"Diýar" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-56, 39-95-30, 39-95-23
Email: diyar-zurnaly@sanly.tm

Habarlar

«Alaja — el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Bir asyrlyk ömrüň segsen bäş ýyly 2023-nji ýylyň 16-njy oktýabr güni ýurdumyzyň neşirlerinden biri bolan: «Di­ýar» žurnalynyň redaksiýasy «Alaja — el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigini yglan edýär» diýen habary okan badyma, 92 ýaşy arka atan goňşymyz, diňe bir öz agtyklarynyň, çowluklarynyň däl-de, eýsem tutuş köçämiziň ýaşaýjylarynyň örän çuňňur hormat goýup, «ene» diýip ýüzlenýän mähriban ýaşuly zenany Ogulmiwe Gurbandurdyýewanyň güler ýüzli nurana keşbi göz öňümde janlandy.

Älemi parahatçylyga çagyrýan şahsyýet

Şu gün Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky milli sazly drama teatrynda ÝUNESKO-nyň Baş konferensiýasynyň 42-nji mejlisinde Türkmenistan tarapyndan teklip edilen Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygynyň 2024-2025-nji ýyllarda ÝUNESKO bilen bilelikde bellenilip geçiljek şanly seneleriň sanawyna goşulmagy mynasybetli kararnamanyň kabul edilmegine bagyşlanan aýdym-sazly dabaraly maslahat geçirildi. Dabarada Gündogaryň beýik akyldary, şygryýet äleminiň ýagty ýyldyzy saýylýan Magtymguly Pyragynyň watansöýüjiligi, halallygy, ynsanperwerligi, agzybirligi ündeýän täsirli şygyrlary edebi sazly kompozisiýa astynda diýseň täsirli ýaňlandy. Çäräniň dowamynda «Magtymguly» atly operadan bir parça görkezildi.

Kuraş – gadymy göreş

Häzirki wagtda bütin dünýäniň ünsüni özüne çeken kuraş uly meşhurlyga we şöhrata eýe bolup, bu göreşiň çuňňur taryhy kökleri bar. Söweş sungatynyň görnüşleriniň biri bolan kuraş Merkezi Aziýada gadymy döwürde döräpdir. Taryhçylaryň, arheologlaryň ýüze çykaran taryhy tapyndylarynyň netijesinde, sportuň bu görnüşiniň ýaşynyň, takmynan, 2,5-3 müň ýyla barabardygy tassyklanyldy. Göreşiň taryhyny ylmy taýdan subut edýän tapyndylary belläp geçsek, ýagny Goňurdepeden tapylan iki sany pälwanyň heýkeli (Miladydan öňki II müňýyllyk), Penjikentden tapylan diwar rospislerindäki (suratlaryndaky) iki sany söweşijiniň şekili, Gadymy Baktriýadan tapylan keramiki küýzelerdäki iki pälwanyň şekilleri suratlandyrylan sungat eserleri bu aýdylanlary doly tassyklaýar. Türkmen göreşi Lebap welaýatynyň Amyderýanyň kenarlarynda ähli obalarynda diýen ýaly toý we uly dabaraly çärelerde tutulýan göreş bolupdyr. XIV asyrlarda dünýä belli serkerde Teýmirleň öz goşunyny fiziki taýdan güýçlendirmek üçin olary göreş bilen meşgullanmaga borçly edipdir. XX asyrdan başlap, Özbegistanda kuraş göreşine uly üns berlip başlanýar.

«Alaja — el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Alajalar hakda. Alajalar barada herne süýji söhbetler etseň, olaryň ähmiýeti barha artmak bilen bolýar. Alajalar barada garry enem köp gürrüň bererdi. Ol alajalary el işiniň naýbaşylarynyň biri hasaplardy. Enem bir gün alaja barada bir gyzykly rowaýat gürrüň berdi: «Bir ulugyzyň aşa owadan gözelligi hemmäniň ünsüni özüne çeker eken. Ahyram ol bir derde ulaşyp, agyr syrkawlapdyr. Tebipdir bilermenler oňa göz degendir diýen çaklama gelip, öz gelen netijelerini dogry hasaplapdyrlar. Gyzyň ady Aýsuluw eken. Aýsuluw gün geçdigiçe horlanyp, tapdan düşüp barýamyş. Gyzyň ejesi Uzuk daýza oňa bilen emlerini edip, üzärlik tütedip, tebibe görkezenden soň, Aýsuluw özüne gelip başlapdyr. Uzuk eje gyzyna aşa nepis we owadan edip alaja örenmiş. Aýsuluw ol alajany dakynyp, birdenkä sagalyp başlanmyş. Şonda Uzuk eje alajanyň gudratyna haýran galanmyş. Ol begenjinden ýaňa mydama diýen ýaly:

«Alaja — el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Türkmen alajalary — ömürler içinde. Türkmen zenanlary gadymy döwürlerden bäri ene-mamalarymyzdan dowam edip gelýän el işleriniň keşde, köjüme, basma, ilme, gaýma ýaly, şeýle hem alajalaryň dürli görnüşleriniň birnäçe usullaryny ýerine ýetiripdirler.

