"Adalat" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-50, 38-62-75, 38-62-38
Email: adalat-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Iň gymmatly miras

Mähriban kyblamyň her bir işiň netijeli ugry babatdaky anyk pikirlerini ýygy-ýygydan ýatlaýaryn. Ilhalar adamlaryň tükeniksiz uly durmuş tejribesi jemgyýetiň ösüşiniň dürli ugurlarynda bize hemişe ýardam edýär. Kakam özi hakynda gürrüň berip, şony hem ýaşlara nusga edýän adamlardan däl. Ol hemişe kiçigöwünlilik, saýhallylyk bilen dostlaşmagy başarýar. Şeýdibem seniň dünýäňe aralaşýar, ykbalyňda orun eýeleýär. Sypaýylyk bilen adamlara haýsydyr bir zady düşündirip, olaryň özüniň dogry pikirlenmegi üçin ýagdaý döretmegiň ugruny tapýar. Kakamyň şu häsiýetleri ata kesbine, gönüden-göni ýaşlar bilen işleşmeli bolan mugallymçylyga oglanlykdan uly hormat goýandygynyň netijesi diýip pikir edýärin. «Döwlet guşy» romanymy okan adamlar onuň durmuş pursatlary bilen has ýakyndan hem tanyşdyrlar. Ýöne men özümiň gören, synlan zatlarymyň esasynda netije çykarýaryn. Şeýle adamlar hemişe özüni il-halkynyň öňünde borçly duýup, pikirlenip, döwletli çözgüt gözläp gezýärler. Bir özüniň, öý-ojagynyň asudalygy şol adamlara ýeterlik bolmaýar. Olar ili hakynda, hatda, döwletiň daşyndakylar hakynda hem pikir edýärler. Adamlara ýagşylyk etmek, il-halkyny begendirmek hakynda oýlanýarlar.

Söz sözleýär adyl Prezidentimiz (Oda)

Çuň ýürekden çykyp, barýar ýürege,Söz sözleýär adyl Prezidentimiz.Her jümlesi eýlenendir kereme,Söz sözleýär adyl Prezidentimiz. Halky üçin dörän, halkynyň Ogly,Kalbynda ylham-joş, ýürekde dogmy,Alnymyzdan, göýä, ak Gün deý dogdy,Söz sözleýär adyl Prezidentimiz.

Pitiwa

Bu söz, aslynda, «fätwä» diýen arap sözi bolup, «pitiwa» görnüşinde türkmen diline aralaşypdyr. «Türkmen diliniň düşündirişli sözlüginde» bu söze «Pitiwa etmezlik» — biriniň haýsydyr bir hereketine, işine göwni ýetmän, oňa ähmiýet bermezlik» diýip, düşündiriş berlipdir. Diýmek, pitiwa etmek-de biriniň işine ähmiýet bermekdir. Ol bir işe rugsat bermek, bir işi tassyk etmek manysyna hem eýedir.

Onlaýn hyzmatlary ýola goýuldy

Türkmenistanyň Adalat ministrliginiň ýanyndaky Gozgalmaýan emläge bolan hukuklaryň we onuň bilen bagly geleşikleriň döwlet tarapyndan bellige alynmagy baradaky gullugyň resmi internet web-saýtynyň açylmagy hem-de onda gulluk tarapyndan berilýän birnäçe hukuk hyzmatlaryny almak üçin internetiň üsti bilen onlaýn görnüşde sargytlary etmek mümkinçiliginiň döredilmegi bellenilmäge mynasyp täzelikdir. Bu sanly mümkinçilikden peýdalanmak arkaly şahslar özleriniň gozgalmaýan emläge bolan hukuklaryny döwlet sanawynda döwlet tarapyndan bellige aldyrmaklyk üçin gullugyň Aşgabat şäherinde hem-de welaýatlarda ýerleşýän ýerli edaralaryna onlaýn görnüşde nobata durup bilerler. Şeýle-de gozgalmaýan emläge bolan hukuklaryň döwlet sanawyndan bellige alyş işleri bilen bagly maglumatlary göçürme hem-de kepilnama görnüşde almak üçin onlaýn sargytlary edip bilerler.

