"Zenan kalby" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-10, 38-61-74, 38-62-05
Email: zenankalby@sanly.tm

Habarlar

Altyn we kümüş metaly: gyzykly maglumatlar

Altyn dünýäde meşhur metallaryň biri bolup, maddy baýlygyň we gymmatlygyň nusgasy hökmünde müňlerçe ýyl bäri hyzmat edip gelýär. Ol häzirki zaman dünýä ykdysadyýetiniň esasy hasaplanýar, sebäbi bu metal poslamaýar, hemişe gymmatyny saklaýar we önümçilikde giňden ulanylýar. * * *

Şekerpara

Gerekli önümler: 125 g saryýag, 2 sany ýumurtga, 0,5 bulgur mannyý sülesi, 2 bulgur un, 1 nahar çemçe şeker tozy, 1 gap gabartma tozy, 2 nahar çemçe kakao.

Şokoladly çörek

Gerekli önümler: 1 bulgur ýyly süýt, 1 gap pakmaýa, 1 sany ýumurtga, 1 gap wanilin, ýarym bulgur şeker tozy, ýarym çaý çemçe duz, 50 g ýumşan saryýag ýa-da margarin, 2 bulgur un, 100 g şokolad.

Dik ösýän mamamçörek (Просвирник прямостоячий)

Häsiýeti. Haşal derman ösümligi. Dünýäde, takmynan, 40, GDA ýurtlarynda, takmynan, 20, Türkmenistanda 9 görnüşi duşýar. Dik ösýän mamamçörek — mamamçörek maşgalasynyň adybir urugynyň boýy 40—60 sm birýyllyk otjumak wekili. Baldagy göni, seýrek galyp duran, ýönekeý ýa-da gysga şahaly ýönekeý ýa-da ujy iki tüýlüje, esasy, köplenç, ýitip gidýär, käte ýyldyz şekilli garylan tüýjagazlardan ybarat. Ýapragy uzyn sapaklyja, plastinkasy tegelek, esasy ýürek şekilli, sähelçe kepjeli ýa-da 5—7 kepjeli, ýüpek kysymy tüýlüje. Ýaprak ýanynyň gyrasy uzyn kirpiklije.

Ýyldyzlar näme diýýär? Size gowulyk garaşýar

2021-nji ýyl Aprel 1.Hamal (Guzy 21.03—20.04)

Gözellik we sagdynlyk

Bir hyýary gyrgyçdan geçirip, ony bir nahar çemçe badam ýagy we bir ýumurtganyň sarysy bilen garmaly. Ýapgyny ýüzüňize we boýnuňyza çalyp, 40 minut saklamaly. Ýapgy ýüzüňizi iymitlendirer we ýygyrtlaryň azalmagyna ýardam eder. * * *

Dünýäni bezeýän Watan waspy

Güldäne ÖWEZDURDYÝEWA, Özbegistan Respublikasyndaky Türkmen milli medeni merkeziniň başlygynyň orunbasary: — Türkmenistanyň Garaşsyzlygyna eýe bolmagy dünýäniň çar künjünde mekan tutan arkadaşlarymyzyň başyny göge ýetirdi. Asyrlaryň dowamynda garaşylan ol arzyly gün ähli türkmen halky bilen birlikde, saý-sebäp bilen gaýry ýurtlarda mekan tutan türkmen doganlarymyzyň hem alnyndan ak Gün bolup dogdy. Geçen 30 ýylyň dowamynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan içeri hem daşary syýasatda ýokary sepgitleri eýeläp, dünýä ýurtlary bilen halkara hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagyny gazandy. Şol sanda iki goňşy ýurduň arasyndaky dost-doganlyk gatnaşyklary hem barha berkedi. Özbegistan Respublikasynyň paýtagtyna «Aşgabat» seýilgähiniň hem-de Magtymguly köçesiniň görk bermegi iki dostlukly halkyň gadymy gatnaşyklarynyň döwrebap esasda barha jebisleşýändigine şaýatlyk edýär. Seýilgähiň içine gezelenç edeniňde ahalteke bedewleriniň şekili göwnüňi göterýär. Bu ýerdäki ähli zatlar bize ata Watanymyz Türkmenistany ýatladýar. Hormatly Prezidentimiziň Özbegistan Respublikasynyň Ylymlar akademiýasynyň «Hormatly akademigi» diýen belent derejesine mynasyp bolmagy her birimiz üçin şatlykly waka boldy. Munuň özi milli Liderimiziň dünýä ylmyna goşýan goşandynyň ykrarnamasydyr.

