"Arkadag" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Arkadag şäheri, Arkadag şaýoly, 28
Telefon belgileri: 57-39-65, 57-39-66
Email: arkadag_gazeti@sanly.tm

Habarlar

Görogly — gaýduwsyzlygyň, gaýratlylygyň nusgasy

Gahryman Arkadagymyzyň «Mertler Watany beýgeldýär» atly kitabyndan. Ata-babalarymyz perzendine pent edeninde Jygalybeg bolup sözläpdirler, Magtymgulynyň şygyrlary bilen olara merdanalygy wesýet edipdirler. Şeýdip il-halkynyň agysyna aglan, begenjine begenen Görogly ýaly ärleri ýetişdiripdirler.

Gyratyň meýdany

Men Arkadag şäheriniň Görogly adyndaky döwlet atçylyk sirki hakda pikir edenimde, ilki bilen, serime gelen şahsyýet Jygalybeg boldy. Halkyň alnyndan diremek nesibesi bilen garaňky görüň içinden diri çykan Röwşenjigiň Görogla, ata tarapynyň hem, ene tarapynyň hem asly suw atyndan bolan taýçanajygyň bolsa Gyrata öwrülişinde aýratyn ähmiýetli orny eýelän şahsyýet. «Görogly» eposynda Gyratyň, ýagny bedew atyň orny, ähmiýeti hakda içginden-içgin gürrüňi uzaltmak, ony hemmeleriň bilýän wagtynda söhbediň gyzygyny gaçyraýjak ýaly. Çünki halk arasynda Görogly diýdigiň, hemmeleriň hakydasynda Gyrat janlanýar, Gyrat diýseňem, Görogly. Bu jübütligiň üstüni ýetirýän ýene bir gudrat bar. Has dogrusy, birem däl, iki. Ol hem jübütlik. Söz bilen saz. «On sekiz ýerimden düşdi ýaramyz, Gyrat meni Çandybile sen ýetir» diýse düşünýän, Öweziň yzyndan barýarka, çopan goşunda köne-küşül eşigi geýende namys edip, gözlerinden boýur-boýur ýaş dökýän bedew üçin Görogly beg hem gara başyny orta goýmagy başarýar. Kempiriň hilesine çolaşyp, elden gideren bedewini — Gyratyny Şagalandar bolup, paý-pyýada alyp gaýdýar. Görogly diýilse, dili salamly, kalby kelamly ýigit göz öňüňde häzir bolýar. Göz öňüne getirmeli bolsa, ony ýagyrnysy dutarsyz şekilde göz öňüňde janlandyrmak hem mümkin däl. Elbetde, döwüş pursatlaryndan özge pursatlary. Görogly göreşse — pälwan, aýdyşsa — aýdyjy bagşy.

«Görogly» eposyndan

Ýalňyz balam, algyn pendim, Ýurduň terk ediji bolma! Özüňden gaýry namardyň Minnetin çekiji bolma! Gyratyň besle jul bile, Oturyşgyn ähli il bile, Ölinçäň bedasyl bile, Mähriban bolujy bolma!

Alym Arkadagymyzyň eserlerinde — Magtymguly

(Başlangyjy gazetiň geçen sanynda). Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabyndaky: «Dünýäniň çarhy ýagşylyk edýän adamlaryň gerdeninde aýlanýar» diýlen pikiriň manysy belli-belli şahsyýetleriň mysalynda açylýar. «Adam ömrüniň manysy — ýagşylyk etmek» diýen pikir Magtymguly Pyragynyň tutuş döredijiliginiň süňňünden hem eriş-argaç bolup geçýär.

Arkadagym bar meniň!

Halkyna baýdak bolýan, Arkadagym bar meniň!Bagtyma baýrak bolýan,Arkadagym bar meniň! Arzuwlarymyz ganatly,Ýurt — ýaşara amatly.Ak atly hem halatly,Arkadagym bar meniň!

