"Mugallymlar gazeti" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-53, 39-96-41, 39-96-40
Email: mugallymlar-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Dünýä edebiýatynyň ägirdine belent sarpa

Şanly ýylymyzda nusgawy şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň baý edebi mirasyny öwrenmäge bagyşlanyp geçirilýän çäreler, şatlykly wakalar biri-birine utgaşýar. Şeýle toýly günlerde Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar instituty tarapyndan taýýarlanylan «Magtymguly» atly kitabyň çapdan çykmagy beýik akyldara goýulýan belent sarpanyň aýdyň nyşanydyr. Kitapda akyldaryň halkymyzyň edep-terbiýe, ylym-bilim, çaga terbiýesi, ula hormat, kiçä sarpa goýmak, gahrymançylyk, watançylyk, döwletlilik garaýyşlaryny wasp edýän şygyrlary ýerleşdirilipdir. Olar ýaşlary milli ruhda terbiýelemekde aýratyn gymmata eýedir. Biz hem «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda beýik şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli geçirilýän çärelere işjeň gatnaşýarys. Ýaş nesli beýik söz ussadynyň nusgalyk döredijiligine çäksiz buýsanç we hormat goýmak ruhunda terbiýelemek maksady bilen, ilat arasynda maslahatlary, duşuşyklary ýygy-ýygydan guraýarys. Çärelerde edilýän çykyşlarda beýik söz ussadynyň baý we köpugurly döredijiligini öwrenmekde dünýä jemgyýetçiligi bilen bilelikde alnyp barylýan işleriň ähmiýeti aýratyn nygtalýar.

Arassa agyz suwy bilen üpjünçilik — abadan ýaşaýşyň möhüm şerti

Düýn Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň gatnaşmagynda paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynda kuwwaty bir gije-gündizde 150 müň kub metr bolan täze «Bagtyýarlyk» agyz suwuny arassalaýjy desgasynyň açylyş dabarasy boldy. Bu döwrebap desganyň taslamasynyň durmuşa geçirilmegi diňe etrap üçin däl, eýsem, tutuş Aşgabat şäheri üçin hem uly ähmiýete eýedir. Açylyş dabarasyna gatnaşanlaryň käbiriniň täze desga baradaky pikirlerini okyjylara ýetirýäris.

Täzelikler

Halkyň çörek we çörek önümlerine bolan islegini kanagatlandyrmakda «Lebapgallaönümleri» önümçilik birleşiginiň Türkmenabat şäherindäki 2-nji çörek kärhanasynda netijeli işler durmuşa geçirilýär. Kärhanada şu ýylyň ýanwar-aprel aýlarynda çörek we çörek önümleriniň 5 müň 704 tonnasy, pul hasabynda bolsa 11 million 449 müň 100 manatlygy öndürilip, ilata ýetirildi. Şeýle-de bu döwürde kärhanada unaş önümleriniň hem 196 tonnasy öndürilip, 229 müň 300 manatlyk iş edildi. Netijede geçen dört aýda jemi öndürilen önümleriň pul hasabyndaky möçberi 11 million 678 müň 420 manatlyga deň boldy. Bu bolsa meýilnamada bellenilenden ep-esli artykdyr. Kärhanada taýýarlanylýan çörek we çörek önümleri, unaş önümleri bilen bir hatarda süýji-köke önümlerine-de islegler barha artýar.

