"Türkmen gündogary" welaýat gazeti

Esaslandyryjysy: Lebap welaýatynyň häkimligi
Salgysy: Türkmenabat şäheri, S.A.Nyýazow şaýoly, 42
Telefon belgileri: 3-14-36, 3-26-83, 3-26-82
Email: turkmengundogary-gazeti@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Resmi habarlar gysga setirlerde

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow «Hukuk namalary hakyndaky» Türkmenistanyň Kanunynyň 30-njy maddasyna laýyklykda Permana gol çekdi. Resminama bilen «Döwlet pajy hakynda» Türkmenistanyň Prezidentiniň 1993-nji ýylyň 29-njy noýabrynda çykaran 1077-nji Permanyna goşmaça girizildi.* * *Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedow «Hukuk namalary hakyndaky» Türkmenistanyň Kanunynyň 30-31-nji maddalaryna laýyklykda Türkmenistanyň Prezidentiniň käbir kadalaşdyryjy hukuk namalaryna şu Karara goşulýan sanawa laýyklykda üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek hem-de olaryň käbirini güýjüni ýitiren diýip ykrar etmek hakyndaky Karara gol çekdi.* * *Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen Azat Toýlymyradowiç Joraýew Lebap welaýatynyň Döwletli etrabynyň häkiminiň orunbasary wezipesine bellenildi.* * *Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen Almaz Ýusupowiç Ballyýew Türkmenistanyň oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministriniň oba hojalyk tehnikalary we gurallary boýunça orunbasary wezipesine bellenildi.* * *Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen Batyr Geldymämmedowiç Orazmämmedow Türkmenistanyň oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministriniň daşky gurşawy goramak we ýer serişdeleri boýunça orunbasary wezipesine bellenildi.

24 Fewral 2021

Garaşsyzlyk

Il bähbitli özgertmeler rowaçlanýar

Geçen duşenbe güni welaýat häkimliginde maslahat geçirildi. Oňa Türkmenabat şäheriniň we etraplaryň häkimleri, olaryň orunbasarlary, edara-kärhanalaryň ýolbaşçylary, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri gatnaşdylar. Maslahatyň gün tertibinde hormatly Prezidentimiziň 22-nji fewralda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda welaýatymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, oba hojalyk pudagynda möwsümleýin işleriň barşyna hem-de ýurdumyzda giňden bellenilýän şanly senelere mynasyp taýýarlyk görmek barada beren tabşyryklaryny günübirin durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly meselelere seredildi. Welaýatymyzyň häkimi Şöhrat Amangeldiýew maslahaty açyp, häzirki döwürde ýerlerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ýazky bag ekişligine taýýarlyk görlüşi, ekerançylyk meýdanlarynda agrotehniki çäreleriň berjaý edilişi, sebitde dürli maksatly desgalaryň gurluşygynyň barşy we durmuş meselelerini çözmek boýunça kesgitlenilen wezipeler barada giňişleýin gürrüň etdi. Soňra häkim sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen iş maslahatynyň barşynda hormatly Prezidentimiziň ekerançylyk ýerlerini, traktorlary we beýleki tehnikalary ýaz ekişine öz wagtynda talabalaýyk taýýarlamagyň wajypdygyny nygtap, jogapkärli meýdan işleriniň geçirilýän wagty tehnikalaryň ygtybarly işledilmelidigi barada birnäçe görkezmeleri berendigini aýtdy.

