"Bereketli toprak" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-64, 38-60-87, 38-60-67
Email: bereketlitoprak@sanly.tm

Habarlar

Kano kristales — Kolumbiýanyň reňkli derýasy

Kano Kristales – Kolumbiýanyň ajaýyp derýasydyr. Ispan dilinde onuň ady «kristal derýa» diýmegi aňladýar. Guşuçar belentlikden synlasaň, derýa akymy älemgoşara meňzeýär. Gyrmyzy-gyzyl, gara, sary, mawy we gülgüne reňkleriniň dürli öwüşginleri suwdaky endemiki suwotulary Makarenýa klawigera berýär. Landşaftlaryň gözelligi we tebigatyň baýlygy üçin ajaýyp derýa ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizildi. Bu derýa Kolumbiýanyň Serrania de la Makarena milli seýilgähiniň çäginden akýar. Suwda zibil duzlar we minerallar ýok diýen ýaly, şonuň üçin derýada balyk hem ýok. Suwasty dünýäniň doýgun gyrmyzy, sary, ýaşyl, gök we gara reňkleri bir metr çuňlukda-da görünýär. Älemgoşary ýada salýan bu derýanyň düýbünde tegelek tebigy guýular bar. Derýada reňkleriň öwüşginlerini diňe gurak möwsümde — iýun aýyndan noýabr aýyna çenli görüp bolýar.

Saglygyň gadyryny bilgil...

Ýaz paslynda gün şöhlesi dogry peýdalanylanda, bedende azlyk edýän D witamini emele gelýär. Şonuň üçin günüň dowamynda belli wagtlarda Gün şöhlesinden ýerlikli peýdalanmaly. Günüň ýiti şöhlesinden goranmak üçin nah matadan tikilen, açyk reňkli baş gaplary geýmeli, saýawanlary ulanmaly.

Bagbanlar bilen duşuşyk geçirildi

Türkmen oba hojalyk institutynda Ýaş alymlar geňeşi, «Ýaş bagban» ylmy gurnagy tarapyndan «Durnukly oba hojalygyny üpjün etmekde bagbançylygyň orny» atly ylmy maslahat geçirildi. Maslahata Daşoguz welaýatynyň tejribeli bagbanlary, institutyň mugallymlary we talyp ýaşlary gatnaşdylar. Onuň barşynda sebitiň toprak-howa şertlerinde bagçylygy ösdürmek boýunça tejribeler, innowasion çözgütler we miweli baglary zyýan ýetirijilerden goramak boýunça çözgütler öwrenildi. Daşoguz welaýatynda miweli baglary ýetişdirmek boýunça Akdepe etrap ylmy-önümçilik synag hojalygynyň ussat bagbany Baýramdurdy Gurbanow, Şabat etrabynyň ýaşaýjysy, bagban Orazdurdy Soltyýew talyplara miweli baglaryň ösdürilip ýetişdirilişi, olara ideg işleriniň geçirilişi, sapmak işleri, nahallaryň tiz wagtda ýetişdirilişiniň aýratynlyklary barada täsirli gürrüň berdiler.

Möwsümleýin işler göwnejaý ýerine ýetirilýär

22-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we sebitlerde alnyp barylýan möwsümleýin işleriň barşy bilen bagly meselelere garaldy. Iş maslahatynyň barşynda Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýew, Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow, Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradow, Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew, Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow çykyş edip, welaýatlarda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdiler.

Ýollarymyz ak bolsun, uzaga gitsin!