Ynanyşmagyň we hyzmatdaşlygyň güýji bilen

«Ynanyşmak we hyzmatdaşlyk». Bu jümle ýakynda Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynda geçirilen «Russiýa — Yslam dünýäsi: KazanForum 2024» XV halkara ykdysady forumynyň esasy şygary boldy. Bu foruma ynanyşmagyň we netijeli hyzmatdaşlygyň merkezi bolan Türkmenistandan Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň gatnaşmagy bolsa onuň halkara derejesindäki ähmiýetini has-da artdyrdy. Milli Liderimiziň dostlukly döwlete iş sapary türkmen-rus we türkmen-tatar hyzmatdaşlygynyň nobatdaky sahypasyna öwrüldi. Iş saparynyň birinji gününde Milli Liderimiziň Tatarystan Respublikasynyň Baştutany Rustam Minnihanow bilen geçiren gepleşikleri iňňän netijeli boldy. Gepleşikleriň dowamynda nebitgaz, gämi gurluşygy, himiýa senagaty pudaklarynda, awiasiýa tehnikasyny, ýük awtoulaglaryny ibermek babatda üstünlikli alnyp barylýan bilelikdäki işlere üns çekildi. Ynsanperwer ulgamda, şol sanda bilim, medeniýet, sungat boýunça hyzmatdaşlyk türkmen-tatar gatnaşyklarynyň möhüm ugry bolup durýar. Gahryman Arkadagymyzyň duşuşykda nygtaýşy ýaly, Türkmenistan Russiýa Federasiýasy bilen strategik hyzmatdaşlygyň çäklerinde Tatarystan bilen köpugurly gatnaşyklary hemmetaraplaýyn pugtalandyrmagy we giňeltmegi ugur edinýär.

Ruhy dünýämiziň şamçyragy

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň beýik başlangyçlary bilen okgunly ösüşlere beslenýän Berkarar Diýarymyzda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň hem-de Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň gününiň öňüsyrasynda mermer paýtagtymyzyň günortasynda, Köpetdagyň gerşinde Magtymguly Pyragynyň ýadygärliginiň we «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumynyň açylyp, ulanylmaga berilmegine bagyşlanan dabaralaryň çawy dünýä doldy. Şol toý günlerinde akyldar şahyrymyzyň täze goşgular ýygyndysynyň neşir edilmegi-de şatlygymyza şatlyk goşdy. Bu dabaralara gatnaşyp, taryhy wakalaryň jümmüşinde bolmak ýüregiňde şygryýete şine bolýan beýik duýgular bilen birlikde akyldar şahyryň döredijiligini äleme nagyş eden Gahryman Arkadagymyza, hormatly Prezidentimize çäksiz buýsanjy hem kalbyňa bagyşlaýar. Hut Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyjy, yzygiderli aladalary bilen bina bolan, dünýä halklarynyň naýbaşy ýazyjy-şahyrlarynyň başyny jemlän Magtymguly Pyragynyň ýadygärliginiň we medeni-seýilgäh toplumynyň açylyş dabarasyna hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagy hem-de bu ýerde taryhy söz sözlemegi umumadamzat medeniýetiniň aýrylmaz bölegine öwrülen edebi mirasymyza, taryhymyza şan beren beýik şahsyýetlerimize, ruhy dünýämiziň ganaty bolan döredijilige döwletimiz tarapyndan goýulýan belent sarpanyň ýüze çykmasy boldy.

Ak ýollar ak paýtagtda birleşýär

Diňe bir ýurdumyzyň ýollary däl, eýsem, halkara gatnaşyklarynda hem möhüm çözgütlere uzaýan ýollar türkmen paýtagtynda birleşýär. Dünýäniň iň möhüm ylalaşdyryjy we parahatçylygy dörediji merkezleriniň biri bolan ak şäherimiz bu goşa güýjüni gözelligine hem siňdirýär. Bu bolsa XIX asyryň segseninji ýyllarynda düýbi tutulan merjen paýtagtymyzyň barha juwanlaşmagyna şert döredýär. Aýdymlarda aýdylyşy ýaly, juwan şäher Aşgabat Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen gaýtadan dünýä indi. Ol bu gün dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine öwrülýär. Bu günki gün Ýer ýüzüniň Nýu-Ýork, Pariž, Dubaý, London, Şanhaý, Er-Riýad, Sankt-Peterburg ýaly has iri we gözel şäherlerinden iş sapary ýa gezelenç maksady bilen paýtagtymyza sary ýola düşen her bir adamyň: «Men Aşgabada barýaryn» diýen sözleri buýsanç bilen aýdýandygyny eşidýäris. Hawa, biziň paýtagtymyz daşary ýurtlularyň ählisiniň gelip görmek isleýän gözelligine, täsinligine öwrülýär.