24 Fewral 2021

Garaşsyzlyk

Hem içerki bazara, hem eksporta

Telekeçi Ruslan Abdullaýewe degişli ýyladyşhanada öndürilýän pomidor hasylynyň 80 ― 90 göterimi daşary ýurtlara eksport edilýär. Bu ýerde dekabrda ýyglyp başlanylan 100 tonna çemesi pomidoryň 70 tonna golaýy Russiýa Federasiýasyna we Gazagystana ugradyldy. Gabynyň daşynda «Türkmenistanda öndürildi» diýlen ýazgy ýerleşdirilen oba hojalyk önümleri dünýä bazaryndaky ornuny barha giňeldýär. Gazetimiziň geçen sanlarynda hem habar berşimiz ýaly, 2020-nji ýylda welaýatymyzyň hususyýetçileriniň 16-syna degişli ýyladyşhanalarda öndürilen pomidorlaryň ekportundan alnan girdeji Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň 3,5 million dollaryna ýakynlaşdy. Alnan girdejide Ruslan Abdullaýewiň ýyladyşhanasynyň hem uly paýy bar.

24 Fewral 2021

Ykdysadyýet

Hoşniýetli goňşuçylygyň täze öwüşginleri

Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylynyň ilkinji günlerinde Akina — Andhoý beketleriniň arasyndaky demir ýol böleginiň, Kerki — Şibirgan ugry boýunça elektrik geçirijisiniň hem-de Ymamnazar — Akina we Serhetabat — Turgundy halkara optiki-süýümli aragatnaşyk we üstaşyr akymlarynyň gurluşygy tamamlanyp, olar ulanylmaga berildi. Bu gün ýurdumyzyň ösüşiň senagat-innowasion ýoluna ykjam düşendigini bütin dünýä görýär. Gurlan ýa-da durky täzelenilen, ýokary öndürijilikli innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylan döwrebap önümçilikler sanly ykdysadyýete tarap ugur alan milli ykdysadyýetimiziň kuwwatynyň artmagyna uly goşant goşýar. Geçen ýyllarda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen dünýä bazarlarynda bäsleşige ukyply önümleriň öndürilmegini üpjün etmäge gönükdirilen hojalyk mehanizmi kemala getirildi. Biziň döwletimiz agrar ýurt bolanlygyndan ösen senagatly döwlete öwrüldi. Ýurdumyzda köp pudakly ykdysadyýet döredildi. Döwrebap senagat düzümleriniň kemala getirilmegi, zerur bolan önümleriň özümizde öndürilip başlanmagy dünýäde ýüze çykan käbir kynçylyklaryň milli ykdysadyýetimize ýetirýän täsirini gowşadýar. Bu bolsa diňe bir ýurdumyzyň içerki ösüşlerini üpjün etmän, eýsem, sebitde hem dünýä ähmiýetli taslamalary üstünlikli amala aşyrmak üçin amatly şertleri döredýär.

24 Fewral 2021

Garaşsyzlyk

Sag­dyn dur­mu­şa ýö­rel­ge

Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­lyk to­ýu­nyň bel­le­nil­jek ýy­lyn­da we­lot­rek bo­ýun­ça dün­ýä çem­pio­na­ty­nyň paý­tag­ty­myz­da­ky Olim­pi­ýa şä­her­çe­sin­de ge­çiril­megi Türk­me­nis­tan­da spor­tuň bu gör­nü­şi­ni ös­dür­mek bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­re ber­len ýo­ka­ry ba­ha­dyr. Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň baş­lan­gy­jy bi­len Bir­le­şen Mil­let­ler Gu­ra­ma­sy­nyň Baş As­samb­le­ýa­sy­nyň her ýy­lyň 3-nji iýu­ny­ny «Bü­tin­dün­ýä we­lo­si­ped gü­ni» di­ýip yg­lan et­me­gi bol­sa eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa we spor­tuň Olim­pi­ýa oýun­la­ry­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zi­len gör­nü­şi­ni ös­dür­mek, se­bit­de hem-de dün­ýä­de pa­ra­hat­çy­ly­gy ber­kit­mek, şeý­le hem türk­men spor­tu­nyň ab­ra­ýy­ny be­len­de gal­dyr­mak ug­run­da al­nyp ba­ryl­ýan iş­le­riň dün­ýä de­re­je­sin­de gol­daw tap­ýan­dy­gy­nyň yk­rar­na­ma­sy­dyr. Yn­san sag­ly­gy hem-de eko­lo­gi­ýa aras­sa­ly­gy üçin peý­da­ly bo­lan we­lo­si­ped sür­mek­lik ýur­du­my­zyň ra­ýat­la­ry­nyň ara­syn­da giň­den dur­mu­şa or­naşdyryl­ýar. Biz hem beý­le­ki jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry­nyň we­kil­le­ri bi­len bi­le­lik­de mek­dep okuw­çy­la­ry­nyň, iş­çi-gul­luk­çy­la­ryň, oba zäh­met­keş­le­ri­niň ara­syn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ka­ra­ry bi­len ka­bul edi­len «Türk­me­nis­tan­da 2021―2025-nji ýyl­lar­da be­den­ter­bi­ýä­ni we spor­ty gol­da­ma­gyň hem-de ös­dür­me­giň Mak­sat­na

