Türkmenmetbugat

"Mugallymlar gazeti" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-53, 39-96-41, 39-96-40
Email: mugallymlar-gazeti@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Ekişe taýýarlyk

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň ähli ugurlarynda bolşy ýaly, oba hojalyk pudagynda hem düýpli özgertmeler amala aşyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň uly goldawyndan ruhlanyp welaýat oba hojalyk önümçilik birleşigine degişli bolan etrap tehniki hyzmat ediş kärhanalarynyň işgärleri hem ýere hyzmat etmek, täze ýerleri özleşdirmek işlerinde uly sepgitlere eýe bolýarlar. Pudagymyzyň işgärleri, kärdeşler arkalaşyklarynyň ilkinji guramasynyň agzalary Prezidentimiziň daşary ýurtlardan alyp beren tehnikalaryny we gurallaryny önümçilikde ulanmakda uly işleri alyp barýarlar. Ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyny ösdürmekde Arkadag Prezidentimiziň tabşyryklaryny ýerine ýetirmek maksady bilen giň gerimli işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda 2021-nji ýylyň pagta hasylynyň düýbini tutmak işlerini geçirmek üçin ýörite kebşirleýji enjamlar hem-de bejeriji ussalar, nobatçy awtoulaglar we tehniki hyzmat ediş kärhanalarynyň jogapkär hünärmenlerinden ybarat 77 sany ýörite sürüm topary döredildi. Şeýlelikde, welaýatymyz boýunça sürüm işlerine gatnaşmak üçin 316 sany sürüm traktorlary meýilleşdirildi. Bulardan başga-da pagta hasylynyň düýbüni tutmak işlerinde ulanyljak oba hojalyk gurallaryny, ýagny, gowaça ekijiler, kultiwatorlar, çuň ýer ýumşadyjylar, dişli boronolar etrap tehniki hyzmat ediş kärhanalarynyň howlularyna ýygnalyp abatl

3 Mart 2021

Hasyl idege bagly

Türkmenistan döwletimizde ähli ugurlar bilen bir hatarda oba hojalyk pudagy hem belent sepgitleri eýeleýär. Ýurdumyzda daýhanlara halal zähmet çekip, toprakdan bol hasyl almaga ähli mümkinçilikler döredilýär. Özleri barada edilýän alada jogap edip daýhanlar bugdaýyň, pagtanyň, gant şugundyrynyň, şeýle hem gök ekinleriň bol hasylyny ýetişdirýärler. Ýylyň-ýylyna ýokary hasyl almagy başarýan tejribeli kärendeçileriň biri hem Murgap etrabynyň «Murgap» daýhan birleşiginiň kärendeçisi Kakajan Akmämmedowdyr. Ol daýhan birleşiginiň çäginde ýerleşýän 8 gektar ýerinde üzümiň bereketli hasylyny ýetişdirýär. Kakajan aga üzüm ýetişdirmek işi bilen 15 ýyl bäri meşgullanýar. Geçen ýyllaryň içinde ýeterlik tejribe toplan kärendeçi bilen duşuşanymyzda köp ýyllyk ekin bolan üzümi ýetişdirip idetmek boýunça TAP-nyň Mary şäher, Murgap etrap birleşmeleri bilen bilelikde özara pikir alşyldy. Şonda K. Akmämmedow bu ekinden bol hasyl almagyň usullary barada şeýle gürrüň berdi:

3 Mart 2021

Mülkdaryň batly gadamlary

Köneürgenç etrabynda oba hojalyk ekinlerinden bol hasyl alyp, azyk bolçulygyna uly goşant goşýan daýhan hojalyklary, mülkdarlar näçe diýseň bar. Olar özleriniň çekýän päk zähmetleri bilen her ýyl oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ösdürip ýetişdirýärler. Şeýle mülkdarlaryň biri hem Gurbanmyrat Ýazmyradowdyr. «Akgala» daýhan birleşiginiň çäginden 3 gektar ýer mundan ýigrimi ýyl ozal Gurbanmyrat aga mülk edip berildi. Şondan bäri ol her ýyl özüniň mülk ýerinde däneli ekinleriň birnäçe görnüşini ösdürip ýetişdirýär. Mülkdaryň köp ýyllyk tejribesi ýerden bir ýylda iki hasyl almaga mümkinçilik berýär.

