Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň maýa goýum forumynda, ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýokary tehnologiýalary we innowasiýalary çekmek boýunça halkara maslahatda hem-de ugurdaş sergilerde sanly ulgam arkaly eden ÇYKYŞY

(Aşgabat şäheri, 2024-nji ýylyň 10-njy sentýabry) Eziz watandaşlar!Hormatly halkara foruma gatnaşyjylar!

Arkadagyň ýüregi deý dost-dogana barýan ýollar

Milli Liderimiz Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen dünýä sary dost-doganlyk ýollary uzaýar, jahanyň ähli halklary, ýakynu-alys ýurtlary bilen gatnaşyklaryň gerimi barha giňeýär. Goňşy bilen duz-çörekli gatnaşmak, kyn gününde dostluk goluny uzatmak paýhasly pederlerimiziň asylly ýörelgesi. Olary bu gün beýik Ogullar mynasyp dowam etdirýärler. Goňşy Owganystan bilen gatnaşyklar munuň aýdyň mysaly dälmidir, eýsem?! Bular hakda söz açanyňda, ýakynda bolup geçen taryhy wakalary, dabaraly açylyşlary ýatlamak ýeterlik. Serhetabat — Turgundy demir ýol geçelgesiniň türkmen-owgan serhedinde uzynlygy 177 metre barabar bolan demir ýol köprüsiniň açylyş dabarasy, Mary welaýatynda «Şatlyk-1» gaz gysyjy bekediniň düýbüni tutmak, «Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan» transmilli gaz geçirijisiniň taslamasynyň Arkadagyň ak ýoly bilen «Serhetabat — Hyrat» gaz geçirijisiniň gurluşygyna badalga bermek, Serhetabat — Hyrat optiki-süýümli aragatnaşyk geçirijisiniň gurluşyk işlerine badalga bermek, Turgundy demir ýol bekediniň «gury portunda» ammarlar toplumynyň hem-de Serhetabat — Turgundy demir ýolunyň birinji tapgyrynyň Turgundy-Sanabar böleginiň gurluşyk işlerine badalga bermek, şeýle hem «Türkmenistan — Owganystan — Pakistan» elektrik geçirijisiniň taslamasynyň birinji tapgyryny durmuşa geçirmegiň çäklerinde Owganyst

Täze taryhy tapgyryň gözbaşy

Oňyn bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy ugry yzygiderli durmuşa geçirýän Garaşsyz Türkmenistanyň her bir güni taryhy wakalara beslenýär. Gahryman Arkadagymyzyň syýasy zehininden kemal tapyp, hormatly Prezidentimiz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýän «Açyk gapylar» syýasaty döwletleriň, halklaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary, umumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň möhüm şerti bolup durýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň toýuna barylýan günlerde, has takygy 11-nji sentýabrda hem şeýle taryhy wakalaryň birnäçesiniň şaýady bolduk.

«Akylly» şäheriň dünýä şuglasy

Gahryman Arkadagymyzyň ylhamyndan döreýän her bir eser ýüreklerde orun alýar. Olardan diňe bir halkymyz däl, eýsem, dünýä ynsanlary ylhamlanýar. Milli Liderimiziň binagärlik ylhamyndan kemala gelen Arkadag şäheriniň owadan dünýäsi-de bu gün Zemine şugla çaýýar. Arkadag şäheriniň ulus-il bolup, dünýäniň çar künjünden myhman çagyrylyp, toý desterhany giňden ýazylyp açylanyna ýaňy bir ýyl gowrak bolandygyna garamazdan, gözel künjekde mekan tutan akylly şäher eýýäm kalplara aralaşdy.

Belent maksatlary nazarlap

Garaşsyz Diýarymyzda halkara hyzmatdaşlygynyň geriminiň giňeldilmegi, ornaşdyrylýan täzeçillikler, innowasion özgerişler netijesinde milli ykdysadyýetimizde ägirt uly ösüşler gazanyldy. Milli ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny häsiýetlendirýän görkezijileriň biri hem maýa goýum işjeňligidir. Paýtagtymyzda 10-11-nji sentýabrda geçirilen Türkmenistanyň maýa goýum forumy hem-de ugurdaş sergi, ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýokary tehnologiýalary we innowasiýalary çekmek boýunça halkara maslahat, «HI-TECH Türkmenistan — 2024» atly sergi hem ýurdumyzda iri taslamalary durmuşa geçirmek we bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek meselelerine bagyşlandy. Dünýäniň abraýly bilermenleriniň, nebitgaz, energetika, gurluşyk, ulag-kommunikasiýa kompaniýalarynyň, halkara guramalaryň, maliýe düzümleriniň, ylmy merkezleriň ýolbaşçylarydyr wekilleriniň gatnaşmagynda geçen bu iri forumda Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan, hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän daşary we içeri syýasatyň netijesinde ýurdumyzda maýa goýumlarynyň ýokary depginli ösüşiniň gazanylandygyna aýratyn üns gönükdirildi. Şeýle gysga döwürde ýüzlerçe önümçilik desgalarydyr durmuş-medeni maksatly binalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň yzygiderli gurulmagy ýurduň ykdysady kuwwatynyň barha ýokarlanýandygyny görkezýär. Bu barada hormatly Prezidentimiz maýa goýum forumynda sanly ulgam arkaly eden Çykyşynda: «Durnu

