"Türkmenistan Sport" Halkara žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň sport we ýaşlar syýasaty ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, B.Saparmyrat Türkmenbaşy şaýoly 54
Telefon belgileri: 22-81-38

Makalalar

Medeniýet we sungat

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz «Türk­me­niň döw­let­li­lik ýö­rel­ge­si» at­ly ki­ta­byn­da: «Hä­zir­ki za­ma­nyň kö­ki geç­miş­de, şa­ha­la­ry bol­sa gel­jek­de­dir. Hal­kyň me­de­ni­ýe­ti şol eme­le ge­liş döw­rün­dä­ki ne­ti­je­dir» diý­mek bi­len, me­de­ni gym­mat­lyk­la­ryň ýa­şy­nyň ulu­dy­gy­ny, ta­ry­hy­nyň uzak­dy­gy­ny nyg­ta­ýar. Me­de­ni­ýet we sun­gat yn­sa­nyň go­şa ru­hy baý­ly­gy­dyr. Özi hem olar­da yn­san­per­wer­li­giň, ah­lak­ly­ly­gyň ýo­ka­ry de­re­je­le­ri jem­len­ýär. Şo­nuň üçin-de iň asyl­ly ýö­rel­ge­ler me­de­ni­ýet­de ýa­şa­ýar. Me­de­ni­ýe­tiň ösen ýe­rin­de adam­kär­çi­lik hem ösen­dir.

Te­bi­gat — yn­san sag­ly­gy­ny ber­kit­me­giň gi­re­wi

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Ýur­du­myz­da ama­la aşy­ryl­ýan ägirt uly dur­muş-yk­dy­sa­dy öz­gert­me­ler­de daş­ky gur­şa­wa aýaw­ly çe­me­leş­mek sy­ýa­sa­ty ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ryň bi­ri­dir. Te­bi­ga­ty go­ra­mak bo­ýun­ça mil­li stra­te­gi­ýa­ny dur­mu­şa ge­çir­mek bi­len, ýur­du­myz bu ugur­da iri hal­ka­ra gu­ra­ma­lar, il­kin­ji no­bat­da bol­sa, Bir­le­şen Mil­let­ler Guramasy bi­len iş­jeň hyz­mat­daş­ly­gy alyp bar­ýar.

«Aý dogsa, älem görer»

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 «Aý dog­sa, älem gö­rer­miş». Bu dog­ru­da­nam şeý­le. Türk­me­nis­ta­nyň at ga­za­nan Ar­hi­tek­to­ry Gahryman Arkadagymyzyň yh­la­sy­nyň, ägirt uly ta­gal­la­sy­nyň, gur­lu­şyk we bi­na­gär­lik ba­bat­da ýi­ti ze­hi­ni­niň, pä­him-paý­ha­sy­nyň, şä­her gur­lu­şyk işin­de top­lan baý tej­ri­be­si­niň esa­syn­da eme­le ge­len Ar­ka­dag şä­he­ri hem açy­la­ny­na bir ýyl wagt ge­çe­nem bol­sa, bu şä­her di­ňe bir se­bi­tiň däl, dün­ýä­niň ün­sü­ni hem özü­ne çek­di. Aja­ýyp bi­na­gär­lik sun­ga­ty, taý­syz gö­zel­li­gi, eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa­ly­gy, ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ra esas­la­nan «akyl­ly­ly­gy» bi­len özü­ne ben­di ed­ýän Ar­ka­dag şä­he­ri­ni syn­lap, «Döw­let gur­jak bol­saň türk­me­ni ça­gyr» diý­len pä­hi­mi «Şä­her gur­jak bol­saň türk­me­ni ça­gyr» di­ýip aý­da­ny­ňy duý­man gal­ýaň.

