"Bereketli toprak" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-64, 38-60-87, 38-60-67
Email: bereketlitoprak@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Halypa nesihaty

(Kyssa) Nazar Magtymgulynyň goşgular kitabyny birlaý dykgatly okap çykdy. «Söz ussadymyza zergärçilik hünäri, ýasan owadan şaý-sepleri ylham berendir. Ussat şahyryň yhlasy siňen zergärçilige menem baş goşaýsam oňararmykam?» diýip, oýlandy. Ahyram belli-külli netijä geldi.

23 Aprel 2024

Edebiýat

Çar ýandan oba hojalyk täzelikleri

Wirtual hakykatyň täsiriAlymlaryň pikiriçe, geljekki fermerlerdir daýhanlar ösümlikler baradaky ähli maglumatlary almak üçin AR-äýnegini dakynaýmaly bolar. Bu pikiri Plant Vision startapyny esaslandyryjy Raýan Huks durmuşa geçirmäge çalyşýar. Onuň aýtmagyna görä, bu äýnege ýerleşdirilen emeli aň – intellekt infragyzyl reňkli kameranyň hem-de datçikleriň kömegi bilen daýhana ekinleriň ösüşi, olaryň suwa ýa-da dökünlere mätäçligi barada habar berýär. Bu bolsa daýhanyň indiki etmeli işlerini ýeňilleşdirýär. Häzirki wagtda bu taslama Niderlandiýanyň Wageningen uniwersitetinde synagdan geçirilýär. Äýnekli sygyrlar Wirtual hakykatyň, hakykatdan hem, fermerlere nepi degip başlady. Türkiýeli fermer Izzet Kojak öz fermasyndaky sygyrlaryň gözleri üşemez ýaly hem-de daşarynyň sowugyndan gorkmaz ýaly, olara VR äýneklerini dakdy. Äýnek dakynan sygyrlar daşarda bakylýan öri meýdanlarynda ýaz günleri dowam edýändir öýdüp, dartgynlylygyny gowşatdylar we arkaýyn otladylar. Netijede, sygyrlaryň süýt berijiligi 22 göterim artdy.

23 Aprel 2024

Oba hojalyk

Hazar düwlenleri

Ýurdumyzyň özboluşly ösümlik we haýwanat dünýäsi barada bilmek biziň her birimiz üçin gyzyklydyr. Şolaryň biri hem Hazar deňzinde ýaşaýan, süýdemdirijiler maşgalasyna degişli bolan Hazar düwlenidir. Düwlenleriň bu görnüşi Hazar deňziniň ýeke-täk süýdemdiriji jandary hasaplanýar. Şonuň üçin olar Türkmenistanyň Gyzyl kitabyna girizilendir. Hazar düwleni dünýä suwlarynda duş gelýän ençeme görnüşli düwlenleriň arasynda özüniň kiçiligi boýunça Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizildi. Olaryň bedeniniň uzynlygy 130 – 150 santimetre, agramy 50 – 85 kilograma golaýdyr. Hazar düwlenleri reňki boýunça ak düwlenler, gök düwlenler, ala düwlenler ýaly görnüşlere bölünýärler. Olar süri bolup ýaşaýarlar, gury ýerde oňaýly hereket edip bilmeseler-de, suwda çalt ýüzýän jandar hasaplanylýar. Olaryň käbir görnüşi suwda sagatda 25 kilometr tizlik bilen hereket etmäge ukyplydyr. Olaryň öň tarapky ýüzgüçleri suwda diňe ugruny üýtgetmek üçin hyzmat edip, yzky ýüzgüjiniň kömegi bilen hereket edýär. Dünýäde düwlenleriň 30-dan gowrak görnüşi hasaba alnandyr. Hazar düwleni ýylyň ýaz-tomus aýlarynda Hazar deňziniň orta we günorta böleginde, ýagny Ogurjaly adasynyň kenarlarynda, açyk suw giňişliklerinde gezýär, howanyň ýyly döwri bu ýerler balyklaryň sürüsidir suw leňňeçlerini awlamak üçin amatly hasaplanylýar. Güýzüne bolsa olar deňziň demirgazyk-gündogar böleginde toplanýarlar we şol ýerde gyşlaý

23 Aprel 2024

Tebigat

Neçjarçylyk sungaty

Pederlerimiz agaç ussaçylygyna neçjarçylyk diýip at beripdir. Neçjarlyk sungaty öz gözbaşyny örän gadymy döwürlerden alyp gaýdýar. Neçjarçylyk kesbi erkek adamlara mahsus kär bolupdyr. Agaç ussalary garagaç, derek, arça, hoz, çynar, tut, erik, tal ýaly ýerli agaçlary ulanypdyrlar. Agajyň saýlanylyşy, işe taýýarlanylyşy onuň çeperçilik bezeglerine-de uly täsir edipdir. Ussalar agaçlary saýlap almak bilen, onuň ýaşyny, kölegede ýa-da Günüň aşagynda ösendigini hem aýdyp bilipdirler. Agaç ussalary agaç kersenleri, çanak, susak, çemçe, elek, kejebe, käsedir ownuk zatlary salmak üçin serkeç, oklaw, ik, ikbaş ýaly önümlerden başlap, has uly zatlara çenli ýasapdyrlar.