Ynamdan gül açýan ýollar

Taryha şan berýän döwrümizde Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrüldi. BMG-niň Baş Assambleýasynyň birnäçe mejlisine wise-başlyklyga saýlanmagy, ýurdumyzyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «2025-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi-de muňa şaýatlyk edýär. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň 6-njy sentýabrynda Türkmenistanyň başlangyjy bilen hem-de Milletler Bileleşigine agza döwletleriň biragyzdan goldamagynda «Birleşen Milletler Guramasynyň oýunlary» atly Kararnamanyň kabul edilendigi baradaky hoş habar bolsa hormatly Prezidentimiziň: «Häzirki döwürde hut örän ýokary jogapkärçilik duýgusy biziň guramamyzyň agza ýurtlarynyň 193-siniň ählisini hem birleşdirmelidir. Geografik taýdan ýerleşýän ýerine, ilatynyň sanyna, ykdysadyýetiniň möçberine, jemgyýetçilik-syýasy nusgasyna garamazdan, olaryň her biri Milletler Bileleşiginiň öňünde durýan wezipeleri çözmäge öz möhüm goşandyny goşmalydyr» diýen sözleriniň bu günki gün iş ýüzünde öz beýanyny tapýandygyny dünýä äşgär etdi. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwrüň möhüm meselelerini çözmekde ysnyşykly halkara gatnaşyklaryny goldaýar, parahatçylygyň we adalatlylygyň belent maksatlarynyň bähbidine bilelikde işlemäge, BMG-niň öňün

Medeni habarlar

«Ýaňlan, Diýarym! — 2024» 7-nji sentýabrda paýtagtymyzyň «Aşgabat» aýdym-saz merkezinde «Ýaňlan, Diýarym! — 2024» telebäsleşiginiň jemleýji tapgyry geçirildi. Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň, Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň we Aşgabat şäher häkimliginiň bilelikde guramagynda geçirilen bäsleşikde ýurdumyzyň welaýatlaryndan, Aşgabat, Arkadag şäherlerinden döwlet tapgyryna saýlanan 14 aýdymçy halk we häzirki zaman aýdymlaryny ýerine ýetirdiler. Emin agzalarynyň gelen netijesine görä, ýeňiji bolanlara Türkmenistanyň Prezidentiniň altyn zynjyry we diplom gowşuryldy. Jemleýji tapgyra gatnaşanlaryň ählisi döwlet Baştutanymyzyň adyndan ýadygärlik sowgatlara mynasyp boldular.

Şygryýet

Ak bugdaý Gadym Änewde galanBize gowşan ak bugdaý.Ýetmez azygmyz dolanBize gowşan ak bugdaý.

Iň irki türkmençe «Futuwwetnama»

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň taýsyz tagallalary we goldawy netijesinde adamzadyň medeni-ruhy ösüşine uly goşant goşan akyldarlarymyzyň edebi mirasy, döreden dürdäne eserleri töwerekleýin öwrenilýär we dünýä ýaýylýar. TYA-nyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynda çapa taýýarlanyp, neşir edilen şeýle eserleriň biri hem Ýahýa ibn Halylyň «Futuwwetnama» atly kitabydyr. Kitapda XIII — XIV asyrlarda Kiçi Aziýa sebitlerinde ýaşan türkmen akyldary Ýahýa ibn Halylyň «Futuwwetnama» eseri hem-de filologiýa ylymlarynyň kandidaty Täjigözel Hojageldiýewanyň «Futuwwetnamaçylyk däbi we Ýahýa ibn Halylyň «Futuwwetnamasy» atly monografiýasy ýerleşdirilipdir. Futuwwetnamaçylyk barada türkmen edebiýaty öwreniş ylmynda edilen işler ýeterlik däldir. Alymyň bu ylmy işi orta asyrlar türkmen taryhyny, edebiýatyny we onda öňe sürülýän ynsanperwer ideýalaryň jemgyýetçilik ähmiýetini yzarlamaga, öwrenmäge mümkinçilik döredýär. Şeýle hem bu eser şol döwürde kämilleşen türkmen edebiýatynyň soňraky asyrlardaky ösüşiniň binýady bolup hyzmat edendigini aýdyň ýüze çykarýar. Elbetde, häzire çenli ady bize mälim bolmadyk türkmen akyldarynyň ajaýyp «Futuwwetnama» eserini ilkinji bolup häzirki zaman türkmen diline geçirip, ondaky parasatly pikirleri halka ýetir

