"Garagum" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-83, 39-96-05, 39-96-07
Email: garagum_tm@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Halk binagärçiliginiň özboluşly nusgalary

Türkmen halkynyň medeni mirasynyň aýrylmaz bölegi onuň maddy medeniýetidir. Halkyň taryhyny öwrenmekde onuň maddy medeniýetini, ýagny, ýaşaýyş jaýlaryny, egin-eşiklerini, tagamlaryny öwrenmek wajyp ähmiýete eýedir. Türkmenistanyň çäklerindäki arheologik ýadygärlikler, türkmen halkynyň geçmiş taryhynyň şaýatlary bolan ymaratlar, galalar, köşkler türkmen ýerlerini ilkinji siwilizasiýalaryň mekany hökmünde ykrar etdirdi. Bu babatda hormatly Prezidentimiz şeýle diýýär: «Uzak geçmişde Müsüriň, Mesopotamiýanyň, Hindistanyň hem-de Hytaýyň adamzat siwilizasiýasynyň merkezleri bolşy ýaly, Marguşyň hem Gündogarda medeniýetiň örän gadymy ojagy bolandygy subut edildi». Gündogaryň binagärlik özboluşlylygy barada edebiýatymyzda şahyrana setirler döreden Magtymguly Pyragy «Beýik binalar görner» diýmek bilen, pikirini şygra siňdiripdir.

23 Aprel 2021

Edebiýat

Sungatyň goşa çynary

Milli sungatymyzda özboluşly yz goýan bagşy-sazandalar az däl. Şolaryň biri-de Sygan bagşy lakamy bilen belli Orazgeldi Ylýasowdyr. Ol çagalygyndan aýdym-saza höweslenip başlaýar. Ol entek 5-6 ýaşly çagajykka özi ýaly deň-duş çagalaryň oýnaýan çaga oýunlary däl-de, aýdym-sazyň şirin owazy özüne maýyl edýär. Şeýdibem, ol çagalygyndan obadaşy Sary Bäşimden aýdym aýtmagyň, saz çalmagyň inçe ýollaryny öwrenip başlapdyr. Ol 12 ýaşlaryndaka Bäherdeniň halypa-sazandalary Oraz Amanmyrat, Baýramgeldi Sazak, Nazar Annamuhammet, Meret Mämmet, Orazberdi Allaberdi dagy bilen ýakyndan tanşyp, ýygy aragatnaşyk saklap, aýdym-saz bilen meşgullanmaga başlapdyr. Geljekki ussat bagşy tutuş düýrmegi bilen aýdym-saza berlip, ýaňy aýdym aýdyp ugran wagtlary bagşy Hommat Jelilow bilen ýygjam aragatnaşyk saklapdyr.

23 Aprel 2021

Miras

Halypalyga ýeten atşynas

Hormatly Prezidentimiziň «Ahalteke bedewi — biziň buýsanjymyz we şöhratymyz» kitabynda bedew atlary ösdürip ýetişdirmek bilen baglanyşykly örän gymmatly maglumatlar beýan edilýär. Eziz Arkadagymyz: «Tebigatyň emri bilen sahawatly Ahal oazisi gadymy türkmen bedewleriniň mesgen tutmaly ýerine öwrüldi. Şol atlaryň özlerinde gizläp saklan mümkinçiliklerini bolsa gadymy türkmen halky ýüze çykardy, kemala getirdi. Şunluk bilen, şol atlar dünýä meşhur ahalteke bedewleri bolup ýetişdiler» diýip belleýär. Aşgabat şäheriniň Bagtyýarlyk etrabynyň Garadaşaýak ýaşaýyş toplumunyň ýaşaýjysy, hususy atşynas Bäşimdurdy Şadurdyýew halypa seýisleriň biri. Golaýda onuň bilen söhbetdeş bolmak bize miýesser etdi. Bäşimdurdy aga öý salgysyny owaldan ýatladypdy. Men ir säher bilen olara baranymda, öňümden 6-7 ýaşlaryndaky oglanjyk ylgap çykdy. Ol ýanyma geldi-de, iki elini uzadyp, edepli salamlaşdy. Soňam ylgap öýe girdi-de, atasyna nätanyş myhmanyň öýe gelendigini duýdurdy. Öý eýesi az salymdan ardynjyrap, öýden çykdy. Biz salamlaşyp, hal-ahwal soraşdyk. Şol pursat bedewiň kişňän sesi giň howla ýaňlanyp gitdi. «Bedew diýeniň duýgur bolýar, bu onuň öýe myhman gelendigini aýtdygydyr» diýdi-de, Bäşimdurdy aga myssa ýylgyrdy. Az salym Bäşimdurdy aga bilen giň howla gezim edip, atlary synladym. Soňra çaý başynda mesaýy gürrüň gyzyşdy. Bäşimdurdy aga bilen söhbedimiz dessine bedewlere syrygdy. Özüniň 50 ý