1 Mart 2021

Garaşsyzlykdan galkynan pudak

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gazanylmagy bilen, 30 ýyllyk taryhy döwrüň içinde ýurdumyz düýpli özgerişleri başdan geçirdi. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda barha ösýän, halkara derejede abraý-mertebesi has belende galýan ýurdumyzyň ösüş-özgertmelere beslenýän ulgamlarynyň biri hem obasenagat toplumydyr. Ýurdumyzyň ilatynyň aglaba böleginiň obalarda ýaşaýandygyny hasaba alanymyzda, bu pudagyň milli ykdysadyýetimizde näderejede ähmiýetli orny eýeleýändigi öz-özünden düşnüklidir. Gahryman Arkadagymyzyň döredip berýän giň mümkinçilikleriniň netijesinde, türkmen obalarynyň keşbi günsaýyn özgerip, zähmetsöýer daýhanlarymyz ýylyň-ýylyna gallanyň, pagtanyň we beýleki ekinleriň, miweleriň, gök-bakja önümleriniň bol hasylyny öndürip, ýurdumyzyň azyk garaşsyzlygynyň pugtalanmagyna mynasyp goşantlaryny goşýarlar.

1 Mart 2021

Oba hojalygy: bahar aladalary

Taýýarlyk işleri ýaýbaňlanýar Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylymyzyň gyş pasly tamamlanyp, ýaz ekişi möwsümi golaý geldi. Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany ýylyny uly üstünliklere besläp welaýatymyzyň pagtaçylarydyr we gök ekerançylarydyr bakjaçylary häzirki wagt bereketli hasylyň düýbüni tutmak üçin meýdan işlerini güýçli depginlerde alyp barýarlar. Täze hasyl üçin ekin ekiljek ýerler şüdügärlenilýär, tekizlenýär, ýerli dökün, fosfor bilen gurplandyrylýar, geriş çekilýär, ekinara ýaplar arassalanylýar, atyzlaryň gyralaryna salmalardyr okaryklar çekilýär.

1 Mart 2021

Şalgam

Şalgam diýlende, rus halk ertekisindäki ýerden gögerip çykan reňki gyzylymtyl-sary äpet şugundyr pisint ösümligi babadyr mamanyň dürli haýwanlar bilen çekip çykarjak boluşlary hemişe biziň göz öňümizde janlanýar. Şalgam atanakgüllüler maşgalasynyň kelemler urugyna degişli köki miweli ikiýyllyk gök ekindir. Ol ekilen ýylynda ýapraklap, düýp emele getirýär. Ikinji ýylynda baldak çykaryp gülleýär. Onuň gök miwesiniň düzüminde 8,5 – 16,9 göterim gurak maddalar, B1, B2 witaminleri, karotin, gorçisa ýagy bolýar. Ol iýmit hökmünde terligine, gaýnadylan we gowrulan görnüşlerinde iýilýär.

28 Fewral 2021

Käşir

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitaplarynda gök ekinleriň adam üçin dermanlyk häsiýetleri barada anyk maglumatlar berilýär. Olaryň dürli keseller üçin ulanylyş aýratynlyklary beýan edilýär. Käşir dürli naharlarda ter we guradylan görnüşde, şeýle-de konserwa senagatynda ulanylýar. Käşiriň suwy gymmatly iýmit önümidir. Adaty käşiriň miwe şiresi bagyr, böwrek, holesistit, böwrekde we ötde daşyň emele gelmegi ýaly dertleri bejermekde peýdalydyr. Onuň düzüminde mämişi pigment-karotin saklanýar. Ondan bolsa bedende A witamini sintezlenýär. Ylaýta-da, ol çagalar üçin ähmiýetlidir. Adaty ekilýän käşirler dünýä ýurtlarynda giňden ýaýrandyr. Biziň ýurdumyzda medeni käşir bilen bilelikde ýabany käşire hem gabat gelinýär. Olar, esasan, ýaz, güýz aýlary ösdürilip ýetişdirilýär.