23 Aprel 2024

Miras

Saglyk üçin peýdaly maslahatlar:

– Sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmeli, ýeterlik mukdarda arassa agyz suwuny içmeli. – Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly.– Iş ýeriňizde we öýüňizde otaglaryň howasynyň tämiz bolmagyny gazanmaly. – Arassaçylyk tertip-düzgünlerini berjaý etmeli.– Gün şöhlesi dogry peýdalanylanda, bedende D witamini emele gelýär, şonuň üçin Gün şöhlesinden ýerlikli peýdalanmaly. – Paslyň aýratynlyklaryna laýyklykda howanyň aşa gyzan döwründe Günüň ýiti şöhlesinden goranmaly. – Gök önümleri kabul edeniňizde, gigiýeniki talaplary berjaý etmegi unutmaň!

23 Aprel 2024

Saglyk

Milli buýsanjymyzyň şanyna bagyşlandy

Eziz Diýarymyzda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynyň aprel aýynyň her bir güni täzeçillige, uly ösüşlerdir özgerişlere beslenýär. Mälim bolşy ýaly, aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde külli türkmeniň buýsanjy bolan ahalteke bedewleriniň milli baýramy halkara derejesinde şowhun-şagalaňa beslenip, toý tutulýar. Bu şanly sene mynasybetli eýýäm şu günlerden başlap, ýurdumyzyň dürli künjeginde baýramçylyk dabaralary geçirilýär. Ynha, geçen hepdäniň anna güni hem TKAMM-yň «Türkmen atlary» döwlet birleşigi bilen bilelikde guramagynda pudagyň Aşgabat şäherine degişli edara-kärhanalaryň işjeň agzalarynyň gatnaşmaklarynda «Türkmen bedewi halkymyzyň milli buýsanjy» ady bilen dabaraly maslahat geçirildi.

23 Aprel 2024

Jemgyýet

Tebigaty goramak – sagdyn durmuşyň kepili

Ýakynda Lebap welaýat Agrosenagat  işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramalarynyň başlyklarynyň gatnaşmagynda Türkmenabat şäher Geňeşiniň guramagynda «Repetek» Döwlet biosfera goraghanasynda «Tebigaty goramak – sagdyn durmuşyň kepili» atly okuw-maslahaty geçirildi. Okuw-maslahatynda biosfera goraghanasynyň gözel tebigatyna gezelençler guralyp, haýwanat dünýäsine syn edildi we ylmy işgärleriň  gürrüň bermeklerinde  olar barada giňişleýin maglumatlar berildi. Okuw-maslahatynyň dowamynda çykyş edenler  «Repetek» döwlet çäkli goraghanasynyň  çäginde ýerleşen «Ýerajy» döwlet çäkli goraghanasynyň kölüniň haýwanat  we tebigat dünýäsiniň aýratynlyklary barada gyzykly, ünsi çekiji  gürrüňleri berdiler. Şular ýaly okuw-maslahatynyň geçirilmegi şu günki ýaş nesilde ata Watanymyzyň tebigatyny goramaga  bolan  söýgini ösdürmekden ybaratdyr. Çünki daşymyzy gurşap alýan tebigatymyza aýawly garamak,  tebigy baýlyklarymyzy goramak, ýurdumyzyň ilatynyň arassa howadan dem alyp, sagdyn durmuşda ýaşamagynyň kepilidir.

23 Aprel 2024

Ekologiýa

Oba hojalygy: gowaça ekişi dowam edýär

15-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we sebitlerde alnyp barylýan möwsümleýin işleriň barşy bilen bagly meselelere garaldy. Iş maslahatynyň barşynda Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýew, Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow, Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradow, Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew, Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow çykyş edip, welaýatlarda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdiler.