23 Aprel 2021

Miras

Heýkeltaraşlyk sungaty medeni taryhymyzda

Türkmenistan iň gadymy medeniýetiň dörän we ösen ýeri hökmünde tanalýar. Ata-babalarymyz müňýyllyklaryň dowamynda tebigy gözelligi bilen adamzady özüne bendi eden ýurdumyzyň çäklerinde gaýtalanmajak nusgalara eýe bolan sungaty miras goýup gidipdirler. Heýkeltaraşlyk sungatynyň naýbaşy eserleri taryhy tapyndylaryň içinde iň gymmatly eksponatlaryň biridir. Daşdan, toýundan, bürünçden ýasalan heýkeller hakykatdan hem ylahy zehinli ata-babalarymyzyň miras galdyran beýik sungatydyr. Bu miras bolsa asyrlaryň aşmagy bilen bagtyýarlyk döwrümize gelip ýetipdir. Türkmen halkynyň orta asyrlara çenli öz içine alýan geçmişinde onuň medeniýetiniň meseleleri aýratyn orun tutýar. Esasan-da onuň aýrylmaz bölegi bolup durýan heýkeltaraşlyk sungatynyň taryhynyň biziň döwrümize çenli wajyplygyny ýitirmän gelmegi hem munuň aýdyň subutnamasydyr. Türkmenistanyň çäklerinde bu sungat öz gözbaşyny paleolit, ýagny, gadymy daş asyryndan alyp gaýdýar diýip bolar. Çünki adamzat paleolit döwründe daşy ýonup ilkinji zähmet guralyny ýasapdyr. Muny olara tebigy ýagdaýlar mejbur edipdir. Ilkidurmuş adamlary awçylyk bilen meşgullanypdyrlar we aw awlanlarynda ýekelikde däl-de, köpçülik bilen aw awlapdyrlar. Aw awlamak üçin bolsa gural gerek bolupdyr. Şeýlelikde, ilkinji daşdan aw gurallaryny, çakmak daşlaryny ýasapdyrlar.

23 Aprel 2021

Miras

Döredijilik adamlaryň durmuşyndan

Ýazgyda galan ýatlamalar Arada birnäçe ýyllaryň dowamynda Durdy Gylyç şahyryň kätibi bolup işlän Atak Kakabaýewiň körpe ogly Nurgeldi bilen duşuşyp, onuň kakasynyň arhiwine göz gezdirmek miýesser etdi. Şonda Atak aganyň bellikleriniň arasynda şahyr bilen bagly birnäçe gyzykly maglumatlara duşduk. Okyjylar üçin hem gyzykly bolar diýen niýet bilen olary okyjylara hödürlemegi makul bildik. Ýagşa ýagşy diýerdi

23 Aprel 2021

Miras

Mirasgäriň ýandepderçesinden

Täsin meňzetmeler Bagşylarymyzyň ýerine ýetirýän dessanlaryny, olaryň ses ýazgylaryny diňläniňde, täsin meňzetmelere gabat gelýärsiň. Ol meňzetmeler dessanyň neşir nusgasynda ýogam bolsa, ýerine ýetirijiniň özi tarapyndan goşulýar. Hut şu ýagdaý hem dessanyň diňleýji üçin täsirliligini artdyrýar. Ynha, olaryň käbiri:

23 Aprel 2021

Miras

Kadalary berjaý ediň, sagdyn boluň!