Hor­mat­la­gyl gö­zel iliň uşa­gyn

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz 2023-nji ýy­lyň 29-njy de­kab­ryn­da «Ru­hy­ýet» köş­gün­de Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň gi­ňiş­le­ýin mej­li­sin­de Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň we­kil­le­ri­niň, de­pu­tat­la­ryň gat­naş­ma­gyn­da äh­li hal­ky­my­zyň bi­ra­gyz­dan gol­da­ma­gy ne­ti­je­sin­de ýy­lyň şy­ga­ry hem-de ny­şa­ny ba­ra­da­ky tek­li­bi ma­kul­la­dy. Şol gün 2024-nji ýyl «Pä­him-paý­has um­ma­ny Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» ýy­ly diý­lip yg­lan edil­di. Akyl­dar şa­hy­ry­my­zyň sar­pa­sy Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň ta­gal­la­la­ry bi­len be­lent­den-be­lent tu­tul­ýar. Mu­ňa Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň yl­ha­myn­dan sy­zy­lyp çy­kan «Pä­him-paý­has um­ma­ny Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» at­ly şyg­ry do­ly gü­wä geç­ýär. Şu jäht­den asu­da, pa­ra­hat Di­ýa­ry­myz­da Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­lyk to­ýy da­ba­ra­ly bel­len­ýär.

We­los­por­tuň us­sa­dy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Gür­rü­ňi­mi­zi, Da­şo­guz we­la­ýa­tyn­da mil­li we­los­por­tuň ös­me­gi­ne tä­si­ri­ni ýe­ti­ren öz­bo­luş­ly mek­de­biň bo­lan­ly­gy bi­len do­wam et­dir­sek has ýer­lik­li bo­lar. En­çe­me ge­zek çem­pi­on bo­lan tür­gen­ler, en­çe çem­pi­on­la­ry ýe­tiş­di­ren tä­lim­çi­ler hök­mün­de ta­nal­ýan Döw­ran Nur­me­dow, Nar­gel­di Ig­di­row, Emir we Iner Ju­ma­ýew­ler bi­len söh­bet­deş bo­la­nyň­da, ola­ryň äh­li­si hem il­kin­ji tä­lim­çi­si, ha­ly­pa­sy hök­mün­de Mu­ham­met Nur­me­do­wyň ady­ny ag­za­ýar­lar.

Ekologiýa abadançylygy — halkyň sagdynlygy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygy umumadamzat ösüşiniň ähli ugurlary babatynda kämilleşýär. Ýurdumyzyň ýer ýüzünde ykrar edilen şeýle belent at-abraýy Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli içeri we daşary syýasatynyň netijesidir. Türkmenistan tebigaty we daşky gurşawy aýawly saklamak we goramak babatyndaky umumy halkara tagallalaryna hem işjeň goşulýar. Tebigaty gorap saklamak, ony netijeli peýdalanmak, şol baýlyklary halkyň eşretleri üçin ulanmak, ýurtda we sebitde ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek baradaky tagallalar Türkmenistanyň ykdysady, medeni we durmuş taýdan ösüş ýolunyň esasy ugurlarynyň biridir. 2008-nji ýylda milli senenamamyza girizilen Daşky gurşawy goramagyň Bütindünýä güni ýurdumyzda aýratyn bellenilýän baýramçylyklaryň biridir.

Mag­tym­gu­lynyň mi­ra­sy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de me­de­ni­ýet, ylym we bi­lim ul­gam­la­ryn­da dün­ýä bi­le­le­şi­gi bi­len öza­ra gat­na­şyk­lar pug­ta­lan­dy­ryl­ýar. Bü­tin dün­ýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gyň, dost­lu­gyň da­ba­ra­lan­ma­gy­nyň ha­ty­ra­sy­na türk­men hal­ky­nyň baý mil­li mi­ra­sy düýp­li öw­re­nil­ýär hem-de giň­den wa­gyz edil­ýär. Be­ýik söz us­sa­dy Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­ly­gy­ bel­lenilmegi gö­rül­ýän taý­ýar­lyk türk­men hal­ky­nyň akyl­dar og­lu­nyň ady­ny ebe­di­leş­dir­mek ug­run­da­ky iş­le­ri­niň yzy­gi­der­li we giň ge­rim­li hä­si­ýe­te eýe­di­gi­ni tas­syk­la­ýar. 

