"Mugallymlar gazeti" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-53, 39-96-41, 39-96-40
Email: mugallymlar-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Waspy dillerde dessan

Magtymguly Pyragy – pähim-paýhasa ýugrulan, asyrlardan joşgun bilen ýagtylygyny saçan akyldar şahyr. Ol  türkmen halkynyň buýsanjy sebäbi, adamzat kalbynyň içinden eriş-argaç bolup geçýän şygryýet şalygynyň hökümdarydyr. Şygyrlary bilen şöhle saçýan Magtymguly Pyragy diňe bir türkmen halkynyň buýsanjy bolman, eýsem, dünýä halklarynyň ýüreginde ornaşdy. Muňa jogap edip, türkmen we daşary ýurt ýazyjylarynyň, şahyrlarynyň, alymlarynyň Magtymguly Pyragy hakda aýdanlaryndan parçalary mysal getirmek ýerlikli bolar. Magtymguly söz meýdanynyň oragyny orup gidipdir, bize diňe onuň hoşasyny çöpläýmek galýar.

Dünýe içre alan baýragyň bilen!

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyz ýaly gurujy, dörediji, öňdengörüji ynsanlaryň tutanýerliligi, başarjaňlygy, gujur-gaýraty bilen täsinlikler, täzelikler ýygy-ýygydan dünýämizi gurşap alýar. Bu sözleriň subudyny gadymy Ahalda — Oguz hanyň at segreden mekanynda sanlyja ýylda bina bolan şäher görkezmeýärmi näme?! Aslynda, üç-dört ýylyň içinde gurlan «akylly» şäher dünýäde bir barmyka?! Munuň üçin azyndan birnäçe onýyllyklaryň gerekdigi hemmä mälim ahbetin. Hut şonuň üçinem mähriban Arkadagymyzyň ajaýyp eseri — «akylly» Arkadag şäheri dünýäniň iň uly baýraklaryna, iň abraýly atlaryna mynasypdyr.

Terbiýe mekdebi

Türkmen halkynyň guwanjy, dünýä edebiýatynyň nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy halkara derejede giňden bellenilýär. Akyldar şahyryň edebi mirasynyň şeýle ýokary derejede wagyz edilmegi halkymyzyň dünýädäki abraý-mertebesini has-da belende göterýär. Gahryman Arkadagymyz «Ynsan kalbynyň öçmejek nury» atly kitabyny hut Magtymguly Pyragynyň eserlerine bagyşlap döretdi. Milli Liderimiziň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» eseriniň diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, beýleki halklaryň hem ýüreginde ýer edendigini bellemek gerek.

Agam we men (Hekaýa)

Gadymy ertekilerde nesilme-nesil ötüp gidip barýan neberäniň taryhy, adatça, gysgajyk jümlelere sygdyrylyp beýan edilýär. Mysal üçin: «Pylany (patyşamy ýa-da garyp adam, parhy ýok) söýgüli aýaly bilen uzak we bagtly ömür sürdüler, wagty-sagady gelende, olaram dünýäden ötdüler.Yzlarynda bir perzent galdy...». Ine, bar bolany. Şujagaz jümlä tutuş adam ykbaly, giden bir ömür sygýar. Emma ykbal ýoly, aslynda, kelte jümlä sygardan uzak hem külpetli ahyryn, onda söýgi-de bar, ýigrenjem, ajy günlerem bar, süýji günlerem. Hut şonuň üçin men seniň ykbalyňy şeýle gysga beýan edesim gelenok. Sebäbi sen meniň üçin iň ýakyn ynsandyň.

Tuýuglar çemeni (Körpelere okap beriň!)

BAG Miwe iýseň, baga bar!Bu wagt bagyň hezli bar.

Zähmeti görelde mugallym

(Oçerk) Sözbaşynyň beýle goýulmagynyň «syry» bar. «Mekdepde Mesne mugallym okadan bolsa, ol okuwçy ökdedir». Soňam onuň bilen işleşenler, ony halypa saýýanlar sözlerini şeýle jemleýärler: «Zähmeti göreldedi, tejribelidi». Ine, onuň ömür ýoluna berilýän gysgaça kesgitleme şeýle. Şol gysgadan buýsançly jümleleriň aňyrsyndan bolsa, ykbalyň çyn mazmuny — mugallymçylyga bagyşlanan ömür ýoly uzap gidýär. Ol ýol yzarlap otursaň, ýarym asyrdanam aşyberýär.

Hy­juw

«7/24.tm»:№37 (224) 09.09.2024 Il­kin­ji sa­pak. Bu sa­pa­gyň ady «il­kin­ji» bol­sa-da, özi eý­ýäm nä­çen­ji sa­pak­dy­gy nä­mä­lim. Ça­ga­lyk­dan eje­me öý­kü­nip, gur­jak­la­ra ge­çi­len «il­kin­ji sa­pak­la­ryň» do­wa­my bu gün ak mek­dep­de kör­pe ne­sil­le­riň mu­gal­ly­my bol­mak bag­ty­na ut­gaş­ýar. Nä­hi­li bagt!