17-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary böleginiň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Uzynlygy 600 kilometre deň bolan Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyna 2019-njy ýylyň 24-nji ýanwarynda badalga berildi. Onuň gurluşygy Aşgabat – Tejen (203 kilometr), Tejen — Mary (109 kilometr), Mary — Türkmenabat (288 kilometr) ugurlary boýunça üç tapgyrda amala aşyrylýar. Bu desga Awstriýanyň «VCE Vienna Consulting Engineers ZT GmbH» kompaniýasynyň halkara güwänamalarynyň birbada üçüsine mynasyp boldy. Olar «Ýokary tizlikli ýoluň gurluşyk işleriniň Ýewropanyň tehniki tassyklama boýunça gollanmalaryna we standartlaryna laýyk gelýändigi», «Ýokary tizlikli ýoluň hil gözegçiliginiň ISO 9001 standartyna laýyk gelýändigi» hem-de «Ýokary tizlikli ýoluň RAA 2008, RAL 2012 ýol gurluşygynyň usuly gollanma taslamalaryna laýyk gelýändigi» hakynda halkara güwänamalarydyr. Fransiýanyň «Grenobloise D’Electronique et D’Automatismes (GEA)» kompaniýasynyň Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary böleginiň açylmagy mynasybetli «Ýokary tizlikli ýoluň wideogözegçiliginiň hem-de töleg ulgamlarynyň ýokary standartlara laýyk gelýändigi üçin» atly halkara güwänamasynyň hem gowşurylandygyny bellemek has-da buýsançlydyr.

Gözel dünýäniň görki — çaga we ene

Şol gün Mary welaýatynda dabaraly açylyşlaryň birnäçesi geçirildi. Şolaryň hatarynda Mary şäherinde Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkeziniň dabaraly açylyşy hem bar. Merkez iki sany aýratyn binadan ybarat bolup, olar eneler we çagalar üçin niýetlenendir. Zenanlara lukmançylyk kömegini bermäge niýetlenen bina 200 orunlyk bolup, çaga dogrulýan, göwrelileriň patologiýasy, ginekologiýa bölümlerini öz içine alýar. Çagalar binasy 260 orna niýetlenip, onda bäbekleriň patologiýasy, kiçi ýaşly çagalar, nefrologiýa, newrologiýa, mekdep ýaşly çagalar, rewmokardiologiýa bölümleri göz öňünde tutulandyr. Bu döwrebap saglygy goraýyş merkezinde enäniň we çaganyň saglygyny berkitmek üçin ähli mümkinçilikler döredilip, olar ilatyň saglygyny goramakda esasy merkezleriň birine öwrülerler.

Ýurt garşy alsyn, täze jaýyň eýeleri!

17-nji aprelde Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň taryhy senenamasyna altyn harplar bilen ýazylan dabaraly wakalaryň ýene-de biri ildeşlerimiziň şatlygyna şatlyk goşdy. Şol gün Mary welaýatynyň Mary şäherinde bina edilen 2 gatly 59 sany ýaşaýyş jaýyndan ybarat bolan ýaşaýyş jaý toplumy açylyp, ulanylmaga berildi. Bu täze kottej görnüşinde gurlan ýaşaýyş jaýlarynda ýaşamak üçin ähli zerur şertler döredilendir. Welaýatyň edara ediş merkeziniň binagärlik keşbi bilen ajaýyp sazlaşygy emele getirýän täze ýaşaýyş jaý toplumynyň gurluşygy Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Ojar Aziýa» hususy kärhanasyna ynanyldy. Bizem täze jaýyň eýeleri bolan ildeşlerimize «Ýurt garşy alsyn!» diýýäris.

Hokkeý kalplary joşdurdy

Aprel. Aşgabat. Buzly meýdança. Paýtagtymyzda geçirilen hokkeý boýunça halkara ýaryşda güýç synanyşmak üçin yklymyň çar ýanyndan gelen gyşky oýnuň ussatlary diňe güneşli ülkämiziň ýaz paslynyň ajaýyplygyny däl, eýsem, türkmen kalbynyň ýylysyny hem ýakyndan duýdular. Munuň şeýledigine türgenlerdir tälimçiler bilen eden söhbetlerimizde-de, sportuň we dost-doganlygyň baýramçylygynyň ýapylyş dabarasynda edilen çykyşlarda-da göz ýetirdik. Ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilen ýaryşda ýurdumyzyň «Galkan» hokkeý toparynyň ýeňiş gazanmagy bolsa şatlygymyzy goşalandyrdy. 15 — 20-nji aprel aralygynda dowam eden halkara ýaryş diňe bir hokkeý janköýerlerinde däl, eýsem, sport bilen gyzyklanýan ildeşlerimiziň ählisinde ýakymly ýatlamalary galdyrdy. Sportuň dürli görnüşleri boýunça iri halkara ýaryşlary yzygiderli geçirmek, milli ýygyndy toparlarymyzyň türgenleriniň dünýäniň dürli ýurtlarynda gazanýan üstünliklerine guwanmak Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň asylly däbine öwrüldi.