Oguz ýurdunyň owazasy

Sanlyja aý mundan ozal gurlup ulanmaga berlendigine garamazdan, Arkadag şäheri, turuwbaşdan, ekologiýa talaplaryna laýyk gelýän we binagärlik gurluşy taýdan tutuş sebitde nusgalyk şäher hökmünde taryha girdi. Biz Arkadag şäheriniň ozalyebetde taryha ymykly ornan, gadymy sebitde ýerleşýändigini buýsanç bilen aýtmaga borçludyrys. Muňa delil hökmünde bolsa, täze şäheriň demirgazyk-günbatarynda 1,5 kilometr gowrak uzaklykda miladynyň III — VII asyrlarynda hem-de X — XVII asyrlarynda ýaşaýyş bolan Garawuldepe ýadygärligini, demirgazyk-günbatarynda 3,5 kilometr uzaklykda, miladydan öňki VI — IV asyrlara degişli Göweçdepe ýadygärligini, günbatarynda 3 kilometr uzaklykda, IX — XII asyrlara degişli Elidepe ýadygärligini, gündogarynda 3,5 kilometr uzaklykda, miladydan öňki III — II müňýyllyklara degişli Paryzdepe ýadygärligini, demirgazyk-günbataryndaky 4,5 kilometr uzaklykda, miladydan öňki II asyrlardan, miladynyň III asyrlary aralygyna degişli Çakandepe ýadygärligini, demirgazyk-günbataryndaky 5,5 kilometr uzaklykda ýerleşýän I — IV asyrlara degişli Ýandaklydepe ýadygärligini, şeýle hem Öwlüýädepe, Mansurdepe ýadygärliklerini, şäherden demirgazyk-günbatarda 14 kilometr uzaklykda Gökdepe galasyny, şäherden demirgazykda, 16 kilometr uzaklykda ýerleşýän, miladydan öňki VI müňýyllyga degişli meşhur Pessejikdepe ýadygärligini, günorta-gündogarda 16,5 kilometr uzaklykda köne we täz

Gadymy topragyň täze keşbi

Arkadag şäheri Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Gahryman Arkadagymyzyň ýiti zehininiň, egsilmez yhlasynyň miwesidir. Bu ýerde oba hojalyk pudagynyň edaralarynyň hem bolmagy pudagy ylmy esasda ösdürmeklige uly üns beriljekdiginden nyşandyr. Arkadag şäheriniň Oba hojalyk toplumynda oba hojalyk, daşky gurşawy goramak, ýer serişdeleri, suw hojalygy baradaky müdirlikler we Döwlet weterinariýa gullugy bar. Köpetdagyň etegi gadymyýetden bäri şirinligi bilen dünýäde belli üzümleriň watanydyr. Häzirki döwürde ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmekde Arkadag şäheriniň golaýynda üzümleriň birnäçe görnüşleri we alma nahallary oturdyldy. Geljekde hem Arkadag şäheriniň sebitinde bu işleriň döwrebap we talabalaýyk alnyp barylmagyna özüniň oňyn täsirini ýetirjek bu oba hojalyk edaralarynyň ähmiýeti uly bolar.

Döwrümiň şäheri — göwnümiň säheri

Geçmişde «Döwlet gurjak bolsaň, türkmeni çagyr» diýdirmegi başaran türkmeniň şan-şöhratly bäş müňýyllyk taryhy bar. Gadymy oguz ýaýlasynda şeýle kämil taryhy döreden halkymyz her bir işde dünýä nusga görkezip bilen halkdyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli pähim-paýhasy netijesinde, gojaman Köpetdagyň eteginde, gadymyýetden bäri ekerançylygyň gülläp ösen, bal suwly kärizleriň mekany, ekologiýa taýdan arassa howa gurşawly sebitde «akylly» şähergurluşy bilen tapawutlanýan Arkadag şäheriniň gurulmagy hem şeýle nusgalyk işleriň biridir. Täze şäherde gurlan her bir binalardyr heýkelleriň özboluşly manysy bar. Şolaryň biri-de, şäheriň görküne görk goşýan «Akhan» binasydyr. Ady Ginnesiň rekordlar kitabyna giren meşhur ahalteke bedewiniň keşbi siňdirilen bu heýkel hemmetaraplaýyn gözelligi özünde jemleýär. «Akhan» binasyny synlanyňda, meşhur bedewiň heýkeli sebitde deňsiz-taýsyz «akylly» Arkadag şäheriniň gurlandygyny äleme buşlaýan ýaly pikirleri seriňde janlandyrýar.