Sebit hyzmatdaşlygynyň geljegi

Watanymyzyň täze taryhyna dahylly şanly senelerde, baýramlarda bolşy ýaly, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramy hem şu döwürde bitirilen işlere, ýetilen sepgitlere nazar aýlap, häzirki günlerde gazanylýan üstünliklere baha bermekde ýene bir ajaýyp pursatlardyr. Şu döwürde ýurdumyzda nähili beýik ösüşleriň, düýpli özgerişleriň bolandygyny biziň özümiz oňat bilýäris. Täzelenişiň we ösüşiň ruhuny halkymyz öz durmuşynda görýär we kalby bilen duýýar. Bizi ýürekden buýsandyrýan ýagdaýlaryň biri, berkarar türkmen döwletiniň ýeten derejesiniň dünýäde ykrar edilýändigini, hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän ösüş maksatnamalary netijesinde milli ykdysadyýetimiziň artýan kuwwatlyklarynyň goňşy döwletleriň ösüşine-de täsir edýändigini duýmakdyr. Häzir halkara bilermenleriniň, goňşy döwletleriň hünärmenleriniň çykyşlarynda biziň sebitimizde emele gelen täze hakyky ýagdaý hakynda köp gaýtalanýar. Munuň özi Merkezi Aziýa we Hazar sebiti ýurtlarynyň syýasy, durmuş-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda öz orunlaryny pugtalandyryp, ählumumy ösüşde täsirlerini artdyrýandyklary, hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynda öz milli nukdaýnazarlaryny öňe sürüp, her bir meselä, esasan-da, ykdysady hyzmatdaşlygy ýola goýmaga öz tutýan ýollary bilen çemeleşýändikleri öňe sürülýär diýilse, dogry bolar. Bu babatda Türkmenistanyň aýratyn işjeň ornunyň bardygyny hyzmatdaşlygyň täzeçe çemeleşmeleri aýdyň gö

Ykballara nur çaýan gün

«Garaşsyzlygyň eşretli zamanasy» atly makalalar toplumyndan Biz käwagt bir-iki günläp Günüň dogýan wagtyny gözegçilikde saklaýarys. Şonda üýtgeşik göze görnüp duran tapawudy görmeýärsiň. Soňra Günüň ýaşýan wagty bilen gyzyklanýarys. Ol hem göze ilip duran tapawudyň ýokdugyny görkezýär. Onsoň, günleri günlerden, aýlary aýlardan, ýyllary ýyllardan tapawutlandyrýan zadyň bolup geçýän wakalara baglydygy barada oýlanýarys. Bolup geçýän ajaýyp wakalar şol güni hakydalara ömürlik siňdirýär. Pikir öwürdigimizçe-de munuň, hakykatdanam, şeýledigine göz ýetirýäris. Üstünden 30 ýyla barabar wagt geçenem bolsa, şol ajaýyp güýz güni asyrlarboýy edilen arzuwlaryň wysaly bolup, göwünlere görk çaýýandyr. Türkmen halky ýurt Garaşsyzlygyna eýe bolan gününi mukaddeslikleriň hatarynda ýatlaýar.