Ýaprakdan nur – ýüpek önýär

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary bilen bir hatarda ýurdumyzyň oba hojalyk pudagy hem uly ösüşlere, özgerişlere eýe bolýar. Ýurdumyzda ýüpekçilik pudagyny ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, şeýle hem piläniň öndürilýän möçberini artdyrmak we hilini ýokarlandyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Şuňa laýyklykda, «Türkmenpagta» döwlet konsernine hem-de welaýatlaryň häkimliklerine 2024-nji ýylda 2 müň 100 tonna, şol sanda Ahal welaýatynda 155 tonna, Balkan welaýatynda 25 tonna, Daşoguz welaýatynda 500 tonna, Lebap welaýatynda 1 müň 10 tonna, Mary welaýatynda 410 tonna pile öndürmek meýilleşdirildi we ýüpek gurçugyny idedýänler ýokary hilli tohumyň zerur mukdary bilen üpjün edildi. Şu günler ýüpekçiler üçin möhüm möwsüm gyzgalaňly dowam edýär. Welaýatymyzyň gündogar etraplarynyň ýüpekçileri ýüpek gurçuklaryny idetmäge beýleki etraplardan hem 3 – 4 gün ir girişdiler. Şu ýyl olar 1 müň 10 tonna pile öndürmegi meýilleşdirýärler.

Bakja önümleriniň berekedi

Eziz Diýarymyzda daýhanlaryň yhlasly zähmeti netijesinde azyk önümleriniň bolçulygy döredilýär. Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynyň edermen daýhanlary hem 1 müň 533 gektar meýdanda ýazlyk ýeralma, käşir, sogan, kelem we beýleki ekinleri ekdiler. Ýazlyk soganyň ekişi bu ýerde fewral aýynyň soňky ongünlüginiň ortalarynda tamamlandy. Etrapda daýhan hojalyklarynyň we önüm öndürijileriň uly topary gök we bakja ekinlerini ösdürip ýetişdirmek bilen meşgullanýar. Şu günler ýazlyk ýeralma ideg edilýär. Ýazlyk ýeralma 480 gektar meýdanda ekilip, şonça meýdandan 6 müň 720 tonna hasyl ýygnamak meýilleşdirildi. Çärjew etrabynyň ekerançylarynyň sogan ösdürip ýetişdirmekde baý iş tejribesi bar. Olar her ýylda sogan ekilen meýdanlaryň her gektaryndan 250 sentnerden geçirip, hasyl ýygnamagyň hötdesinden gelýärler. Etrapda 230 gektar ýerde ýazlyk sogan ösdürilip ýetişdirilýär. Şu ýyl bakjaçy daýhanlar Ýylgynagyz, Bataş ýaýlalaryndaky kärende ýerlerinde soganyň ekişini irgözinden tamamladylar. Tejribeli ekerançylar sogan eken meýdanlaryndan 5 müň 750 tonna hasyl aljakdyklaryny ynam bilen aýdýarlar.

Tohumyňyz müňlesin!

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde häzirki wagtda ýurdumyzda pagta, galla bilen bir hatarda daýhan birleşiklerinde gök, bakja we miweli bagy ösdürip ýetişdirmek boýunça giň mümkinçilikler döredildi. Akdepe etrabynyň Nurmuhammet Andalyp adyndaky daýhan birleşiginde-de bu işler talaba laýyk amala aşyrylýar. Daýhan birleşigine degişli bolan 1 müň 160 gektar ekin meýdanynyň Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýylynda gowaça, bugdaý bilen bir hatarda, şol meýdanyň 350 gektar ýerine ýeralma ekmek meýilleşdirildi. Meýilleşdirilen meýdanyň 166 gektar ýerine ýeralmanyň Gazagystan döwletinden satyn alnan «Gala» sorty, galan ýerine «Santo» ýerli sortunyň tohumlary agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ekildi.