24 Fewral 2021

Garaşsyzlyk

Çörek mukaddesligi

Saçakdaky çöregi almak üçin birden iki adam elini uzatsa, öýüňe myhman gelýändiginiň alamaty saýylýar. Çörek owuntygyny ýere gaçyrsaň günä. Çöregi hormatlap, maňlaýyňa sylmak halkymyzyň adatyna öwrülipdir.... Asyrlaryň dowamynda emele gelen şuňa meňzeş ynançlaryň ýüzlerçesi milletimiziň ýaşaýyş-durmuş tejribesiniň örän baýdygyny, şonuň bilen birlikde bu düşünjeleriň nesil terbiýesinde uly ähmiýete eýe bolýandygyny görkezýär. Ýakynda çörek mukaddesligine bagyşlap geçiren söhbetdeşligimizde bu barada gyzykly gürrüňler edildi. Söhbetdeşligiň täsiri bilen şu setirleri ýazmaga girişdim. Maşgala we çaga terbiýesinde çörek mukaddesligi bilen baglanyşykly ata-babalarymyzdan gaýdýan özboluşly, üýtgeşik bir ýörelgämiz dowam edýär. Bu ýörelge ruhuňa täsir edýän parasatly pikirleri gursaklarda eşrepi deýin saklap, nesilden-nesle geçirip gelýär. Parasatly sözlerde çöregiň mukaddesligi durmuş bilen şeýle bir çuňňur baglanyşdyrylypdyr welin, haýran galaýmaly, ol kalbyňa berk köküni urýar. Öýüňe gelen myhmana hem ilkinji hödür çörekden başlanýar. «Ýolda ýoldaşyň bolsun!» diýip, eneler perzentlerini ýola salanlarynda hem ýany bilen çörek berip goýberýärler. Hormatly Prezidentimiziň eserlerinde hem çörek mukaddesliginiň has ýokary tutulýan pursatlary köp duş gelýär.

24 Fewral 2021

Miras

Parahatçylygyň we asudalygyň ýurdy

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly içeri we daşary syýasatlary Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyny düýpli özgertdi. Ähli ugurlarda gazanylýan üstünlikler ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanmagyny, ildeşlerimiziň asuda durmuşyň hözirini görüp ýaşamaklaryny üpjün etdi. Daşary syýasatyň esasy ugruna öwrülen Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesiniň dünýäde hemmetaraplaýyn durnukly ösüşi, howpsuzlygy, asudalygy üpjün etmekdäki ähmiýeti has-da artdy. Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan özüniň bu hukuk derejesine daýanyp, goňşy we daşary döwletler bilen dünýäde parahatçylygyň, ählumumy howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň hatyrasyna dostlukly, birek-birege ynanyşmak, deňhukukly hyzmatdaşlyk ýaly umumy ykrar edilen halkara ýörelgelerine we kadalaryna esaslanýan gatnaşyklary ýola goýmagyň baý tejribesini toplady. «Parahatçylyk we ynanyşmak adamzadyň baş gymmatlygydyr, baýlygydyr» diýip, öz halkynyň abadan, asuda durmuşda ýaşamagy ugrunda taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyz ösüş arkaly parahatçylyk taglymatyny öňe sürýär we onuň durmuşa geçirilmegi ugrunda anyk işleri amala aşyrýar. Bu bolsa döwletimiziň halkara abraýyny gün-günden ýokary galdyrýar. Dünýä döwletleriniň 149-sy bilen diplomatik gatnaşyklary alyp barýan Türkmenistan Halkara konwensiýalaryň we şertnamalaryň 150-sine gatnaşyjy bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasy, Yslam