Şahsy arassaçylyk düzgünleriniň berjaý edilmegi islendik möwsümde ýüze çykyp biljek ýokanç keselleriň öňüni alýar. Keseller, esasan, hapa ellerden, talabalaýyk bişirilmedik nahardan we arassalanmadyk suwdan geçýär. Arassaçylyk düzgünlerini berjaý etmek saglygy berkitmek üçin hökmany şertdir. Bu möhüm düzgünler, ilkinji nobatda, maşgaladan başlanmalydyr. Şonuň üçin hem her bir ene-ata bu babatda çagalaryna gözegçilik etmelidir. Keseller howa-damja ýoly bilen näsag adamlaryň üsgürmegi, asgyrmagy, geplemegi netijesinde, köp adamly ýerlerde örän çalt ýaýraýar. Şonuň üçin otaglary ýygy-ýygydan ýelejiredip, zyýansyzlaşdyryş serişdeleri bilen ýuwup, arassalap durmaly. Arassa howada gezelenç etmegi durmuşymyza ornaşdyrmaly. Şeýle-de, şu günler howanyň düzüminde tozan bölejekleriniň möçberiniň kadadan artmagy bilen baglanyşykly, häzirki wagtda howa şertleriniň adam bedenine ýetirýän oňaýsyz täsirleriniň öňüni almak üçin köçelerde we jemgyýetçilik ýerlerinde agyz-burun örtüklerini dakynmaly, 2 metr howpsuz aralygy saklamaly.

23 Aprel 2021

Saglyk

Habarlar

1-nji fewral. Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny geçirdi. Iş maslahatynda welaýatlary durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, geçiriljek ekiş möwsümine taýýarlyk görmek meselelerine, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşyna garaldy hem-de welaýatlaryň ýolbaşçylarynyň alnyp barlan işler baradaky hasabatlary diňlenildi. Şol gün. Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny has-da berkitmek we döwrebaplaşdyrmak boýunça işleriň barşy bilen tanyşdy. Milli Liderimiz harby gullukçylar üçin lybaslaryň nusgalaryny gözden geçirip, olar babatda birnäçe bellikleri aýtdy. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, döwrebap harby lybaslaryň ýokary hilli, degişli aýratynlyklary bolan matalardan taýýarlanylmalydyr hem-de bildirilýän talaplara, şol sanda howa şertlerine doly kybap gelmelidir. Bu olaryň niýetlenen maksadyny, gelşikliligini nazara almak bilen, harby egin-eşikleriň amatlylygyna degişlidir.

18 Mart 2021

Syýasat

Şygryýet bossany

Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň watany Uýýas Arkadagyň paýhas-pendine,Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany.Eçilýär rysgalyn oba-kendine,Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany.

18 Mart 2021

Edebiýat

Şygryýet bossany

Arkadagly watanda Nesibäm bu, beýik Taňryň peşgeşi,Goýnuňda doguldym, gördüm eşreti,Hut sensiň kalbymyň ylham çeşmesi,Bagtyýar biz Arkadagly Watanda.

