Türkmenmetbugat

Kakamyň pili(hekaýa)

Ynha, biziň köçämiz. Oglanlykda oýnan ýerlerim. It duýgur bolýarmyş diýýärler. Şol çyn bolsa gerek. Öýümize ýetmänkäm, öňümden Alabaý ylgap çykdy. Güjükliginden öz ulaldan köpegim. Ol begenjine jotduja guýrugyny bulaýlap, dostlukly hyňranyp, boýnuma bökdi. Ýüzümi ýalady. «Haý, Alabaý, aýryl, aýryl, üst-başymy hapalaýaň. Penjeleriň palçyk ahyryn». Okuwa diýip gidenime ýarym ýyl bolupdyr. Az möhlet däl. Ähli zat biraz üýtgäpdir. Alma, erik, şetdaly... agaçlar, göwnüme bolmasa, ulalypdyr. Men üçünji synpa geçenimde, kakamyň şäherden ýörite ussa getirip, bişen kerpiçden gurduran dört otagly, öňi giňiş eýwanly jaýymyz bolsa könelişip, öňküsinden peselipdir. Belki, şäherde belent-belent ymaratlara gözüm öwrenişenliginden şeýle görünýändir.

14 Ýanwar 2021

Durmuş pelsepeleri

Durmuş hakda çuňňur oýlanyp pikir edip bilýän adam onuň ýagşysyna we ýamanyna şükür hem edip bilýändir. Ýagşy niýet-päliň bolsun ýoldaşyň,Goý, gül bagtyň büdräp, çökmesin laýa.Kynçylyga uçranyňda başyňa,Eden ýagşy işleň salsynlar saýa.

14 Ýanwar 2021

«Ölçerme odumy...» («Mätäji hakyndaky hekaýalar» toplumyndan)

Hally Mätäji şahyryňka gün guşluk boluberende bardy. Bu mahal şahyr üzümli haýatynyň içindäki işlerini birýüzli edip, işikdäki äpet zerdalynyň aşagynda palçykdan galdyrylan sekiniň üstünde nämedir bir zadyň pikirine gark bolup otyrdy. Haşamly derwezeden giren ýaş ýigidi görenden, onuň agyr pikiri düw-dagyn boldy. Ýüzi ýagtyldy. Ýeňillik bilen ýerinden turup, myhmanyny garşylady. — Geleweri, Hally jan, öten agşamdan bäri kararym ýetmän, şol bitakat bolup otyryn. Ekin bilenem, iş bilenem serim ýok. Küýüm-köçäm geçeni ýatlap, ýaşlykda düzülen şygyrlarymy birme-bir gaýtalap, öz ýanymdan:

14 Ýanwar 2021

Asyl köke kökerilen meşhur sazanda Mylly Täçmyradowyň mukam ýoluna ser salyp...

Türkmeniň halypa-şägirtlik mekdebinde bir däp bolupdyr. Halypa öz şägirdine ak pata berende, dutar sowgat berýän eken. Şeýle däbe eýerip, Mämmetmyrat ussa hem şägirdine öz ýasan dutarlarynyň birini sowgat beripdir. Mylly aganyň bütin ömrüne çalan, ençeme toý-baýramçylykda halkyň sagbolsunyny alan dutaryny Mämmetmyrat ussa ýasapdyr. Köpetdagyň tämiz howasyndan dem alyp oturan Ýaňgala obasynda 1885-nji ýylda dünýä inen oglanjyga Annaseýit diýip at dakypdyrlar. Aý-gün geçýär, oglanjyk bir ýaşaýar, emma ol ýöräberenok. Adaty çagajyklar ilki emedekläp, bir ýaşda «ýörjen-ýörjen» bolýarlar. Täçmyrat aga oglunyň adyny serdarlara ýanap dakan hem bolsa, onuň bu umydy soň-soňlar ýatdan çykýar. Kiçijik Annaseýit gowşajyk bolupdyr. Täçmyrat aga welin daýaw, süňňi sagdyn pälwan adam bolupdyr. Ol toýlarda göreş tutulsa, pälwanlygyny görkezip, köp baýraklary alypdyr. Il arasynda onuň arkasy ýere degmeýän pälwanlygyny aňladýan: «Putluk ýaly bolup, bu ýeňer-le» diýen sözler kän gaýtalanýan eken. Şondan soň Täçmyrat aganyň adynyň gapdalyna «put» lakamy goşulypdyr. Bu barada Mylly Täçmyradowyň öz ýatlamalary hem bar: «Men oglankam kakamyň düýäň üstündäki gyşaryp duran çuwaly bir egni bilen galdyryp düzedenini gördüm, men oňa öýkünjek bolup, kän synanyşardym».