Aşgabat

Aşyklaryň şäheri, dag goýnunyň düri sen,Gül Zeminiň zynaty, dünýäň tylla-zeri sen,Dost-doganlyk halklaryň toý toýlaýan ýeri sen,Göýä, asmandan inen, sahypjemal peri sen,Arkadagyň yhlasy, ak bagtymyz Aşgabat,Aziýanyň merjeni paýtagtymyz Aşgabat. Göwün deý giň ýollaryň çar tarapa uzaýar,Gyzyl-elwan gülleriň giň gujagyň bezeýär,Depäňden tylla Güneş ýyly nurun gezeýär,Bir keşbiňi synlanlar ýene gelmä dyzaýar.Egsilmejek arzuwlar ak bagtymyz Aşgabat,Aziýanyň merjeni paýtagtymyz Aşgabat.

Göllerinde Gün dogýar

Milletimiziň dünýä mirasynyň sanawyna goşulan gymmatlyklarynyň hersinde kämilligiň çür başyna çykandygyna şaýatlyk edýän sypatlar aýyl-saýyl görünýär. Türkmen gelin-gyzlarynyň göz we göwün nuruny siňdirip döreden nepis halylary-da dünýähalar gymmatlyk derejesine çykyp bilipdir. Göllerinde Gün dogýan halylar hem döräli bäri dünýäni haýran galdyryp gelýär. Halaç çeper halyçylyk kärhanasynyň halyçylary hem göllerine şeýle yhlas-zehin siňdirip işleýärler. Haly dokamak her bir oba gyzynyň ilkinji hünäri bolýar diýsegem ýalňyş bolmasa gerek. Onda-da Halaç etrabynda, çeper halyçylyk kärhanasynyň ýetmiş-segsen ýyldan bäri şöhraty dünýä dolan sungaty ýene-de baýlaşdyryp, onuň mertebesini ýokary galdyryp gelýän ýerinde, haly dokamak esasy hünärleriň daşyndan hem hökman öwreniläýmeli, ýörediläýmeli hünär saýylýar. Islendik gyz maşgala ejesinden öwrener, doganyndan öwrener, halyçy obadaşynyňka gatnap öwrener welin, haly dokamak ýaly inçe sungaty hökman ele alar. Hernäçe inçe, çylşyrymly bolsa bolubersin, hökman öwrener. Olaryň hemmesi halyçy bolup işläbem ýörenok. Ýöne «Menem halyçy!» diýip buýsanç bilen aýdyp bilýärler.

Daragymy kakanymda bat bilen

Aknabat BASAROWA, Türkmenistanyň at gazanan halyçysy, kärhananyň ilkinji zenanlar guramasynyň işjeň agzasy:

Ajaýyp sungatyň waspy

Mähri BERDIÝEWA, Halaç çeper halyçylyk kärhanasynyň kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy:

Gözelligiň nusgasy ak mermerli Aşgabat

25-nji maý — Aşgabat şäheriniň güni Ata Watanymyzyň paýtagty ak mermere beslenen belent binalary, gür baglyga bürenen seýilgähleri, suw çüwdürimleri bilen dünýä nur saçýar. Bu barada Gahryman Arkadagymyz «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabynda: «Aşgabat bu günki gün gözel baglara beslenen täsin seýilgähleriň, ajaýyp gülleriň şäheri hökmünde uly meşhurlyga eýedir» diýip belleýär. Aýna ýaly tämiz, giň köçeler, hoşboý ysly güller, kaşaň ymaratlar, ýadygärlikler, suw çüwdürimleri paýtagtymyza gelýän myhmanlarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrýar. Aziýanyň merjeni bolan paýtagtymyzda halkara duşuşyklaryň, köpugurly sergi-ýarmarkalaryň, ylmy-amaly maslahatlaryň, döredijilik festiwallarynyň geçirilmegi kalbymyzda buýsanç duýgularyny döredýär.

Görki görenleri goýýar haýrana

25-nji maý — Aşgabat şäheriniň güni Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde paýtagtymyz Aşgabadyň keşbi günbe-günden özgerýär, gözelligi barha artýar. Parahatçylygyň, dost-doganlygyň merkezi hökmünde tanalýan Aşgabat Aziýanyň merjen şäherine öwrüldi. Garaşsyzlyk ýyllarynda ak mermerli paýtagtymyzyň görenleri haýrana goýýan ençeme binalarynyň we desgalarynyň binagärligiň naýbaşy eserleri hökmünde Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilmegi, dünýäniň täsinlikleriniň hatarynda mynasyp orun almagy bizi aýratyn buýsandyrýar.