26 Fewral 2021

Görseň — ýeken, örseň — sebet

Türkmenistanda ýeken ösümliginiň iki görnüşi ösýär. Ýeken diýip atlandyrylýan ösümligiň uzynlygy 2-2,5 metre ýetýär. Ol derýalaryň, ýaplaryň suw basmadyk ýerlerinde ösüp, ýapragy berkligi bilen tapawutlanýar. Ýekeniň beýleki görnüşine ýekenek diýilýär, ol ýaplaryň, zeýkeşleriň suw basan ýerlerinde ösýär we berk bolmaýar. Şonuň üçinem ýekenekden hiç zat ýasalmaýar. Ony örülmedik ýagdaýda düşegiň aşagyndan çyg geçmezlik üçin ýere ýazypdyrlar we jaýyň düýbüni tutmak işinde ulanypdyrlar. Zagama. Ýekenden gerekli zady örüp, ýasajak bolsaň, oňa, ilki bilen, çiglik bermeli we 10-15 minut suwda goýmaly ýa-da üstüne suw sepelemeli. Bu ösümlikden dokalýan esbaplaryň biri hem zagamadyr. Ol dürli miwe kişdelerini, gurt ýaly azyk önümlerini serip goýmakda ulanylýan örme esbapdyr. Ýekenden zagamany, ýagny sebedi dokamak üçin, ilki 20 sany ýekeni almaly we düýp tarapy gaty bolany üçin 20 sm. ýerini kesip aýyrmaly. Alnan 20 ýekeniň birisiniň arka tarapy, beýlekisiniň öň tarapy tekiz ýerde rejeläp goýulýar. Olar dargap gitmez ýaly, üstünden tekiz tagta bölegi bilen basyp durmaly. Ýerde goýlan ýekenleriň içinden iki-ikiden alnanlary gezekli-gezegine gerlende, iki sanysynyň öň tarapyndan, iki sanysynyň bolsa arka tarapyndan dokamak usulynda ýerine ýetirilýär. Şeýle ýagdaýda ýerdäki 20 ýekeniň içinden ýene-de 20 sany ýeken geçirilýär. Ýekenleriň biriniň öň, biriniň arka tarapynyň goý

25 Fewral 2021

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýyl ýazgysy — 2020-nji ýyl

7. Obasenagat toplumy Milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy bolan oba hojalygynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir.

25 Fewral 2021

Aýdyň maksatly daýhan

Gurbansoltan eje adyndaky etrabyň Nurmuhammet Andalyp adyndaky daýhan birleşigi diňe bir etrapda däl, eýsem, welaýatymyzda hem gök, bakja ekinlerini ýetişdirmek bilen meşgullanýan iri hojalyklaryň biri. Daýhan birleşiginde gök, bakja ekinlerini ýetişdirmekde baý tejribe toplan gök ekerançylar barmak büküp sanardan kän. Şolardan Döwran Esenow hormatly Prezidentimiziň oba hojalyk pudagynda düýpli özgertmeler geçirmek baradaky talaplaryny amal etmäge öň hatarda girişenleriň biri. 725 gektar ýeri 99 ýyllyk peýdalanmaga alyp, gök, bakja ekinlerini ýetişdirmek bilen meşgullanýan bu daýhan köpýyllyk tejribesine daýanmak bilen, kärende meýdanyndan bir ýylda iki-üç gezek hasyl almagyň hötdesinden gelýär. Irki ýeralmanyň yzyna ekilen giçki käşir, gawun we beýleki ekinler gowy bişip ýetişýär. Meýdanyň irki ýazlyk ekinleriň ekiljek ýerleri şüdügärlenip, çillenilip, suw tutmaga taýýar edildi. Ýerli we mineral dökünler bilen iýmitlendirildi. Häzirki wagtda bu ýerde howanyň amatly günlerinden ýerlikli peýdalanylyp, meýdan işleri gowşamaýan depginde dowam etdirilýär. Geçen ýyly gowy netijeler bilen jemlän kärendeçi bu ýyl hem has gaýratly zähmet çekip, ýokary hasyl almagy maksat edinýär.

24 Fewral 2021

Oba hojalygy: işler utgaşykly barýar

Daýhan hojalygy ösüşde Adamyň ekleýjisi bolan ýerden bol hasyl alýan obahojalykçylar iki tarapa-da bähbitli bolan iş usullarynda zähmet çekmegi halaýarlar. Indi birnäçe ýyldan bäri daýhan hojalyklary döredilýär. Welaýatymyzda bu ugurda Baýramaly etraby has işjeňlik görkezýär. Döwlete bugdaý, pagta, gant şugundyryny, gök, bakja we beýleki önümleri tabşyrmakda abraýly netijelere eýe bolýan etrabyň birnäçe daýhan hojalyklary bar. Öňki “Mekan” daýhan birleşiginiň esasynda birnäçe daýhan hojalyklary döredildi. Olaryň birine tejribeli obahojalykçy Eziz Wallykow ýolbaşçylyk edýär. “Melhemli güller” diýlip atlandyrylan bu daýhan hojalygy 974 gektar ýere eýelik edýär. Bu barada E. Wallykow şeýle gürrüň berýär:

24 Fewral 2021

Öri meýdan maldarçylygy bilen baglanyşykly adalgalar

Alaçaýag [a:laçaýag] — garpyz toşabyna goýnuň guýruk ýagyny goşup taýýarlanýan datly önüm. Alagök [a:lagök] — öri meýdanlaryndaky saman otuň aşagyndan gök otuň gögerip çykyp başlamagy. Alagökde goýun ondan-oňa gezip, gök ota kowalaşýar.