Salam

«7/24.tm»:№37 (224) 09.09.2024 Sa­lam! Me­ni öz er­ki­me goý­ma­ýan ýat­la­ma­lar! Sa­lam! At ýa­ly ça­pyp, in­dem ça­ma­na öw­rü­len söý­gi! Sa­lam! Bi­zi biz­den aý­ryp, baş­ga bir ýa­şa­ýşa sy­ýa­ha­ta ýol­lan ýyl­lar! Dog­ry, bu iki­je ýyl en­çe­me zat­la­ry üýt­ge­däý­jek ýa­ly we­lin, ýok, ol hiç za­dy hem üýt­ge­dip bil­män­dir. Me­niň kal­by­myň çuň­lu­gyn­da sen ha­kyn­da­ky sak­la­nyp ga­lan pi­kir­ler, se­niň mä­hir­den pü­re-pür­le­nip du­ran ýyl­gyr­şy­ňy ýat­la­dyp du­ran şol ýa­kym­ly ýat­la­ma­lar, edil er­te­ki­ler­dä­ki ýa­ly, nä­çe müň ýyl­lyk­lar­dan soň göz­le­nip ta­py­lan hum­ly ha­zy­na ýa­ly ýü­re­gi­miň ga­raň­ky­ja ýe­ri­ni ýag­tyl­dyp dur­lar.

Per­zent ha­kyn­da na­kyl­lar

«7/24.tm»:№37 (224) 09.09.2024

Döredijilik dünýäsi

«7/24.tm»:№37 (224) 09.09.2024 EJE, BAS ME­NI BAG­RY­ŇA!

Duýguly dünýä

EÝ, JAN Ýagyş ýagýar, suwy läbikdir,Eý, jan.Aram berseň, nebsim lälikdir,Eý, jan.Muhabbetiň göwni näzikdir,Eý, jan,Düşdügim yşk dälilikdir,Eý, jan.

Salam, mugallym! (Oýlanma)

Uniwersiteti tamamlap, işe başlaýan uçurlarymyň ýakymly ýatlamalary hiç wagt ýatdan çykmasa gerek. Durmuşda özüňe mynasyp ady almagam, ornuňy tapmagam esasy zerurlyklaryň biri bolýar. Okuwçylaryň: «Salam, mugallym-da, salam, mugallym!» boluşlary iň bir tolgundyryjy pursatlaryň biridi. Entek özüňi olardan tapawutly görmeýän halatyňda saňa: «Mugallym» diýip ýüzlenmekleri gulagyňa hoş ýakýar. Iň bir arzylanýan ada, ähmiýetli orna eýe bolandygyňa düşünýärsiň. Bu örän ýakymly duýgy. Ýöne bu at, nähili ýakymly eşidilýänem bolsa, oňa mynasyp bolmagyň jogapkärçiligi, dogrusy, endişelendirmänem duranokdy. Türkmen halky yrymçyl halk. Dünýä inen çaga at dakanlarynda onuň geljegi bilen bagly ýagşy niýetdir arzuwlar edip, at saýlapdyrlar. Ýöne her bir adama ata-enesiniň beren adyndan başga il içinde hem hökman bir at berilýär. Bu barada rowaýatlara ýüzlenseg-ä, her adama bitiren işine görä at beripdirler. Häzir bolsa, köplenç, meşgullanýan kär-hünäriňe, gylyk-häsiýetiňe görä at dakýarlar, ýa bolmasa-da adyňy gysgaldýarlar. Ynha, meselem, maňa kiçilikden bäri köp ýerde: «Daňňy» diýip ýüzlenýärler. Ýogsa-da, kiçikäňiz siziňem adyňyzyň gysgaldylan gezekleri bolupmydy? Elbetde, bolandyr-la. Kinofilmdir multfilmiň gahrymanyna, ýa bolmasa bir futbol oýunçysyna-da hökman meňzedilensiňiz?! Meni bolsa goňşularymyzyň «Ram we Lakhan» atly hindi filmindäki Lakhanyň çagalygyna meňzedýändikleri ýadymda.

Güýzden söz açyp (Talybyň ýandepderçesinden)

■ Güýz — dürli reňkleriň bir ruha ýerleşen pasly. ■ Her kimiň bu dünýä gelenden soň, öz etmeli işleri bar. Güýzüň işi — dertleşmek.

Ylham joşguny

WATAN Men seni hiç zada bilmerin deňäp,Ornuň kalpda, Özge zatlar seň bagryňda jemlenen.Atam sende Hak hem halk sözün diňlän,Enem sende hüwdi bilen hiňlenen.

Arkadagym, Arkadagly Serdarym!

Beýik işleri beýik ynsanlar amal edýärler. Sebäbi olaryň dünýäsi, pikiri-oýy diňe gowulyklara, gülzarlyklara, ähli ajap barlyklara beslenendir. Diýarymyzda bitirilýän ähli beýik işleriň sakasynda Milli Liderimiz Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň durandygy guwandyrýar. Buşlugy, hoşlugy, egsilmez joşguny bilen gelýän her bir günümiziň gujagy toý-baýram. Beýikden-beýik ýeňişler, uludan-uly ösüşler gazanylýar, çar ýandan gelýän hoş habarlar dünýämize dolýar. Taryhy wakalaryň, ençeme açyşlaryň şaýady bolduk, bolubam ýörüs. Bu barada dynman-dynman saýrasa bolar.