24 Fewral 2021

Bitaraplyk

Jemgyýetçilik guramalarynda

Möhüm wezipelerden ugur alyp Türkmenistanyň Gyzyl Ýarymaý milli jemgyýetiniň welaýat bölüminde hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň öňünde goýan wezipeleriniň we tabşyryklarynyň ýerlerde ýerine ýetirilişine bagyşlanyp maslahat geçirildi. Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň welaýat birleşmesiniň guramagynda geçirilen bu maslahata birleşmäniň işjeň agzalary, pudagara utgaşdyryjylary, tehniki-howpsuzlyk bölüminiň işgärleri we Geňeşleriň wekilleri gatnaşdylar.

24 Fewral 2021

Jemgyýet

Nesil saglygynyň goragynda

Häzirki wagtda enäniň we çaganyň saglygyny goramaga milletiň saglygynyň girewi hökmünde döwlet derejesinde üns berilýär. Döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen hassahanalaryň gurulmagyny, ynsan saglygynyň goragynda gaýym durýan hünärmenleriň ýetişdirilmegini, olaryň hünär ussatlygynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny, eneleriň we çagalaryň sagdyn ýaşamaklary, dogry iýmitlenmekleri üçin ähli şertleriň döredilmegini muňa mysal hökmünde görkezip bileris. Şu günler welaýat Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezinde lukmanlar üçin amaly okuwlar geçirilýär. Türkmenistanda enelere we çagalara berilýän lukmançylyk kömeginiň hiliniň has-da ýokarlanmagyny üpjün etmek maksady bilen geçirilýän bu okuwlara merkeziň akuşer-ginekolog, anesteziolog we reanimatolog, neonatolog lukmanlary gatnaşýarlar.

24 Fewral 2021

Jemgyýet

Göwünlere ganat beren başlangyç

Hormatly Prezidentimiziň ýakynda geçiren iş maslahatlarynyň birinde ýaşlara isleglerine görä goşmaça ugurlar boýunça bilim almaga şertleri döretmek üçin welaýatlarda, etrap-şäherlerde mekdepden daşary tölegli okuwlary guramak, olara degişli ygtyýarnamalaryň berilmegini ýola goýmak barada beren tabşyryklary bilim işgärlerinde uly şatlyk döretdi. Iş tejribämizden bilşimiz ýaly, käbir çagalarda eýýäm mekdepde okaýan döwründe güýçli ukyplar ýüze çykyp başlaýar. Şol ukyplar ata-eneler, mugallymlar tarapyndan goldanylyp, ýardam berilse, olaryň öz ugry boýunça ussat hünärmenler bolmak mümkinçiligi ýokarlanar.

24 Fewral 2021

Bilim

Watany wasp edýän aýdymlar

Welaýat çagalar sungat mekdebindäki hor topary geçen asyryň 60-njy ýyllaryndan bäri hereket edip gelýär. Mekdepde sungatyň dürli ugurlary boýunça bilim alýan çagalaryň ählisi diýen ýaly bu topara agza boldular. Mekdebimizdäki hor topary şu günler hem şanly baýramçylyklarymyza täze aýdym-sazlar bilen sowgatly barýar. Meniň bu topardaky iş tejribäm mukaddes Garaşsyzlygymyz bilen ýaşytdaş. Şu ýylyň 1-nji awgustynda zähmet ýoluma başlanyma 30 ýyl bolýar. Geçen ýyllaryň içinde ýolbaşçylyk eden çagalar hor toparlarymyz bilen türkmen kompozitorlarynyň we dünýä aýdym-saz hazynasynyň eserleriniň köpsanlysyny öwrenip, toýdur baýramlarymyzda ýerine ýetirdik.