16 Aprel 2024

Syýasat

Döwrebap kanunçylyk — abadan durmuşyň binýady

Ýurdumyzda gazanylýan beýik özgertmeler, ösüşler milli kanunçylygyň kämilleşmegi esasynda gazanylýar. Şeýle taryhy döwürde milli kanunçylygymyzy kämilleşdirmek maksady bilen, täze kanunlary kabul edip, hereket edýän kanunlary döwrebaplaşdyrmak ugrunda Türkmenistanyň Mejlisinde yzygiderli işler alnyp barylýar. Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynyň 30-njy martynda geçirilen Türkmenistanyň Mejlisiniň ýedinji çagyrylyşynyň bäşinji maslahatynda ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda «Gidrometeorologiýa işi hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Bu bolsa Türkmenistanyň çäklerinde gidrometeorologik gözegçilikleriň globallygy, toplumlaýynlygy, ulgamlylygy we üznüksizligi berjaý etmäge, daşky gurşawyň ýagdaýyna gözegçilikleri geçirmegiň ylmy taýdan esaslandyrylan tehnologiýalarynyň gidrometeorologik maglumatyny toplamagyň, işläp taýýarlamagyň, seljerme geçirmegiň, saklamagyň we peýdalanmagyň bitewüligini üpjün etmäge, şeýle hem bu ugurda milli kanunçylyk binýadyny döwrebaplaşdyrmaga şert döretdi.

16 Aprel 2024

Jemgyýet

Dowamata beslenýän asylly däplerimiziň beýanaty

14-nji aprelde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasy tarapyndan alnyp barylýan işler hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda açylyp, ulanmaga berlen Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynda ilkinji gezek bellenilýän Türkmen bedewiniň milli baýramyna görülýän taýýarlyk işleri bilen tanyşdy, degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny diňledi. Bu ýerde Gahryman Arkadagymyza Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow täze şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda alnyp barylýan işler, Türkmen bedewiniň milli baýramyny ýokary derejede geçirmek ugrunda ýaýbaňlandyrylýan taýýarlyk barada hasabat berdi.

16 Aprel 2024

Syýasat

Aşgabatda sport baýramçylygy

Parahatçylygyň, dost-doganlygyň ilçisi, sagdynlygyň we ruhubelentligiň gözbaşy bolan sporty ösdürmek hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan asylly syýasatyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary bilen bina edilen 10 müň tomaşaçy orunlyk Gyşky oýunlar sport toplumynda 15 — 20-nji aprel aralygynda geçirilýän hokkeý boýunça halkara ýaryşyň ýiti bäsdeşlik bilen, ýokary ruhubelentlige beslenmegi Watanymyzyň halkara sport abraýyny artdyrýar. Myhmanlaryň garşy alnyşy we ýokary derejede geçirilen açylyş dabarasy Türkmenistanyň iri halkara ýaryşlary guramakda toplan baý tejribesini görkezýär.

16 Aprel 2024

Sport

Yhlasly iş ýeňşe ýetirýär

«Malym – halym» diýen ýörelgä eýerip, jemgyýetçilik mallaryny gyşdan başbitin hem-de orta semizlikde alyp çykmagy başaran Türkmenistanyň Maldarçylyk we guşçulyk senagaty döwlet birleşiginiň Mary welaýatynyň etraplardaky maldarçylyk hojalyklarynyň zähmetsöýer adamlary özleriniň ähli ukyp-başarnyklaryny her bir jogapkärli möwsümiň netijeli jemlenmegine gönükdirýärler. Olaryň yhlasly zähmetiniň ýerine düşýändigine bolsa hormatly Prezidentimiziň maldarçylyk pudagyny döwrebap ösdürmek bilen baglanyşykly berýän kömek-goldawlaryna jogap edip, dowarlaryň baş sanyny artdyrmak, önümliligini ýokarlandyrmak boýunça ýylyň-ýylyna gowy görkezijileri gazanýan Tagtabazar etrabyndaky maldarçylyk hojalyklarynyň mysalynda has-da aýdyň göz ýetirmek bolýar. Mysal üçin, etrabyň öňdebaryjy «Çemenabat» maldarçylyk hojalygynyň maldarlary Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynda owlak-guzy almak boýunça bellenilen döwlet tabşyryklaryny sebitdäki maldarçylyk hojalyklarynyň arasynda ilkinji bolup, bireýýäm berjaý etdiler. Bu gazanylan üstünlik barada ady agzalan hojalygyň başlygy Arslan Öwezow guwanç bilen şeýle gürrüň berdi: — Şu ýylyň owlak-guzy möwsümi biziň hojalygymyzyň dowardarlary üçin düşümliligi bilen has-da begendirýär. Hojalygymyzda bar bolan 54 müň 237 baş malyň 21 müň 337-si ene goýundy. Çopan-çoluklaryň, hünärmenleriň birleşen tagallalary bilen çekilen zähmet irki möhletlerde döwlet tab