«Akylly» öýleriň amatlyklary

Halkymyzyň taryhyna altyn harplar bilen ýazylan şanly senede Arkadag şäheriniň açylmagy iň bir guwandyryjy wakalaryň biri boldy. «Akylly» şäher konsepsiýasyndan ugur alyp, bu ýerde ähli desgalar sanly ulgama geçirildi. Onuň durmuşa ornaşdyrylmagyna Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň professor-mugallymlary we talyp ýaşlary uly höwes bilen işjeň gatnaşdylar. Arkadag şäherindäki «Akylly öý» tehnologiýasy esasynda işleýän ähli elektrik enjamlaryny aralykdan sesiň üsti bilen hem-de el telefonlaryň kömegi bilen dolandyrmak mümkinçiligini berýär. «Akylly öýüň» içindäki ähli elektrik enjamlary el telefonlary we ses buýruklary arkaly aralykdan, şeýle hem elde dolandyrylýar. «Akylly öý» ulgamynyň her bir elektrik enjamyny dolandyrmak üçin ýörite elektrik shemalary we programma üpjünçiligi işlenilip taýýarlanyldy. Elektrik enjamlary el telefonyň kömegi bilen dolandyrmak üçin «Akylly öý» ulgamyna ýörite niýetlenip, işlenip taýýarlanan programma üpjünçiligini el telefonyna ýüklemeli we ol programma üpjünçiliginde hasap açmaly. Bu programma üpjünçiliginde dolandyryp bolýan ähli enjamlaryň häsiýetnamalary, olary dolandyrmagyň düzgünleri barada giňişleýin maglumatlar bar, ýagny ulanyjy üçin ähli amatlyklar göz öňünde tutulan. Şeýlelikde, bu programma üpjünçiligi işleriň yzygiderli amala aşyrylmagyna ýardam edýär.

Mährem enäniň mähri siňen eser

Öňňin Arkadag şäheriniň häkimliginiň mejlisler zalynda «Mähir siňen nepislik» atly aýdym-sazly dabaraly maslahat geçirildi. Oňa paýtagtymyzda we täze şäherde zähmet çekýän öňdebaryjy zenanlar gatnaşdylar. Şäher häkimliginiň guramagynda geçirilen bu çärede ene-mamalarymyzdan miras galan milli sungatymyzyň gözelligi we bu babatda nusgalyk mekdebe öwrülen Gahryman Arkadagymyzyň mähriban käbesi Ogulabat ejemiziň nepis el işleriniň Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýine tabşyrylmagy bilen bagly buýsançly çykyşlara giň orun berildi.

«Arkadag» halkara duşuşyklaryny üstünlikli geçirdi

Täze şäheriň täze futbol topary diňe bir milli ýaryşlardaky üstünlikleri bilen däl, eýsem, halkara duşuşyklardaky ýeňişleri bilen janköýerlerini begendirýär. Geçen aýyň 21-inden 8-nji awgusta çenli Bolgariýada okuw-türgenleşik ýygnanyşygyny geçen «Arkadag» futbol topary bu ýerde ýoldaşlyk duşuşyklarynyň üçüsini geçirip, şolaryň ikisinde ýeňiş gazandy, birinde-de deňme-deň oýnady.

Deňizde

- Gün şöhlesiniň ýiti düşýän wagtynda suwa düşmekden saklanmaly. - Kenardan uzakda, çuň ýerlerde, güýçli tolkunlar dörände, ýel turanda suwa düşmeli däl.

Çar tarapdan myhman gelişin görüň!

Türkmenistan hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna esaslanýan daşary syýasaty yzygiderli durmuşa geçirmek arkaly, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda netijeli hyzmatdaşlygy barha ösdürýär. Ýurdumyz häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözgütlerini işläp taýýarlamakda başlangyçly orun eýeläp, parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy üpjün etmek, halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça tagallalaryň birleşdirilmegine saldamly goşant goşýar. Şunuň bilen baglylykda, awgust aýynyň başynda Türkmenistanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň Prezidentleriniň Aşgabatda geçiriljek sammiti hem möhüm ähmiýete eýe bolup durýar. Sammitiň barşynda sebit hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşylar. Özbegistan respublikasy

Ýaşasyn türkmen ynsanperwerligi!

