''Arkadagly ýaşlar" žurnaly

Esaslandyryjysy-Türkmenistanyň magtymguly adyndaky ýaşlar guramasy Salgysy: aşgabat ş.,garaşsyzlyk şaýoly; 104 Tel.:(993 12) 44-88-80; faks:44-88-94 Poçta salgysy: arkadaglyyashlar@gmail.com

Habarlar

GÖRNÜKLI DIPLOMAT, HALYPA MUGALLYM

Her gezek halypanyň iş otagynyň gapdalyndan geçenimde, bir zada haýran galýaryn. Ol iş stolunyň üstündäki kompýuterde bir zatlary ýazyp oturandyr. Ýaşynyň birçene barandygyna garamazdan, halypa hemişe täzeçilligiň gözleginde. Pikirler ummanynda ýüzüp ýören mahalyň: «Tüweleme, munça güýç-gaýrat nireden gelýär?» diýen tolkun bilen zol-zol çaknyşýarsyň. Muňa guýmagursak zehin diýjekmi ýa-da zähmetsöýerlik... Meniň pikirimçe, Amangeldi Rahmanowa bularyň ikisi hem berlipdir. Ol 1944-nji ýylyň 25-nji iýulynda Mary topragynda, Murgap derýasynyň sapaly kenarynda dünýä inýär. Oňa goýlan at hem pederiniň Watan öňündäki borjuny birkemsiz ýerine ýetirip, sag-aman Watanyna dolanyp gelendigi bilen bagly. Belki, körpeje Amangeldi doglanda, käbesidir kyblasy öz perzentleriniň geljekde ata Watanyndan ilkinji bolup, abraýly halkara guramada işlejekdigini pikirem eden däldirler...

ENERGETIKA PUDAGYNYŇ ÖSÜŞ UGURLARY

Ýurdumyzyň energetika pudagyny ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, pudagyň kuwwatlyklaryny artdyrmak we onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, elektrik energiýasynyň daşary ýurtlara iberilişiniň möçberini yzygiderli artdyrmak boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Ata Watanymyzda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerine uly ähmiýet bermek, bu ugurda ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenýär. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzda suw we energiýa serişdelerinden rejeli peýdalanmak, çölleşmäge we topragyň zaýalanmagyna garşy göreşmek babatynda toplumlaýyn işler geçirilýär. Munuň özi öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, elektrik energetikasy pudagyny okgunly ösdürmek bilen baglylykda möhüm ähmiýete eýedir.

«EMELI AŇ» — ADAMZAT AŇYNYŇ KÄMIL ÖNÜMI

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzda ýurdumyzyň her bir raýatynyň döwrebap şertlerde ýaşamagy, kämil bilim almagy hem-de zähmet çekmegi üçin zerur tagallalar durmuşa geçirilýär. Täze taryhy döwürde ýurdumyzda döwrebap özgertmeleriň durmuşa geçirilmegi,  sanly tehnologiýalaryň hem-de innowasion usullaryň giň gerimde ornaşdyrylmagy ylym, bilim, ykdysadyýet, oba hojalyk, saglygy goraýyşy, medeniýet we senagat pudaklarynyň ösmegine oňyn täsirini ýetirýär. Häzirki wagtda yzygiderli ösýän we kämilleşýän tehnologiýalaryň durmuşymyza tiz ornaşýandygyny we dünýämizi düýpgöter özgerdýändigini, barha döwrebaplaşdyrýandygyny aýdyň duýýarys. Şol sebäpli hem soňky wagtlar adamzat durmuşyny tehnologiýalar göz öňüne getirmek hem kyn. Tehnologiýalar we «akylly» tilsimatlar ýaşaýyş-durmuş şertlerimizi ösdürmekde giň mümkinçiliklere eýedir. Sanly we innowasion tehnologiýalar ýaşaýyş-durmuş terzimize amatlylyk, tizlik we rahatlyk bagyşlaýar.