Arassaçylyk saglygy goramakdyr

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda saglygy goraýyş ulgamynda ägirt uly işler durmuşa geçirilýär. Häzirki döwürde dünýäde emele gelen epidemiologik ýagdaýlar zerarly adamyň jan saglygy üçin howply ýokanç keselleriň ýurdumyza aralaşmagynyň öňüni almak maksady bilen, uly möçberli toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Bu ugurda maşgala lukmanlary we şepagat uýalary özleriniň hyzmat edýän çäklerinde, edara-kärhanalarda sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermegiň saglyga peýdaly taraplary barada giňişleýin wagyz-nesihat işlerini geçirýärler hem-de degerli söhbetdeşlikleri, gürrüňdeşlikleri guraýarlar. Mekdep okuwçylarynyň hem-de ýokary we ýörite okuw mekdepleriň talyplarynyň arasynda ýokanç keselleriniň öňüni almak boýunça özleriniň peýdaly maslahatlaryny berýärler. Gaýrüzülmeleriň öňüni almak usullaryny dürli mysallaryň, anyk delilleriň üsti bilen sada dilde düşündirýärler. Häzirki wagtda lukmanlarymyzyň we şepagat uýalarymyzyň wezipe borçlaryna laýyklykda, gazet-žurnallarda ýiti respirator we beýleki kesellerden goranmak, olaryň öňüni almak üçin şahsy gigiýenanyň, arassaçylygyň ähli düzgünlerini, kadalaryny doly we dogry berjaý etmek baradaky makalalar çap edilýär. Islendik keselden goranmagyň iň ygtybarly ýoly arassaçylyk düzgünlerini doly we dogry berjaý etmekdir. Her bir adamyň arassaçylyk düzgünlerini berjaý etmegi örän zerurdyr. Islendik keseliň öňüni almak üçin oňa ün

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň Milli Geňeşiň iki palatasynyň birinji bilelikdäki mejlisinde eden çykyşy

(Aşgabat, 2021-nji ýylyň 14-nji apreli) Hormatly Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalary!

Äleme şugla saçýan merjen paýtagt

Milleti ýagty geljeginiň hatyrasyna döwletli tutumlaryň başyna jemlemäge ukyply beýik şahsyýetler şöhratly taryhy döretmegi başarýarlar. Gahryman Arkadagymyzyň nurana ýol-ýörelgesi, oňyn başlangyçlary bilen ýurdumyzyň şöhrata beslenýän täze eýýamy bu gün dünýä ýaň salýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda 140 ýyllygy bellenilýän gözel paýtagtymyzy ösdürmek, täze desgalaryň gurluşygy we onuň durmuş düzümini toplumlaýyn esasda döwrebaplaşdyrmak bilen baglanyşykly uly işler amala aşyrylýar. Olaryň hukuk esasy degişli kanunçylyk namalary bilen berkidilýär.

Agzybirlik üstünliklere badalga

Mälim bolşy ýaly, 14-nji aprelde hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda gözel paýtagtymyzda Halk Maslahatynyň Diwanynyň ajaýyp binasy açylyp, onda Milli Geňeşiň iki palatasynyň bilelikdäki birinji mejlisi geçirildi. Mejlisiň dowamynda Türkmenistan döwletimiziň gurluşynda täze kanun çykaryjy edara bolan Halk Maslahatynyň döredilmegi halkymyzyň göwün guşuny göge göterdi. Hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlyklygyna saýlanylmagy bolsa halkymyzda has-da uly ruhubelentlik duýgusyny döretdi. Çünki Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary, döwletli çözgütleri bilen belent-belent derejelere, guwandyryjy ösüşlere ýetilýändigi hemmämize aýan hakykatdyr.

Döwlet gurluşynyň kämil nusgasy

Bu gün türkmen halkynyň baý taryhy mirasyna, döwlet gurmak tejribesine, onuň syýasy we hukuk medeniýetine esaslanýan döwletliliginiň häzirki zaman nusgasynyň kemala getirilmegi hem-de ösdürilmegi tutuşlygyna hormatly Prezidentimiziň ady hem-de beýik işleri bilen baglanyşyklydyr. Ýurdumyzda konstitusion özgertmeleriň durmuşa geçirilmegi milli Liderimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatynda öz beýanyny tapan baş maksada — Watanymyzyň gülläp ösmegine we halkymyzyň abadançylygynyň gazanylmagyna gönükdirilendir. Ýurdumyz özüniň taryhy ösüşinde ilkinji gezek iki palataly kanun çykaryjy ulgama gadam basýar. Iki palatanyň agzybirlikde we jebislikde işlemegini üpjün etmekde milli Liderimiziň döwleti dolandyrmakdaky baý tejribesiniň möhüm ähmiýete eýe boljakdygyna we ösüşleriň täze belentliklerine tarap bedew bady bilen öňe alyp gitjekdigine bütin halkymyz bolup berk ynanýarys.