Hal­ka­ra futbol ýa­ry­şy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Tä­ji­gis­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň Gü­lüs­tan şä­he­rin­de «Now­ruz — 2024» «Ser­het­siz fut­bol» di­ýen at bi­len Hal­ka­ra ça­ga­lar-ýet­gin­jek­ler ýa­ry­şy ge­çi­ril­di.

Ýelden ýyndam ahalteke bedewi

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Ahal­te­ke be­de­wi! Taň­ry­nyň türk­me­ne Be­hişt­den eçi­len jo­mart ser­pa­ýy! Ze­mi­niň aja­ýyp gö­zel­li­gi – ahal­te­ke be­de­wi! Türk­men top­ra­gy­nyň iň be­re­ket­li kün­je­gin­de Kö­pet­da­gyň ete­gin­de, Ahal ýaý­la­la­ryn­da ga­dym eý­ýam­lar­dan bä­ri se­ýis­le­nip, maş­ga­la ag­za­sy hök­mün­de ger­çek­le­riň ömür hem­de­mi­ne öw­rü­len sö­wer dost – şol mer­te­be­li ga­myş­gu­lak be­dew­dir!

Mil­li oýun­lar wa­gyz edil­ýär

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Hal­ky­myz dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň ta­ry­hyn­da uly yz gal­dy­ryp­dyr. Ata-ba­ba­la­ry­myz ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­ne gö­rä, mil­li ýö­rel­ge­le­ri, däp-des­sur­la­ry, edim-gy­lym­la­ry bi­len bir­lik­de dür­li oýun­la­ry-da dö­re­dip, soň­ky ne­sil­le­re mi­ras go­ýup­dyr­lar. Ne­sil ter­bi­ýe­sin­de mil­li oýun­la­ra uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Türk­me­niň mil­li oýun­la­ry ýaş­lar­da we ça­ga­lar­da berk be­den­li­li­gi, sag­dyn­ly­gy, ça­la­syn­ly­gy ter­bi­ýe­läp­dir. Olar ýaş­la­ra dur­muş­da özü­ňi ýer­lik­li alyp bar­ma­gy, her hi­li päs­gel­çi­lik­den baş alyp çyk­ma­gy öw­re­dip­dir. Hut şol se­bäp­li mil­li oýun­lar ýaş­lar üçin ter­bi­ýe mek­de­bi ha­sap­la­nyp­dyr. Türk­men mil­li oýun­la­ry­nyň hem-de sport güý­men­je­le­ri­niň aý­ry-aý­ry gör­nüş­le­ri hä­zir­ki gün­ler­de res­mi sport gör­nüş­le­ri­niň de­re­je­si­ne eýe bol­dy. Şo­lar bo­ýun­ça mil­li ýa­ryş­lar hem-de hal­ka­ra çem­pio­nat­lar ge­çi­ril­ýär.

Tomusky dynç alyş

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 «Tomus depesi gaýnamadygyň gyş gazany gaýnamaz» diýlen nakyl tomus paslynyň herekete baý pasyldygyny görkezýän bolsa gerek. Tomusda uly ýaşly adamlar hasyl ýygnamak, zähmet çekmek bilen güneşli meýdanda köp gezip «depesini gaýnadýan» bolsalar, çagalar dynç alyş möwsümini gyzykly, şadyýan, täsirli geçirmek üçin deň-duşlary bilen üýşüp daşarda oýun oýnaýandyrlar. Hereket bolsa sagdynlygyň girewi. Emma tomusda Günüň ýiti şöhlesinden goranmagy ýatdan çykarmaly däldir.