24 Fewral 2021

Medeniýet

Halkymyzyň müdimi gymmatlyklary

Pederlerimizden miras galan milli baýlyklarymyz halkymyzyň geçmişinden, şan-şöhratyndan habar berýär. Olar türkmen taryhynyň çeper beýany bolmak bilen, indi ençeme asyrlardan bäri halkymyzyň milli buýsanjy hökmünde şöhlelenýär. Milli medeniýetimiziň maddy we ruhy baýlyklarynyň biziň günlerimize gelip ýetmeginde sungat ussatlarynyň hyzmaty diýseň uludyr. Olar elmydama milli gymmatlyklarymyzy baýlaşdyrmagyň, üstüni ýetirmegiň we nesillere miras galdyrmagyň aladasyny edipdirler. Bu nusga alarlyk göreldäni häzirki wagtda üstünlikli dowam etdirmek bolsa biziň paýymyza düşýär. Millilige ýugrulan maddy-ruhy gymmatlyklarymyzy öwrenmek, dünýä ýaýmak, olara halkara ylmy jemgyýetçiliginiň ünsüni çekmek, ýaşlary millilik ruhunda terbiýelemek biziň esasy işlerimiziň biridir. Welaýatymyzyň çäginde ýerleşýän Astanababa, Alamberdar ýadygärlikleri, Daýahatyn kerwensaraýy, Idris baba medresesi, Amul, Osty, Ödeý galalary gündogar sebitiň milli medeniýetiň ösen ojaklary bolandygyny görkezýär. Olaryň gurluş, binagärlik aýratynlyklary bolsa hemmeleriň ünsüni özüne çekýär.

24 Fewral 2021

Miras

Size saglyk ýaran bolsun!

Öýden daşary çykanyňyzda, agyz-burun örtügini dakynyň! Elleriňizi ýygy-ýygydan akar suwuň aşagynda sabynlap ýuwuň!

24 Fewral 2021

Saglyk

Helise

Jeýhunyň boýlary — rowaýatlara baý mekan. Bu jelegaýlara ýoly düşen myhmanlar gören-eşidenlerini ýatdan çykarman, taryp edýärler. Ýakynda Daşoguz welaýatyndan okyjylarymyzyň biri Lebapda helise atly nahary dadandygyny aýdyp, «Çeşmeler» sahypamyzda şu barada söhbet etmegimizi haýyş etdi. Okyjymyzyň haýyşyny göz öňünde tutup, helise bilen baglanyşykly maglumatlary size ýetirmegi makul bildik. Irki zamanlarda Amyderýanyň çep kenaryndan sag kenara barýan ýolagçylaryň gaýygy heläkçilige uçraýar. Ýüzüp, kenara çykanlary ýerli ýaşaýjylar öýlerine myhman alýarlar we üýşüp, helise (halk arasynda helese diýlip hem atlandyrylýar) tagamyny taýýarlaýarlar. Bu tagamyň ady aslynda «birleşmek, ýardamlaşmak» diýen manyny aňladypdyr. Şondan soň adamlar helise bişirip, doga-dileg etseler, bela-beterleriň sowlup geçjekdigine tüýs ýürekden ynanypdyrlar. Şonuň üçinem bu däp nesilden-nesle geçip, biziň günlerimize çenli dowam edip gelýär.