Bagtyýar şu günüň we beýik geljegiň kepili

«Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzyň Konstitusiýasy we Döwlet baýdagy eziz Watanymyzyň şöhratly geçmişiniň subutnamasydyr, häzirki bagtyýar gününiň hem-de beýik geljeginiň kepilidir, milli döwletlilik ýörelgelerimiziň synmazlygyny, ebediligini ykrar edýän milli gymmatlygymyzdyr» diýip nygtaýan hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda eziz Diýarymyz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýar. Şol ösüşleriň gazanylmagynda Esasy Kanunymyz bolan Konstitusiýamyzyň berk hukuk binýady bolup durýandygyny, mukaddes ýaşyl Tugumyzyň bolsa al-asmanda pasyrdap durmak bilen, ýeňişlere, üstünliklere ruhlandyrýandygyny nygtamak aýratyn ýakymlydyr. Türkmen halkynyň täze taryhy eýýamda gazanýan uly üstünlikleri, ýetýän belent sepgitleri dünýäni haýrana goýýar. Gahryman Arkadagymyzyň parasatly başlangyçlarynyň, badalga beren ägirt uly tutumlarynyň Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň netijesinde eziz Watanymyzyň Ýer ýüzündäki at-abraýy has-da belende göterilýär, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi barha ýokarlanýar. Bu ajaýyplyklaryň gözbaşynda durýan Türkmenistanyň Konstitusiýasy döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň gurluşynyň esasy ugurlaryny, ýurdumyzyň syýasy-ykdysady we hukuk ýörelgelerini kesgitläp, ol bagtyýarlygymyzyň binýadydyr. Esasy Kanunymyzyň 4-nji maddasynda bellenilişi ýaly,

Ýöne bir uly däl, juda uly sen...

Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna Gahryman Arkadagymyzyň «Ynsan kalbynyň öçmejek nury» atly ajaýyp kitabyndaky: «Türkmen halkynyň akyldar şahyry Magtymguly Pyragy indi üç ýüz ýyla golaý wagt bäri öz ady bilen hem-de gaýtalanmaýan çeper döredijiligi bilen türkmeni şöhratlandyryp gelýär» diýen jaýdar jümlesiniň many-mazmun çuňlugyna Köpetdagyň eteginde bina edilen Magtymguly Pyragynyň ýadygärliginiň hem-de «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumynyň açylyş dabarasynda ýene bir ýola göz ýetirdik. Çünki akyldar şahyryň dürdäne şygyrlary üç asyr geçse-de, umumadamzat kalbynyň şuglasy, türkmeniň sözlär tili, ýüzüniň nurly tuwagy bolup, giň jahana ýalkym saçýar.

Ruhy sütünimiziň almaz täji

Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy gymmatly edebi mirasy bilen dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna uly goşant goşan beýik şahsyýetdir. Ol türkmen halkynyň ruhy sütüniniň almaz täjine deňelmek bilen, dana söz ussadynyň: «Her sözüm bir dürdür gadryn bilene» diýip nygtaýşy ýaly, şahyryň her bir sözi, her bir setiri çäksiz umman deýin giden bir manyny, akyl-paýhasy, ynsanperwer garaýyşlary özünde jemleýär. Gymmatly pikirleri bize miras galdyran Magtymguly Pyragynyň dünýäde sarpalanmagy onuň halkara derejede ykrar edilen şahsyýetdigini açyk-aýdyň görkezýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň: «Magtymguly Pyragynyň şygryýet dünýäsine diňe bir türkmen halky däl, eýsem, Ýer ýüzüniň beýleki milletleri hem uly hormat goýýar» diýip belläp geçmegi hem munuň subutnamasydyr. Şonuň bilen birlikde, dünýäniň alymlary, edebiýatçylary, jemgyýetçilik işgärleri dana Pyragynyň edebi mirasyna ýokary baha berýärler. Ajaýyp şygyrlary dünýä beren beýik söz ussadynyň eserleri türkmen halkynyň asyrlaryň dowamynda kämilleşen ynsanperwer ýörelgelerini, gymmatlyklaryny Ýer ýüzüne ýaýmakda hem aýratyn ähmiýete eýedir. Dünýä halklary Magtymguly Pyragynyň dürli dillere terjime edilen şygyrlary arkaly halkymyzyň müňýyllyklaryň jümmüşinden gözbaş alyp gaýdýan ruhy dünýägaraýşy, medeniýeti, şöhratly taryhy, edim-gylymlary bilen tanyş bolýarlar. Hut şonuň üçinem dana şahyryň türkmeniň ýürek owazy