«Alaja — el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Alajam. Kämilleşip ýyl-ýyldan,Barýarys baky ýoldan, Gorap saklar göz-dilden,Ýakamdaky alajam.

«Iran Prože» atly sergi geçirildi

Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň binasynda Eýran Yslam Respublikasynyň «Iran Prože» atly ýöriteleşdirilen sergisi açyldy. Serginiň açylyş dabarasynda hormatly Prezidentimiziň Eýran Yslam Respublikasynyň «Iran Prože» atly ýöriteleşdirilen sergisine gatnaşyjylara iberen Gutlagy okaldy. Sergide Eýran Yslam Respublikasynyň birnäçe kompaniýalarynyň öndürýän önümleri we hyzmatlary görkezildi. Gurluşyk we gurluşyk önümleri, tehniki we inženerçilik hyzmatlary, suw hojalygy, energetika, nebit-gaz we nebithimiýa, bilim hem-de söwda ugurlary boýunça işleýän kompaniýalar sergide diwarlyklary bilen aýratyn ünsi çekdi.

Halkara ýaşlar forumy

Ýaşlaryň sazlaşykly ösüşi we saglygy, mynasyp bilim-terbiýe almaklary, saýlap alan hünärine eýe bolmaklary, ylym we döredijilik, sport bilen meşgullanmaklary üçin zerur bolan ähli şertleriň döredilmegi Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrüldi.

«Alaja – el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Gelin-gyzlaň alajasy, keşdeçilik sungaty. Milli mirasymyzyň taýsyz, ajap senedi,Gelin-gyzlaň alajasy, keşdeçilik sungaty.Ene-mamalarymyzdan bize gelip ýeteni, Gelin-gyzlaň alajasy,  keşdeçilik sungaty.

«Alaja – el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Alajam. Durşy bilen nepislige eýlenen,Üsti, asty ýüpek bilen zerlenen,Synlanlaryň dideleri eglenen,Ýaş kalbymyň göwün hoşy, alajam, Ähli zenanlaryň joşy, alajam.

Sungat baýramy

Şu gün gözel paýtagtymyzdaky Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Baş drama teatrynda dürli döwletlere wekilçilik edýän teatr toparlarynyň çykyş etmeginde «Bagtyýarlyk döwrüniň teatr sungaty» atly IV halkara festiwaly öz işine başlady. Festiwalda Türkmenistandan Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Baş drama teatry, Alp Arslan adyndaky Milli drama teatry, Türkmen döwlet gurjak teatry, Magtymguly adyndaky milli sazly-drama teatry, Mollanepes adyndaky talyplar teatry we Arkadag şäheriniň Aman Gulmämmedow adyndaky döwlet drama teatry wekilçilik edýär.

Mukaddes topragymyzda Hasyl toýy

Şu gün Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrligi, Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi, welaýatlaryň hem-de Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimlikleriniň guramaklarynda ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda hem-de Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda Hasyl toýunyň esasy ýaýbaňlandyrylan ýerleri boldy.

«Diwali» otlar festiwaly

Düýn, paýtagtymyzyň «Ýyldyz» myhmanhanasynda Hindistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Ilçihanasynyň guramagynda «Diwali» atly otlar festiwaly geçirildi.

«Türkmentel – 2023»

Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň hem-de Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň bilelikde guramaklarynda telearagatnaşyk telemetriýa, habar beriş tilsimatlarynyň we teleradioýaýradyş enjamlarynyň «Türkmentel – 2023» atly halkara sergisi we ylmy maslahaty öz işine başlady.

«Alaja –– el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Alabag. Türkmende asyrlardan asyra, nesillerden nesle geçen miraslaryň sany çensiz. Olaryň her biri edep hem parasatlyk mekdebi. Olaryň hatarynda türkmenleriň alabagy-da bar. Bary-ýogy iki sany reňkde reňklenen, köplenç, goýun ýüňünden taýynlanan ýüplüklerden nepis edilip örülen alabagy türkmeniň her bir öýünde, her bir maşgalasynda görmek bolýar. Olaryň uzyndan ýognas hem-de berdaşly edilip örülenini ýaňy bolan bäbegiň gundag bagy, ýa-da bolmasa, sallançak bagy edip ulansalar, inçeden nepis edilip örülenini çagalaryň ýa-da ýetişip barýan ýetginjek oglanlaryň hem-de gyzlaryň goşarynda görse bolýar. Ýaňy göçülip gelnen tamda, köplenç, asylyp goýulýan keteniň ýüzünde keşdelenip ýazylan arzuwly tumarlar hem alabagly, hatda goşa tumarlaram alabagly. «Ýaman gözden goraýar» diýlip goýulýan ähli zatlaram alabagly. Dogrusy, «Alabag türkmen durmuşynyň hem-de dünýäsiniň jümmüşine giripdir» diýilse, öte geçilmese gerek.