18 Mart 2021

Edebiýat

Mukaddes garaşsyzlyk: döwür we biz

Her bir adamyň özygtyýarly, garaşsyz döwletli bolmagyň bütin duýgy-düşünjeleriniň, kalbynyň, aňynyň içinden geçip, göwnühoşlugyň üýtgeşik ahwallary bilen gurşap almasyny başyndan geçirmegi häli-şindi duşup duran pursat däldir, elbetde. Döwletiň döremegine, düýbüniň tutulmagyna, ähli ugurlar boýunça gurluşyna şaýat bolmak, bu mukaddes hadysalary gözüň bilen görmek, oňa gatnaşmak her bir nesle miýesser edip duran waka däl ahyry. Häzirki ýaşlar geçmişde beýik döwletleri guran, şadöwletleri dolandyran milletiň nesilleridigi baradaky düşünjeler, berkarar döwletiň raýatydygy baradaky buýsançly duýgular bilen kemala gelýärler. Ýurdumyzyň ýeriň emeli hemrasynyň Arşa çykarylmagy we onuň öz hünärmenlerimiz tarapyndan dolandyrylmagy ýaşlar üçin adaty ýagdaý. Olar ösen döwletde kemala gelýän nesiller. Dünýä bilen aýakdaş gidýän ýurduň raýatlary.

18 Mart 2021

Garaşsyzlyk

Hasyl bolan arzuwlar

Eziz Diýarymyz bedew bady bilen öňe barýar. Ozalky ýyllarda bolşy ýaly, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem döwletimiziň ähli pudaklarynda guwandyryjy üstünlikleriň gazanyljakdygy şübhesizdir. Hormatly Prezidentimiz: «Türkmen döwletliliginiň goşa ganaty bolan Garaşsyzlyk hem-de Bitaraplyk ata Watanymyzy ösüşiň täze belentliklerine alyp barýan uly güýçdür» diýýär. Şu ýyl Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygyna eýe bolanyna 30 ýyl dolýar. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Garaşsyzlyk her bir ynsanda watançylyk duýgusyny ösdürýän mukaddes düşünjedir. Bu söz özünde ägirt uly many-mazmuny jemlemek bilen, merdana ata-babalarymyzdan bize miras galan eziz Watanymyzyň şöhratly geçmişine, şu gününe we beýik geljegine düýpli düşünmäge mümkinçilik berýär. Şu ýyl 30-njy gezek belleniljek mukaddes Garaşsyzlyk baýramy ata-babalarymyzyň wesýet eden ynsanperwer ýörelgeleriniň doly durmuşa geçirilýändiginiň, özygtyýarly döwlet, abraýly jemgyýet hakynda asyrlarboýy edip gelen arzuwlarynyň hasyl bolandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Eziz Watanymyzyň iň täze taryhy, biziň üstünliklerimiziň hem-de ösüşlerimiziň ählisi beýik Garaşsyzlykdan gözbaş alýar.

18 Mart 2021

Garaşsyzlyk

«Älem içre at gezer» — nusgalyk eser

Hormatly Prezidentimiziň ygtybarly maglumatlara baý eserleri edebiýatyň ösüşinde kämillige ýetdi. Ýokary çeperçilik usulynda döredilen eserler kemala geliş we ösüş ýolunda ençeme edebi däpleriň özara gatnaşygynyň baý tejribesini görkezdi. Hormatly Prezidentimiz türkmen edebiýatynyň has irki önümleri bolan halk döredijiligini öz eserlerine siňdirdi. Ol eserlerde uzak asyrlaryň dowamynda halkyň ýürek urgusyndan wysal tapan edebi miras sütün-binýat hyzmatyny ýerine ýetirdi. Halkyň köňül joşgunyny, kalp aýdymyny özüne siňdiren milli we medeni miras ol eserlerde şöhlelendi. Halk döredijilik eserleriniň şahyrana žanrlaryna mahsus bolan özboluşly aýratynlyklar, olaryň ruhundaky janlylyk, joşgunlylyk ýaly häsiýetler eserleriň içki özenini düzdi. Dürli döwürleriň watansöýüjilik ýörelgesini nusga edinen taryhy şahsyýetleriň halkyň arasynda ýaşaýandygyny ebedileşdirdi. Edebiýatyň ösüşindäki şol kanunalaýyk hadysasy edebi döredijilikde täze žanr, görnüş aýratynlyklarynyň emele gelmegine getirdi. Şol edebi usullar, aýratynlyklar eserlerde bitewi hadysa, ýol-ýörelgä öwrüldi. Şol täzeçillik diňe alym Arkadagymyzyň eser ýazmakdaky çemeleşmesi bilen häsiýetli bolman, onuň pikir-mazmun, çeper keşp döretmek, taryhy şahsyýetleri ebedileşdirmek babatynda-da türkmen edebiýatyny täze basgançaga çykardy. Hakykaty töwerekleýin suratlandyrmaga laýyk gelýän täze ýordumyň, çeperçilik gurluşyň, täze mazm