Halk häkimiýetliligi aýdyň ýollarda

Ýurdumyzda amala aşyrylan konstitusion-hukuk we syýasy özgertmeleriň esasy maksady döwlet häkimiýetiniň kanun çykaryjy edarasynyň işini kämilleşdirmekden hem-de täze taryhy şertlerde kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan täze ulgamy döretmekden ybaratdyr. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň konstitusion we milli kanunçylykda kesgitlenilen ygtyýarlyklaryny ýokary derejede üpjün etmek maksady bilen, onuň düzüminde komitetler döredildi hem-de olaryň başlyklary we orunbasarlary saýlanyldy.

Bagtyýarlygyň höziri

2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly diýlip yglan edilmegi hormatly Prezidentimiziň alyp barýan parahatçylyk söýüjilikli syýasatynyň dabaralanýandygynyň güwäsidir. Hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasaty netijesinde Türkmenistanda dünýä derejesinde parahatçylygy we howpsuzlygy goramakda hem-de berkitmekde, dünýäniň dürli ýerlerinde ýüze çykýan howplara garşy durmakda, adamlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny goramakda, daşky gurşawyň goraglylygyny üpjün etmekde, azyk bolçulygyny döretmekde, sagdyn durmuş ýörelgelerini giňden ýola goýmakda uly işler ýerine ýetirilýär. Bu beýik işler mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň bellenilýän ýylynda-da üstünlikli dowam etdirilýär.

Buýsanjymyzyň çägi ýok

Soňky ýyllarda döwrümiziň beýik binagäri — hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde, gözelligi we oýlanyşyklylygy babatda paýtagtymyzyň gaýtalanmajak binagärlik keşbi döredildi. Ol häzirki zamanyň ýaşaýyş jaý toplumlaryny we bagy-bossanlyklary, durmuş ähmiýetli möhüm desgalary, belent binalary özünde sazlaşykly jemläp, jemgyýetçilik-syýasy, işewürlik, medeni we sport durmuşynyň merkezlerini emele getirýär. Paýtagtymyzyň Arçabil şaýoly Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ägirt uly özgertmeleriniň alamatyna öwrüldi. Onuň ugrunda bary-ýogy birnäçe ýylyň içinde ak mermerli binalaryň onlarçasy peýda boldy. Iň döwrebap derejedäki Çandybil şaýoly hem Köpetdagyň eteginde şäheriň şu bölegini gurmagyň täze baş ugruna öwrüldi. Halk Maslahatynyň Diwany bu ýerde gurlan täze bina göçüp geldi.

Ösüşleriň täze sepgitleri

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Türkmenistan döwletimiziň binagärlik keşbi tanalmaz derejede özgerdi. Gözel paýtagtymyz Aşgabat iri şähergurluşyk taslamalarynyň merkezine öwrüldi. Bilşimiz ýaly, düýn paýtagtymyzda milli Liderimiziň ak patasy bilen Türkmenistanyň Maslahatlar merkezi, Türkmenistanyň Kabul ediş merkezi açyldy. Bu dabaralar «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzyň baýramçylyk çärelerini täze mazmun bilen baýlaşdyrdy. Şeýle hem «Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň parahatçylygyň we ynanyşmagyň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygy» atly halkara maslahat geçdi.

Energetika ulgamy döwrebap kämilleşýär

Belent sepgitleri nazarlap öňe barýan şu ýylymyzyň 25-nji fewralynda hormatly Prezidentimiziň Mejlisiň deputatlary bilen duşuşmagy milli kanunçylygymyzy kämilleşdirmeklige uly üns berýändigini tassyklaýar. Häzirki zaman şertlerinde energiýa üpjünçiligi bilen baglanyşykly kanunçylygymyzy kämilleşdirmek we bu ugurdaky hukuk gatnaşyklaryny ösdürmek wajyp meseleleriň biri bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryndan rejeli peýdalanmak, aýratyn hem suw, energiýa serişdelerini tygşytly ulanmak arkaly milli we halkara bähbitlerine laýyk gelýän durnukly ösüşi üpjün etmek baradaky başlangyçlary üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Sanly ykdysadyýetiň konsepsiýasynyň aýratynlyklary