24 Fewral 2021

Maldarçylykda täze tehnologiýalar

Hormatly Prezidentimiziň mallary hususy eýeçilige bermek işlerini çaltlandyrmak, döwrebap maldarçylyk toplumlaryny gurup işe girizmek, mallaryň tohumçylyk-seçgi işlerinde täze usullary ulanmak arkaly olaryň önümliligini ýokarlandyrmak, öri meýdanlaryny rejeli peýdalanmak we ulanyjylara bermegi düzgünleşdirmek, mallaryň ot-iým üpjünçiligini gowulandyrmak, weterinariýa işlerini güýçlendirmek babatda edýän tagallalary oňyn häsiýete eýe bolýar. Maldarçylykda öňde durýan wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagy ýurdumyzda bu pudagy has güýçli depginler bilen ösdürmekde, ýurdumyzyň ilatyny ýokary hilli azyk önümleri bilen üpjün etmekde, daşary ýurtlardan getirilýän mallaryň genofonduny ulanmakda özüniň oňyn netijelerini berer hem-de ekologiki taýdan arassa süýt-et önümleri bilen üpjün eder. Häzirki döwürde täze gurlan maldarçylyk toplumlarynda maldarçylygy senagat esasynda alyp barmagyň tehnologiýasy işlenilip düzülýär hem-de giňden ornaşdyrylýar.

23 Fewral 2021

Habarlar

Ýerleriň melioratiw ýagdaýy gowulandyrylýar Welaýatymyzyň Saparmyrat Türkmenbaşy etrabynda önümçilik kärhanalarynyň birnäçesi hereket edip, olar ýurdumyzyň ählitaraplaýyn ösüşine mynasyp goşantlaryny goşýarlar. Şeýle kärhanalaryň hatarynda «Türkmenbaşysuwhojalyk» önümçilik dolanyşygyny görkezmek bolar. Onuň hünärmenleri her ýyl öz öňünde goýan meýilnamalaryny üstünlikli berjaý edip, ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmakda, ekinleri suw bilen üpjün etmekde göwrümli işleri alyp barýarlar. Geçen ýyl dolanyşyk tarapyndan hojalygara suw akabalarynyň 195,2, hojalygara zeý suw akabalarynyň 85,97, içki suw akabalarynyň 265, içki zeý suw akabalarynyň 274,6 kilometrinde çuňaltmak we arassalaýyş işleri geçirildi.

22 Fewral 2021

Oba hojalygy: işler utgaşykly barýar

Belent sepgitlere badalga Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Arkadag Prezidentimiziň aladasy bilen ýurdumyzyň oba hojalygyny ösdürmekde, ýerden bol hasyl almakda uly işler bitirilýär. Daýhanlar döwlet tarapyndan berilýän kömek-goldawa daýanyp, dänäniň, pagtanyň, gant şugundyrynyň bereketli hasylyny ýetişdirmekde yhlasly zähmet çekýärler.

22 Fewral 2021

Bag — gözellik

Ilimizde agaç nahallaryny oturtmak, bagy-bossanlygy döretmek asylly iş hasaplanýar. «Bagym bar, barym bar» diýen ajaýyp aýtgy hem bagyň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşynda eýeleýän ornuny aýdyň ýüze çykarýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe bag ekmek ýaly asylly ýörelgä berk eýerilip, Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda eziz Diýarymyzy bagy-bossanlyga, gülzarlyga öwürmek we tokaýlaşdyrmak ugrunda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiz: «Ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek boýunça giň möçberli meýilnamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Adam eli bilen döredilen bu bagy-bossanlyk halkymyzyň zähmetiniň miwesidir» diýmek bilen, ata Watanymyzyň gülläp ösmegine, daş-töweregimizi gurşap alan tebigatymyzy aýawly saklamaga her birimiziň öz şahsy goşandymyzy goşmalydygymyzy aýdýar. Gahryman Arkadagymyzyň watançylyk çagyryşyna ýaşlar uly hyjuw we höwes bilen seslenýärler hem-de asylly işe mynasyp goşandyny goşýarlar.