Wiktor MAÝKO,Ukrainanyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi: — 19-njy iýulda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen bina edilen Arkadag şäherinde ýerleşýän Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyna Ukrainadan hoşallyk hatlary gelip gowuşdy. Maňa-da Ukrainanyň hassahanalarynyň, etrap-şäher merkezleriniň ýolbaşçylarynyň türkmen tarapyna iberen hoşallyk hatlaryny gowşurmak bagty miýesser etdi. Hatlarda Ukraina döwletine türkmen tarapyndan iberilen derman we lukmançylyk serişdeleri, dokma we azyk önümleri üçin hoşallyk bildirilýär. Bu ynsanperwer kömekler türkmen halkynyň Milli Lideriniň we hormatly Türkmenistanyň Prezidentiniň başlangyçlary bilen iberildi. Ynsanperwer kömek hökmünde iberilen ýokary hilli önümleriň ählisi ukrain çagalaryna gowşuryldy. Dostlukly döwletden gelip gowşan ynsanperwer kömegine hoşallyk, minnetdarlyk duýgusy çagalaryň kalbynda uzak ýyllaryň dowamynda ýaşar. Hemaýat edilen çagalar Türkmenistanda özleri hakynda alada edýän, begendirmek üçin ýakymly sowgatlary iberen dostlarynyň bardygyny hemişe ýatlap gezerler.

Sahawat — ömrüň manysy

Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň alyp barýan işleri hakynda gürrüň berýän bu kitap hakda söhbet etmek, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň amala aşyrýan sogaply işleri, döwletli-derejeli işleri hakda söhbet etmekdir. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz: «Biz ata-babalarymyzyň howandarlyga mätäçlere goldaw bermek bilen bagly asylly däplerinden ugur alyp, Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyny döretdik. Bu gaznanyň ştab-kwartirasyny Arkadag şäheriniň Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezinde ýerleşdirdik. Mälim bolşy ýaly, gaznanyň serişdeleriniň hasabyna howandarlyga mätäç çagalaryň köpüsiniň saglygy dikeldildi, biz bu işleri geljekde-de dowam etdireris. Sebäbi halkyň saglygy diňe bir ýurduň baş baýlygy bolman, eýsem, türkmenistanlylaryň häzirki we geljek nesilleriniň bagtyýar geljeginiň hem berk binýadydyr» diýip bellemek bilen, sagdyn geljek barada iňňän uly alada etmelidigini nygtaýar. Ynsanperwerligiň nusgasy bolan bu gaznanyň döredilmegi «Döwlet adam üçindir!» diýen syýasatyň durmuş ýüzündäki hakykatydyr. Bu hakykat kitabyň her sahypasynda eriş-argaç bolup geçýär.

Arkadag şäheri — binagärligiň baş mekdebi

Binagärlikde döredilýän islendik taslama işine sungat eseri hökmünde garalýar. Binagärlik bilen şähergurluşygynyň arasynda birnäçe tapawutly aýratynlyklar bar. Şähergurluşyk taslamasy özüniň göwrüminiň ululygy, şeýle hem göz öňüne tutulmaly şertleriň derejesiniň has ýokarylygy bilen tapawutlanýar. Şähergurluşyk taslamasy binagäriň döredijilikli pikirleriniň, garaýyşlarynyň netijesinde emele gelýär. Onuň esasy maksady bolsa, ilata ýaşamak, zähmet çekmek we dynç almak üçin zerur bolan ähli amatly şertleri döretmekden, şeýle-de ony dogry meýilleşdirmekden, ýerleşdirmekden ybaratdyr. Owadan Arkadag şäheriniň şäher giňişlik gurşawy ynsan üçin ähli amatlyklary döretmäge oňaýlydyr. Bu şäherde binalar we desgalar bilen bir hatarda köçeler, ýerasty-ýerüsti geçelgeler, pyýada ýollar we seýilgählerdir meýdançalar özara arabaglanyşyklydyr. Şäherde ýerleşdirilen binalar beýikligi, saýlanyp alnan geometrik göwrümleri, reňkleri taýdan gaýtalanmajak sazlaşygy emele getirýär. Binalaryň beýikliginiň biri-birinden tapawutly ýerleşdirilmeginiň bolsa, şäheriň howa çalşygyny üpjün etmekde uly ähmiýeti bardyr. Mundan başga-da, bu ulgama birnäçe beýleki düzümler: monumental-bezeg sungatynyň ajaýyp eserinden başlap, şäheriň we abadanlaşdyrmanyň ýönekeýje elementleri hem girýär.

Daşy düre öwrer türkmen ýaşlary

Ýaşlaryň şäheri adyny alan Arkadag şäherinde ýaşlaryň aglabasy zähmet çekýär. Bu, ilkinji nobatda, geljegiň eýeleri bolan ýaşlara döwletimiz tarapyndan bildirilýän belent ynamdan nyşan. Bizem gazetimiziň şu sanynda «Arkadag» gazetiniň žurnalisti Çaryberdi Rejebowyň Arkadag şäheriniň senagat, gurluşyk we aragatnaşyk ulgamlarynyň işini utgaşdyryjy bölüminiň baş hünärmeni Arslan ANNAMUHAMMEDOW bilen taýýarlan söhbetdeşligini okyjylara ýetirmegi makul bildik. — Arslan, ilki bilen, «akylly» şäher adyny alan Arkadag şäheriniň gurluşygy, onda bina edilen desgalar dogrusynda gürrüň beräýseňiz.