24 Fewral 2021

Miras

Dün­ýä kar­ta­sy­ny çy­zan alym

Tür­ki dil­le­riň söz baý­ly­gy ha­kyn­da söh­bet edi­len­de, Mah­myt Kaş­gar­ly­nyň ady il­kin­ji bo­lup ýat­la­nyl­ýar. Alym «Tür­ki dil­le­riň di­wa­ny» ese­ri­ni 1077-nji ýyl­da ýa­zyp gu­tar­ýar. Söz­lük­dä­ki söz­le­riň kä­biri hä­zir­ki wagt­da hem hal­ky­myz ta­ra­pyn­dan giň­den ula­nyl­ýar. XI asyr­da Mah­myt Kaş­gar­ly­nyň söz­lü­gin­de ýa­zyp gör­ke­zen köpsan­ly oguz-türk­men na­kyl­la­ry, ata­lar söz­le­ri we goş­gu­la­ry türk­men halk dö­re­di­ji­li­gi­niň iň ga­dy­my nus­ga­la­ry­dyr. Aly­myň bu ese­ri­niň ýe­ne bir gym­mat­ly ta­ra­py bol­sa, gol­ýaz­ma­nyň 22-23-nji sa­hy­pa­la­ryn­da şekillendirilen dün­ýä kar­ta­sy­dyr. Mah­myt Kaş­gar­ly tür­ki halk­la­ryň ni­re­de ýa­şa­ýan­dyk­la­ry­ny gör­kez­mek mak­sa­dy bi­len bu kar­ta­ny taý­ýar­lap­dyr. Kar­ta­nyň mer­ke­zin­de Ba­la­sa­gun şä­he­ri ýer­leş­di­ri­lip­dir. Hä­zir­ki wagt­da­ky Gyr­gy­zys­tan Res­pub­li­ka­sy­nyň çäk­le­rin­de ýer­leş­ýän bu ta­ry­hy şä­her irki dö­wür­ler­de Ga­ra­han­ly türk­men döw­le­ti­niň mer­ke­zi bo­lup­dyr. Mah­myt Kaş­gar­ly­nyň dün­ýä kar­ta­sy to­ga­lak gör­nü­şin­de çy­zy­lyp­dyr. Mä­lim bol­şy ýa­ly, bu alym bi­len dö­wür­deş Abu Reý­han Bi­ru­ny 22 ýa­şyn­da Ýer şa­ry­nyň şe­ki­li­ni ýa­sap­dyr. Şeý­le-de ola­ryň dö­wür­de­şi Omar Haý­ýa­myň:

24 Fewral 2021

Miras

Men-menlik etseň...

Tymsal Goýun janawar çybyn-çirkeýden goranyp zordan mydar edip duran eken. Şol wagt geçi gudurap, bir ýerde durmaga karar tapmandyr. Ol tümmek kesegiň üstüne çykypdyr-da, gum sowrup başlapdyr.

24 Fewral 2021

Miras

Çemçeleriň taryhy

Ilkinji çemçeler biziň eýýamymyzdan üç müň ýyl öň toýun palçykdan ýasalyp, ulanylmaga başlanypdyr. Ata-babalarymyz haýwanlaryň süňklerinden, goçuň we geçiniň şahyndan hem çemçeleri ýasapdyrlar. Soňabaka peýda bolan kümüş çemçeleriň sapy gysga bolupdyr. Gadymy ýazuw çeşmelerine ser salanymyzda, dürli görnüşli çemçeleriň ulanylandygyna şaýat bolýarys. Edebi çeşmelerimizde çemçe sözüniň «kaşyk», «köfçe», «çömçe» görnüşlerine duş gelmek bolýar. «Kaşyk» — «çemçe» sözüniň gadymy görnüşi. Häzirki wagtda hem käbir şiwelerde çemçä «kaşyk» diýilýär. Gadymy türkmen dilinde «kaşyk» sözi «şah» diýmegi aňladypdyr. Alymlar şundan çen tutup, çemçäniň öň haýwan şahyndan ýasalandygyny, şondan hem «kaşyk» sözüniň gelip çykandygyny aýdýarlar.