ÝAŞLAR YLYM DÜNÝÄSINDE

ÝAŞ ALYM ELEKTROHEREKETLENDIRIJILERIŇ ÖŇÜNI ALJAK USULY OÝLAP TAPDY

DÜNÝÄ ÝAŞLARA DAÝANÝAR

Abraýly halkara guramalaryň hasaplamalaryna görä, dünýä ilatynyň agramly bölegi ýaşlardan ybarat. Ýaşlar – döwrüň hereketlendiriji güýji, dünýäniň we adamzadyň geljeginiň berk binýady. Bu gürrüňsiz hakykata häzirki wagtda has hem uly ähmiýet berilýär. Ählumumy parahatçylygyň, hoşniýetli hyzmatdaşlyk arkaly ösüşiň üpjün edilmegi, ekologiýa abadançylygynyň we halklaryň arasynda ynsanperwerlik ýörelgeleriniň berkarar edilmegi ýaly döwrüň öňe sürýän möhüm syýasy-jemgyýetçilik ähmiýetli meseleleri, uzak geljegi nazarlaýan başlangyçlar dünýä ýaşlaryny has-da jebisleşdirýär, olaryň arasynda ruhy we ynsanperwer ýörelgelere esaslanýan raýdaşlygy emele getirýär. Golaýda Özbegistan Respublikasynda geçirilen Bütindünýä ýaşlar festiwalynyň mysalynda muňa aýdyň göz ýetirmek mümkin. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň ägirt uly tagallasy bilen hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ýaşlaryň syýasy-jemgyýetçilik başlangyçlaryny höweslendirmek, işewürlik we döredijilik ukyplaryny ösdürmek maksady bilen halkara hyzmatdaşlygyň bu ugruna möhüm ähmiýet berilýär. Bu babatda döwletleriň we abraýly halkara guramalaryň işjeň gatnaşmaklarynda ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hoşniýetli hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlary ilerledilýär.

DOSTLUKLY GATNAŞYKLARYŇ NETIJELI UGRY

Hoşniýetli gatnaşyklary giňeltmek, netijeli halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek, ýurtlaryň we halklaryň arasynda dost-doganlygy pugtalandyrmak Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlaryny üstünlikli dowam edýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda döwletimiziň öňe sürýän parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasy strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Bu ugurda durmuşa geçirilýän beýik işler daşary ykdysady gatnaşyklary ösdürmekde, işewürlik başlangyçlaryny höweslendirmekde, özara bähbitli strategik hyzmatdaşlygy kemala getirmekde oňyn netijeleri berýär. Şonuň üçin-de, ýurdumyz dünýä hem-de sebit döwletleri bilen medeni-ynsanperwer, söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň gerimini barha giňeldýär.

GAHRYMAN ARKADAGYMYZYŇ «ÖMRÜMIŇ MANYSYNYŇ DOWAMATY» ATLY ESERINDE TERBIÝÄNIŇ YLMY ESASLARYNYŇ ŞÖHLELENDIRILIŞI

Nesil terbiýesini durmuşynyň özeni hasaplaýan türkmen halky bu ugurdaky köpasyrlyk tejribesini, ýol-ýörelgesini «Çaga eziz, edebi ondanam eziz», «Çagany ýaşdan, edebi başdan», «Edepli ile gerekli», «Adam bir ýaşar, edebi – iki» ýaly onlarça nakyllardyr atalar sözlerinde, rowaýatlarda çugdamlap, geljekki nesillere miras goýupdyr. Gahryman Arkadagymyzyň türkmen ýaşlaryna berýän  her bir sargydynda, öwüt-ündewinde, Watançylyk sapaklarynda, dürdäne kitaplarynda hem edep-terbiýe meselesi aýratyn orun eýeleýär. Milli Liderimiz özüniň «Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly ajaýyp eserinde edep-terbiýe baradaky oý-pikirlerini çugdamlap, olary ylmy esaslandyrmalary bilen halkymyza ýetirdi. Gahryman Arkadagymyzyň «Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly ajaýyp eseri turuwbaşdan ata Watana, il-güne söýgi, ata-babalarymyzdan miras galan edep-terbiýe mekdebiniň gymmaty dogrusyndaky pikirlere ýugrulandyr. Kitabyň «Terbiýe – bagtyýarlygyň çeşmesi» bölümi bolsa tutuşlygyna edep-terbiýäniň ylmy esaslaryna we halkymyzyň milli garaýyşlaryna, olary utgaşykly ulanmagyň geljekki bagtyýar nesli, sagdyn jemgyýeti kemala getirmekdäki ähmiýetine bagyşlanýar. Gahryman Arkadagymyz kitabyň bu bölüminde halk arasynda giňden belli bolan «Bir ýyl öňüňi görjek bolsaň, däne ýetişdir. On ýyl öňüňi görjek bolsaň, bag ýetişdir. Ýüz ýyl öňüňi görjek bolsaň terbiýeli nesil ýetişdir» diýen pähimi getirmek we oňa seljerme be