Kyrk bäş ýylyň dostlugy

Alym akyldar hakynda

Beýik Magtymguly çeper pikirlenmäniň şalygynda seýil edýän mahaly diňe bir sözüň, sözlemiň däl, eýsem, her bir durmuş, tebigat hadysasyny öz kesp-käriniň derdine ýaratmagyň nusgasyny görkezipdir. * * *

Göwün (Tymsal)

Bir ýola okuwçylaryň arasynda göwne degişmezlik, düşünişmek barada gürrüň çykýar. Bu meseläni aýdyňlaşdyryp bermegini soranlarynda, mugallym olara daş degende penjiräniň aýnasynyň näme üçin döwülýändigini düşündirmeklerini tabşyrýar. Okuwçylaryň biri: «Aýna daşyň agramyna çydaman döwülýär» diýip jogap berýär. Başga bir okuwçy: «Aýna örän ejiz» diýýär. «Daş gaty uly tizlik bilen zyňlypdyr» diýenem tapylýar. Bir okuwçy bu ýagdaýy daş zyňanyň mergenligi bilen düşündirjek bolýar. Ýöne mugallym olaryň hiç biriniň jogabyny tassyklajagam, inkär etjegem bolman, ýylgyryp oturypdyr. Ahyrsoňy okuwçylaryň jogaby tamamlanýar. Mugallym ýerinden turup, netijäni beýan edýär:

Magtymguly halk içinde

Magtymguly Pyragy bilen baglanyşykly ildeşlerimizden eşiden gürrüňimi halkymyza ýetiresim geldi. Mirasgär Mämmetgurban Geldigurbanow «Pederleriň söhbedi» atly kitabynda şeýle ýazypdyr: «2014-nji ýylyň başlarynda men öýdäki üç-dört sany ownuk malymy sürä goşmak üçin öňki gyzylbaýyrly Nurberdi Jepbarowyň ýanyna bardym. Ol şonda Magtymguly barada şeýle gürrüň berdi: «Biz oglandyk, 1950-nji ýyllaryň başlarydy. Agşamara Atak agalara üýşdük. Şonda onuň aýaly Täzegül eje: «Magtymguly şahyr Sumbaryň golaýyndaky uly obada ýaşapdyr. Iň soňky gezek Soňudagynyň geçelgesi Naýbadaýdan geçipdir. Abasary çeşmesinden üç owurt suw içibem, şol ýerde jan beripdir» diýdi.

Dessançy bagşy

Suratda: (sagda) dessançy bagşy Kerwen Ýowbasarow. Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň bagşyçylyk sungaty kafedrasynyň uly mugallymy, Türkmenistanyň at gazanan bagşysy Kerwen Ýowbasarowyň dessançylyk sungatyna bolan söýgüsi çagalykdan başlanýar. Ol orta mekdepde okaýan mahaly «Görogly» şadessanynyň «Harmandäli», «Bezirgen», «Göroglynyň öýlenişi», «Arapreýhan», «Kempir» şahalaryny ýatdan bilipdir. Halypa Ilaman Annaýew «Harmandäli» şahasyny iki bölege bölüp aýdypdyr. Onsoň mekdep okuwçysynyň şadessanyň şonça şahasyny ýatdan bilmegi her bir adamy geň galdyryp biler.

Gezende şahyr SKOWORODA

Paýtagtymyzdaky «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumynda heýkelleri oturdylan daşary ýurtly görnükli şahsyýetler barada söhbet edýän sahypamyzda meşhur ukrain filosofy, şahyry Hrihoriý Sawwiç Skoworoda barada gürrüň bermegi makul bildik. Gezende filosof, şahyr, basnýaçy, pedagog Hrihoriý Skoworoda 1722-nji ýylyň 22-nji noýabrynda Kiýew guberniýasynyň Çernuhi obasynda dünýä inýär. Onuň ömrüniň irki döwri barada takyk maglumat bolmasa-da, Çernuhidäki dört ýyllyk mekdebi okandygy, çagalygyndan ylym-bilime ymtylandygy, ýetginjek döwri Kiýewdäki Dini akademiýa okuwa gidendigi barada il içindäki hekaýatlardyr gürrüňlerde aýdylýar. Edebiýatçylaryň biri Skoworoda akademiýada grammatikany öwrenipdir diýen pikiri öňe sürse, ýene biri latyn dilinden we edebiýatyndan sapak alypdyr diýip hasaplaýar. Onuň bu ýerde grek, nemes, ýewreý dillerini öwrenendigi baradaky pikirler hem bar.