14 Ýanwar 2021

Jelaleddin rumy we «türkmen gojasy»

Ýunus Emre Jelaleddin Rumyny özüniň ruhy halypasy hökmünde hormatlap, birnäçe şygyr setirlerini ýazypdyr: Möwlana söhbetinde saz bile eşret boldy,Aryf manyýa çümdi, çün biledir perişde.

14 Ýanwar 2021

Dürli ýyllaryň depderlerinden (Kerim Gurbannepesow)

Indi çärýek asyr bäri bu ýazgylar meniň iň ýakyn syrdaşyma öwrüldi. Olar dürli depderlerde, bloknotlarda, bölejik kagyzlarda, hatda otluçöp gaplarynyň ýüzlerinde emele geldiler. Men şu ýyl zähmet rugsady döwründe ol oýlanmalary, täsirleri, bellikleri täzeden gözden geçirdim. Tertibe saldym. Olardan çaklaňja kitapçalyk golýazma döredi.

14 Ýanwar 2021

Gözellik gar bolup...

Gözellik gar bolup eňdi Zemine,Tebigatyň howasy-da mylaýym.Bu görnüşden joşgun alyp gursagy,Gar oklaýar goňşyň gyzy Gülaýym. Gözellik gar bolup eňdi Zemine,Daş-töwerek ak donuna bürendi.Gar tokgasy degen ýigdiň ýüregi,Göýä onuň gözlerinde göründi.

14 Ýanwar 2021

Paýhas düwünçeginden

Bilim — hemişelik hazyna. Altynyň bahasy bar, bilimiň bahasy ýok.

14 Ýanwar 2021

Bulary bilýärmisiňiz?

Biz gündelik durmuşda häli-şindi eşidip ýörsegem, käbir zatlaryň nämedigini aýdyň göz öňüne getirip bilmeýäris. Şonuň üçin olardan käbirine düşündiriş bermek artykmaçlyk etmese gerek. Şamçyrag — rowaýatlara görä, garaňky gijede öz-özi ýanyp, ýagty saçýan gymmat bahaly daş, dür. Ol gije hem çyrag, ýagtylyk sözlerinden gelip çykypdyr. Güýçli ýagty bermese-de, garaňkyda ýanyp, özüni bildirýän daşlar häzirem ýok däl.

14 Ýanwar 2021

«Ýylan kişmir görse...» (Magtymguly Pyragynyň syrly setirine düşündiriş)

Türkmeniň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň «Şal tapsa» diýen goşgusynda şeýle setirler bar: Jan howpundan bolar, akyly haýran,Ýylan kişmir görse, öler biguman...