16 Aprel 2024

Oba hojalyk

Meýdanlarda zähmet joşýar

Şu ýyl ýurdumyzda gowaça ekişi agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda guramaçylykly geçirilýär. Ekerançylyk meýdanlary, ekişde ulanyljak tehnikalar möhüm möwsüme birkemsiz taýýarlanyldy. Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynda Lebap welaýatynyň pagtaçylary 130 müň gektara gowaça ekip, «ak altynyň» 320 müň tonnasyny döwlete tabşyrmagy maksat edinýärler. Bu iş hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen häzirki wagtda gyzgalaňly dowam edýär.

16 Aprel 2024

Oba hojalyk

Bol hasyl tohuma bagly

Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynda ýurdumyzyň daýhanlary bugdaýdan we gowaçadan bol hasyl almak üçin tutanýerli zähmet çekýärler. Ýurdumyzyň Ahal we Mary welaýatlarynda gowaçanyň inçe we orta süýümli sortlary ekilýän bolsa, galan welaýatlarda diňe orta süýümli sortlar ekilýär. Bu ýerde belläp geçmeli pursat, Daşoguz welaýatynda gowaçanyň pes boýlurak we ir ýetişýän sortlary ekilýär. Munuň özi welaýatyň toprak-howa şertleri bilen baglanyşyklydyr. Bu welaýatda ir ýetişýän gowaçanyň «149-F», «S – 4727» diýen özbek sortlary we ýerli «Daşoguz – 120»,  «Jeýhun», «Gubadag – 3» atly sortlary ekilýär.

16 Aprel 2024

Oba hojalyk

Şalgamyň peýdasy

Şalgam kelemler maşgalasyna degişli ikiýyllyk ösümlik bolup, olaryň birýyllyk görnüşi hem bolýar. Onuň azyklyk gymmaty ýokary bolup, düzüminde az mukdarda kletçatka, köp mukdarda gant we С witamini bar. Şalgamyň iň köp ýaýrany sary we ak etli görnüşleridir. Şalgam irki döwürlerde demirgazykda ýaşaýan halklar üçin esasy elýeterli iýmit bolupdyr. Sebäbi oba hojalyk ekinleriniň köpüsi gyşyň aňzakly sowugyna çydamandyr. Şalgam sowuga çydamak bilen, uzak wagtlap saklansa-da, öz tagamyny ýitirmändir. Ol özüniň ýokary hasyllylygy, az zähmeti talap edýänligi bilen tapawutlanýar.

16 Aprel 2024

Oba hojalyk

Daşky gurşaw we sazlaşykly ösüş

Bahar paslynyň gelmegi bilen eziz Diýarymyzyň keşbi has-da gözelleşýär. Bu gözellik penjireden daşary sereden ýerimizden başlanyp, gözýetime – ak bulutly mawy asmanyň Zemin bilen sepleşýän ýerine çenli uzap gidýär. Ýaşyl tokaý zolaklary, al-elwan güllere beslenen baýyrlar, arçaly-kerkawly daglar, sowuk suwly çeşmeler, keyigokara, narpyz, borjak ýaly dermanlyk ösümlikler göwnüňi galkyndyrýar. Hawa, her bir gözel zadyň goralmaga zerur bolşy ýaly, tebigat gözellikleri hem yzygiderli goralmalydyr.

16 Aprel 2024

Ekologiýa

Zähmetsöýer ynsan Sadulla Rozmetowy ýatlap...

Toprak, zähmet, daýhan. Elbetde, bu jümleler mukaddes sözlerdir. Türkmençilikde: «Sen topragy har etmeseň, toprak seni hor etmez» diýen dana sözden ugur alyp, toprak bilen bagry badaşan daýhanlarymyz döwletli Diýarymyzda barmak basyp sanardan köp. Şolaryň biri-de işjanly, zähmetsöýer, geçen manyly ömrüni topraga bagyşlan ynsan Sadulla Rozmetowdyr. Dogrusy, özüm-ä Sadulla aga bilen gürleşip ýa-da pikir alşyp gören adam däl. Onuň bilen diňe gazet sahypalarynda neşir edilen ekerançylyk babatdaky bölekleýin maslahatlaryndan, makalalaryndan, teleýaýlymlarda eden çykyşlaryndan gaýybana tanyş. Sadulla aga — işjanly, zähmetsöýer, toprak bilen bagry badaşan ynsan diýlip, ýöne ýerden aýdylmaýar. Häzirki ýaly ýadymda, 2005-nji ýylyň tomus aýlarydy, mekdebimiziň topary bolup, Aşyk Aýdyň piriň mekanyna zyýarata gitdik. Biziň ulagymyz Sadulla agalaryň obasyndan, ekin meýdanlarynyň deňinden geçdi. Şonda onuň paýdarlar jemgyýetine degişli bolan pagta meýdanlaryndaky endigan suwarylan, adam boýuny boýlap barýan pagtalary görüp, obadaky kaşaň-kaşaň jaýlary, gyrasyna agaç ekilen owadan köçeleri synlap, megerem, «Äriň ärden, ýeriň-ýerden parhy köp» diýen nakylyň asyl manysyna ýene bir gezek göz ýetirdim. Hawa, özüniň geçen manyly ömrüni il-güne, topraga bagyş eden Türkmenistanyň Gahrymany Sadulla Rozmetowy bu gün ildeşlerimiz ýagşylykda ýatlaýarlar.