Gallaçylar tijenýärler

Balkan welaýatynyň gallaçylary şu oba hojalyk ýylynda yhlasly zähmet çekmek bilen, gallanyň bol hasylyny Watan harmanyna tabşyrmak üçin tutanýerli işleýärler. Welaýatyň Bereket etrabynyň gallaçy daýhanlary şu ýyl 17 müň 500 gektar meýdana bugdaý ekip, 28 müň tonna guşgursak dänäni döwlet harmanyna tabşyrmagy borçnama edip aldylar. Etrabyň daýhan hojalyklarynyň irgözinden gören taýýarlyk işleri ekin meýdanlaryndaky bugdaýly ýerleriň gök dona bürenmegine getirdi. Şu günler kärendeçiler dänäniň üçünji suwaryş suwuny tutmak bilen, ikinji dökün bilen gurplandyrmak çärelerini utgaşykly alyp barýarlar. Kuwwatly tehnikalar gyzgalaňly işledilip, ekin meýdanlarynda zähmet gaýnap joşýar.

Ilkinji gämikler

Şu günler Boldumsaz etrabynyň «10 ýyl Abadançylyk» daýhan birleşiginiň kärendeçi daýhanlary 1 müň 589 gektar meýdanda gowaça ekişini geçirmegi maksat edinip, oba hojalygyndaky bu jogapkärli möwsümi guramaçylykly alyp barýarlar. — Daýhan birleşiginiň ekişe taýýar edilen meýdanlarynda ekiji traktorlaryň we agregatlaryň 6-sy bökdençsiz işledilýär. «Ir eken utar» diýen pähime eýerýän zähmetsöýer pagtaçy kärendeçileriň irki möhletde ekiş geçiren ýerlerinde ilkinji gämikleriň görnüp, hatar gurap başlamagy «ak altyn» ussatlaryny has-da begendirdi – diýip, daýhan birleşigiň baş agronomy Myrat Uzakbaýew guwanç bilen gürrüň berdi.

Gowaçalar gögerip başlady

Şu ýyl 162 müň gektara gowaça ekmegi maksat edinen Mary welaýatynyň zähmetsöýer daýhanlarynyň yhlasy ýerine düşýär. Göwnejaý gögeren gowaçalar bu ýylky gowaça hasylynyň bereketli boljakdygyna umyt döredýär. Bu Baýramaly etrabynyň Agaýusup adyndaky daýhan birleşiginiň ekin meýdanlarynyň mysalynda hem äşgär görünýär. Bu ýerde kärendeçileriň onlarçasynyň kärende ýerlerinde ekilen gowaçalar eýýäm hatar tutup başlady. Özünde işine ussat pagtaçylaryň uly toparyny jemleýän daýhan birleşiginde şu ýyl 1 müň 400 gektara gowaça ekilip, ondan bol hasyl almak meýilleşdirilýär. Häzirki wagtda işiň hiline aýratyn üns berilýär. Ekin meýdanlaryndaky ýaşyl hatarlaryň sany günsaýyn köpelýär.