Kalba ylham, egsilmez güýç

Halkymyzyň edebi mirasyny öwrenmek boýunça Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan asylly işleri Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda has-da  rowaçlyklara beslenýär. Özüniň ajaýyp eserleri bilen dünýä edebiýatynda görnükli yz goýan nusgawy şahyrlarymyzyň döredijiligi giňden wagyz edilýär. Dürdäne eserleri döredip, türkmen şygryýetiniň taryhynda uly özgerişlikleriň başyny başlan Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň halkara derejede uly dabaralara beslenmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Akyldar özüniň kämil pikirlerini şahyrana beýan edip, ýürekleriň töründe orun alan beýik söz ussadydyr. Şonuň üçinem çeper söze aýratyn gadyr goýýan halkymyz Magtymgulynyň şygyrlaryny dilinde doga edinip, nesillerden-nesillere ýetirýär. Şahyryň çuň mazmuna ýugrulan ajaýyp goşgulary her bir adamyň, ylaýta-da, ýaş nesilleriň ruhy taýdan kämil, belent ahlakly, watansöýüji ynsanlar bolup ýetişmeklerinde uly ähmiýete eýedir.

Pyragy

Jeýhun bilen bahry-Hazar arasy,Diýaryň owadan, behişt parasy,Gül-gunçasy gara gözüň garasy,Göreý diýseň, tirsege gal, Pyragy!Diýaryňa seýrana gel, Pyragy! Atam, bu gün arzuwlaryň gülledi,Erkana, bagtyýar türkmen milleti,Garaşsyz, berkarar, beýik döwleti,Göreý diýseň, tirsege gal, Pyragy!Diýaryňa seýrana gel, Pyragy!

«Göwher daşyn ýüzük etseň mis bile»

Beýik söz ussady Magtymguly Pyragynyň eserlerinde ençeme gymmatbahaly daşlar agzalyp, olaryň, hususan-da, göwher daşyň gymmaty, zergärçilik sungaty, daşlaryň adam saglygyna peýdasy barada bellenip geçilýär. Akyldar şahyrymyzyň zergärçilik sungaty bilen meşgullanandygyna taryh şaýatlyk edýär. Rus etnografy Wladimir Zaletaýew: «Men magtymgulyşynaslaryň öňünde akyldar şahyryň zergärçilik sungatynda galdyran yzlaryny öwrenmek ýaly ýeňil bolmadyk, ýöne diýseň gyzykly işiň bardygy hakynda pikir edýärin. Düşünişime görä, onuň döreden şaý-sepleri-de nepisligi bilen tapawutlanýan bolmaly» diýip belläp geçýär. Dana Pyragy: Göwher daşyn ýüzük etseň mis bile,Gymmaty egsilmez, hormat ýagşydyr —

Ýaş zehinleriň joşguny

Watan «Watan» sözi — örän mukaddes kelam,Watan seniň ojagyňdan başlanýar.Sowuklarda mähri bilen ýyladan,Eneleriň gujagyndan başlanýar.

Jaň sesinde bagtyýarlyk ýaňy bar

Birigün ýurdumyzyň mekdeplerinde «Soňky jaň» dabaralary geçiriler Soňky jaň. Üýtgeşik jadysy bolan jaň sesi hiç kimi biparh goýanok. Sebäbi ak mekdeplerde okuw tamamlanyp, mugallymlar uçurym bolýan okuwçylaryny uly durmuşa ýola salýarlar. «Soňky jaňyň» dabarasy ak ýollaryň açaryny elinde saklap barýan anyk maksatly ýaşlara ajaýyp, ýatdan çykmajak pursatlary peşgeş berýär. Olar asmana uçurýan ak kepderileri mysaly, mekdep döwründe alan bilim-terbiýelerinden ganatlanyp, çagalyk ýyllarynyň arzuwlaryna tarap uly höwes bilen uçýarlar. Mähriban mugallymlarynyň beren bilimi, terbiýesi, mähri, söýgüsi, yhlasy, goldawy olara uly hemaýat berýär.