Ekologiýa abadançylygy — durnukly ösüşin kepili

Hormatly Prezidentimiziň ekologiýa babatdaky syýasatynyň ähmiýetli tarapy özeninde jemgyýet bilen daşky gurşawyň arasyndaky sazlaşygyň bolmagydyr. Garaşsyz ýurdumyzda tebigatyň baýlyklaryny rejeli peýdalanmak hem-de onuň köpdürlüligini gorap saklamak babatda diňe bir ýurt derejesinde däl, halkara derejede hem nusgalyk işler alnyp barylýar. Milli Liderimiziň bu ugra gönükdirilen halkara başlangyçlary Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň sessiýalarynda edilen taryhy çykyşlaryndan gözbaş alýar. 2012-nji ýylyň 21-nji iýunynda Birleşen Milletler Guramasynyň durnukly ösüş boýunça «Rio+20» maslahatynda daşky gurşawy goramak we ekologiýa howpsuzlygy üns berlen möhüm meseleleriň biridir. Hormatly Prezidentimiziň öňe süren başlangyçlarynyň uly goldawa eýe bolmagy hem ýurdumyzda bu ugurda durmuşa geçirilýän işleriň halkara bileleşigindäki ykrarnamasydyr. Şu nukdaýnazardan hem ählumumy durnukly ösüşiň möhüm serişdesi hökmünde daşky gurşawy goramak, onuň biologik köpdürlüligini aýawly saklamak, tebigy serişdeleri netijeli ulanmak we ekologiýa abadançylygyny yzygiderli üpjün etmek Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde ör-boýuna galýar. Gahryman Arkadagymyz Hazar deňziniň ekologiýasynyň sebitiň çäklerinde ýüze çykýan esasy wezipe bolup durýandygyny belleýär. Hormatly Prezidentimiz Hazar deňzini, biologik köpdürlüligi gorap saklamakda, ekolog

Bagtyň, bagtyýarlygyň gönezligi

Ir döwürlerde bütin ömrüni kitap okap, kitaphanada geçiren bir dana: «Eý, parasatly goja, siz ömrüňizi kitap okap, ylym-bilim öwrenmäge bagyş eden adam. Hatda, siziň her bir sözüňiz, hereketiňiz biziň üçin ullakan mekdep, giden bir durmuş akademiýasy. Şol okan kitaplaryňyzyň haýsysy siziň hemişelik hakydaňyzda galyp, tutuş ömrüňize täsir edip, köp zatlary öwrenmegiňize we şolardan ruhlanyp, ýene-de okamagyňyza getirdi?» diýlip, berlen sowala, ol bir sözde: «Ejem» diýip, jogap berýär. Çünki bütin ömrüne perzentleri, maşgala ojagy, ýar wepasy üçin ýaşaýan enelerimiziň ýüregi söýgüden we mähirden pürepür bolup, olaryň sözi-de, hereketi-de çagalarynyň ýagty ertiriniň gönezligidir. Ene, gör, nähili belent mukaddeslik, ol maşgalanyň söýesi, ojaklaryň ýylysy, agzybirligiň gaýasy, oba-kentlerimiziň ýaraşygy, märekeleriň gelşigi. Munuň şeýledigine, hormatly Prezidentimiziň ýiti zehininden, çuňňur pähim-parasadyndan kemal tapan «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly ajaýyp eserini okanyňda we onuň içinden eriş-argaç bolup geçýän gelin-gyz edebi, zenan mertebesi, ene mukaddesligi bilen baglanyşykly durmuş filosofiýasyna aralaşanyňda magat göz ýetirýärsiň. Çünki hormatly Prezidentimiziň ata-enesine goýýan hormaty nusgalyk ýol bolup görünýär. Kitabyň «Sözden başlanýan ägirtlik» atly ilkinji bölüminde: «Elbetde, adamyň kemala gelmegi üçin jemgyýetiň täsiriniň hem iňňän uly ähmiýeti bardyr.