Öýüm — döwletim

Hergiz gürrüňçilikde «Her döwür bir döwür» diýläýmesi bar. Çünki bu gadymy halk zaman-zaman, eýýam-eýýam, döwür-döwür günüň gatysyny başynda döwüp, asyrlaryň, ýyllaryň, ýollaryň synagyna dözüp, taplanan halk. Halky halk edýän zat bolsa, onuň erki, islegi. Akyldaryň: «Köp garaşdym, ajap eýýam gelmedi» diýen setirleri elbetde, şeýle erk-islegiň netijesi hasaplamak dogrudyr. «Ýere nobat, äre nobat» sözi daýhançylyk hakda ýalydyr weli, çeperçilik gymmaty jähtden seljerseň, onuň many-maňyz ýordumynyň il-günüň göwün matlabyna muwapyk bir pähimdigini duýup bolýar. Bu gadymy il-günüň göwün matlaby bolsa, Pyragy atamyz aýtmyşlaýyn, «Köp garaşylan, ajap eýýamdy». Ol geldi. Özem taryh üçin uly bolmadyk müddetiň dowamynda alkyş aýdarlyk, ýüze sylarlyk işler edildi. Türkmenistanyň kartasynda dürli ýyllarda tarpdan, täze etraplar döredildi.

Baýramgül WELIÝEWA, Arkadag şäheriniň ýaşaýjysy:

— Taňryýalkasyn, hormatly Prezidentimiz, Gahryman Arkadagymyz. Üç oglumyň üçüsine-de jaý berdiler. Gupba ýaly jaýlar. Ata-baba görlen zat däl bi. Begenjimizden ýaňa gije-gündiz ýatamzogam, düýşümizmikä diýip.Ömrümize görmedik zatlarymyz, uzagyndan guwandyrsyn! Özüm 1957-nji ýylda doglan, 3 gyzym, 3 oglum, 16 agtygym bar. Öňler kynlyk bilendi jaýly, öýli-işikli bolaýmak. Täze jaýlar diňe bir jaý däl-de, olaryň içem doly — sowgat bary bar. Aşhana mebeli diýjekmi, sowadyjy diýjekmi, kir ýuwujy maşyn diýjekmi... Haýsy jaýa girseň içi salkynjak. Garaz, öý hojalygyna degişli hemme zadymyz üpjün. Düşümli bolsun, ylaýym!

Alym Arkadagymyzyň eserlerinde — Magtymguly

Şygryýet äleminiň ägirdi, türkmen halkynyň beýik şahyry, Magtymguly Pyragy özüniň umman ýaly çuň paýhasy we giň dünýägaraýşy bilen tutuş adamzat jemgyýetçiliginde mynasyp baha eýe bolan şahyrdyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz hem özüniň ajaýyp eserlerinde şygryýet äleminiň şamçyragy Magtymguly Pyragynyň döredijiligine ýüzlenip, «Akyldar şahyrymyzyň umumadamzat gymmatlygyna öwrülen pikir-garaýyşlary, watansöýüjilik, ynsanperwerlik, ahlak arassaçylygy hakyndaky öwüt-ündewleri halkymyzyň durmuş ýörelgesi we pelsepesidir» diýip belleýär. Alym Arkadagymyzyň «Älem içre at gezer» eserinde we «Döwlet guşy» romanynda Magtymguly Pyragynyň täsiri has-da ýiti duýulýar. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň «Älem içre at gezer» eseriniň adynyň Magtymguly Pyragynyň «Atamyň», «Döwlet guşy» romanynyň adynyň bolsa «Ýör biläni» goşgusyndan alnan setirlerdigini, eserleriň epigraflarydyr bölümleriniň atlarynyň hem beýik Magtymgulynyň diwanlaryndaky setirlere degişlidigini bellemek hökmanydyr. Muňa mysal hökmünde, «Tälim beren ussadyňdan aýrylma», «Ýagşy iş et, senden ýagşy at galar» ýa-da «Ozal akan ýerden akarmyş aryk», «Ýeldim tut!» we şuňa meňzeş setirleri ýatlamak bolar.