"Edebiýat we sungat" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-17, 38-62-33, 38-62-01
Email: edebiyatwesungat@sanly.tm

Habarlar

Bahar geldi

Aýdyma öwrülen setirler Sazy: Rejep Rejebowyňky.Sözleri: Bahargül Kerimowanyňky.

Ýaş zehinleriň ýaz joşguny

Suratkeşiň dünýäsi täsin dünýä. Onda gözelliklerden gözbaş alýan ajaýyp sungat eserleri döreýär. Bakan ýeriň gözellik eçilýän owadan Diýarymyzyň ajap jemaly, nurana tebigatynda gyşyn-ýazyn açylyp oturan elwan gülleri kalbyňa joşgun berip, döretjek eserleriňe ylham bagyşlaýar. Aşgabat şäher medeniýet müdirliginiň Bäşim Nuraly adyndaky Çagalar çeperçilik mekdebimiziň ýaş zehinleri hem tebigatyň keşbini öz işlerine geçirmekde işjeňlik görkezýärler. Baharyň gelmegi bilen hasam ajaýyp görnüşe eýe bolýan gözel Diýarymyzyň görkana keşbini döredijiliginde wasp edýän okuwçylarymyzyň işleri täze gözlegler bilen baýlaşýar. Çeper döredijiligiň nakgaşçylyk, heýkeltaraşlyk, zergärçilik, halyçylyk ugurlaryndan bilim alýan okuwçylarymyzyň işlerinde Watanymyzyň bedew batly ösüşlerine, gülden görkli tebigatymyzyň ajaýyp görnüşlerine, milli gymmatlyklarymyza buýsanjy, mahlasy, bagtyýar nesilleriň ýürek joşgunlaryny görmek bolýar. Açyk howada surat çekmek dersini okuwçylarymyz bilen paýtagtymyzyň dürli ýerlerinde, seýilgählerde geçmegimiz, ak şäherimiziň gözelliklerini şekillerde täsirli beýan etmäge ýardam berýär. Ýurdumyzyň ajaýyp tebigatyna syýahat etmegiň ýaşlary täze döredijilik gözleglerine atarmak bilen birlikde, olaryň watansöýüji, zähmetsöýer nesiller bolup ýetişmeginde ähmiýeti uly. Okuwçylar bilen muzeýlerimize, taryhy-medeni ýadygärliklerimize gezelençleri gurap durýarys. Şöhratly tary

Şygryýet

Söz parlak Gündür,ol ýüreklerde dogup,asyrlary ýagtyldýandyr. Arzuw

Atlar gezip ýör

Bakyň dostlar bu ajaýyp görnüşe,Türkmen sährasynda atlar gezip ýör.Arşdaky jenneti Ýerde görmüşem,Türkmen sährasynda atlar gezip ýör. Bahar ýaşyl halysyny ýazypdyr,Heňňam oň üstünde bilin ýazypdyr.Bir wagtlar Geredotam ýazypdyr:«Türkmen sährasynda atlar gezip ýör».

Gapançy (hekaýa)

Özüniň altmyş ýaşa basalyk ömründe ýeke gezek aw awlamadyk hem bolsa, Mürçe obasynyň adamlary onuň adyny Gylyç mergen diýip tutýardylar. Ol awuny diňe gapan gurup, girisine salýardy. Gylyç mergeniň sakgal-murtunyň garasyndan agy köp bolsa-da, «dogumyndan don geýýän» diýilýänlerdendi, hereketi galdawdy. Güýzüň ortaky aýy paýawlap, mizan ornuny akraba beripdi. Säher bilen bir adam Gylyç mergeniň gaşynda gögerdi. Taňry salamyny alşaryna mähetdel, öý eýesi myhmanynyň taryna kakdy:

Sahypalara siňen zehinler

Baýram Welmyradow «Edebiýat we sungat» ýyllaryň dowamynda edebiýaty, sungaty söýüjileriň ençeme nesli üçin özboluşly mekdep bolup geldi. Bu gazetiň redaksiýasynda dürli döwürlerde sütün-sütün halypa ýazyjylar, ussat žurnalistler işlediler. Her haýsy bir dünýä bolan ol halypalary ýagşylykda ýatlap durmak maksady bilen gazetimizde “E-S-e” ykbalyny baglanlar” atly rubrikany açmagy makul bildik.