Rowaýatlar — durmuşyň aýnasy

Mähriban Arkadagymyz «Ynsan kalbynyň öçmejek nury» atly kitabynda Gündogar dünýäsinde sözüň piri hasaplanýan aryf-akyldar hakynda söz açyp: «Magtymguly Pyragy sözüň güýji, gudraty bilen şygryýet äleminde ady arşa galan beýik akyldar şahyrdyr» diýip, jaýdar belleýär. Magtymgulynyň ylhamynyň joşup, adynyň arşa galmagynda onuň maşgala terbiýesinde mährem käbesiniň, ýeňňesiniň, şeýle hem uýasydyr göwün beren gyzynyň durmuş ýörelgesiniň uly täsiriniň bolandygy bellidir. Muny beýik akyldaryň şygyrlary, garaýyşlary, olar hakda döredilen halk rowaýatlary doly tassyk edýär.

Eneleriň ýürk arzuwy

Eneler öz mähri bilen bütin barlygy ýyladýar, tümlügi misli ýanyp duran şem kibi ýagtylandyrýar. Belki, şonuň üçin bolsa gerek, ene mukaddesligi, ene söýgüsi barada ýazylýan eserler, aýdylýan aýdymlar, çekilýän suratlar, döredilýän heýkeller owadan dünýämizi has-da baýlaşdyrýar. Hormatly Prezidentimiziň «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly eserinde şeýle setirler bar: «Biz eneleriň arzuwynyň geljegiň abadanlygydygy barada hemişe aýdýarys. Eneleriň arzuwy abatlyk hem-de saglykdyr diýilýär. Watany üçin edermenligi hem-de gaýratlylygy özüne ýörelge edinen perzendini enäniň yhlasy bişowlukdan hem ýakymsyz täsirlerden goraýar. Ene — dünýäniň sazlaşygy hem-de ebediligi». Hormatly Prezidentimiziň döwet galamyndan çykan bu kitabyň täsiri bilen biz žurnalyň şu sanynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli ugurlarynda zähmet çekýän zenanlaryň gatnaşmagynda geçirilen «Eneleriň ýürek arzuwy» atly «tegelek stoluň» başyndaky söhbetdeşligi çap etmegi makul bildik.

Ömrüň manysy (oçerk)

Kalbyň arassalygy, päk zähmet, ynsanlara bolan mähremligiň seni durmuş ýodalaryndan ýöredip, alyslara, ýagny umman ýaly uzalyp ýatan, aňyrsyna-bärsine göz ýetmeýän uzak ýollara saglyk hem-de bagtyýarlyk bilen alyp barýar. Durmuş ýollarynyň kötellikleri az däl. Ýöne aljyraman, howlukman, sabyrlylyga ten berip, ähli zady bolmalysy ýaly kabul edip, asuda, parahat ädimler bilen ýöräbermeli. Şeýle duýgulara gol bereniňde diňe özüň däl, eýsem, töwerek-daşyň hem durmuşdan ruhlanyp, lezzet alar, gözel dünýäni has-da görklendirer. Şeýle gözellikleri hemra edinseň, ömür daragtyň binýady berk bolup, gollaryny her ýana ýaýar. Ömrüň manysy hem, megerem, şularda jemlenýändir. Ömür hakdaky duýgularyň girdabyna düşüp barýarkam, ykbalyny ene topraga, tükenmez mährini çagalaryna bagyşlan Enejan ejäniň sadalyk bilen ýylgyryp oturan keşbi göz öňüme geldi. Ol ýanýoldaşy, «Türkmenistanyň hormatly il ýaşulusy» Kadyr Seýidow hem-de dowamat-dowamy bagtyýar çagalary, agtykdyr çowluklary bilen altmyş ýyla basalyk Mary welaýatynyň Garagum etrabynyň «Ak altyn» daýhan birleşiginiň Ýasydepe obasynyň Daýhan köçesinde ýaşaýar. Garagum sährasynyň jümmüşinde seleňläp görünýän obanyň bu köçesiniň ene topragy başlaryna sežde edýän Seýidowlaryň hatyrasyna «Daýhan» diýlip atlandyrylmagynyň öz sebäbi bar. Enejan eje bilen Kadyr aganyň kemala getiren dört gyzy, alty ogly ykballaryny rysgal-bereket eçilýän ene toprak b

Asudalygyň täji (çeper oýlanma)