RAÝAT JEMGYÝETINI KÄMILLEŞDIRMEGIŇ KANUNÇYLYK ESASLARY

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistan düýpli demokratik özgertmeler ýoly bilen bedew batly öňe barýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň we Gahryman Arkadagymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzda raýat jemgyýeti has-da kämilleşýär. Bilşimiz ýaly, raýat jemgyýeti ýoluna geçmekliginiň özboluşly ýoly bar. Onuň döremegi we ösmegi üçin ykdysady, syýasy, durmuş şertler zerurdyr. Raýat jemgyýeti hususy eýeçiligiň we bazar gatnaşyklarynyň bar ýerinde kemala gelýär. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda ykdysadyýeti bazar gatnaşyklarynyň esasynda ösdürmek, halkymyzyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmak, telekeçilige hemmetaraplaýyn goldaw bermek, önümçilik pudaklarynda dünýä ülňülerine laýyk gelýän öňdebaryjy tehnikalary we tehnologiýalary ornaşdyrmak ugrunda giň gerimli işleri durmuşa geçirýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasynda: «Türkmenistanyň ykdysadyýeti bazar gatnaşyklary ýörelgelerine esaslanýar. Döwlet telekeçiligi höweslendirýär we goldaýar, kiçi we orta işewürligiň ösmegine ýardam berýär» diýlip berkidilmegi aýdylanlary doly tassyklaýar.

DEMOKRATIK ESASLARDA GEÇIRILEN SAÝLAWLAR

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda jemgyýeti mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrmaga, raýatlaryň saýlaw hukuklarynyň kepillendirilmegini üpjün etmäge uly üns berilýär. Eziz Diýarymyzda saýlaw ulgamynyň işi yzygiderli kämilleşdirilýär, ýurdumyzda saýlawlary guramaçylykly, milli kanunçylyga we halkara hukuk kadalaryna laýyklykda geçirmegiň oňyn tejribesi toplanyldy. Saýlawlar islendik döwletiň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda möhüm ähmiýete eýe bolup, ol ýurtda syýasy ulgamyň kämilliginiň ölçeg terezisi hasaplanylýar. Saýlawlar döwletiň raýatlarynyň saýlamak we saýlanmak bilen bagly esasy syýasy hukuklarynyň biri bolup, olar jemgyýetçilik durmuşynda demokratiýanyň ýüze çykmagynyň esasy çeşmesidir. Şu jähetden, ýurdumyzda saýlawçylar ses bermäge agzybirlik bilen işjeň gatnaşyp, mynasyp dalaşgäriň saýlanylmagy üçin uly goşant goşýarlar.

TÜRKMEN HALKYNYŇ ASYLLY ÝÖRELGESI

Diýarymyzda jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryny ösdürmäge gönükdirilen maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagyna, raýat jemgyýetini pugtalandyrmaga, syýasy, ykdysady, demokratik özgertmeleri has-da işjeňleşdirmäge uly ähmiýet berilýär. Ýurdumyz ynsanperwerlik we adalatlylyk ýörelgelerini ykrar edip, döwlet we jemgyýetçilik durmuşyny demokratiýalaşdyrmak we şahsyýetiň ähli hukuklaryny we azatlyklaryny dolulygyna goramak ýoly bilen ynamly öňe barýar. Türkmen halky gadymy döwürlerden bäri bir uly işiň başyny tutanda ýaşulular bilen maslahatlaşyp, köpi gören adamlar bilen geňeş edipdir. Pederlerimizden miras galan asylly ýörelge häzirki ajaýyp zamanamyzda hem mynasyp dowam etdirilýär. Demokratik ýörelgelere eýerilip, il-ýurt ähmiýetli möhüm çözgütler kabul edilýär. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işi halkyň bähbidiniň ileri tutulmagyny üpjün edýär. Döwletimizde halk bilen geňeşmek, halk maslahatlaryny yzygiderli geçirmek asylly däbe öwrüldi.

