"Dünýä edebiýaty" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 39-96-19, 39-96-14, 39-96-22
Email: dunyaedebiyaty@sanly.tm

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Wena balyna gutlag

Iki ýyl arakesmeden soňra dünýä saz sungatynyň paýtagty Wena sizi ýene-de şäheriň gaýtalanmajak dünýäsine aralaşyp, ýatdan çykmajak agşamy geçirmäge çagyrýar. «Nusgawy sazyň Wena döwri» diýip atlandyrylýan zamanynda Gaýdn, Mosart, Bethowen ýaly meşhur kompozitorlar bu şäherden ylhamlanyp dünýä belli sazlaryny döretdiler. Awstriýanyň paýtagty Wena bal däpleriniň hem-de tansyň halkara paýtagty hökmünde-de meşhurdyr. Bütin dünýäde adamlar täze ýyly meşhur «Mawy Dunaý» walsy we Ştrauslar neberesiniň döreden sazlary bilen garşylaýarlar. Wenanyň gaýtalanmajak ruhy siňen ajaýyp sazlar we özboluşly dessurlar Wena balyny dünýä möçberindäki iri halkara çäresine öwürdi. Wena şäheri başga ýurtlarda geçirilýän Wena ballary arkaly durmuşy dabaralandyrýan dostluk ruhuny dünýä ýüzi bilen paýlaşýar. Aşgabatdaky myhmanlarymyz ýene-de Wena opera balynyň tans etmäge çagyryşy bolan «Alles Walser!» («Hemmeler wals edýärler») sözlerini eşidip bilerler.

11 Oktýabr 2023

Medeniýet

TÜRK­MEN HAL­KY­NYŇ MIL­LI LI­DE­RI GAH­RY­MAN AR­KA­DA­GY­MY­ZYŇ «ÖM­RÜ­MIŇ MA­NY­SY­NYŇ DO­WA­MA­TY» AT­LY KI­TA­BYN­DAN

— Beýikligiň, bagtyýarlygyň gözbaşynda terbiýe bar. Ýagşy häsiýetler ynsanyň özüni, ýagşy amallar bolsa onuň ömrüni bezeýär. Her kimde ajaýyp häsiýetler näçe köp boldugyça, onuň il arasyndaky alkyş‑abraýy, hormat-sylagy hem artmak bilen bolýar. ***

11 Awgust 2023

Syýasat

Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň na­zar­ker­de­li­gi

Türkmen halkynyň milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow: — Magtymguly türkmeniň kalbyna iň beýik ynanç, aňyna bolsa durmuşyň ýagşysyny, ýamanyny hatasyz seljerýän mähek daşy, göreçlerine öçmejek nur bolup çaýylýar. Gahryman Arkadagymyzyň Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry, türkmen nusgawy edebiýatynyň parlak ýyldyzy Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny 2024-nji ýylda belläp geçmek hakynda degişli Karara gol çekmegi, Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ) 2024-nji ýyly «Türki dünýäniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly» diýip yglan etmegi, akyldar şahyryň ölmez-ýitmez edebi we ebedi mirasyny, pelsepä ýugrulan çuň manyly şygyrlaryny, hemmetaraplaýyn içgin öwrenmäge, ýurdumyzyň çäginde we ondan daşarda wagyz-nesihat etmäge, akyl-paýhasa ýugrulan dürdäne goşgy setirlerine teswirleme berip, olaryň terbiýeçilik ähmiýetini ýaşlaryň aňyna ýetirmäge, bu ruhy-ahlak gymmatlyklary geljekki nesillere mizetmän geçirmegiň aladasyny etmäge, bizi ýene bir sapar borçly edýär. Şeýle-de geçiriljek şanly sene mynasybetli düýpli ylmy-derňew hem-de gözleg işleriniň alnyp barylmagy, akyldaryň ömri we döredijiligine bagyşlanan dürli medeni çäreleriň, çeper okaýyşly dabaralaryň giňden ýaýbaňlandyryl

11 Awgust 2023

Edebiýat

Dünýä edebiýatyndaky meşhur nebere

«Şöhraty jahana dolan seljuk türkmenleri döwleti dolandyrmakda we ony adalatly edara etmekde nesilbaşylary Oguz hanyň agzybirlik we jebislik ýörelgesine eýeripdirler. Şeýlelikde, olaryň şöhraty dünýä dolupdyr». Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, türkmen halkynyň milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Mertler Watany beýgeldýär» atly kitabyndan

