"Mugallymlar gazeti" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-53, 39-96-41, 39-96-40
Email: mugallymlar-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Üns merkezinde — daşky gurşawyň abadançylygy

Düýn paýtagtymyzda «Merkezi Aziýanyň we Türkiýäniň gurak hem-de şorlaşan çäklerinde tebigy serişdeleri toplumlaýyn dolandyrmak» atly halkara maslahat öz işine başlady. Bu çäre BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasynyň, Ählumumy ekologiýa gaznasynyň sebitleýin taslamasynyň çäklerinde guralýar. Ol Türkmenistanyň Tokaý kodeksine düzedişleri girizmek boýunça milli maslahatyň maksatnamasyny öz içine alýar. Maslahata gatnaşyjylar tokaý zolaklaryny peýdalanmagyň ugurlaryny we onuň durnukly usullaryny işläp taýýarlamak boýunça ýurdumyzda alnyp barylýan köptaraply işler bilen tanyşdyryldy. Şunda bu ugurda anyk wezipeleri kesgitlemek, täzeçil usullary ornaşdyrmak bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Özümiziň hem-de tebigatymyzyň abadanlygy

«7/24. tm» № 09 (196), 26.02.2024 Durmuşda gündelik peýdalanylýan islendik önümi, hatda dem alýan howamyzy hem tebigatdan alýarys. Çünki tebigat — egsilmejek baýlyk. Ýöne aýawly çemeleşilmedik ýagdaýynda, bu egsilmejek baýlykdan jyda düşmek howpumyz bar.

«Müň düýp bag, bir ýap suw»

Ýakynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde gol çeken Kararyna laýyklykda, ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimliklerine we beýleki edaralara 2024-nji ýylda saýaly, pürli, miweli baglaryň we üzümiň 1,5 million düýp nahalynyň ekilmegini üpjün etmek tabşyryldy. Ýadyňyzda bolsa, geçen güýzki bag ekmek dabarasynda 472 müň 71 düýp bag ekilip, 1 million 868 müň 935 düýp baga ideg edilipdi. Gün-günden gülläp ösýän, bag-bakjalyk ýurda öwrülýän Diýarymyzda şeýle ajaýyp dabaralar asylly däbe öwrüldi. Türkmen dessanlarynda, dürli rowaýatlardyr beýleki taryhy çeşmelerimizde ýurduň parasatly hökümdarlarynyň bagy-bossanlyga uly ähmiýet berip, olaryň owadan baglarynyň bolandygy, ol baglarda bagbanlaryň dürli gülleri, miweli agaçlary ösdürip ýetişdirendikleri barada maglumat berilýär. Taryhda türkmen döwletleriniň hökümdarlary, soltanlary bagbançylygy ylmy esasda ösdürmegi we dowam etdirmegi ýola goýupdyrlar. Hatda käbir seýilbaglarda heniz dünýäde ýok, ýeke-täk gülüň ösdürilip ýetişdirilişi, ol gülüň tohumynyň ýitip ýok bolup gitmezligi üçin sakçy goýluşy hakynda hem rowaýatlar galypdyr. Gadymdan gelýän mukaddes däplerimiz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda täze basgançaga aýak basdy. Häzir hormatly Prezidentimiziň