«Parahatlyk, ynanyşmak — ýörelge, Gahryman Arkadagymyz nusga, görelde!» atly bäsleşigine Ýürek mähriňe deňelýän ene ýeriň üstünde bolup geçýän ajaýyplyklar göwnüňe ylham berýär, bagtyýar durmuşa bolan ynamyňy, buýsanjyňy heýjana salýar. Her ýylymyz bir şygara beslenýän eziz Diýarym! Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy dabaraly baýram edilip, şan-şöhrata beslenjek 2021-nji ýyly «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýen ada eýe boldy. Geçmişimize nazar aýlanymyzda, türkmen halkynyň ähli döwürlerde hem sabyrlylyk bilen parahatçylyga, dost-doganlyga, agzybirlige, ynsanperwerlige, goňşa mähriban bolmaga, myhmansöýerlige kalby bilen berlendigini duýýarsyň. Ene-mamalarymyzyň gürrüňini diňleseň, her bir meseläniň çözgüdinde «gowy diýseň gowy bolar» diýen pähime eýerilendigine gözüň ýetýär. Bu bolsa bir-birege ynamyň güýçli bolandygyny aňladýar. Ynanyşmak ähli üstünlikleriň seresi. Gahryman Arkadagymyz Garaşsyzlyk we Bitaraplyk ýyllarynda ynanyşmak ýörelgesini hemra edinen halkymyza öňdengörüjilikli, parasatly baştutanlyk etmek bilen, ýurdumyzyň dünýä halklarynyň arasynda parahatçylygy, howpsuzlygy gorap saklamakda, durnukly ösüşi pugtalandyrmakda abraýly döwletleriň hatarynda bolmagyna getirdi.

Türkmen gyzy — dünýä cempiony!

Agyr atletika boýunça men diýen türgenleriň ençemesini ýetişdiren tälimçi Zeripbaý Kerimbaýewiň ýegençesi bolsa-da, mundan 15 ýyla golaý ozal Daşoguz welaýatynyň Gurbansoltan eje adyndaky etrabynyň 51-nji orta mekdebinde okap ýören Ýulduzuň geljek üçin başga-başga maksatlary bardy. Belki, beýleki synpdaş joralary ýaly ol hem geljekde özüni lukman, mugallym, terbiýeçi, gözellik salonynyň işgäri... hökmünde göz öňüne getirendir. Onda türgen, onda-da agyr atletika boýunça türgen bolaryn diýen pikir ýokdy. Hemmeler ýaly Ýulduzam agyr atletika diňe berdaşly türgenleriň sporty hökmünde garaýardy. Synpdaşlarynyň arasynda iň soňkularyň biri bolup hatara durýan Ýulduzda, belki, şol mahal hiç kim geljekki agyr atletikaçyny gören däldir. «Ol dünýä çempiony bolup biler» diýen pikir-ä adamlaryň ýele ýanyndan hem geçen däldir. Muny diňe Ýulduz ýaňy 10—11 ýaşly gyzjagazka daýysy Zeripbaý aga gördi. Görmesine gördem welin, oňa aýal dogany Eminäni — Ýulduzuň ejesini razy etmek birbada ýeňil düşmedi. Munuň sebäbi hem Zeripbaý agadan başgalaryň ählisiniň bolşy ýaly, Ýulduzuň hut öz ejesiniň hem ony geljekki agyr atletikaçy hökmünde görüp bilmänligidir. Her niçik hem bolsa arkasynda dag bolup duran doganynyň yhlasyna we güýç-kuwwatyna belet ene ahyrsoňy yryldy. Şeýdibem, bu günki dünýä çempiony mundan 10—12 ýyl ozal ilkinji gezek türgenleşik zalyna geldi. Ähli menziller ilkinji ädimden başlanýar.