Halkara we milli sport baýramçylyklary

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Birleşen Milletler Guramasy Merkezi Aziýa futbol assosiasiýasynyň teklip etmegi boýunça her ýylyň 25-nji maýyny Bütindünýä futbol güni diýip yglan etdi. Şundan ugur alyp, biz žurnalymyzyň şu sanynda dünýäde halkara derejesinde bellenilýän sport baýramçylyklary, şol sanda aýry-aýry ýurtlarda bellenilip geçilýän milli sport baýramçylyklary barada maglumatlary okyjylarymyza ýetirmegi makul bildik.

«Uly tuwulga» ýaryşlary

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Hä­zir­ki za­man ten­ni­sin­de iň iri ýyl­lyk sport baý­ram­çy­ly­gy bo­lan «Uly tu­wul­ga» ýa­ry­şy dört tap­gy­ry özün­de jem­le­ýär. Şol se­bäp­li bu ýa­ry­şa her ýyl­da sport jan­kö­ýer­le­ri­niň mil­lion­lar­ça­sy­nyň ün­si gö­nük­ýär. Oňa di­ňe bir sport bäs­le­şik­le­ri­niň top­lu­my hök­mün­de ga­ral­man, sport baý­ram­çy­ly­gy hök­mün­de hem ka­bul edil­ýär:

Badmintonyň taryhyndan

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Dün­ýä spor­tun­da pök­gü­li oý­nal­ýan oýun­lar uly meş­hur­ly­ga eýe­dir. Şo­lar­dan bi­ri bo­lan bad­min­ton oý­nu­nyň öz­bo­luş­ly dö­re­ýiş we ösüş ta­ry­hy bar. XIX asyr­da Hin­dis­tan­da gul­luk eden iň­lis ofi­ser­le­ri pök­gi bi­len oý­nal­ýan ga­dy­my hin­di oý­ny bo­lan pu­na­ny (kä­bir çeş­me­ler­de roo­pa­ny) ürç edip oý­nap­dyr­lar. Gul­luk möh­let­le­ri­niň ta­mam­lan­ma­gy bi­len, har­by­lar bu tä­sin oý­ny öz wa­tan­la­ry­na hem ýan­la­ry bi­len alyp gi­dip­dir­ler. Bu oýun hä­zir­ki bad­min­ton oý­nu­nyň il­kin­ji ýü­ze çyk­ma­sy diý­lip ha­sap edil­ýär.

Kik­bok­sin­giň dö­re­ýiş ta­ry­hy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Kik­bok­sing ba­şa-baş gö­re­şiň bir gör­nü­şi ha­sap edil­ýär. Ol il­kin­ji ge­zek 1900-nji ýyl­da dö­räp­dir.

Küşt oý­nu­nyň dö­re­ýiş ta­ryhy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Adam­zat ta­ry­hyn­da dö­re­di­len iň ga­dy­my oýun­la­ryň bi­ri hem küşt­dür. Ol akyl-paý­has oý­ny diý­lip ha­sap edil­ýär. Ze­hin üçin do­wam­ly tür­gen­le­şik, ün­sü­ňi jem­le­mek, dog­ry we çalt çöz­güt ka­bul et­mek, sel­jer­mek, pi­kir­len­mek uky­by­ňy art­dyr­mak, anyk­la­mak ýa­ly ze­hin ukyp­la­ry­ny ös­dür­ýär.

Sport psi­ho­lo­gi­ýa­sy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 «Spor­tuň psi­ho­lo­gi­ýa­sy» di­ýen adal­ga­nyň peý­da bol­ma­gy hä­zir­ki za­man Olim­pi­ýa oýun­la­ry­ny esas­lan­dy­ry­jy Pýer de Ku­ber­te­niň ady bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Ol ba­ryp XIX asy­ryň ahyr­la­ryn­da spor­tuň bu ul­ga­my ba­ra­da il­kin­ji ki­ta­by ýa­zyp­dyr. Şon­dan soň köp ýyl­lap hiç hi­li zat ýa­zyl­man­dyr. Di­ňe ge­çen asy­ryň 30-40-njy ýyl­la­ryn­da sport pu­da­gyn­da psi­ho­lo­gik bar­lag­lar ozal­ky so­ýuz­da ge­çi­ri­lip baş­lan­ýar. 50-60-njy ýyl­lar­da Ger­ma­ni­ýa­da, Pol­şa­da, Çe­hi­ýa­da, Weng­ri­ýa­da, Ru­my­ni­ýa­da, has soň­rak, Fran­si­ýa­da, ABŞ-da, Şweý­sa­ri­ýa­da we Ang­li­ýa­da bu bar­lag­lar giň ge­ri­me eýe bol­ýar.