Ekologiýa abadançylygynyň bähbidine

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň, Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary bilen ak şäherimiziň ekologiýa derejesine möhüm ähmiýet berilýär. Paýtagtymyzyň ähli künjeklerinde gök zolaklar döredilýär, gülleriň dürli görnüşleri ekilýär. Ilatyň şu günki we geljekki durmuşynyň sagdynlygynyň hatyrasyna tebigatyň üýtgewsizligini gazanmak üçin onuň serişdeleriniň rejeli peýdalanylmagy ugrundaky ekologiýa çäreleri döwrüň talabyna laýyk ýola goýulýar. Täze gurulýan kärhanalar, durky täzelenýän desgalar daşky gurşawa, adamyň saglygyna zyýan ýetmeginiň öňüni almaga ukyply, kämil tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylýar. Taýýarlanýan azyk önümleri halkara hil we ekologiýa, howpsuzlyk, netijelilik güwänamalaryna eýe bolýar. Bu bolsa paýtagtymyzyň ähli görkezijiler boýunça sazlaşykly ösüş ýoluna düşendigini äşgär edýär. Munuň özi ýurdumyzyň baş şäherini durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde aýratyn ähmiýetlidir. Paýtagtymyzyň çäklerinde alnyp barylýan gurluşyk işlerinde, aýratyn-da, dürli maksatly desgalaryň gurluşygynda şäheriň çäkleriniň tebigy aýratynlyklary göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, şäheriň binagärlik toplumlary biri-biri bilen özboluşly sazlaşygy emele getirýär. Şäher gurşawynyň ekologiýa derejesine, binalaryň bezeg aýratynlyklaryna we seýilgäh zolaklarynyň döredilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Paýtagtymyzda hereket

Ýaşyl dünýä — ýaşaýyş

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda alnyp barylýan ekologiýa syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde bu gün ýurdumyzyň ähli künjekleri bagy-bossanlyga, gür tokaý zolaklaryna bürendi. Aýratyn hem, ajaýyp tebigy künjekler bilen kämil sazlaşygy emele getirýän ýurdumyzyň baş şäherini görmäge göz gerek. Häzirki wagtda Aşgabat diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem, dünýäniň binagärlik taýdan ösen, ekologiýa taýdan iň bir arassa şäherleriniň biri hökmünde tanalýar. Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanylan, ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek maksady bilen her ýylda geçirilmegi asylly däbe öwrülen köpçülikleýin bag ekmek dabaralary bu gün Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde üstünlikli alnyp barylýar. Her ýylda bolşy ýaly, «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda hem hormatly Prezidentimiziň gol çeken Kararyna laýyklykda ýurdumyzda saýaly, pürli, miweli baglaryň, üzümiň Aşgabat we Arkadag şäherlerinde 1,5 million düýp nahaly, welaýatlarymyzda 1,5 million düýp nahaly oturdylar. Munuň özi akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny dabaraly belleniljek ýylynda hem ata Watanymyzy bagy-bossanlyga büremek ýaly asylly işleriň batly depginler bilen dowam etdirilýändiginiň aýdyň görkezijisi bolup durýar.

Nebitgaz senagaty we «ýaşyl» ykdysadyýet

Ýurdumyzda tebigy gazy gaýtadan işläp, dünýä bazarynda isleg bildirilýän önümleri öndürýän döwrebap gazhimiýa toplumlary gurlup ulanmaga berilýär. Nebit we gaz ýataklarynda netijeli, häzirki döwrüň talaplaryna laýyk gelýän täze innowasion tehnologiýalara, ylmyň soňky gazananlaryna, sanly çözgütlere esaslanýan işler alnyp barylýar. Ýurdumyzda tebigy serişdeler özleşdirilende, oýlanyşykly, daşky gurşawa aýawly çemeleşmek ýörelgeden ugur alynýar. Çünki gazhimiýa we nebiti gaýtadan işleýän pudaklaryň geljegi uly bolan meýilnamalary ekologik düzüm bilen berk baglanyşyklydyr. Şol sebäpli hem ulanmaga berilýän senagat desgalarynda ekologik kadalaryň berjaý edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Ýakyn geljek üçin iň bir amatly we täsirli boljak «ýaşyl» ykdysadyýeti kemala getirmegiň baş wezipesi hem ekologik abadançylygy üpjün etmekdir. «Ýaşyl» ykdysadyýet diýlen esasy düşünje halkyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmak bilen, döwletiň ähli ulgamlarynda sazlaşykly, innowasion we ekologik taýdan bähbitli boljak önümçiligi, senagaty ösdürmek bolup durýar. «Ýaşyl» ykdysadyýet döwletiň ähli pudaklaryna dahylly bolup, onuň nebit we gaz ulgamyna dahylly taraplary barada durup geçeliň. Ýurdumyzda nebit we gaz pudagyna degişli edara-kärhanalar, zawod-fabrikler, «mawy ýangyjy» öndürýän, gaýtadan işleýän we beýleki önümleri çykarýan ojaklar hereket edýär. «Mawy ýangyçdan» alynýan önümler senagatyň ä