Ösüş suwy tutulýar

Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy ýyly ýurdumyzyň daýhanlary üçin rysgally ýyllaryň biri bolar. Çünki bu ýyl ygally geldi. Ýylyň ygally gelmegi güýzlük bugdaý üçin örän ähmiýetli. Tebigy ýagan ygal bugdaý maýsalaryna berlen mineral dökünleriň oňat eremegine, topraga gowy siňmegine mümkinçilik berýär. Şu günler Köneürgenç etrabynyň daýhan birleşiklerine baryp, bugdaýly meýdanlary synlanyňda, gözüň dokunýar. Gün-günden kadaly boý alýan bugdaý maýsalary bol hasylyň kemala geljekdiginden habar berýär. Häzirki wagtda etrabymyzyň kärendeçileri güýzlük bugdaýlara ösüş suwuny tutýarlar. Ekin meýdanlar ene ýaplardan, şeýle hem suw sorujy enjamlaryň kömegi bilen suwarylýar. Etrap boýunça suw sorujy enjamlaryň 20-si güýzlük bugdaýa suw tutmak üçin işledilýär. Her gün etrabymyz boýunça 350 – 400 gektarda güýzlük bugdaýa ösüş suwy tutulýar. Suwuň talabalaýyk tutulyşyna miraplar, topar ýolbaşçylary gözegçilik edýärler. Güýzlük bugdaýa ideg etmekde etrabymyzyň «Akgala», «Watan», «Kyrkgyz», «Maslahat» daýhan birleşikleri has-da tapawutlanýarlar. Güýzlük bugdaýa ideg işleriniň öz wagtynda talabalaýyk geçirilmegi netijesinde maýsalar kadaly boý alýarlar. Munuň özi 17 müň 500 gektar güýzlük bugdaýdan 35 müň 900 tonna galla hasylynyň ösdürilip ýetişdirilmegine garaşylýar.

Bol hasyl ugrunda

Daşoguz welaýatynyň Ruhubelent etrabynyň Aşyk Aýdyň daýhan birleşiginde zähmetsöýer babadaýhanlar bereketli topraga gowaça tohumyny sepip, sogaply işe girişdiler. Edermen pagtaçylar şu ýyl daýhan birleşigi boýunça 1 müň gektar ýerde gowaça ekişini geçirmegi meýilleşdirýärler. Möhüm oba hojalyk möwsümi bolan gowaça ekişinde toparlaryň 2-si döredilip, olarda sürüm traktorlary we beýleki oba hojalyk tehnikalary sazlaşykly işledilýär. Gyzgalaňly dowam edýän gowaça ekişinde mehanizatorlardan Begli Täçmedow, Bagtyýar Mätýakubow, Akmyrat Mätjanow, Gulgeldi Hojageldiýew göreldeli zähmet çekip, has-da tapawutlanýarlar. Şu ýyl welaýat boýunça gowaça ekişine hut şu daýhan birleşiginden başlanmagy hem ýöne ýerden däl. Çünki Aşyk Aýdyň piriň gadamy düşen bereketli meýdanlar daýhanlaryň yhlasyny myrada öwürýän sahawatly ýerlerdir.

Ahalteke bedewleri dünýä atçylyk medeniýetinde

Türkmeniň ahalteke atlarynyň gelip çykyşy barada dünýäniň atşynas alymlarynyň arasynda dürli pikirler gabat gelýär. Meşhur alymlar ahalteke atlarynyň gelip çykyşyny öwrenmek üçin, ilki bilen, şol tohumy döreden halkyň taryhyny öwrenmelidigini belleýärler. Munuň özi diýseň adalatlydyr. Türkmen bedewleriniň gelip çykyşyny öwrenmek halkymyzyň taryhyny içgin öwrenmekden başlanýar. Ata-babalarymyzyň has irki döwürlerde türkmen atlaryny köpeldendiklerini geçirilen ylmy-barlaglaryň netijesi subut edýär. Şonuň ýaly-da, alymlaryň geçiren yzygiderli ylmy-barlag işleri ahalteke atlarynyň gadymylygyny subut edýän diýseň täsin açyşlaryň başga-da birnäçesiniň üstünden eltýär. 1929-njy ýylda Altaýdaky gadymy guburly depeler gazylanda, arheologlaryň tapan atlarynyň ystyhanlary hem muňa şaýatlyk edýär. Şolaryň arasynda tapylan söweş atynyň ystyhany tohum alamatlary boýunça häzirki zaman Gündogar atlarynyň ata-babasy diýlip hasaplanýar. şol atlaryň gömlen wagty arheologlar tarapyndan biziň eýýamymyzdan öňki IV—III asyra degişli edildi.