14 Ýanwar 2021

Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany

Birek-biregi ýyllaryň gelmegi bilen gutlamakdaky arzynyň aňyrsyna göz ýetmez. Muny diýmek bilen nämäni ýaňzytjak bolýan?! Kesgitli ömrüň her bir pursatyna gadyr goýmalydygyny ýatlatsam diýýän. Şol zerurlyga düşünmek diňe birimize däl-de, barymyza hökmany. Toýly günleriň gujagyndan jyda düşürmesin Biribar. Türkmene salan nazary sowulmasyn, hemişelik bolsun! Onda asudalyk, abadanlyk, imisalalyk bar. Ömrüň düzümini düzýän dürler dünýäni emele getirýändir. Şol lezzeti, eşreti, eziz halkyna eçilýän hormatly Prezidentimiziň — Gahryman Arkadagymyzyň ömri uzak, belent başy aman bolsun! Alyp barýan bimöçber işleri rowaçlyklara beslensin!

8 Ýanwar 2021

Gymmatlyklarymyz dünýä mirasynda

ÝUNESKO-nyň halkara kadalaryna laýyklykda, halkymyzyň medeni we ruhy gymmatlyklary bolan ahalteke atlaryny seýislemek sungatynyň hem-de türkmen alabaý itlerini köpeltmegiň milli aýratynlyklarynyň dünýä derejesindäki ähmiýetini ýokarlandyrmak maksady bilen, olary Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek üçin hödürnamany taýýarlamak boýunça işler ýola goýuldy. Milli Liderimiziň alyp barýan döwlet syýasatynda medeni-ynsanperwer ugur esasy orunlaryň birini eýeleýär. Ýurdumyzda türkmen halkynyň gadymy milli däp-dessurlaryny, pähimlerini we medeni-ruhy gymmatlyklaryny öwrenmek boýunça Prezident Maksatnamasynyň çäklerinde işlenip taýýarlanan «Türkmenistanda Medeniýet ulgamyny ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň» çäklerinde netijeli işler alnyp barylýar. Watanymyzyň çar künjeginde medeniýet hyzmatlarynyň hilini giňeltmek we ösdürmek üçin, ilata elýeterligini gowulandyrmak, döredijilik toparlarynyň repertuaryny täzelemek, muzeý we kitaphana gaznalaryny, medeniýet ulgamlarynyň işlerini utgaşdyrmak ugrunda işler amala aşyrylýar. Bu işleri alyp barmak bilen ýaş nesliň millilik we watançylyk ruhunda terbiýelenmegine giň ýol açylýar.

8 Ýanwar 2021

Üstünlikleriň çemeni

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynyň okyjylara gowuşmagy mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 29 ýyllyk baýramçylygyna ajaýyp toý sowgady boldy. Geçen — 2020-nji ýylda milli medeniýetimize sanly ulgamy ornaşdyrmakda öňegidişlikler gazanyldy. Döwlet Baştutanymyzyň halk köpçüliginiň arasynda saklanylyp galan milli gymmatlyklarymyzy toplamak, olary düýpli öwrenmek, şonuň esasynda ylmy işleri ýazmak we halkymyza ýetirmek boýunça beren tabşyryklary ýerine ýetirilip, il içinden medeni, edebi mirasymyzyň dürli görnüşleri ýygnaldy. Şeýlelikde, halkymyzyň müdimi ruhy hazynasynyň üsti ýetirilip, degişli derejede baýlaşdyryldy.

8 Ýanwar 2021

Arassaçylyk — saglygyň girewi

Şahsy arassaçylyk düzgünleriniň berjaý edilmegi her möwsümde ýüze çykyp biljek birnäçe ýokanç keselleriň öňüni alýar. Keseller, esasan, hapa ellerden, talabalaýyk bişirilmedik iýmitden we arassalanmadyk suwdan geçýär. Keseller howa-damja ýoly bilen köp adamly ýerlerde örän çalt ýaýraýar. Biz her gün otaglaryň howasyny çalşyp, ýelejiredip, zyýansyzlandyryş serişdeleri bilen ýuwup, arassalap durmaly.