«Oguz kowumy jemlendi bir il bolup...»

«Türkmenler ähli eýýamlarda ýeňişli ýollaryň sakasynda, medeni we aňyýet ösüşleriniň merkezinde, yklymlary birleşdiriji güýçleriň — umumynsan ähmiýetli başlangyçlaryň başynda durýar».Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabyndan. Ykbal ýyldyzy türkmene gurmagy, döretmegi, barha gülledip ösdürmegi, halklaryň arasynda agzybirligi jebisleşdirmegi, parahatçylygy gorap saklamagy, ynsan mertebesini hemme barlykdan zyýat tutmagy ruhy ýörelge edinmegi owalbaşda bagyş etdi.

Görenlerden eşidenlerim

«Baýramyň kakasy bar...» Meşhur ýazyjymyz Berdi Kerbabaýew diýseň myhmansöýer adam eken. Onuň öýüniň myhmansyz wagty bolmandyr. Diňe bir garyndaşlary, kärdeşleri däl, eýsem, daşary ýurtlardan gelen alymlar, ýazyjy-şahyrlar, medeniýet işgärleri hökman Kerbabaýewiňkä myhmançylyga barar ekenler.

Daýhançylyk hakynda

Edenli adam topragy altyna öwrer. ***

Bahar pasly we saglyk

Bahar paslynyň gül-gunçalaryň ýakymly ysy gelip duran mylaýym howasy ynsanlara ruhubelentlik eçilýän hem bolsa, adamlaryň arasynda häli-şindi «ysgynym ýok, kelläm agyrýar, ukym tutup dur» diýen ýaly sözleri eşitmek bolýar. Mundan başga-da, pasyldan-pasla geçilýän döwürde dürli dowamly näsazlyklardan ejir çekýän adamlaryň keseliniň gozgamagy, ýygy-ýygydan sowuklama ýaly keselleriň ýüze çykmagy bolup biler. Bu döwürde howanyň häli-şindi üýtgäp durmagy, ertir-agşam birneme sowap, gündizlerine bolsa yssy bolmagy, aram-aram ýagyş ýagmagy, bulutly howa dem alyş ýollarynyň dowamly sowuklamasyndan, ýürek-damar ulgamynyň sökelliklerinde bogun agyrysynyň dürli görnüşlerinden ejir çekýän, gartaşan adamlarda oňaýsyz ýagdaýlary döretmegi ahmal. Şu ýagdaýlaryň öňüni almak üçin saglygyň hakynda wagtynda alada edip, maşgala lukmanlary bilen maslahatlaşyp durmaly.

Müň derdiň dermany (rowaýat)

Gadym zamanlarda bir enäniň kesel zerarly haly teň bolupdyr. Şonda ogullary ýurt söküp, onuň derdine derman tapypdyrlar. Bary-ýogy bir owurt boljak melhemi käsä guýup getirip beripdirler. Ene käsäni ýaňy dodagyna ýetirip barýarka, gulagyna bir naýynjar ses eşidilipdir: — Ene, aý ene! Şol suwdan maňa-da bir damja beräýseň, köp-köp derde melhem bolardym.

Gadymy galalara syýahat

Gyzlargala — Arçabil jülgesinde, gaýanyň gerşinde ýerleşýär. Gala diwarlary gerşiň depesini tutuşlygyna gurşap alýar. Ol toýun palçyk garylyp, dag daşlaryndan galdyrylypdyr we nädogry armyt şekilli gurluşy bar. Diwarlaryň saklanyp galan beýikligi 2 metrden geçmeýär. Esasy bölegi ondan hem pes. Galanyň içki meýdanynda hiç hili gurluşygyň yzlary görünmeýär. Ol ýerde ujypsyz möçberde küýze döwükleri duşýar. Tapylan arheologiýa tapyndylaryna esaslanylyp, gala XVI — XVIII asyrlar bilen senelenýär. Diňgala — Ak bugdaý etrabynyň çäklerinde ýerleşýär. Onuň 7 gektara golaý meýdany tutýan gönüburçlugynyň daşyna düýbi inli, ýokarsy inçelip gidýän, pagsadan gurlan diwar aýlanypdyr. Burçlarynyň birinde goranyş berkitmesi — diňi ýerleşipdir. Galanyň içki giňişliginde gurluşyk işleri geçirilmändir, görnüşine görä, ol ýerde hiç hili desga gurulmandyr. Gala XVIII — XIX asyrlar bilen senelenýär.