Gök baglar görk berýär

Ykdysadyýetiň pudaklarynda 2023-nji ýylda alnyp barlan işleriň jemlerine bagyşlanyp 9-njy fewralda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek, gözel tebigatymyzy has-da baýlaşdyrmak maksady bilen gol çeken Karary her birimizde uly şatlyk duýgusyny döretdi. Resminama laýyklykda, şu ýyl ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimliklerine hem-de beýleki edaralara 1,5 million düýp, welaýatlaryň häkimliklerine-de edil şonça saýaly, pürli we miweli baglaryň, şeýle-de üzüm nahalynyň ekilmegini üpjün etmek tabşyryldy. Munuň özi öňden bar bolan gök zolaklaryň üstüni ýetirip, türkmen tebigatynyň has-da gözelleşmegine, ak bazarlaryň datly miweler bilen baýlaşmagyna getirer. Ekologik howpsuzlygyň ýokary derejesini üpjün etmek, şäherleri we obalary tokaý zolaklaryna öwürmek döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. «Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň çäklerinde alnyp barylýan giň möçberli işler munuň aýdyň güwäsidir. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen başy başlanyp, asylly däbe öwrülen bag ekmek dabaralaryna halkymyz her ýyl agzybirlik bilen gatnaşýar. Bilşimiz ýaly, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ýokary döwlet wezipesine girişenden soňra ilkinji gatnaşan çäresi hem ählihalk

Bag — durmuşyň bezegi

Tebigat bilen sazlaşykda ýaşamagy elmydama üns merkezinde saklan atababalarymyz baglaryň tebigatymyza berýän gözelligini duýup ýaşamagy we ynsan saglygy üçin peýdasyny ýaş nesle düşündirip, olary zähmetde terbiýeläpdirler. Bu ugurda birnäçe nakyllary döreden halkymyz tebigaty gözüniň göreji deýin gorapdyr. Ajaýyp zamanada pederlerimiziň asylly ýörelgelerini mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Gahryman Serdarymyz bu meseläni hemişe üns merkezinde saklaýar. Bag — Zeminiň görki. Ýurdumyzy bagy bossanlyga öwürmek, miweli, saýaly we bezeg baglary ekmek ýaşaýşa dowamat bermekdir. Şeýle asylly ýörelgä eýerilip, ýurdumyzda guralýan ählihalk bag ekmek dabaralary her ýyl uly ruhubelentlige beslenýär. Bag nahallary ekilýär, arassalaýyş we timarlaýyş işleri geçirilýär, agaç nahallaryna göwnejaý ideg edilýär. Günsaýyn özgerýän Diýarymyzyň obaşäherlerinde baglaryň hatary gitdigiçe artýar. Bagy bossanlyklaryň döredilmeginiň maksady bolsa daşky gurşawyň arassalygyny gorap saklamak hemde adamlaryň sagdyn durmuşyny üpjün etmek bilen berk baglanyşyklydyr. 

«Ýaşyl ykdysadyýet» — ösüşiň möhüm ugry

Garaşsyz ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn gülläp ösüşini gazanmaga gönükdirilen uzakmöhletleýin maksatnamalarda «ýaşyl ykdysadyýetiň» giňden ýaýbaňlandyrylmagynyň möhüm ugurlary aýdyň kesgitlenilýär. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda: «Daşky gurşawy goramak babatynda döwlet syýasatynyň strategik maksady ähli ýerde «ýaşyl ykdysadyýetiň» ýörelgelerini ornaşdyrmagyň we tebigy ulgamlary mümkin bolan derejede saklap galmagyň esasynda jemgyýetiň we raýatlaryň ýaşaýşy we işi üçin ekologiýa taýdan amatly şertleri üpjün etmek bellenilýär» diýlip aýratyn nygtalmagy munuň aýdyň subutnamasydyr. Türkmenistanyň dünýä we sebit ekologiýasy bilen bagly alyp barýan çäreleri döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň hatarynda bolmak bilen, täze tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmagy, ekologiýa taýdan howpsuz iş şertlerini döretmegi, ekologiýa taýdan arassa önümleri öndürmegi, tebigy baýlyklardan tygşytly peýdalanmagy, ekologiýa boýunça halkara hyzmatdaşlygyny giňeltmegi, ilat arasynda ekologiýa terbiýesine düýpli üns bermegi we beýlekileri öz içine alýar.

