"Türkmenistan Sport" Halkara žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň sport we ýaşlar syýasaty ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, B.Saparmyrat Türkmenbaşy şaýoly 54
Telefon belgileri: 22-81-38

Makalalar

«Saglygyň gadryny bilgil...»

■ Pasla görä geýinmeli; ■ Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýerip, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly. Zyýanly endiklerden daşda durmaly;

«Sag­ly­gyň gad­ry­ny bil­gil...»

Pas­la gö­rä ge­ýin­me­li; Sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­ne eýe­rip, be­den­ter­bi­ýe we sport bi­len meş­gul­lan­ma­ly. Zy­ýan­ly en­dik­ler­den daş­da dur­ma­ly;

Güýz paslynda saglygyňyzy goraň!

— Paslyň aýratynlygyna görä geýinmeli. — Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli.

Sag­dyn döw­le­tiň berk bin­ýa­dy

«7/24.tm»:№38 (225) 16.09.2024 Häzirki wagtda Türk­me­nis­tan sag­dyn ýa­şaý­şyň, sag­dyn ösü­şiň Wa­ta­ny hök­mün­de ta­nal­ýar. Çün­ki Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­myz hal­ky­my­zyň sport bi­len iç­gin gy­zyk­lan­ma­gy, sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ne eýer­mek üçin giň şert­ler dö­red­ýär.

Dişlerimizi sagdyn saklalyň!

Mähriban çagalar, siz öz dişleriňiziň hemişe sagdyn, berk hem akja bolmagyny isleýänsiňiz. Bu siziň öz eliňizde. Siziň ähliňiz dişleriňizi aýawly saklamagy, olara yzygiderli ideg etmegi gündelik kada öwürmeli. Munuň üçin ýönekeýje gigiýeniki düzgünler ýerine ýetirilmelidir. Şeýle edilende siziň dişleriňiz sagdyn, berk hem-de ap-akja bolar: — Dişleriňizi günde iki wagtyna hökman ýuwmaly. Munuň üçin irden ukudan oýananyňyzda iki minut hem-de agşam ýatmazdan ozal iki minut sarp etmek ýeterlikdir.

Saglyk üçin maslahatlar:

Bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmak üçin sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. * * *

Beden maşklarynyň ähmiýeti

Alym Arkadagymyz «Bagtyýarlyk saglykdan başlanýar» atly kitabynda ähli  gowulyklaryň saglykdan başlanýandygyny nygtap: «Beden, aň we ruh sazlaşygyny döretmek, güýç bilen ruhy utgaşdyrmak, kadaly iýmitlenmek, zyýanly endiklerden daşda durmak, zähmet bilen dynç alşy sazlaşykly utgaşdyrmak, sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmak ynsan sagdynlygynyň esasy ýörelgeleridir» diýip belleýär. Sagdyn we bagtyýar durmuşyň hözirini görüp, sagat ýaşamakda beden maşklary esasy orun eýeleýär. Lukmanlaryň nygtaýşy ýaly, hereket sagdynlygyň gözbaşy. Beden maşklaryny gündelik ýörelgä öwürmek ynsanyň döredijilikli işlemegine hem oňyn täsirini ýetirýär.

Sepgitde sagdyn boluň!

1. Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli, arassa agyz suwuny ýeterlik mukdarda içmeli. 2. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly.

Sagdyn we kadaly iýmitlenmek

Alymlaryň bellemegine görä, sagdyn bolmagyň iki sany ýönekeýje şerti bar. Olar — fiziki taýdan işjeň hereketde bolmak we dogry iýmitlenmek.

Bejerginiň esasy şerti

Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen welaýatymyzda gurlup, ulanylmaga berilýän döwrebap saglyk merkezlerinde dürli keselleri, şol sanda öt kesellerini bejermekde hem guwandyryjy netijeler gazanylýar. Çünki iýmit siňdiriş ulgamynyň möhüm agzalarynyň biri bolan öt haltasynyň sagdynlygy beýleki içki agzalaryň hem kadaly işlemegi bilen baglanyşyklydyr. Biz şu ýagdaý dogrusynda maglumat bermegini haýyş edip, welaýat onkologiýa hassahanasynyň endoskopist lukmany Jora Nuryýewe ýüz tutduk. — Jora Çaryýewiç, ilki bilen söhbedimize öt haltasynyň keselleriniň öňüni almak baradaky maslahatlar bilen girişäýeliň!