Dünýä dolan gymmatlyklar

Bagtyýar zamanamyzda Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde milli mirasymyz, taryhy ýadygärliklerimiz bilen baglanyşykly alnyp barylýan işleriň gerimi barha giňeýär. Şu günki güne çenli Diýarymyzdaky muzeýlerde saklanylýan gymmatlyklar Zemine ýaýylyp, dünýäniň dürli künjekleriniň muzeýlerinde görkezildi. Özboluşly muzeýler, muzeý gymmatlyklary barada gürrüň açylanda, Türkmen halysynyň milli muzeýi bilen Türkmenistanyň milli «Ak bugdaý» muzeýi ilkinjileriň hatarynda ýatlanylýar. Sebäbi olaryň ikisi-de özboluşly. Biri ak bugdaýa bagyşlanan ýeke-täk muzeý bolsa, beýlekisi bir halkyň halylaryna şeýle uly muzeýiň bagyşlanandygy bilen täsirlidir. Türkmen halysynyň täsin nusgalaryny görmek üçin dünýäniň çar künjünden gelýän myhmanlar, ilki bilen, bu muzeýe baryp görýärler.

Saglyk üçin maslahatlar:

Bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmak üçin sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. * * *

Täze tehnologiýalar — täze menziller

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyçlary, durmuşa geçirýän özgertmeleri netijesinde halkymyzyň ykbaly gül açýar, ýurdumyzyň çar künjegi, oba-kentlerimiz, şäherlerimiz gözellige beslenýär. Ykballaryň bagtyýarlyga eýe bolmagyna niýetlenen ýaşaýyş-durmuş ähmiýetli binalaryň sany günsaýyn artýar. Şeýle dabaralar gözel Diýarymyzyň çar künjeginde, ýylyň tutuş dowamynda bolup dur. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 33 ýyllyk toýy toýlanylýan altyn güýzüň ilkinji gününde ak şäherimiz Aşgabatda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda ulanylmaga berlen binalar diňe bir paýtagtymyza däl, eýsem, halkymyzyň kalbyna görkanalyk bagyş etdi. Her ýyl Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli halkymyza täze-täze bilim ojaklarynyň binalarynyň sowgat edilmegi indi däbe öwrüldi. Paýtagtymyzyň gözel ýerinde 2022-nji ýylda düýbi tutulan Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň Berdimuhamet Annaýew adyndaky Ýöriteleşdirilen harby mekdebiniň ak mermerli binalar toplumynyň altyn güýzüň ilkinji gününde hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda açylyp ulanylmaga berilmegi her birimizi buýsandyrdy. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli ýurdumyzyň mekdep okuwçylaryna, talyp ýaşlaryna, mugallymlaryna we bilim işgärlerine iberen Gutlagyndaky: «Türkmenistanda umumybilim maksatnamalary boýunça okatmagyň usulyýetini

Ýurtlar içre, kalplar içre ýol ýasap...

Gahryman Arkadagymyz «Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly kitabynda: «Ýagşylyk, haýyr-yhsan, sahawat, delalat — bular ýüreklerde ýagşy täsirleri oýarýan düşünjelerdir. Halky bezeýän, milleti beýgeldýän häsiýetlerdir. Haýyr-sahawat, ýagşylyk etmek bolsa türkmen halky üçin ýaşaýşyň ýörelgesine, mertebäniň mizan terezisine öwrülendir» diýýär. Halkymyzyň asyrlaryň dowamynda kemala gelen ýörelgeleriniň ajaýyp zamanamyzda mynasyp dowam tapýandygy şu ýylyň 1-nji sentýabrynda ýene-de bir gezek dünýä äşgär boldy. Şol gün Täjigistanyň Hatlon welaýatynyň Dusti etrabynyň Ergeş Sultanow daýhan birleşiginde Magtymguly adyndaky 540 orunlyk umumybilim berýän orta mekdebiň binalar toplumynyň açylmagy türkmen-täjik hyzmatdaşlygynyň hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýandygynyň güwäsine öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň geçen ýylyň maý aýynda Täjigistan Respublikasyna amala aşyran döwlet saparynyň datly miweleriniň biri bolan täze mekdebe hormatly Prezidentimiziň hem-de Gahryman Arkadagymyzyň adyndan Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň hasabyna «Bilimli» haryt nyşanly 100 sany noutbuk kompýuteri, şeýle-de «Toyota Coaster» kysymly awtobus sowgat berildi. Türkmenistanyň Prezidentiniň 2022-nji ýylyň dekabrynda gol çeken Kararyna laýyklykda, ýurdumyzyň gurluşykçylary tarapyndan bina edilen täze mekdebiň açylyş dabarasy

Köňülleriň güzeri

Arkadagyň eserlerinde Türkmeniň geçmişi, geljegi beýan,Arkadagyň kämil eserlerinde.Şöhratly ýolumyz jahana aýan,Eziz Arkadagyň eserlerinde.