16 Aprel 2024

Jemgyýet

Hakyda

(Kyssa) Ynsan nesline wagtal-wagtal öz çäkli ömrüne göz aýlamak, öten-geçenleri ýatlap, geçmişi unutman, geljegi nazarlap ýaşamak mahsus. Şoňa görä-de, hakyda kalbymyza ornaýar, ýüreklerde ýaşaýar. Ol hiç haçan könelmeýän duýgudyr. Hakydaňda berk galan pursatlar, has-da çagalyk, ýetginjeklik döwürleriňde başdan geçiren gyzykly wakalaryň wagtal-wagtal göz öňüňde janlanýar. Meniň pikirimçe, kagyza geçirilen hakyda — bu dünýäde ebedi galýan ýadygärlikdir.

16 Aprel 2024

Edebiýat

Ýene-de bahar geldi

(Şahyrana oýlanma) Ýene-de bahar geldi. Daglaryň egnine ýaşyl begres ýapyp, baglara gülleri patrak deý sepip, seleň sähralaryň maňlaýyndan öpüp, bahar geldi. Men her gezek baharyň gelşini synlanymda, kalbym ýylap, käbämiň gujagyna dolan ýaly duýgyny başdan geçirýärin. Tebigat bilen adam häsiýetleriniň arasynda täsin sazlaşygyň, baglanyşygyň bardygy baradaky pähimleriň aňyrsynda hakykatyň ýatandygyna ynamym artýar. Baharda depäňde lemmer-lemmer bolup, asmanyň ýüzüne perde çekip gelen bulutlar goçlar kimin süsüşip başlar. Ýyldyrym ujundan uçgun syçradar welin, Arşyň ýüzünden tukatlyk aýrylyp ötägider. Daglaryň läheň-läheň daşlaryndan deprek ýasap, gümmürdäp-gümmürdäp ýagyş ýagyp başlar. Onuň ýagşy juda üýtgeşikdir. Ol giň sähradaky aňňat-aňňat gum depeleriniň gerşine ýagyş damjalaryny sepeläp-sepeläp ýagar. Ýaz şemalynyň birneme pessaýlan sesinde, ýagyş damjalarynyň şybyrdysynda şahyr kalbynyň owazy duýlar:

16 Aprel 2024

Edebiýat

Biler bolsaňyz!

Kepel agajyKepel agajynyň (Stelechoсarpus burahol) watany Indoneziýanyň Ýawa adasy hasaplanýar. Kepel agajy diňe ýyly ýurtlarda ösýär. Bu miweli agajy Günorta-Gündogar Aziýanyň döwletlerinde hem ösdürip ýetişdirýärler. Kepel — hemişe ýaşyl öwüsýän agaç bolup, boýy 20 — 25 metre çenli ýetýär. Onuň dik ösýän baldagy çalymtyl-goňur ýa-da goýy mele reňklidir. Bir agajyň özünde uzynlygy 12 — 30 santimetr bolan goýy ýaşyl, gülgüne reňkli ýapraklary görmek bolýar. Baldagynyň aşaky böleginde uzyn miwe sapaklarynda miweleri bolýar. Miweleriniň ýakymly ysy bolup, olaryň uzynlygy 60 santimetr, ini 4,5 santimetr bolýar. Şekili boýunça armyda meňzeş bolup, daşy galyň mele gabyk bilen örtülendir. Miwesiniň süýji, mango meňzeş tagamy bolup, olaryň bişendigini diňe kesip görmek bilen bilip bolýar. Miwesiniň içki etlek gatlagy mele ýa-da goýy sary reňkde bolsa, onda onuň bişendigini aňladýar.

16 Aprel 2024

Tebigat