Ýaýlymda «Sport met­bu­gat­da» gepleşigi

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Dün­ýä­de sport ýur­dy hök­mün­de ta­nal­ýan Türk­me­nis­tan Di­ýa­ry­myz­da bu ug­lam­da yzy­gi­der­li ösüş-öz­ge­riş­ler ga­za­nyl­ýar. Türk­men tür­gen­le­ri di­ňe bir ýur­du­my­zyň için­dä­ki sport ýa­ryş­la­ryn­da däl-de, eý­sem, hal­ka­ra ýa­ryş­la­ra hem iş­jeň gat­na­şyp, ýo­ka­ry ne­ti­je­le­ri gör­kez­ýär­ler. Ýur­du­my­zyň çä­gin­de ge­çi­ril­ýän hal­ka­ra ýa­ryş­lar gu­ra­ma­çy­ly­gy, amat­ly müm­kin­çi­lik­le­ri ba­bat­da ýo­ka­ry de­re­je­de­li­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Bu ugur­da­ky üs­tün­lik­le­ri hal­ky­my­za we dün­ýä ýaý­mak­da te­le­wi­de­ni­ýe, ra­dio bi­len bir­lik­de met­bu­gat žur­na­lis­ti­ka­sy­na aý­ra­tyn orun de­giş­li­dir. Bu we­zi­pä­ni ýe­ri­ne ýe­tir­mek­de «Türk­men spor­ty» ga­ze­ti­ne, «Türk­me­nis­tan Sport» hal­ka­ra žur­na­ly­na we onuň «7/24» elekt­ron go­şun­dy­sy­na uly orun de­giş­li­dir.

Sebitimiziň sport teleýaýlymlary

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry sport ul­ga­myn­da öz­bo­luş­ly­ly­gy we öň­de­li­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Bu ýurt­lar­da spor­tuň dür­li gör­nüş­le­ri ir­ki dö­wür­ler­den bä­ri halk ara­syn­da mil­li oýun­lar hök­mün­de meş­hur­dyr. Hä­zir­ki wagt­da bu ýurt­lar­da spor­tuň dür­li gör­nüş­le­ri bo­ýun­ça hal­ka­ra bäs­le­şik­le­ri ge­çi­ri­lip, olar­da go­wy ne­ti­je­le­ri gör­kez­ýär­ler. Ine, şu­la­ry dün­ýä ýaý­mak­da bol­sa ýur­duň köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­ne aý­ra­tyn orun de­giş­li­dir. Ge­liň, bu ýurt­la­ryň sport ul­ga­my­na ýö­ri­te­le­şen ýaý­lym­la­ry bi­len ta­nyş bo­la­lyň. 

Futbol muşdaklarynyň baýramy

«Türkmenistan Sport», № 2 (22), 2024 Dün­ýä ýü­zün­de spor­tuň iň meş­hur gör­nüş­le­ri­niň bi­ri fut­bol­dyr. Se­bä­bi fut­bol iň köp to­ma­şa edil­ýän we gy­zyk­la­nyl­ýan sport gör­nü­şi­dir. Her dört ýyl­dan ge­çi­ril­ýän dün­ýä çem­pio­na­ty­na fut­bol­sö­ýü­ji­le­riň uly gy­zyk­lan­ma bi­len ga­raş­ma­gy hem sö­zü­mi­ziň aý­dyň my­sa­ly­dyr.