«Ýa­şyl» yk­dy­sa­dy­ýet — tämiz ýaşaýyş

Häzirki wagtda ekologiýa abadançylygyny gazanmak, daşky gurşawy gorap saklamak, tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak ýurdumyzda alnyp barylýan döwlet syýasatynyň esasy maksatlarynyň hataryndadyr. Ekologiýa meseleleri, daşky gurşawy ýaramaz tehniki täsirlerden we beýleki howplardan goramak bu gün tutuş dünýäde möhüm meseleleriň birine öwrüldi. Howanyň üýtgemegi, Ozon gatlagynyň ýukalmagy, çölleşmek hadysasy arkaly abanýan howplar, aýry-aýry sebitlerde süýji suwuň ýetmezçiligi, howanyň hapalanmagy, biologiki dürlüligiň kemelmegi we başga-da birnäçe hadysalar häzirki döwürde möhüm ekologiýa meseleleri hasaplanylýar. Daşky gurşawy goramak bilen bagly syýasaty jemgyýetiň hem tebigy gurşawyň ösüşi bilen sazlaşdyrmak, ýaşaýşyň ekologiýa taýdan arassa gurşawyny döretmek ýaly wezipeler üns merkezinde durýar. Ýurdumyzda bu ugurda alnyp barylýan işler, dünýä jemgyýetçiliginiň durnukly ösüş syýasaty halkara derejede ykrar edilýär. Bu babatda Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň belent münberinde möhüm başlangyçlaryň ençemesini öňe sürdi. Geçen ýylyň sentýabr aýynda Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda parahatçylygy, howpsuzlygy we ynanyşmagy pugtalandyrmagy, Bitaraplyk syýasatyna ähmiýet berilmegini, öňüni alyş diplomatiýasy düşünjesiniň ýaýbaňlandyrylmagyny, durnukly ösüşiň bähbidine ulag, energetika, ekologiýa hem-de ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygy

ÝURDUMYZDA SUW DIPLOMATIÝASYNYŇ ESASY UGURLARY

Hormatly Prezidentimiz suw diplomatiýasyny we ekologiýa abadançylygyny oňyn Bitaraplyk hem-de netijeli halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitleýär. Suw serişdelerini aýawly saklamak we netijeli ulanmak bilen bagly meseleler boýunça ýurdumyz halkara derejesinde möhüm başlangyçlary öňe sürýär. Olarda durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin häzirki zamanyň ählumumy çagyryşlaryna ýurdumyzyň garaýyşlary we jogaplary suw boýunça syýasy gepleşikleriň we hereketleriň mehanizmi hökmünde Türkmenistanyň suw diplomatiýasynyň esasy ýörelgeleri öz beýanyny tapýar. Häzirki döwürde suwuň gymmaty Ýer ýüzünde yzygiderli artýar. Çünki islendik önümçilik işi suwy ulanmak bilen amala aşyrylýar. Şonuň üçin suw, ykdysadyýet, azyk howpsuzlygy biri-biri bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Bu babatda «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ugrunyň 2022 – 2028-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynda» hem suw diplomatiýasyna Türkmenistanyň daşary syýasy we daşary ykdysady işiniň düzüm bölegi hökmünde garaýandygy bellenilýär.