TÜRKMENISTAN PARIŽ OLIMPIADASYNDA

SALAM, PARIŽ! Türkmen wekiliýetiniň Fransiýa ilkinji ädimi halkara howa menzilinden gözbaş aldy. Zemin bilen asman arasynda geçirilen sagatlaryň, minutlaryň dowamynda hakydada janlanan pursatlar düýş ýaly bolup göz öňümizden geçdi. Çünki türkmen türgenleri bu gün uly sport baýramyna gatnaşmak üçin Fransiýanyň paýtagtynyň gujagyna doldular. Biziň hiç birimiz daşymyza çykarmasagam, her bir adam hyýalynda Pariž bilen ýüzbe-ýüz bolmagyň täsirlerini başdan geçirendir. Biziň «Salam Pariž!» diýen içki seslenmämize meýletinçiler: «Hoş geldiň, Türkmenistan!» diýip jogap berdiler.

ADY DÜNÝÄ DOLAN BEÝIK PYRAGY

Güneşli Diýarymyzda Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen, milli medeniýetimizi, edebi mirasymyzy çuňňur öwrenmekde, ony dünýä ýaýmakda ägirt uly işler durmuşa geçirilýär. Toý-baýramlaryň goşadan gelýän ülkesinde görnükli türkmen şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli geçirilýän çäreler hem barha giň gerime eýe bolýar. Akyldar şahyryň baý many-mazmunly döredijiliginiň, gyzyldan gymmatly şygyrlarynyň bu günki gün diňe bir türkmen halky tarapyndan däl, eýsem, dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan giňden öwrenilmegi dana şahyryň mertebesiniň belentdigini aýdyň görkezýär. Ynsan kalbynda ajaýyp duýgulary döredip, agzybirlige çagyrýan beýik akyldaryň bize galdyran baý edebi mirasy bu gün umumadamzat gymmatlygyna öwrülip, dünýäde dabaralanýar.

«ARKADAG» ÝYLDYZY – ÄLEM-JAHAN ŞUGLASY

«Aý dogsa, älem görer» diýleni! Halkyň bu hikmetli sözi täze taryhy döwrüň beýik gudraty hökmünde belent ykrara eýe bolan Arkadag şäheriniň mysalynda öz aýdyň güwäsini tapýar. Sanlyja ýyllaryň içinde gojaman Köpetdagyň eteginde peýda bolan döwrebap innowasiýaly Arkadag şäherinde bu günki gün bütin dünýäniň nazary eglenýär. Bu hakykaty sebitde ýeke-täk «akylly» şäher hökmünde ykrar edilen Arkadag şäheriniň birinji tapgyrynyň açylyş dabarasynda şähere halkara güwänamalaryň we diplomlaryň 21-siniň gowşurylmagy hem tassyklaýar. Arkadag şäheriniň açylmagynyň bir ýyllygynyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda uly dabaralara beslenip toýlanmagy özboluşly mazmuna eýe boldy. Asman jisimlerini öwrenýän «Kosmos-Ýer» jemgyýetiniň alymlarynyň Arkadag şäheriniň açylmagynyň bir ýyllygy mynasybetli hem-de bu şähere bolan buýsanjyň we guwanjyň nyşany hökmünde asman giňişligindäki ýyldyzlaryň birine «Arkadag» diýip at goýandyklary baradaky hoş habar bagtyýar halkymyzyň buýsanjyny goşalandyrdy. Bu baradaky güwänamanyň hem-de teleskopyň we onuň düşüren suratynyň Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetine gowşurylmagy şanly ýylyň möhüm wakasy hökmünde täsirli pursatlara beslendi.

«ÝAŞ WASPÇY» ATLY DÖREDIJILIK BÄSLEŞIGI DOWAM EDÝÄR!

Gülälek NURAÝEWA, Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky

Döredijilik dünýäsi

ARKADAG ŞÄHERI – BAGTYŇ ŞÄHERI Arkadag şäheri – täze bir dünýä,

PEÝNIRLI LAWAŞ

Tomus paslynyň gelmegi bilen tebigatymyzyň gözel künjeklerine maşgala dynç alyş gezelençleri guralyp oňa her dürli tagamlary taýýarlamagyň özboluşly lezzeti bar. Žurnalymyzyň şu sanynda şeýle tiz we elýeterli tagamyň taýýarlanylyşyny paýlaşmagy makul bildik. Gerekli önümler:

TOMSUŇ TÄSIN GÖZELLIGI

Elbetde, türkmen tebigatynda gaýtalanmajak gözellik bar. Ol gözellik bolsa, hemişe göwünlere ylham, şadyýanlyk, ruhubelentlik paýlaýar. Eziz Watanymyzyň asuda säherlerini hiç bir zada çalşar ýaly däl. Olar şeýle bir jana şypaly, jana tenekar. Haçan-da al-asmanda göwünleri ýyladýan nurly Gün doganda älem-jahan ýagtylýar. Säheriň mymyjak şemaly assalyk hem näziklik bilen ýüzüňi ýelpäp geçýär. Guşlaryň şirin owazy sende ýakymly täsir galdyrýar. Säher bile sülmüreşip oýanýan güller dünýä gözellik çaýýar. Al-elwan gülleriň ysy burk urýar. Bütin barlyk ajaýyp keşbe girýär. Aslyýetinde her paslyň dünýämizde öz orny bar welin, arly tomsuň täsinligem başgaça... Howlymyzyň bagynda ýetişen erikdir almalar şahalarda özüni güjeňläp otyrlar. Şol ir-iýmişlere hyrydar kebelekler, balarylary gara başagaý bolup, agaçlaryň daşynda aýlanýar. Baglaryň düýbünden akyp geçýän suwly ýabyň boýunda oturyp, bu täsinligi lezzet bilen synlaýaryn. Tebigatyň täsinligini diýsene, hatar gurap agaçlara çykyp barýan garynjalar esgerleriň nyzamly ýörişini ýadyňa salýar. Ýap boýundaky gurbagalaryň «warryk-warryk» seslerine düşünmesem hem, olaryň bir zada şatlanýandyklaryny aňlamak kyn däl.

MAGTYMGULY PYRAGYNYŇ WATANÇYLYK PAÝHASLARY

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda ähli ugurlar bilen bir hatarda ýurdumyzyň medeni ulgamynda hem netijeli işler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzda ýetilýän belent sepgitler, gazanylýan üstünlikler bagtyýar halkymyzda çuňňur kanagatlanma duýgularyny oýarýar. Ajaýyp şygyrlary bilen ynsan kalbyny ýagşylyk nuruna bezän türkmeniň akyldar ogly Magtymguly Pyragynyň mertebesi türkmen halky üçin iň belentde goýulýan beýiklikleriň biridir. Ýurdumyzda onuň pähim-paýhasly şygyrlaryny has-da düýpli öwrenmek we ýörelge edinmek, şu günki kämil türkmen jemgyýetinde rowaçlandyrmak, geljekki nesillere ýetirmek bilen bagly möhüm işler amala aşyrylýar.

SEÝILBAGLARYŇ ŞÄHERI

Günorta-günbatarynda gojaman Köpetdag, demirgazyk-gündogarynda bolsa Garagum derýasy ýerleşen Aşgabat şäheriniň örän amatly tebigy şertleriniň, hoştap howasynyň, hasylly topragynyň bolmagy mermer şäherimizi bagy-bossanlyga öwürmäge mümkinçilik döredýär. Paýtagt şäherimizde köp ýyl ýaşan taryhy baglaryň bolmagy onuň ekologiýa taýdan amatly ýerleşýändiginiň aýdyň nyşanydyr. Şäherimiziň taryhy ýerlerinde 100 ýaşdan geçen baglaryň ençemesi hasaba alnandyr. Köp ýyl ýaşan baglaryň arasynda çynar agajyny, tut agajyny, glediçiýany, ýapon saforasyny, dagdan we arça agaçlaryny görkezmek bolar. Ýüz ýyl ýaşan baglar botaniki ýadygärlikleriň  sanawynda durýar.

SUW ÝAŞAÝŞYŇ GÖZBAŞY

Ata Watanymyzda durnukly ösüşi üpjün etmekde döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolan ekologiýa syýasaty babatynda alnyp barylýan işler syýasy, ykdysady, ýaşaýyş-durmuş ulgamlarynda amala aşyrylýan iri möçberli özgertmeler ekologiýa meseleleri bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Şeýle ajaýyp işler diňe bir türkmen halkynyň bähbidine däl-de, eýsem, bütin adamzadyň bagtyýar geljeginiň üpjün edilmegine gönükdirilendir. Ýurdumyz tebigaty goramak boýunça toplumlaýyn strategiýany yzygiderli durmuşa geçirmek bilen, sebitde we dünýäde ekologik abadançylygyň üpjün edilmegine, howanyň üýtgemegi ýaly häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözülmegine öz saldamly goşandyny goşýar. Türkmenistan bu ugurda dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolan başlangyçlary öňe sürüp, öz üstüne alan halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmäge ygrarlydygyny görkezýär.