21 Fewral 2021

Suwçynyň mirasyndan

Ata-babalarymyzdan miras galan ekerançylyk tärleri, suwy tygşytlamak we akar suwuň ýok ýerlerinde hasyl almak babatdaky usullary häzirki wagtda giňden ulanylýar. Şolaryň birnäçesi hakda durup geçmek diýseň täsirlidir. Üzümi oturtmak. Ownuk şahly mallaryň öri meýdanlarynda ýazlaga çykylýan ýerindäki süýji suwly guýylaryň golaýynda ýer saýlanyp alynýar. Munuň üçin üzüm agajy gyrkylanda onuň şahasynyň iň uzyny gyrkylman goýulýar. Soňra üzüm oturdylýan güýz-gyş möwsüminde üzüm agajyny uzyn şahasy bilen köwkenip alynýar. Daşyndaky gabygy gowy arassalanýar. Oturtmak üçin üzümiň töňňesi bilen ýörite goýlan şahasy uza boýny ölçenilýär. Boýuna görä çuň çukur gazylýar. Ýerasty suwlaryň derejesinden 50 santimetr ýokarda bolar ýaly edilip gömülýär. Gömülende üzümiň töňňe bölegine köpräk ders berlip, suwarylýar, galan bölegine toprak bilen ders garylyp gömülýär.

21 Fewral 2021

Daýhan aladasy

Şanly senelere, wakalara beslenýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň gowaça hasylynyň binýadynyň berk tutulmagy ugrunda degişli çäreleri görýän Babadaýhan etrabynyň zähmetsöýer kärendeçileri öňde duran jogapkärli möwsüme ykjam taýýarlyk görýärler. Babadaýhanly «ak altyn» ussatlary şu möwsümde etrap boýunça 27700 gektar meýdana gowaça ekmegi meýilleşdirýärler. —Gowaça ekişini agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda öz wagtynda geçirmek täze hasylyň binýadynyň berk bolmagynyň şerti bolup durýar. Şonuň üçin-de biz bosagada duran möhüm möwsüme taýýarlyk işlerini etrabymyzyň tehniki hyzmat ediş kärhanasy bilen sazlaşykly alyp barýarys. Nesip bolsa, şu möwsümde gowaça ekiljek atyzlara traktorlaryň hem-de ekijileriň 71-sini çykarmagy maksat edinýäris. Gowaça ekişinde işlediljek traktorlaryň, ekijileriň we beýleki tehnikalaryň birkemsiz taýýarlanylmagy etrabyň daýhan birleşikleriniň 8-de hem-de daýhan hojalyklarynyň 2-sinde möhüm möwsümi ýokary hilli, bökdençsiz geçirilmegini üpjün eder. Kärhanada zähmet çekýän her bir işçi-hünärmen daýhanlara bol-bereketli hasyl ýetişdirmäge möwsümleýin, tapgyrlaýyn geçirilmeli agrotehniki çäreler üçin zerur bolan dürli tehnikalaryň, gurallaryň hemişe abat ýagdaýda taýýar bolup durmalydygyna oňat düşünýär. Şonuň üçin-de şeýle maksatlar üçin kärhanada mallaryň, boronalaryň, hatarara bejerijileriň, dökün berijileriň, dökün pür

21 Fewral 2021

Ýazky ekişe taýýarlyk

19-njy fewralda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň sanly wideoaragatnaşyk arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meselelerine hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Mejlisde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew möwsümleýin oba hojalyk işleri, şol sanda ýazky ekişe görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, welaýatlarda gowaça ekiljek meýdanlary taýýarlamak we ýuwuş suwuny tutmak hem-de pagta öndürijiler üçin zerur bolan gowaça tohumlaryny taýýar etmek işleriniň dowam etdirilýändigi bellenildi.

21 Fewral 2021

Gül ysly mazy

Türkmeniň bereketli topragynda ýetişýän ajaýyp bakja önümleriniň biri-de, dulda dursa gül ysy bilen burk urup göwünleri göterýän, ele alsaň, bal ysy süňňüňe ýaýraýan mazydyr. Mazynyň pazyly ýere ýazylyp ösmek bilen, baldaklarynyň şekili togalak ýa-da dört gyraňlydyr. Miwesi eliň aýasynda ýerleşjek ululykda, togalak we tüýjümek, daşy nagyşlyja, gyzgylt-goňras reňkli bolýar. Mazy Diýarymyzyň ähli ýerinde diýen ýaly ösýär. Onuň miwesi iýilmeýär, ysgamak we bezeg üçin ulanylýar. Mazyny ysgap doýup bolmaýandygyny söz ussady Magtymguly Pyragy şeýle beýan edipdir: «Güli, destembili ysgap doýunmaz». Onuň ady türkmen halk döredijiligi eserlerinde hem orun alýar: «Gawun gowusy — mazy», «Ene — mazy, ata — kazy».

21 Fewral 2021

‹
1
2
...
194
195
196
197
198
199
200
...
204
205
›