Ependiniň degişmeleri

Üzüm çybygy Ependi üzüm çybyklaryny oturdyp ýören eken. Muny gören dostlarynyň biri:

Da Winçi we ylym

Leonardo da Winçi diýlende, köpümiziň gözümiziň öňüne onuň ölmez-ýitmez sungat eserleri gelýändir. Sebäbi ol ajaýyp kartinalar bu günki gün dünýä şekillendiriş sungatynyň genji-hazynasy bolup durýar. Ýöne biz bu gün ussadyň beýikliginiň başga bir tarapy barada gürrüň etmekçi. Ýagny Leonardo da Winçi ähli döwürleriň iň gowy oýlap tapyjylarynyň biri hökmünde-de adyny taryha hemişelik ýazdy. Emma şol döwürde tehnologiýanyň ösmändigi sebäpli, oýlap tapan 100-den gowrak gurluşynyň köpüsiniň durmuşa geçirilenini görmek ussadyň özüne miýesser etmändir. Howa perleri. Bu taslama ägirt uly dikuçara çalym edýär. «Dikuçaryň» pyrlampaçlary kendirden ýasalypdyr. Eger olary uly tizlikde pyrlap bolsa, gurluşyň asmana galmagyny üpjün etjekdigini häzirki döwrüň bilermenleri-de tassyklaýarlar.

Körpelere okap beriň!

Bahar geldi Ýene baharGeldi ýetip.Eh, etmeliIşi ýetik.

Innowasiýalar: sanly ulgam

Kitaphanalaryň, muzeýleriň, teatrlaryň, beýleki medeni ojaklaryň maksatlaýyn işini döwrebap guramak bilen, olarda häzirki zaman tehnologiýalarynyň tapgyrlaýyn ornaşdyrylmagy sanly ösüşi nazarlaýar. Ähli ulgamlarda önümçiligi guramagyň, dolandyrmagyň elektron-kompýuter meýilnamalaşmagy we maglumatlaşmagy, sanly ykdysadyýete geçilmegi ähli düzümiň tehniki we tehnologiýa esasyny özgerdýär. Elektron-kompýuter tehnologiýalarynyň döwrebap görnüşleriniň önümçilige barha giňden ornaşdyrylmagy işgärleriň bilim-başarnygynyň, medeniýetiniň yzygiderli ösmegi bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Hormatly Prezidentimiziň 16-njy martda paýtagtymyz hem-de Ahal welaýaty boýunça iş saparynyň barşynda ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarydyr talyplarynyň giň möçberli özgertmeler maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşmalydyklary, olaryň ylmy işlerini peýdalanmak üçin zerur tagallalaryň edilmelidigi barada aýdanlary hem bu işe näderejede uly üns berilýändigini görkezýär. Durnukly ösüş diňe bir senagatyň ösüşini däl-de, her bir şahsyýetiň we jemgyýetiň ösüşini nazarlaýar. Ösen jemgyýetde her bir adamyň kämilleşmegi, başarnykly, ylymly, bilimli, hünärine ussat nesli ýetişdirmek esasy wezipeleriň hatarynda durýar.

Arkadag hemaýatynyň miweleri

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzy dünýäniň öňdebaryjy, ykdysady taýdan kuwwatly, ösen döwletleriniň birine öwürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan-da ýokary galdyrmak döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Hut şu maksat bilen-de, ähli ugurlarda bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz telekeçiligi goldamak babatda-da, ägirt uly işleri durmuşa geçirýär. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda geçirilen sergisi we maslahaty Gahryman Arkadagymyz tarapyndan hususy telekeçiligi ösdürmäge gönükdirilen syýasatyň üstünlikli amala aşyrylýandygyny, ýurdumyzyň telekeçilerine edilýän döwlet goldawlarynyň öz miwelerini berýändigini äşgär görkezdi. Sergide ýurdumyzda gazanylan üstünlikler, ýetilen sepgitler, şonuň ýaly-da, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda, işjeňligi görkezýän işewürlik düzümleriniň uly mümkinçilikleri bilen tanyşdyryldy.