Eziz Diýarymyzda sanly ykdysadyýete geçmek, şol sanda bu ulgamy kadalaşdyryş-hukuk ýagdaýy bilen üpjün etmek boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Şeýlelikde, «Aragatnaşyk hakynda», «Türkmenistanda internet torunyň ösüşini we internet hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Şahsy durmuş barada maglumat we ony goramak hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda», «Elektron resminama, elektron resminamanyň dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň, ýurdumyzyň jemgyýetçilik edaralarynyň işiniň netijeliligini we hukuk bilen baglaşylan geleşikleriň maglumat tehnologiýalaryny ulanmagyň hasabyna ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Konsepsiýanyň ýedi babynda hem Türkmenistanyň maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalar ulgamynyň häzirki zaman ýagdaýyny, olaryň ösüşiniň maksatlaryny, wezipelerini, ýoluny we gurallaryny, şeýle hem garaşylýan netijeleri beýan edýär. Konsepsiýada eýeçiligiň görnüşlerine garamazdan, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, kärhanalaryň we guramalaryň, şeýle hem hususy kärhanalaryň sanly ykdysadyýete geçiş tapgyrlary kesgitlenildi.

Möwsümleýin kesellerden goranalyň

Sowuklamanyň ýylyň islendik paslynda döreýändigini göz öňünde tutup, ondan goranmak üçin her bir adamyň bu keseliň öňüni almak üçin öz saglygyna ünsli çemeleşmegi barada peýdaly maslahatlar berilýär. Ýokanç keselleriň öňüni alyş sanjymlaryny wagtly-wagtynda almaly. Howanyň ýagdaýyna görä, laýyk geýinmeli. Üsgürýän adamdan daşrakda bolmaly, elleri ýygy-ýygydan sabynlap ýuwup durmaly. Köçede, köpçülik ýerlerinde ýanyňyzda hökman çygly arassalaýyş süpürgiçler bolmaly. Howpsuz 2 metr araçägi saklamaly we agyz-burun örtüklerini dakynmaly. Ýaşalýan we işlenilýän otaglaryň howasyny ýygy-ýygydan arassa howa bilen çalşyp durmaly. Burnuň nemli bardasyna oksolin melhemini çalmaly. Ýatmazdan öň arassa howada gezelenç etmeli, sagdyn we dogry iýmitlenmeli. Şahsy gigiýenanyň düzgünlerini doly we dogry berjaý etmeli. Witaminlere we mikroelementlere baý iýmitleri köpräk iýmeli. Miweleri, gök önümleri, et, balyk, ýumurtga, sogan, sarymsak, ary baly, hoz we süýt önümlerini kabul etmeli.

Möwsümleýin kesellerden goranalyň

Dem alyş ýollarynyň sowuklamasy köplenç halatda daşky howadaky zyýanly mikroorganizmleriň, wiruslaryň, kömelejikleriň bedene düşmegi bilen döräp bilýär. Kesel näsag adamdan gapdalyndaky adama howa-damja ýoly bilen geçip bilýär. Lukmanlarymyz bu keseli başga wiruslaryň döredýändigini we soňlugy bilen bakteriýalaryň, kömelejikleriň üsti bilen ýaýramagyny dowam edýändigini belleýärler. Sowuklama ýylyň islendik paslynda-da döräp bilýän kesel bolup, esasan-da, möwsümde has-da güýjeýär. Howanyň biraz ýylamagynyň netijesinde onuň üýtgemegi bilen adamlaryň köpüsi talabalaýyk geýinmeýärler. Daşardan gyzyp gelip, sowuk suw içip, penjiräni ýa-da gapyny açyp, bir wagtda şemalyň ugrunda durup, bedeniň hem-de ýokary dem alyş ýollarynyň keselleri bilen keselleýärler. Sepgit döwründe biz saglygymyza has-da köp üns bermelidiris.

