut ata», «Kitaby dädem Gorkut» diýlip atlandyrylýan şadessan türkmen halkynyň gadymy ýazuw ýadygärlikleriniň biri hasaplanylýar. ÝUNESKO-nyň Maddy däl medeni mirasy goramak boýunça hökümetara komitetiniň 2018-nji ýylda Mawrikiý Respublikasynyň Port-Lui şäherinde geçirilen mejlisinde türki dilli döwletleriň umumy tagallalary netijesinde «Gorkut atanyň» ýaýrawy has-da giňedi. Şol mejlisde «Gorkut ata» eposy ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi. Biziň halkymyzda «Gorkut ata» diýlende, diňe bir asyrlardan aşyp gelýän eser däl-de, keramatdan paýly, paýhasly goja göz öňüňe gelýär. Şeýle ýagdaý beýleki türki halklaryň hem käbirinde gabat gelýär. Şonuň üçin-de Gündogaryň alymlary Gorkut atanyň taryhy şahs bolandygy baradaky maglumatlaryň gözleginde bolupdyrlar. Fazlalla Reşideddiniň, Alyşir Nowaýynyň, Salyr baba Gulaly oglunyň, Abulgazy Bahadyr hanyň nesillere miras galdyran kitaplarynda Gorkut ata bilen baglanyşykly maglumatlar getirilýär. Nusaýda ýaşap geçen taryhçy Salyr baba Gulaly oglunyň kitabynyň «Oguz we öwlad we etbag we bari etrak taryhyndan» atly bölüminde Gorkut Garahoja oglunyň örän akylly, dana hem-de keramatly ynsan bolandygy, onuň ýüz togsan bäş ýaşandygy barada maglumatlar getirilýär.

Sazlara siňen altyn güýz

Güýz pasyllaryň iň köpöwüşginlileriniň biri. Güýzi suratlandyranymyzda, ilki bilen, mämişi ýapraklardan altyn mahmal düşelen seýil baglar göz öňüne geler. Şol bir wagtyň özünde-de irginsiz ýagýan ýagyşdan ýaňa töwerek-daşyň hereketi azalýan içgysgynç günlerem ýadyňa düşer. Güýzüň adamlara täsir edişi-de üýtgeşik. Biri üçin ol döredijilik ylhamynyň joş urýan pasly. Ýazyjy-şahyrlaryň, suratkeşleriň arasynda: «Tä güýz tamamlanýança, ylham golaýyma gelenok» diýýänlerem az däldir. Ýöne güýz paslynyň dünýä sungatynda ajaýyp eserleriň ençemesiniň döremegine sebäp bolandygy welin hakykat. Biz hem şeýle saz eserleriniň käbirini ýatlap geçmegi makul bildik. Antonio Wiwaldiniň «Güýz» eseri. Italýan sähralarynda myhman bolan altyn güýzi ussat kompozitor örän şadyýan saz arkaly beýan edipdir. Bu göwün göteriji sazy diňläniňde, italýan ekin meýdanlarynda hasyl ýygnalýan, bereketden göwni galkynan daýhanlaryň şatlanýan pursatlary göz öňünde janlanýar. Wiwaldiniň meşhur «Pasyllar» tapgyrynyň üçünji konsertiniň «Güýz» sonetiniň awtory doly anyk däl. Ýöne köpler ony Wiwaldiniň özüne degişli hasaplaýarlar.

Fotosuratçynyň surat sergisi

Ylhamyna uçraşypdyr güýz, ine, Şygyr ýazýar şelpeleriň ýüzüne. Guldurdy SÄHETDURDYÝEW.