11 Awgust 2023

Edebiýat

«Uza­ga çe­ken tüm­lü­giň» aw­to­ry

Türkmen okyjylary tanymal gruzin ýazyjysy we şahyry, terjimeçisi Grigol Abaşidzäniň ömri we döredijiligi bilen ozaldan tanyşdyr. Dürli ýyllarda gruzin halkynyň şan-şöhratly geçmiş taryhy barada gürrüň berýän «Laşarela», «Uzaga çeken tümlük» atly romanlary hem-de ýazan goşgularydyr poemalary dünýä halklarynyň dillerine terjime edildi. 1980-nji ýylda Grigol Abaşidzäniň «Uzaga çeken tümlük» atly romany belli ýazyjymyz Şadurdy Çaryýew tarapyndan türkmen diline terjime edildi. Bu taryhy romanda Muhammet Jelaleddin Türkmeniň Gruziýa garşy eden söweşi çeper keşpler arkaly gürrüň berilýär. Golaýda Grigol Abaşidzäniň gyzy Toliýa kakasynyň maşgala arhiwinde saklanylýan golýazmalaryny hem-de ol baradaky ýakymly ýatlamalaryny redaksiýamyza iberdi. — Kakam Grigol Abaşidze köp öwüşginli zehiniň eýesidi. Ol isle kyssa, isle-de şygryýet tapawudy ýok, okyjylaryň köňüllerine ýol açýan ajaýyp eserleri döretmegi başarýan ýazyjy hem-de şahyr hökmünde daşary ýurtlarda-da giňden tanaldy. Gruzin halkynyň taryhy bilen içgin gyzyklanmagy onuň ýazyjy hökmünde uly üstünlik getiren eserlerini döretmegine sebäp boldy. Islendik halkyň taryhy onuň kemala gelmegine hem-de uly ösüşleri başdan geçirmegine täsir edýär. Gruzin halky hem öz uzak asyrlyk taryhynyň dowamynda bi

11 Awgust 2023

Edebiýat

Ter­ji­me­li söh­bet­ler

Mälim bolşy ýaly, okyjylarymyza žurnalymyzyň geçen sanlarynda «Terjimeli söhbetler» ady bilen terjimede türkmen dilini şowly ulanmak hakynda ähmiýetli gürrüňdeşligimizi hödürläpdik. Ine, şol dowamly gürrüňimiziň yzyny «Dünýä edebiýatynyň» okyjylaryna ýetirmegiň wagty geldi diýip hasap edýäris.  Biz bu söhbedimizde «Mugallymlar gazeti» gazetiniň baş redaktory Söhbet Nurberdiýewe terjime we ene dilimiz bilen bagly birnäçe sowallar arkaly ýüzlenmekligi makul bildik.  — Söhbet, sözleriň polisemiýasy, sinonimiýasy we antonimiýasy bilen bagly kategoriýalary milli terjimede ulanmak hakdaky pikirleriňi bilmek isleýäris.

11 Awgust 2023

Edebiýat

Ba­let köw­şi (Ro­man)

Has göze ýakymly görnerýaly, Gassiniň saçyny bejertmek gerekdi. Çagalaryň üçüsiniňem gürgara saçlary bardy. (Do­wa­my. Baş­lan­gy­jy žur­na­lyň ge­çen san­laryn­da).

11 Awgust 2023

Edebiýat

Me­niň söý­gü­li pyr­ty­kal aga­jym (Roman)

Joze Mauru de WASKONSELUS,braziliýaly ýazyjy (Bir og­lan­jy­gyň baş­dan ge­çi­ren­le­ri)

11 Awgust 2023

Edebiýat

Ýü­rek­dä­ki mä­hri oýar­mak (Es­se)

Lin Tsiňsüän,hytaý ýazyjysy 1.

11 Awgust 2023

Edebiýat

Bu gün menden uzak dünýä

Hariwanş Raý Baççanhindi şahyry, Duýgulardan binýat bolan,Pikir hyýallara dolan,Kalpda beslän arzuwlarym,Edendir kül-uşak dünýä.Bu gün menden uzak dünýä.

11 Awgust 2023

Edebiýat

Lo­re­leý

Genrih GEÝNE,nemes şahyry «Loreleý» — Reýn derýasynyň Sankt Gorshauzeniň deňinden akyp geçýän ýeriniň sag kenaryndaky 132 metr beýiklikdäki dag-gaýasynyň ady. Irki wagtlarda bu ýer suwda gaýalaryň bardygy sebäpli gämiçiler üçin howply bolupdyr.

11 Awgust 2023

Edebiýat

Muhammet ÝUSUF, özbek şahyry

Biz bagtlybolarys Bolýa-da, kimedirÝaksa,Ýakmasa,Olara goşulypAglaşarmydyk.Biz bagtly bolarysHuda halasa,

11 Awgust 2023

Edebiýat

Aşot aw­çy (He­ka­ýa)

Wahtang ANANÝAN, ermeni ýazyjysy 1

11 Awgust 2023

Edebiýat

Koýotlaryň syry (He­ka­ýa)

Maksim ZWEREW,  rus ýazyjysy Dynç almagy her kes öz islegine görä gurap bilýär. Bir amerikan zawodynyň inženeri zähmet rugsadyny ýalňyzlykda geçirmegi makul bilipdir. Ol heniz dynç alşa çenli ep-esli wagt barka, deňziň kenarynda ýekelikde ýaşajak adama zerur bolan zatlary, azyk-owkatlary, egin-eşikleri taýýarlap goýdy. Ahyry uzak garaşdyran günem gelip ýetdi. Inžener zähmet rugsadynyň bir sagadynam ýitirmän, ýangyjy az harçlaýan, gabarasy kiçeňräk ulagyna münüp, şäherden çykdy.