Köňülleriň güzeri

Arkadagyň eserlerinde Türkmeniň geçmişi, geljegi beýan,Arkadagyň kämil eserlerinde.Şöhratly ýolumyz jahana aýan,Eziz Arkadagyň eserlerinde.

Okamak höwesinde

Magtymguly atamyz ilkinji sowady öz atasy Döwletmämmet Azadydan alýar. Bilimini oba mekdebinde dowam edýär. 1747-nji ýylda Nedir şa öldürilenden soň, mejbury edilip äkidilen, şa köşgünde köp ýyllar mürze bolup işlän Nyýaz Salyh diýen adam gerkezleriň arasyna gelip ýaşaýar. Ol türkmenleriň ärsary taýpasyndandyr. Ol özüniň edepliligi, sowatlylygy bilen adamlara ýaraýar. Ony oba mekdebine, şu günki dil bilen aýdanyňda, mugallym edip goýýarlar. Magtymguly atamyz ondan köp ylym öwrenýär. Nyýaz Salyh gören ýurtlary, gezen ýerleriniň geň-taňlyklary barada gürrüň berýär. Hywadaky, Buharadaky we Eýrandaky medreseler barada köp zatlary aýdýar. Birnäçe ýyl geçip, syýasy ýagdaýlar durnuklaşanda, Nyýaz Salyh öz ýurduna — Lebaba gaýtmak isleýär. Ol iru-giç Magtymguly okuwyny dowam etmek islese, özüni gözläp tapmagyny, ýagny Idris baba gelmegini tabşyrýar. Haçanda, Magtymguly kämillik ýaşyna ýetip, okamak islegi dörände, ilki bilen, häzirki Lebap welaýatynyň Halaç etrabynyň Gyzylaýak obasynyň golaýyndaky Idris baba medresesine barýar. Ol Idris baba medresesine baranda, birnäçe ýyl öň Nyýaz Salyhyň dünýäden ötendigini eşidýär. Onda-da, okuwyny dowam etdirýär. Medresede alyp biljek bilimini alandan soň, ol ýerden gidip, halypa gözleginde gezýär. Rowaýata görä, ol özüne halypa gözläp ýörşüne Nyýazguly halypanyň hanasyna (düşelgesine) barypdyr. Gapynyň agzynda nobatçylyk edip oturan sopa piriniň

Magtymguly hakynda halk rowaýatlary

Arkadagly Gahryman Serdarymyz: «Dana Pyragynyň eserleri bütin adamzat üçin bahasyna ýetip bolmajak gymmatlykdyr» diýip, Gündogaryň beýik akyldary we söz ussady Magtymguly Pyraga ýokary baha berýär. Geçmiş taryhymyzda uzak ýyllaryň dowamynda söz ummanynyň ägirdi Magtymguly Pyragynyň durmuşyna, döredijiligine degişli dürli rowaýatlar döredilipdir. Halk rowaýatlary dilden-dile geçip, soňra alymlaryň hem-de edebi mirasy öwrenijileriň hyzmaty netijesinde, ýazuw üsti bilen biziň günlerimize gelip ýetipdir. Halk rowaýatlary durmuşyň aýnasy, göwünleriň çeper ýazgysy hasaplanýar. Her bir rowaýatyň gymmaty, öňi bilen, onuň terbiýeleýjilik ähmiýetine eýeligindedir. Ruhy islegi ganatlandyrmakda rowaýatlar esasy çeşme hasaplanýar. Halk rowaýatlarynyň ýene-de bir aýratynlygy, hyýaly ýagdaýda bolsa-da, okyjyny beýan edilýän wakanyň jümmüşine ataryp, göz öňüne getirmäge ýardam edýänligindedir. Muňa beýik akyldar Magtymguly Pyragynyň durmuşy bilen baglanyşykly rowaýatlaryň käbirinde hem göz ýetirmek bolýar.

Şygryýet

Köňül senasy Ýaş ýigide, jahyla,Çyn aşyga — Tahyra,Guýmagursak şahyraDessandyr Magtymguly.

Engam (Hekaýa)

Babamyrat aga günortanlyk naharyny iýip bolanlaryndan soň, göwnünde beslän niýetini aýtmagyň ýeri geldi hasap etdi. Nahara töwir edensoň, ogullaryna birlaý nazaryny aýlady, soňam göwnündäkini dile getirdi: — Tüweleme, bu ýyl kärende ýeriňizden alan hasylyňyz çakyňyzdanam gowy boldy. Yhlasam etdiňiz. Şoňa laýyk topragam bereket eçildi. Gazananyňyz ýagşylyga ýarasyn! Eliňize lomaýja pul düşen wagty oňa ýer tutdursaňyz-a gowy bolardy.