Soraň, jogap berýäris

Şirin Gylyjowa, Mary welaýatynyň Baýramaly şäheriniň ýaşaýjysy, tikinçi:

Nesil ýörelgese dowamat

Näme maksat bilen gelenimizi aňan gelin birden turup gitdi-de, goňşy otagdan üstünden uzak ýyllar geçse-de, diňe sürtülip giden parawuzyndan çen tutaýmasaň, reňkini ýitirmedik matasy täze ýaly çäkmeni alyp geldi. — Garry gaýynatamyň geýen çäkmeni. Gaýynenemiň gaýynenesi, ýagny garry gaýynenem pahyr dokapdyr. Mukaddeslik hökmünde hem aýap saklaýarys, hemem nusga alýarys. Wesýet boýunça, nesip etse, menem gelinlerime geçirmeli.

Görkezip zenan näzlerini, nepisdir gelin ýaşmagy

Ýaşmak! Bu sözi agzanyňda, türkmen zenanlarynyň edep-ekramy, uz ýaşynýan asylzadalygy, milli keşbi göz öňüňe gelýär. Ýaşmak hakynda pikir edeniňde, türkmen zenanlarynyň özboluşly asylly häsiýeti ýadyňa düşýär. Aslynda, taryhy çeşmelerde türkmen zenanlarynyň ýüzüniň açyk bolandygy barada nygtalsa-da, olaryň tebigy keşbinde utanç-haýa, asylzadalyk bar. Şol keşbiň zenanlaryň tebigatyna siňendigini durmuş hakykatynda käbir hereketlerden hem görüp bolýar. Muňa mysal edip, ulugyzyň utananda ýüzüni tutup gürlemeginiň ýa-da kähalatda gyz-gelinleriň iki barmagy bilen agyzlaryny çalaja tutup gürlemeginiň genetikadan (nesil yzarlamadan) gelip çykan häsiýetdigini alymlar nygtaýarlar. Geliň, beýik söz ussady Magtymguly Pyragynyň «Uýat eýleýir» şygryndan şu setirleri mysal getireliň: Meňli hanym golun dişläp,

Görüm-göreldäniň gözbaşy

Ata-enä hormat goýmak, olary sylamak, berýän maslahatlaryna gulak asmak, her bir etjek işiňi olar bilen maslahatlaşmak perzent üçin ilkinji borçlaryň biri bolup durýar. Ata-ene hiç wagt çagasyna ters ýoly salgy bermeýär. «Ata-eneňe sarpa goý, gojalygy ýaňsylama. Çünki seniňem ümzügiň şol tarapadyr. Özüňden ulyny syla. Şeýtseň, soň saňa-da hormat ederler» diýip, ata-babalarymyzyň gulagymyza guýan pentleri bizi diňe ýagşylyk ýollaryna rowana edýär. Nesil dowamatynyň şeýle sypaýy häsiýetleri özünde jemlemegi bolsa, ilkinji nobatda, ata-enäniň öz käbesine, kyblasyna edýän sarpasyndan başlanýar. Ata-ene her bir babatda biziň üçin görelde, biz mana düşmez çagalygymyzdan şolaryň edýän hereketlerini gaýtalaýarys. Olaryň sözleýşi, biri-birine hormat goýşy, myhman garşylaýşy, çagalaryna ýumuş tabşyryşy, ýakynlaryna bolan mähri biziň nazarymyzdan sypanok. Şeýlekin mähirli gatnaşyklar şol ojagyň binýadynyň berk bolmagyna, maşgala agzybirligine getirýär. Maşgalada zähmet terbiýesi bilen edep terbiýesi utgaşdyrylanda, ähli gowy gylyk-häsiýetler süňňüňe ornap, öz-özünden guýmagursaklyga öwrülýändigini bilýäris. «Çaga eziz, edebi ondanam eziz» diýilýär. Şeýle hem çaga terbiýesi, esasan, enäniň üstüne düşýär, sebäbi ene terbiýeleýji, ata ekleýji bolup durýar, beýle diýmek bilen terbiýeçilik jähtde atany hem bir çetde goýasymyz gelenok, onuň öz ýeri bar. Ýöne çaga ene süýdi, mähriban ene hüwdüsi