Saglyk tapylgysyz bagtdyr

Uzak ýaşamagyň, bagtly ömrüň özeninde, elbetde, ilki bilen, jan saglygymyz bardyr. Şol sebäpden saglygymyz ýaşaýşymyzda esasy zerurlyklaryň biri bolup, ony gorap saklamak her birimiziň öz elimizde. Munuň üçin sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermegimiz ilkinji zerurlykdyr. Ýurdumyzyň ähli ýerinde ynsan saglygynyň goraglylygyny gazanmak maksady bilen saglygy goraýyş işgärleri tarapyndan ýerlerde wagyz-nesihat duşuşyklary geçirilýär. Biz — lukmanlar bu işlere ýygy-ýygydan gatnaşyp, watandaşlarymyza saglyk bilen bagly maslahatlary berýäris. Hormatly Prezidentimiziň lukmanlara bildirýän ilkinji talaplarynyň biri hem ýaş nesliň sagdyn, berk bedenli, sagdyn ruhly bolup ýetişmekleri we olaryň zyýanly endiklerden daşda bolmaklaryny gazanmak. Lukmanlar diňe bir saglygy dikeltmekde däl, eýsem, ony goramakda hem adamlara ýakyn ýardamçy bolmaly. Munda lukmanyň netijeli işi bilen deň hatarda degerli maslahatlary gerek.

«Saglygyň gadryny bilgil...»

Güýz paslynda möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar:

Semzek we onuň peýdasy

Halkymyz gadymy döwürlerden bäri semzegi hem iýmit, hem-de melhem hökmünde peýdalanyp gelipdir. Bu barada Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik eserinde giňişleýin maglumat berilýär. Semzek süýri, galyň ýaprakly, ýogyn, etlek baldaklary gyzylymtyl reňkli bolup, dikligine ösýän örän peýdaly ösümlikdir. Ony çig ýa-da bişirip iýip bolýar. Çig iýlende, ýokumy has-da peýdaly bolýar. Semzegiň düzümindäki demir we mis minerallary gan aýlanyşygyny gowulandyrýar. Bulardan başga-da, düzümindäki mis we demir saçyň çalt ösmegine ýardam edýär. Ata-babalarymyz halk lukmançylygynda semzegi içegeleri we ondaky ýaralary bitirmekde hem-de babasyl keselinde yzygiderli ulanypdyrlar. Ondaky A ýokum iýmit siňdiriş ulgamynyň işini kadalaşdyrýar. Semzegiň düzümi A we C ýokumlaryna hem-de antioksidantlara baýdygy sebäpli öýken, düwnük keselleriniň öňüni almaga ukyplydyr.

Güýzüň şypaly nygmatlary

Aslynda, güýz pasly ýokumlaryň we ýokumly maddalaryň pasly diýsegem boljak. Bu pasyl ynsan saglygyna zerur ýokumlary özlerinde saklaýan örän peýdaly miweleri we bakja önümlerini eçilýär. Güýz paslynyň miweleri diýlende, ilki bilen, göz öňüňde, nar, behi, kädi ýaly miwelerdir bakja önümleri janlanýar. Nara bolsa ýöne ýere «Miweleriň şasy» diýilmeýär. Ol ýokarda hem belleýşimiz ýaly, düzüminde ynsan saglygyna peýdaly maddalary we ýokumlaryň örän kän mukdaryny saklaýar. Naryň ýokumlylygy düzüminde aminokislota, foliý turşusy, demir, tanin, marganes, natriý, kaliý, kletçatka ýaly peýdaly maddalary jemleýändigi bilen baglydyr. Nar degna we iýmit siňdiriş ulgamlarynyň işleýşini gowulandyrmaga, ýüregagyrynyň howpuny azaltmaga ýardam edýär. Naryň ýene bir artykmaçlygy bedenden toksinleri aýyrmagydyr.