Owazlar sazlaşanda

Ýakynda Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynda Russiýanyň döwlet kitaphanasynyň, Moskwanyň “Dutaryň owazy” atly halkara festiwal guramasynyň gurnamagynda aýdym-saz ussatlarynyň gatnaşmagynda halkara ylmy-amaly maslahaty geçirildi. “Medeni araçäkde milli kompozitorçylyk mekdepleriň döreýiş aýratynlyklary” ady bilen geçirilen bu ylmy maslahatda sungat ojagy bolan Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň professor-mugallymlary üstünlikli çykyş etdiler. Şeýle-de bu halkara maslahata Azerbaýjanyň Döwlet saz medeni muzeýiniň işgärleri, N.A.Rimskiý-Korsakow adyndaky Sankt-Peterburgyň döwlet konserwatoriýasynyň, A.I.Gersin adyndaky Russiýanyň döwlet pedagogiki uniwersitetiniň, German-rus medeni-ylmy akademiýasynyň professor-mugallymlary, Fransiýanyň Amadeus Europe akademiýasynyň agzalary we beýleki alymlar gatnaşdylar. Maslahatyň dowamynda edilen çykyşlar professional saz sungatymyzyň halkara sungat äleminde ýokary derejelere ýetendiginiň aýdyň subutnamasy boldy.

«Alaja — el işimiň maýasy, hemmä ýeter saýasy» atly döredijilik bäsleşigine

Alaja-ebedi miras. Alajalar gözbaşyny gadymyýetden alyp gaýdýar. Türkmen halky milli däp-dessurlaryny, milli gymmatlyklaryny gözüniň görejine deňeýän halkdyr.  Türkmen halkynyň taryhynda ene-mamalarymyz el hünäriniň ösmegine, ýaş nesle miras galmagy üçin köp tagallalary edipdirler.

Türkmen alabaýynyň baýramy bellendi

Düýn, ýurdumyzyň Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň toplumynda Türkmen alabaýynyň baýramy uly şatlyk-şowhun bilen bellendi. Baýramçylyk dabarasynda Aşgabat, Arkadag şäherlerinden we ýurdumyzyň ähli welaýatlaryndan alabaýyň keşbine bagyşlanan milli amaly-haşam, şekillendiriş sungatynyň eserleriniň, fotosuratlaryň, neşir önümleriniň sergisi hem-de folklor çykyşlary gurnaldy. Dabaranyň çäklerinde «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» atly halkara bäsleşigiň we türkmen alabaýyna bagyşlanan döredijilik gözden geçirilişleriniň jemleri jemlendi. «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» adyna Türkmenistanyň Milli howpsuzlyk ministrligine degişli Akhan atly türkmen alabaýy mynasyp boldy. Ony ösdürip ýetişdiren hem-de bu bäsleşige taýýarlan B.Bakeýew, idedijisi esger M.Annamyradowdyr. Halkara bäsleşigiň ýeňijisine Türkmenistanyň Prezidentiniň Baş baýragy — awtoulagyň açary, ýörite medal, göçme kubok we diplom gowşuryldy.

Sarpasy belentden tutulýar

Sungatyň güýji ony döredýänleriň zehinine bagly. Çuň zehine eýe halk ussatlarymyz türkmen milli saz sungatynyň iň kämil nusgalaryny döredip, biziň şu günümize ýetiripdirler. Öz gezeginde bu ajaýyp eserler türkmeniň gymmatly sazlary jemlenen altyn hazynasyny emele getiripdir. Türkmeniň milli saz sungatyny ýokary derejede ösdürmekde öz mynasyp goşandyny goşan kompozitorlarymyzyň biri-de Nury Halmämmedowdyr. Biz nirede bolsagam, «Aýgytly ädim», «Keçpelek», «Ykbal», «Mukamyň syry», «Şükür bagşy», «Magtymguly» ýaly ençeme dünýä belli kinolarymyzyň sazlaryny diňlänimizde, göz öňümizde biygtyýar meşhur kompozitorymyzyň keşbi janlanýar. Nury Halmämmedow - milli saz sungatymyzyň keşigini çeken halypa. Onuň ömri-de, ýaşaýşy-da mukama gaplanypdy. Şu gün, 27-nji oktýabrda ýurdumyz boýunça türkmen kompozitorynyň doglan gününiň 85 ýyllygy mynasybetli «Mukama siňen ömür» atly festiwalyň açylyş dabarasy boldy. Festiwal ýurdumyzyň welaýatlarynda hem-de Aşgabat we Arkadag şäherlerinde giňden ýaýbaňlandyryldy.

Türkmenistanyň nebitgaz pudagy ösüşiň täze tapgyrynda

Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda «Türkmengaz» döwlet konserni, «Türkmennebit» döwlet konserni, Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň guramaklarynda «Türkmenistanyň nebiti we gazy – 2023» atly XXVIII halkara maslahat we sergisi öz işine başlady. Bu halkara maslahatyň we serginiň geçirilmeginiň esasy maksady ýurdumyzyň nebitgaz toplumyny durnukly ösdürmekden, halkara tagallalary birleşdirmekden, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek meselelerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybaratdyr. Her ýyl geçirilmegi däbe öwrülen bu sergä, dünýäniň onlarça ýurdundan nebitgaz kompaniýalarynyň, iri halkara maliýe institutlarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleriniň ýüzlerçesi gatnaşdylar.