Goýny barly bahry-Hazar

Gojaman Hazar deňziniň haýwanat we ösümlik dünýäsi örän baýdyr. Bu ýagdaý onuň geografiki ýerleşişi, deňze guýýan derýalarda dürli görnüşli peýdaly minerallaryň barlygy, suw jandarlary we ösümlikleri üçin iýmit serişdeleriniň köplügi bilen şertlenendir. Uly suw giňişliginiň ekologiýa ulgamyny we tebigy baýlyklaryny goramak boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek, birleşen tagallalary Hazaryň biodürlüligini gorap saklamaga gönükdirmek, onuň baý tebigy serişdelerini rejeli ulanmak ileri tutulýar. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň aýdyşy ýaly, «Hazaryň ekologiýa ulgamyny we tebigy gurşawyny aýawly saklamak, onuň baýlygyny geljekki nesillere ýetirmek hem möhüm meseleleriň hatarynda durýar». Hazar parahatçylygyň, dostlugyň we hyzmatdaşlygyň deňzi hasaplanylýar. Hazarýaka sebitinde ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça halkara derejede maslahatlaryň, duşuşyklaryň geçirilmegi deňiz gurşawynyň durnukly ösdürilmegine we goralmagyna, ekologiýa abadançylygynyň üpjün edilmegine, oňa ýaramaz täsir ýetirýän şertleriň öňüni almaga gönükdirilen dürli ugurlardaky hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleriniň giňeldilmegine we pugtalandyrylmagyna ýardam edýär.

Ekologiýa abadançylygy — ösüşiň möhüm ugry

Tebigat bilen sazlaşykda ýaşamak, oňa milli baýlyk hökmünde aýawly garamak türkmen halkynyň gadymdan gelýän durmuş ýörelgesidir. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu ýörelge Türkmenistanyň döwlet syýasatynda, milli maksatnamalarynda, ägirt uly düzümleýin taslamalarda öz beýanyny tapýar. Ata Watanymyzyň tebigy baýlygyny, ekologiýa abadançylygyny saklamak, bu bahasyz baýlygy artdyryp, geljek nesillere ýetirmek hormatly Prezidentimiziň amala aşyrýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Eziz Diýarymyzy bagy-bossanlyga öwürmek ugrunda geçirilýän işler, «Altyn asyr» Türkmen kölüniň döredilmegi, ykdysadyýetiň senagatlaşmagynda «ýaşyl ykdysadyýeti» kemala getirmek boýunça alnyp barylýan işler ylma daýanýan ekologiýa innowasiýalarynyň aýdyň mysallarydyr. Ýurdumyzda innowasion senagatlaşmak yzygiderli amala aşyrylýar, daşky gurşawy goramaga, senagat kärhanalarynyň ekologiýa howpsuzlygyna aýratyn üns berilýär. Ylmy gazanylanlaryň daşky gurşaw bilen sazlaşykly utgaşdyrylyp peýdalanylmagy döwrüň esasy talaplarynyň biri bolup, ösüşiň tebigy gurşaw bilen sazlaşykda alnyp barylmagynyň nusgalary näçe diýseň bar. «Akylly» şäher konsepsiýasyna esaslanýan Arkadag şäherinde bina edilen desgalar ekologiýa, howpsuzlyk hem-de tehnologiýalar babatda dünýäniň häzirki zaman ülňülerine laýyk gelýär. Pudaklarda serişde tygşytlaýjy täzeçe tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Gu