18 Mart 2021

Syýasat

Gözelligiň, agzybirligiň dabaralanmagy

Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk ýubileý toýunyň bellenilýän, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda eşretli durmuşyň hözirini görýän halkymyzyň her bir güni şowhunly, şatlykly toýlara beslenýär. Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzda milli däp-dessurlarymyzy täzeden dikeltmäge, baýramçylyklarymyzy dabaraly bellemäge giň mümkinçilik döredildi. Türkmeniň dabaraly bellenilýän baýramçylyklarynyň esasylarynyň biri hem Milli bahar baýramydyr. Bu baýram dünýäniň ençeme halklarynyň, şol sanda türkmen halkynyň kalbynda we hakydasynda ençeme asyrlar bäri ýaşap gelýän iň gadymy baýramlaryň biridir. 2009-njy ýylyň 30-njy sentýabrynda Nowruz baýramy ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi. Türkmenistanyň, Türkiýäniň, Azerbaýjanyň, Özbegistanyň, Gazagystanyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Owganystanyň, Eýranyň, Täjigistanyň hyzmatdaşlygy we teklip etmegi netijesinde bolsa 2010-njy ýylyň fewral aýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 64-nji mejlisinde her ýylyň 21-nji martyny Halkara Nowruz güni diýip yglan etmek barada ýörite Kararnama kabul edildi.

18 Mart 2021

Syýasat

Türkmenistan — ýunesko: sazlaşykly hyzmatdaşlygyň hukuk esaslary

Hormatly Prezidentimiz Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe medeniýeti ösdürmek, medeni mirasymyzy gorap saklamak hem-de milli gymmatlyklarymyzy dikeltmek boýunça ummasyz köp işleri durmuşa geçirýär. Mälim bolşy ýaly, her bir halkyň milli medeniýeti, däp-dessurlary, özboluşly geçmiş taryhy bar. Her bir millet öz ruhy-medeni gymmatlyklary bilen öňe çykýar. Türkmen halky özüniň köpasyrlyk taryhynyň dowamynda adamzat gymmatlyklarynyň genji-hazynasyna öz mynasyp goşandyny goşupdyr. Medeni mirasy goramagyň, nesilden-nesle geçirmegiň mazmuny we maksady asyrlaryň dowamynda kemala gelen we dünýäniň, adamzadyň medeni ösüşine goşant goşan ata-babalarymyzyň döreden paýhasly ýörelgelerinden ugur almakdyr. Biziň ýurdumyz bu günki gün birnäçe halkara guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk saklaýar. Türkmenistan BMG-niň möhüm konwensiýalarynyň birnäçesine goşulmak bilen, öz üstüne alan borçnamalaryna ygrarlydygyny hemişe görkezýär.