11 Awgust 2023

Edebiýat

Se­wa­nyň ke­na­ryn­da (Po­west)

Wahtang ANANÝAN, ermeni ýazyjysy Ýöne ata-babalaryndan miras galan köne garaýyşlary ony tebigatyň düşündirip bolmaýan ahwallarynyň öňünde çykgynsyz ýagdaýda goýdy. Şonuň üçinem ol:

11 Awgust 2023

Edebiýat

Plutoniýa (Ro­man)

(Dowamy. Başlangyjy žurnalyň geçen sanlarynda). Wladimir Obruçew,rus ýazyjysy

11 Awgust 2023

Edebiýat

Serse­pil Bal­ta­zar (Ro­man)

(Dowamy. Başlangyjy žurnalyň geçen sanlarynda). Amin MAALUF,fransuz-liwan ýazyjysy

11 Awgust 2023

Edebiýat

Go oý­nu­nyň us­sa­dy (Roman)

Ýasunari Kawabata, ýapon ýazyjysy 1

11 Awgust 2023

Edebiýat

He­mi­şe­lik ýa­nyň­da­ky baý­ram (Ýat­la­ma ro­man)

Giriş 1956-njy ýylyň noýabrynda Pariždäki «Rits» oteliniň ýolbaşçylary Ernest Hemingueýi 1928-nji ýylyň martyndan bäri özlerinde saklanylan iki sany kiçijik sandyjagy alyp gitmäge yrdylar. Ol sandyjaklarda Hemingueýiň Parižde bolan ilkinji ýyllarynda ýatdan çykaryp giden kyssa eserleriniň basma ýazgylary, «Günem dogar» diýen romany üçin ýygnalan maglumatlar ýazylan ýandepderçesi, kitaplar, gazetlerden gyrkyndylar, köne geýimleri bardy. Bu gymmatly ýüki Kubanyň Finka diýen ýerindäki öýüne ýollamak üçin, Ernest aýaly Meri bilen Atlantikanyň üstünden gatnaýan «Il-de Frans» gämisinde ýüzüşe ugramazlaryndan öň, «Lui Wýuitton» şereketiniň ullakan gämi sandygyny satyn aldylar. Men bu sandygy çokundyran enekäm Meriniň Nýu-Ýorkdaky öýünde görüpdim. Gönden ýasalan, burçlary mis bilen çeňklenen, «Lui Wýuitton» şereketiniň mesaňa bolup duran at ýazgysy we Hemingueýiň adynyň, familiýasynyň «EH» şekilinde güberçek altynsow baş harplary ýazylan bu kaşaň sandyk häzir hem göz öňümde. Sandyk şeýlebir uludy welin, men onuň içine aňsatja ýerleşjekdim. Oňa seredip, atamyň başdan geçirmelerden doly, gyzykly durmuşy ýaşandygyna göz ýetirýärdim. Hemingueýde Parižde bolan ilkinji ýyllary hakynda ýazmak isleginiň dörändigi bolup biljek zat. Bu isleg, mysal üçi

11 Awgust 2023

Edebiýat

Söh­bet­deş­le­riň di­lin­den ýa­zy­lyp al­nan gy­zyk­ly he­ka­ýat­lar

Abu aly muhassin tanuhY Bu wakany maňa kazy Abdylwahid Haşiminiň ogly kazy Abylhasan Muhammet gürrüň berdi. Onuň aýtmagyna görä, serkerdebaşylaryň biri täjirleriň baştutanyndan kän mukdarda pul karz alyp, bergisini bermegi gijikdiripdir. Şondan soňra bolan işleri şol täjiriň özi gürrüň berip, şeýle diýipdir: «Men iň soňunda halyf Mutadide ýüz tutmagy ýüregime düwdüm, çünki haçan serkerdebaşydan algymy talap etmek üçin barsam, onuň öýüniň gapysynyň kiltlidigini görýärdim, üstesine-de, hyzmatkärleri meni kemsidýärdiler. Men aramyzdaky düwni gowulyk bilen çözmek isläp araçy hem tutundym, emma munuň hem hiç hili peýdasy degmedi. Men hatda wezir Ubeýdulla ibn Süleýmana hem ýüz tutup gördüm, ýöne ol hem maňa kömek edip bilmedi. Halymdan habarly dostlarymyň biri günleriň birinde maňa ýüzlenip: «Gaýgy edip oturma. Men algyňy alyp bererin. Onsoň halyfa ýüz tutmagyň hem geregi bolmaz. Ýör, häziriň özünde yzyma düş» diýdi. Men onuň yzyna düşüp ugradym. Şol gidişimize Sulasyň bazaryna baryp ýetdik. Dostum meni tikinçi gojanyň öýüne alyp bardy. Goja, adatça, öz öýünde ony-muny tikmek bilen meşgul bolardy ýa-da metjide gidip Kuran okardy. Dostum oňa müşgilimi habar berdi we serkerdebaşynyň ýanyna gidip, bu işi birýüzli edip bermegini haýyş etdi.

11 Awgust 2023

Edebiýat