Ählumumy abadançylygyň bähbidine

Tebigaty goramak, onuň serişdelerinden aýawly peýdalanmak, biologik köpdürlüligi gorap saklamak döwlet syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar. Bu babatda ýurdumyzda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berilýär. Şunda içeri syýasatda öňe sürülýän ekologik ýörelgeler daşary syýasatda-da aýdyň beýanyny tapýar. Türkmenistan özünde sagdyn ekologik ýagdaýy saklamak bilen, BMG-niň tebigaty goramak babatdaky konwensiýalarynyň birnäçesine, ýagny biodürlülik hakdaky we çölleşmä garşy göreş, howanyň üýtgemegi baradaky konwensiýalara hem-de Kioto teswirnamasyna, Ozon gatlagyny goramak baradaky Wena konwensiýasyna, Ozon gatlagyny weýran edýän maddalara degişli Monreal teswirnamasyna, Bazel we Orhus, şeýle-de BMG-niň suw-batgalyk ýerler hakdaky Ramsar konwensiýalaryna goşuldy. Bu resminamalardan gelip çykýan borçnamalary amal etmek bilen, ýurdumyzda adamlaryň we raýatlaryň sagdyn ýaşaýşyny, ekologik howpsuzlygy üpjün etmek boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Munuň özi ekologiýa syýasatynyň tebigatyň sagdynlygyny, köpdürlüligini, goraglylygyny, aýawlylygyny üpjün etmäge gönükdirilendigini, şonuň bilen birlikde raýatlaryň abadan durmuşyny nazarlaýandygyny, häzirki zaman ylmynyň iň soňky gazananlaryna esaslanýandygyny doly tassyklaýar. BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkmenistan tarapyndan işlenip taýýarlanan hem-de 19 ýurduň awtordaşlygynda kabul edilen «Birleşen Mill

Baglar we tokaýlar: arassa howa, sagdyn nesil hem bezeg

Ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmekde bezeg baglarynyň ähmiýeti Tokaýçylyk bilen bezeg baglary biri-biri bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Tokaýyň we bezeg baglarynyň tebigatda we adamyň ýaşaýşynda ähmiýeti uludyr. Ýurdumyzyň görnükli tokaýçysy K.Mukymowyň «Tokaýçylyk we bezeg bagçylyk» (Aşgabat, 2019 ý.) atly kitabynda tokaýlaryň we bezeg baglarynyň tebigatdaky we adamyň ýaşaýşyndaky ähmiýeti doly beýan edilýär.

Belkanyň ýüňünden täze dokma önümleri alnar

Durnukly materiallary öndürýän ABŞ-nyň «Bloom Labs» kompaniýasy pagta, ýüpek ýa-da poliester ýaly häsiýetlere eýe boljak täze süýümler üçin tebigy ýüňi gaýtadan işlemegiň usulyny tapdy. Kompaniýa indi önümçiliginde belkalaryň ýüňünden peýdalanar. Pagta, ýüpek we poliester ýaly materiallaryň düzümine garylyp taýýarlanjak täze süýümiň tebigylygy we ýumşaklygy bilen isleg bildirilýän önüme öwrüljekdigi baradaky habarlar kompaniýanyň sosial ulgamynda yzygiderli berilýär.

Ekologiýa abadançylygy — durmuşyň talaby

Adamzat durmuşyny, ýaşaýşyny tebigatsyz göz öňüne getirmek asla mümkin bolmasa gerek. Çünki ynsan ömrüniň tutuş döwri tebigat bilen aýrylmaz baglanyşykda bolupdyr. Halkymyzda tebigata aýawly çemeleşmek, onuň bilen sazlaşykda ýaşamak asylly ýörelgä öwrülip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu ugurda kabul edilýän maksatnamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şonuň netijesinde amala aşyrylýan işlere bu günki gün Watanymyzyň bagtyýar raýatlary işjeň gatnaşýarlar. Daş-töweregimizi gurşap alan tebigaty arassa saklamak hem-de ekologiýa terbiýesi bilen baglanyşykly nakyllar halkymyzyň aňynda, durmuşynda berk ornaşyp galypdyr. Munuň şeýledigine «Kimde kim bir agaç ekse ýadygär, dünýä kitabynda onuň ady bar», «Daragt ek, darykmarsyň», «Bir nahal ekseň, ýaşyň baky» ýaly nakyllaryň üsti bilen hem aýdyň göz ýetirmek bolýar. Ata-babalarymyz gadymdan agaç ekmek, bag ýetişdirmek işlerine aýratyn ähmiýet beripdirler. Baglar zeminiň görki, olar ynsanyň sagdyn ýaşamagy, arassa howadan dem almagy üçin wajyp bolup durýar. Bu barada türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň «Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly kitabynda: «Daragtlaryň biziň süňňümize we sagdynlygymyza ýetirýän täsiri uly. Ol hem maddy, hem ruhy taýdan ähmiýetlidir. Käbir daragtlar bize täsirli we jadyly güýji bagyş edýär diýsek öte geçmeris. Bir daragta gözümiz düşse, ýüregimize ýakyn we ýakym