Edermen türkmen alabaýy

Taryh halkymyzyň haýsydyr bir işiň başyny başlasa, oňa diňe bir ähli güýjüni we ukybyny däl, eýsem, kalbyny hem siňdirýändigini görkezýär. Çünki biziň ata-babalarymyzyň döreden medeni, ruhy we maddy gymmatlyklary teşne kalbymyza teselli berýär. Olary gorap saklamak, kämilleşdirmek we ösdürip ýetişdirmek şu günki günüň talaby bolup durýar. Mälim bolşy ýaly, halkymyzyň medeni gymmatlyklaryny aýap saklamaga, ýaş nesillerimizde olara söýgi döretmäge aýratyn üns berýän hormatly Prezidentimiz türkmen alabaýynyň dünýädäki şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak we milli itşynaslygymyzy ösdürmek maksady bilen, «Türkmen alabaýynyň baýramyny döretmek hakynda» Permana gol çekdi. Resminama laýyklykda, indi her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen bilelikde Türkmen alabaýynyň baýramy belleniler. Bu bolsa rowaçlyklardan rowaçlyklara beslenýän ata Watanymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramçylygynyň hem-de gözel paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna ajaýyp sowgatdyr. Gadymyýetden şu güne ýetirilen milli gymmatlyklarymyz esasynda durmuşyň wajyp ýörelgeleriniň özboluşly beýanyny özünde jemleýän, türkmen halkynyň döreden mertligiň we wepalylygyň nusgasy hasaplanýan türkmen alabaýlary ösdürip ýetişdirmek we onuň arassa tohumyny gorap saklamak hakynda döwlet derejesinde edilýän aladanyň aýdyň subutnamasydyr. Ýolda wepaly ýold

Ýaşyl ýaýlanyň nygmaty

Alym Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy ensiklopedik kitabynda ysmanak we onuň ähmiýeti barada giňden beýan edilýär. Baharyň gelmegi bilen, ýaýlalarymyz ýaşyl ýapynjasyny ýapynyp, parç bolup gögeren otlary bilen bereket-rysgal eçilýär. Ýuwa, ýelmik, selme, ysmanak ýaly otlar-a gözüňe has-da üýtgeşik görünýär. Şol otlaryň içinde ilkinjileriň hatarynda ýapraklaryny ýaýyp, ysmanak peýda bolýar. Olary ýygmagyň hem öz hezilligi bar. Arly gyşdan soň diňe mal-garalar däl, ynsanlar hem gögi küýseýär. Onsoň üýşüp-üýşüp meýdana ysmanak ýygmaga gidilýär. Edil häzirki wagt hem ysmanak ýygmagyň möwsümi hasaplanylýar. Hawa, ýurdumyzyň topragynda bitýän ösümlikler tebigy maddalara baý bolup, olar bedende ýeňil özleşýär. Şol ösümlikleriň arasynda mynasyp orun alan ysmanakdan taýýarlanylýan tagamlary ýaşululardyr ýaşkiçiler işdämenlik bilen iýýärler. Irki wagtlarda hem adamlaryň bahar paslynyň gelmegine sabyrsyzlyk bilen garaşmaklarynyň düýp sebäbini her dürli otlary iýmit hökmünde we derman üçin ulanýandyklary bilen düşündirmek bolar. Gök otlaryň düzüminde adam organizmi üçin iň zerur maddalar — witaminler, beloklar, ýaglar, uglewodlar, mineral duzlar we beýleki mikroelementleriň barlygy hem bireýýäm ýüze çykaryldy. Ysmanagyň kesele garşy derman häsiýeti alym Abu-Aly Ibn Sina tarapyndan tapylypdyr. Bu alym ysmanak derman hökmünde ulanylanda, azganlylyk, w

Ýürek syry

Nargül ýokary okuw mekdebinde okap ýörkä, şeýle bir ylym-bilime berildi welin, asyl-ha ol ylymdan başga bir gyzykly, özüne çekiji bir zat bardyr öýdüp pikir hem etmeýärdi. Ol özi bilen bile okaýan ýigitlerdir gyzlara diňe ylymda ýüze çykan täze ugurlar barada gyzykly gürrüň berýärdi. Bu maglumatlary internet arkaly okap, özleşdirip, «Bä, şuny-ha oba hojalygynda ulansaň, tüýs jüpüne düşäýjek» diýip, örän begenýärdi. Ol okuw meýilnamasyndan daşgary, ylymda ýüze çykan täzeliklerden hem habarlydy. Bile okaýan ýoldaşlary käte: — Nargül, sen özüňdäki munça täzelikleri oba hojalygyna ornaşdyryp ýetişip bilermiň? — diýip degişýärdiler.