18 Mart 2021

Hyzmatdaşlyk

Enäniň we çaganyň saglygyny goramak ulgamynda ýetilen sepgitler

Ilatyň saglygyny goramak hem-de pugtalandyrmak, keselleriň öňüni almak, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek, häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz tarapyndan alnyp barylýan syýasatyň esasy maksady bolup durýar. Döwletimiziň syýasatynda raýatlaryň saglygy we abadançylygy ileri tutulýan ugurlar hökmünde kesgitlendi. Milli Lidermiziň daşary ýurtlar bilen parahatçylyk, birek-birege düşünişmek, dostluk ýörelgelerini rowaçlandyrmak ugrundaky öňe sürýän döredijilikli başlangyçlary ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn esasdaky hyzmatdaşlygy ýola goýmakda ygtybarly binýat bolup hyzmat edýär. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzda ynsan saglygyny goramakda, ilkinji nobatda bolsa, ösüp gelýän ýaş nesliň saglygyny berkitmekde saglygy goraýyş, bedenterbiýe we sport ulgamynyň ileri tutulýan orny kesgitlendi. Garaşsyzlyk ýyllary içinde bu ulgamlarda düýpli özgertmeleri geçirmäge gönükdirilen toplumlaýyn çäreler amala aşyryldy. Saglygy goraýyş ulgamynda maksatnamalaýyn özgertmeler netijesinde döwrebap lukmançylyk merkezlerini gurmak, ýokary tehnologiki enjamlary satyn almak, netijeli sanly lukmançylyga geçmek boýunça göz öňünde tutulan taslamalar durmuşa geçirildi. Lukmanlaryň hünärlerini kämilleşdirmek we olary maksatlaýyn taýýarlamak, ýokary hilli derman, öňüni alyş sanjymlary, sarp ediş serişdeleri bilen üpjünçiligini kämilleşdirmek we beýlekiler boýu

18 Mart 2021

Saglyk

Sanly ulgam — ösüşleriň ygtybarly binýady

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiz çalt depginler bilen ösýär. Watanymyz dünýä döwletleriniň arasynda ösýän ýurtlaryň hatarynda tanalýar. Milli Liderimiziň «Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany» atly kitabynda şeýle setirler bar: «Halkymyzyň dostluk, goňşuçylyk, myhmansöýerlik, sahawatlylyk däpleri Garaşsyz Watanymyzyň ösüşleriniň mazmunyny baýlaşdyrdy». Ýurdumyzda dost-doganlyk, goňşuçylyk gatnaşyklaryna aýratyn ähmiýet berilmegi, Watanymyzyň sebitde ylalaşdyryjy merkez hökmünde giňden tanalmagy ykdysady ösüşlerimiziň hem barha ilerlemegine getirýär. Çünki durmuşdaky bu baglanyşyk ykdysadyýetiňem, syýasatyňam, medeniýetiňem özara baglanyşygynyň mäkämdigini görkezýär. Ösüşlerden ösüşlere barýan Watanymyzda munuň özi möhüm ähmiýete eýedir.

18 Mart 2021

Tehnologiýa

Şygryýet bossany

Watan Ähli zady ýerbe-ýer — Sahawatly, seýranly,Ata-baba mekanym —                                      imanymdyr bu Watan.Siňe baksam ýatladyp dur käbäm bilen kyblamy,Ata Watan, ene toprak diýýänimdir bu Watan.

18 Mart 2021

Edebiýat

Şygryýet bossany

Garaşsyzlyk ýyllarynyň içinde Arkadag paýhasy dünýä ýaýyldyGaraşsyzlyk ýyllarynyň içinde.Taryh altyn harplar bilen ýazyldyGaraşsyzlyk ýyllarynyň içinde.

18 Mart 2021

Edebiýat

Şygryýet bossany

Ýitmek üçin gelinmeýär Men bir yşkymyň ýesiri, hiç kimsäge ýok gargyşym,Artyk şatlyk, gussamam ýok, goşgulam ýalňyz syrdaşym,Eser ýazýas, ýöne welin, goly galamly gardaşym,Şygryýetiň dünýäsine gitmek üçin gelinmeýär.

18 Mart 2021

Edebiýat