24 Fewral 2021

Miras

Pir-ussatlar goldaw berer her işde

Keremli türkmen topragynyň taryhyň dürli döwürlerinde ösen medeniýetleriň ojagyna öwrülmegi, bu toprakda ekerançylygyň we maldarçylygyň, senetçiligiň dürli görnüşiniň, ylym-bilimiň, medeniýetiň we sungatyň ösmegi halkymyzyň ruhy dünýäsiniň näderejede gözeldigini, zehin akabasynyň hem çuňdugyny açyp görkezýär. Halkymyzyň arasynda her bir kesbiň başyny tutup, kämil derejä ýetiren pir-ussatlaryň zehin-başarnygy bilen bagly milli ýol-ýörelgeler, asylly däp-dessurlar asyrlardan-asyrlara aşyp, nesillerden-nesillere geçip gelýär. Biz olaryň birnäçesi barada söz açmagy makul bildik. Türkmen halkynda dal bedewleriň piri Düldül ata hasaplanylypdyr. Bu pygamberiň ady hem-de Hezreti Alynyň Düldül atynyň ady bilen baglanyşykly. Gadymy ýörelgelere uýan halkymyz dal bedewleri seýislemeklige girişenlerinde, Düldül atadan medet isläpdirler. Şonda işleriniň şowly boljakdygyna ynanypdyrlar. At çapyşyklarda, ýaryşlarda hem Düldül atanyň ady bilen tutan tutumlary şowly bolupdyr.* * *Ähli öý haýwanlarynyň hem piri bolupdyr. Göwender baba geçiniň piri hasaplanylýar. Biziň ülkämizde gadymy döwürlerden bäri maldarçylygyň has ösendigi üçin geçmişde süri-süri mally çopanlar, baýlar bolupdyr. Şunuň bilen bagly halk arasynda «Düýeli baý — dünýäli baý», «Sygyrly baý — saldamly baý», «Goýunly baý — goýy baý», «Geçili baý — kiçi baý» diýen nakyllar hem döräpdir.* * *Zeňňi baba — sygryň piri.

24 Fewral 2021

Miras

Meşhur tebibiň mirasy

Mary welaýatynda gazuw-agtaryş işlerini geçiren alymlar hum küýzelerine hem-de mallaryň ýülmenen pilçeleriniň ýüzüne gara syýa bilen ýazylan tapyndylary ýüze çykarypdyrlar. Şol ýazgylar pehlewi harplar bilen ýazylypdyr. Bu dilden ezberlik bilen baş çykaran meşhur tebip Barzueniň VI asyrda Maryda ýaşap geçendigi barada ylmy çeşmelerde maglumatlar saklanyp galypdyr. Ol adalatly hökümdar Anuşirwanyň köşk tebibi bolup işläpdir. Barzue barada köp ertekiler we rowaýatlar dilden-dile geçip, biziň günlerimize gelip ýetipdir.

24 Fewral 2021

Miras

Ýanama bagşynyň ýardamçysy

Türkmen nusgawy edebiýatynyň eserlerinde, şadessanlarda, sazşynaslaryň, folklorçylaryň ylmy işlerinde we köpsanly syýahatçylaryň ýol ýazgylarynda ata-babalarymyzyň ulanan saz gurallary barada gymmatly maglumatlar bar. Bu saz gurallary uzak taryhy döwrüň içinde dürli görnüşlere we atlara eýe bolupdyrlar. Olardan gyjak saz guraly biziň durmuşymyza has berk ornaşypdyr. Türkmenlerde 3 kirişli gyjak, takmynan XVIII asyryň ikinji ýarymynda ýüze çykypdyr. Tut agajyndan ýasalan gyjagyň sesi owadan we owazly bolýar. Gyjagyň kädisiniň ýüzüne keýigiň ýa-da balygyň hamyny çekipdirler.

24 Fewral 2021

Miras