Baýramçylyk joşguny

Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň Türkmenistanyň Çeperçilik sergiler müdirligi we şekillendiriş sungatynyň sergi merkezinde Halkara Nowruz güni mynasybetli, «Nowruz joşgunlary» atly ýurdumyzyň suratkeşleriniň, heýkeltaraşlarynyň we amaly-haşam sungatynyň ussatlarynyň döreden eserleriniň sergisi guraldy. Bu ýerde giňden ýaýbaňlandyrylan baýramçylyk sergisinde M.Çaryýew, M.Hojagulyýewa, B.Gurbansähedow, Z.Çaryýewa, L.Muhtarowa ýaly tanymal suratkeşleriň ajaýyp bahar paslyny wasp edýän eserleri görkezildi. Baýramçylygyň belent joşgunyny özüne siňdiren sergide belli keramikaçylaryň, heýkeltaraşlaryň, amaly-haşam sungatynyň ussatlarynyň milli öwüşginli eserlerine-de uly orun berildi. * * *

Rehnet çeşmesi

Türkmenistanda ähli ugurlarda amala aşyrylýan özgertmeler adamyň mynasyp ýaşaýşyny, abadançylygyny we ýurduň her bir raýatynyň şahsy mümkinçiligini hemmetaraplaýyn erkin ösdürmegi üpjün etmek üçin şertleri döretmäge gönükdirilýär. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimizde zähmet gatnaşyklaryny kadalaşdyrmak, zähmeti guramak we goramak boýunça alnyp barylýan işler döwrebap ösüşlere beslendi. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini kuwwatlandyrmak, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini has-da ýokarlandyrmak ugrundaky döwlet wezipelerini ýerine ýetirmekde adamyň maddy we ruhy gymmatlyklaryny döretmäge gönükdirilen zähmet ynsan durmuşynyň ösüşiniň we jemgyýetçilik öňegidişliginiň esasy görkezijisi bolup durýar. Hususan-da, bazar gatnaşyklaryna geçilýän, ylmyň we tehnologiýalaryň güýçli depginler bilen ösýän häzirki döwürde adamlaryň zähmet we intellektual mümkinçilikleri derwaýys önümçilik şertine öwrülýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady gatnaşyklaryny döwrebaplaşdyrmakda netijeli işleýän zähmet bazarynyň giňeldilmegine, adamlaryň akyl-ukyplylyk döredijiliginiň ýokarlandyrylmagyna, işçi güýjüniň aň-bilim mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Gahryman Arkadagymyz şöhratly türkmen ýolunyň hoşniýetli gymmatlyklaryny özünde jemleýän, her jümlesi gymmatly pikirlerden doly türkmen dünýäsini, durmuşyny, döwletlilik ýörelgelerini çeper beýan edýän «Türk

Aşgabat — sungat şäheri

Gözel ýurdumyzyň paýtagty Aşgabat Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasaty netijesinde, düýpli özgerişlere eýe boldy. Gysga wagtyň içinde dünýäde deňi-taýy bolmadyk binalaryň ençemesiniň gurulmagy paýtagtymyzyň binagärlik keşbinde gaýtalanmajak özboluşlylygy döretdi. 2013-nji ýylyň 25-nji maýynda, paýtagtymyz Aşgabat, ak mermer bilen örtülen binalaryň has köp jemlenen şäheri hökmünde Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynda täze sahypany açdy. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň binagärlik ylhamynyň, döredijilikli gözlegleriniň miwesi bolup, ýüreklerde buýsanç duýgularyny döretdi. Milli Liderimiziň şeýle hoş habaryň dünýä ýaýran senesini — 25-nji maýy Aşgabat şäheriniň güni diýip yglan etmegi bolsa şol buýsanjymyzy has-da artdyrdy. Hormatly Prezidentimiziň ylhamly başlangyçlary bilen görkanalyk lybasyna beslenýän paýtagtymyzyň ady Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna birnäçe gezek girizildi. Şeýlelikde, Arkadagymyzyň ylhamyndan dörän gudratyň ýüreklere ylham paýlamagy netijesinde bagtyýar zamanamyzda Aşgabat hakdaky ajaýyp eserleriň ençemesi dünýä indi. Şahyrlarymyz, ýazyjylarymyz, suratkeşlerimiz, kompozitorlarymyz öz eserlerinde aşyklar şäheriniň waspyny täze döwrüň joşgunyna kybap döretdiler, ýerine ýetirdiler. Hoş owazly aýdymçylaryň dilinde Aşgabadyň ady parahatçylyk, bagtyýarlyk