Saglygymyz öz elimizde

Mähriban ildeşler, bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmak, pugtalandyrmak üçin sagdyn durmuş ýörelgelerine pugta eýermeli. Bedenterbiýe we sport bilen yzygiderli meşgullanmaly.

Peýdaly maslahatlar

Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly. Zyýanly endiklerden daşda durmaly.

Möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar

Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly.

Saglygymyzy goramak öz elimizde

♦Güýz paslynda howanyň durnuklylygynyň üýtgäp durýandygyny nazara alyp, paslyň aýratynlygyna laýyklykda geýniň. ♦Sagdyn durmuş ýörelgesine eýeriň, zyýanly endiklerden daşda duruň.

Sep­git we sag­lyk

Ys­sy gün­le­riň öz or­nu­ny ýu­waş-ýu­waş­dan güý­züň sal­kyn­jak, çig­rek­li gün­le­ri­ne ber­me­gi te­bi­gy ka­nu­na­la­ýyk­lykdyr. Mah­la­sy tom­suň ýe­ri­ne güý­züň gel­me­gi bi­len di­ňe bir te­bi­gat­da däl, eý­sem, yn­san be­de­nin­de-de sal­kyn ho­wa uý­gun­laş­ma ýag­da­ýy bo­lup geç­ýär. Şo­nuň üçin be­de­niň sep­git­de ýü­ze çy­kyp bi­läý­jek ýo­kanç ke­sel­le­re, dü­me­we gar­şy dur­nuk­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak, sag­ly­gy­my­zy go­ra­mak üçin bi­ziň luk­man­la­ry­myz pas­la gö­rä ge­ýin­me­gi, aşa so­wuk iç­gi­le­ri iç­mek­den sak­lan­ma­gy, der­man­lyk ösüm­lik­ler­den taý­ýar­la­nan çaý­la­ry iç­me­gi mas­la­hat ber­ýär­ler. Şeý­le hem her gün ka­bul ed­ýän iý­mi­ti­ňi­ziň dü­zü­min­de ter gök önüm­le­riň, mi­we­le­riň köp­räk bol­ma­gy­ny ga­zan­ma­ly.

Sepgitde ünsli bolmaly

Tomus pasly tamamlanyp, güýz möwsümi öz hökümini ýöredip başlady. Pasyllaryň arasyndaky sepgitde howanyň çalyşmagy, durumynyň üýtgemegi bilen, oňa uýgunlaşmak biraz wagty talap edýär. Her pasylda bolşy ýaly, güýz paslynyň şu günlerinde hem adamlar saglyk ýagdaýyna dykgatly çemeleşmelidirler. Şol sebäpden möwsümiň ilkinji günlerinden bedeniň kesellere garşy goranyjylyk ukybyny güýçlendirmeli, bedeniňi taplamaly, sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. Şeýle-de dogry iýmitlenmegiň hem peýdasy uly bolup, bedeniň witaminler, ýokumly serişdeler bilen üpjün bolmagyny gazanmaly. Sepgitde hroniki ýarawsyzlygy, allergiýasy hem-de immuniteti pes bolan adamlar, ýaşulular howanyň durumyna öwrenişmeli bolýar. Şu pursatlarda olar lukmanyň gözegçiligi astynda bolup, hünärmenleriň degerli maslahatlaryna eýermelidirler. Günüňi meýilleşdirişiňe görä, wagtly-wagtynda iýmitlenmek, bedenterbiýe maşklaryny ýerine ýetirmek, arassa howada gezmek, rahat uklamak sagdynlygyň esasy şertleriniň biridir. Pasyllaryň çalsygyndaky sepgitde dümewden goranmak üçin pasyllara görä geýinmek hem möhümdir.