7 Ýanwar 2021

Saglyk

Watanperwerligiň beýik nusgasy

Belarus žurnalisti hem-de ýazyjysy Ales Karlýukewiçiň ady türkmen okyjylaryna ozaldan tanyşdyr. Ol 1985 — 1988-nji ýyllar aralygynda Aşgabatda ýaşady we türkmen ýazyjy-şahyrlary bilen dostlukly gatnaşykda bolup, olaryň eserlerini belarus diline terjime etdi. Bu günki günde Ales Karlýukewiç ýurdumyzda geçirilýän medeni çärelere yzygiderli gatnaşýar hem-de häzirki zaman türkmen ýazyjy-şahyrlarynyň eserlerini belarus dilinde neşir etmek bilen içgin meşgullanýar. Biz gazetimiziň şu sanynda Belarus Respublikasynyň Ýazyjylar birleşiginiň agzasy, Belarus Respublikasynyň «Zwýazda» neşir öýüniň direktory, «Zwýazda» gazetiniň baş redaktory Ales Karlýukewiçiň türkmen-belarus edebi gatnaşyklary hakynda gürrüň berýän makalasyny okyjylarymyza ýetirýäris.

7 Ýanwar 2021

Geljegiň mertebesi

«Ene-atanyň sözi, ulularyň aýdany ýaşlar üçin mekdepdir. Ulynyň her bir sözi, hereketi ýaşlara nusga bolmalydyr».Hormatly Prezidentimiziň «Mert ýigitler gaýrat üçin dogulýar» atly kitabyndan. Watany söýmek, milletiň milli ruhuny mertebelemek, ata-babalaryň durmuş tejribelerini öwrenmek, olary döwrebap derejede umumadamzat derejeli gymmatlyklar bilen utgaşdyrmak babatda biziň hemmämize şahsy görelde görkezýän Gahryman Arkadagymyz taryhy çykyşlarynda nesil terbiýesine, ýaşlaryň ählitaraplaýyn kämilligine aýratyn ähmiýet berýär.

7 Ýanwar 2021

Bilim

Aýdyma öwrülen setirler

Sözleri Täşli GURBANOWYňky.Sazy Kakabaý ANNANEPESOWYŇKY. Näzli dildarym (aýdym)

7 Ýanwar 2021

Belent mukamlar

Bagşa sazandarlyk etmek özbaşyňa saz çalan ýaly däl. Biliň bek guşalgy, seýsiň ýetik bolmaly. Sazanda bagşynyň daşyny dolap durmaly. Sazanda — bagşynyň ganaty. Ol bagşa belentliklere galyp, joşup-daşyp aýdym aýtmaga, diňleýjini özüne maýyl etmäge tekge berýär. Muhammetdurdy hem şeýle sazandalardandyr. — Muhammetdurdynyň gyjak çalşyna maýyl bolýaryn. Ony diňlesem, kalbym aram tapýar. Edil ýöne jadysy bar ýaly. Ýeke galsam, onuň gyjagynyň owazyny küýseýärin.

7 Ýanwar 2021

Müdimi senet

Halkymyzyň gadymdan gelýän “Görogly” şadessany, küştdepdi aýdym-saz dessury, türkmeniň halyçylyk sungaty ýaly milli gymmatlyklary ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawynda mynasyp ornuny tapdy. Toýlarymyzyň bezegi bolan dutar hem özboluşly milli gymmatlyklarymyzyň biri hasaplanýar. Edil dutar çalmak ýaly, ony ýasamak hem örän inçeligi talap edýän sungat. Men muňa dutar ýasaýan senetkär, Mary welaýatynyň Mary şäheriniň ýaşaýjysy Guwanç Şükürow bilen gürrüňdeş bolanymda has-da anyk göz ýetirdim. Ol şeýle gürrüň berdi: Dutar ýasaýan adam ony hökman çalyp hem bilmeli. Haýsy perdeden nähili owaz çykýar, kirişleri nähili bolmaly, senetkär bu sowallaryň jogaplaryny dutar ýasaýan mahaly biläýmelidir.

7 Ýanwar 2021