Halkymyzyň buýsanjy, şany-şöhraty bedew

Her bir ýurdy, her bir halky Äleme tanadýan, ilkinji nobatda, onuň milli medeniýetidir. Milli medeniýeti dünýä ýaýýan gymmatlyklaryň biri-de milli mirasdyr. Bu iki gymmatlyk, baýlyk birigip, milli mirasyň müdimiligini üpjün edýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyz merdana türkmen halkymyzyň milli buýsanjyna hem guwanjyna öwrülen ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmek hem-de olaryň şan-şöhratyny dünýä ýaýmak ugrunda uly işleri alyp barýar. Türkmenistanyň «Ahalteke atçylyk sungaty we atlary bezemek däpleri» Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi. Köpsanly rowaýatlardyr kyssalarda wepalylygy hakynda gürrüň berilýän behişdi bedewlerimiz taryhy gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýar. Müňýyllyklaryň dowamynda türkmen seýisleri gözelligi bilen deňi-taýy bolmadyk behişdi bedewleri mähir bilen ösdürip ýetişdirdiler. Gahryman Arkadagymyzyň «Ahalteke bedewi – biziň buýsanjymyz we şöhratymyz» atly kitaby deňi-taýy bolmadyk bedewlere bolan çäksiz söýgüsiniň we aýratyn hormatynyň nyşanydyr. Umumadamzat gymmatlyklarynyň derejesinde ägirt uly açyşlary eden, kämilligiň beýik nusgasyny Älem-jahana peşgeş beren türkmen halky çydamly, wepaly, ýyndam bedewleriň saýlama tohumlaryny döredipdir. Häzirki döwürde ahalteke bedewlerimiziň bady ýurdumyzyň ösüşleriniň nyşanyna öwrüldi. Şeýl

Tohumlyk bugdaýy ösdürip ýetişdirmegiň aýratynlyklary

Tohumlyk bugdaýyň guşgursak, iri, dokmaňyz, bol hasylyny öndürmekde ony ösdürip ýetişdirmegiň agrotehniki talaplaryny hem-de otag işini ýokary derejede, öz wagtynda ýerine ýetirmek möhümdir. Beýleki oba hojalyk ekinleri ýaly, güýzlük bugdaý hem gowy idegi talap edýär. Özboluşly toprak-howa şertlerimizde ekilen bugdaý däneleri döküne we suwa uly isleg bildirýär. Bugdaý özüniň ösüşiniň irki döwründe — gögerenden çogdamlanmagyň ahyryna çenli, topragyň hiline baglylykda organiki we mineral iýmit maddalaryna uly isleg bildirmese-de, ösüşiniň şu döwründe güýzlük bugdaý azotyň we fosforyň ýetmezçiligine mätäçlik çekýär. Ösümlik toprakdan alan iýmit maddalaryny suwda erän görnüşinde özleşdirýär. Şonuň üçin dökünler bilen iýmitlendirilen meýdanlarda ösüş suwuny tutmak zerurdyr. Ilkinji ösüş suwy gektara ortaça 800 kubmetr kada bilen tutulýar. Suwy az akym bilen siňňitli tutmak gerek, sebäbi artykmaç ýa-da kemter suwarmak hasylyň peselmegine getirýär.

Luw ýylynyň howasy

Müçe hasabynyň soňky it, doňuz ýyllary ýaly, luw—balyk ýyly hem aglaba ygally ýyl bolýar. 1964-nji, 1976-njy ýyllaryň baharynda gögüň «bujagy çözülen» ýaly boldy we ýyl bereketli geldi. Dowam edip duran luw ýylynda ygalymyz köp bolmaly, toprak gowy yzgarlanmaly. Çopanlary, çoluklary, babadaýhanlary ýylgyrydýan ýyllaryň biri bolmaly. Meýdanlar ýaşyl begrese bürenýär, gülälekler, çigildemler, kömelekler köp bolýar, dagetek sebitlerinde domalanlaryň bolmagyna-da şert döreýär.