Ekologiýa abadançylygy — ýurduň baýlygy

Ýurdumyzda ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen Milli tokaý maksatnamasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. Hemmämize mälim bolşy ýaly, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda häzirki döwrüň ýagdaýlary bilen baglylykda, ekologiýa, daşky gurşawy goramak we howanyň üýtgemegine garşy göreş meselesi hyzmatdaşlygyň has möhüm meseleleriniň biri hökmünde kesgitlendi. BMG-niň belent münberinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynda Merkezi Aziýadaky ekologik meselelere has düýpli we täsirli üns bermek üçin wagt ýetendigine ünsi çekipdi. Türkmenistan Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň taýsyz tagallalary bilen dünýäniň we sebitiň ekologik meseleleri bilen bagly möhüm başlangyçlary öňe sürüp, olaryň çözgüdine degişli ençeme teklipleri hem girizdi.

Rowaçlygyň çeşmesi

aşky gurşawy goramak ýurdumyzda durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Ykdysady we durmuş ulgamlaryndaky giň möçberli özgertmeler maksatnamalary ähli babatda adamlaryň abadançylygynyň aýrylmaz şerti bolan ekologiýa bilen ysnyşykly baglanyşyklydyr. Milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda innowasion, serişde tygşytlaýjy tehnologiýalaryň, şeýle hem iň gowy dünýä tejribeleriniň önümçilige ornaşdyrylmagy hem ozaly bilen ekologiýa abadançylygyny berkitmek maksadyny göz öňünde tutýar. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ekologiýa syýasatynda howanyň arassalygyna, gurulýan zawodlaryň we fabrikleriň, beýleki desgalaryň ekologiýa talaplaryna laýyklygyna gözegçiligiň netijeliligini artdyrmak maksady bilen dürli çäreler durmuşa geçirilýär. Tutuş ýaşaýşymyzyň ekologiýa abadançylygyna baglydygy baradaky düşünjäniň ösmegi daşky gurşawy goramak we tebigatdan peýdalanmak babatda kanunçylygyň ösmegine hem düýpli täsirini ýetirdi. Tebigaty goramak we ondan rejeli peýdalanmak babatda täze kanunlaryň uly topary kabul edildi. Şolaryň hem birnäçesi wagtyň geçmegi we täze şertleriň peýda bolmagy netijesinde gaýtadan işlenildi. Meselem, Türkmenistanyň Tokaý kodeksi gaýtadan işlenilip, rejelenen görnüşde kabul edildi. Ekologiýa kanunçylygyny döwrebap üýtgetmek işi häzirki wagtda hem dowam edýär. Daşky gurşawy goramaklyga gönükdirilen esasy ugurlary kesgitleýän binýatlyk

Belent borç

Arassa tebigatymyzy gorap saklamak her birimiziň  borjumyzdyr. Çünki arassa tebigat — arassa ýaşaýyş. Howanyň ýaramazlaşmagy we daşky gurşawyň hapalanmagy, ilkinji nobatda, adamyň dem alyş ýollaryna aralaşyp, howply keselleri döredýän bakteriýalary we wiruslary ýaýradýar. Howanyň ýaramaz täsirleri, haçanda ekologiýa howpsuzlygynyň kada-kanunçylygy bozulan ýagdaýynda has güýçli duýulýar. Daşky gurşawyň hapalanmagyna täsir edýän adam faktorlarynyň we beýleki täsirleriň öňüni almak ugrunda ýurdumyzda kabul edilýän kanunçylyk namalary dünýä ülňülerine laýyklykda, yzygiderli kämilleşdirilýär. Hususan-da, «Ekologiýa seljermesi hakynda», «Tebigaty goramak hakynda», «Ekologiýa howpsuzlygy hakynda», «Ekologiýa auditi hakynda», «Ekologiýa maglumaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary hem-de Tokaý, Ýer we Suw kodeksleri hereket edýär.