HABARLAR

Obasenagat toplumynyň ösüşine goşant

Hormatly Prezidentimiziň parasatly we öňdengörüjilikli baştutanlygynda beýleki ulgamlar bilen bir hatarda ýurdumyzyň obasenagat toplumyny döwrebap derejede ösdürmäge uly ähmiýet berilýär. Ekerançylyk ýerlerinden bol hasyl alynmagy üçin suwaryş suwy zerur bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň suw serişdelerini aýawly we netijeli peýdalanmak baradaky tabşyryklaryndan ugur alnyp, döwrebap tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak işleri giňden durmuşa geçirilýär. Bugdaý we gowaça meýdanlaryny emeli ýagyş ýagdyrmak arkaly we damjalaýyn suwarmak usullary önümçilige ornaşdyrylýar, bu bolsa suwy tygşytly peýdalanmakda özüniň ýokary netijesini berýär. Bu möhüm işleri göwnejaý ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzda köp sanly desgalardyr howdanlar, suw göterijiler, paýlaýjylar gurulýar. Şeýle hem dünýäniň iň uly çölleriniň biri hasaplanýan Garagumda ägirt uly gidrotehniki desga öwrülen «Altyn asyr» Türkmen köli döredildi. Bu kölüň ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda, oba hojalygynyň ekerançylyk we maldarçylyk pudaklaryny ösdürmekde, azyk önümleriniň öndürilişini artdyrmakda we azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde, halkyň ýaşaýyş hal-ýagdaýyny gowulandyrmakda, täze iş orunlaryny döretmekde ähmiýeti örän uludyr. «Altyn asyr» Türkmen kölüniň gurl

Asal nygmat — saçaklaryň bezegi

Ýurdumyzda oba hojalyk ekinleriniň we topragyň hasyllylygyny artdyrmak, tarp ýerleri işjeň özleşdirmek, ekerançylyk ýerleri suw bilen üpjün etmek meselelerini çözmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Edilýän aladalaryň, daýhanlarymyzyň arman-ýadaman zähmet çekmekleri netijesinde, bazar bolçulygy döredilýär. Hormatly Prezidentimiziň daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň möçberini azaltmak, özümizde öndürilýän önümleri artdyrmak barada öňde goýan wezipelerinden, berýän tabşyryklaryndan ugur alnyp, azyk bolçulygyny üpjün etmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Şol hatarda öz topragymyzda ýetişdirilýän gök-bakja, miwe önümleri hem döwrebap söwda merkezleriniň üsti bilen halka ýetirilip, olaryň islegi kanagatlandyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, telekeçilik hem sazlaşykly ösdürilýär. Milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz pudagynyň işiniň netijeliligini artdyrmak üçin oňaýly şertleriň döredilmegi netijesinde, halkymyz ýylyň ähli paslynda gök önümler bilen doly üpjün edilýär. Gök-bakja ekinleriniň bolçulygynyň döredilmeginde daýhanlaryň hem zähmeti, paýy bar. Welaýatymyzda şunuň ýaly tejribeli daýhanlar sanardan köp.

Ýuwuş suwy we onuň ähmiýeti

Suwarymly ekerançylykda peýdalanylýan ýerleriň ählisi diýen ýaly şorlama hadysasyna sezewar bolýar. Ösümlikler üçin zyýanly duzlaryň ýeriň üstki gatlaklarynda toplanmagy netijesinde toprak şorlaşýar. Şoruň düzümindäki dürli duzlar we beýleki himiki birleşmeler ösümliklere zyýanly täsir edýär. Olar ösümligiň öýjüginiň sitoplazmasynyň düzümindäki suwy gysyp çykarýarlar. Sitoplazmada suwuň ýetmezçiliginiň ýüze çykmagy zerarly azot çalşygy bozulyp, belogyň emele gelmegi togtaýar ýa-da dargamasy güýçlenýär. Netijede emele gelýän ammiak gazy ösümlikleriň öýjüklerine zäherleýji täsirini ýetirýär. Geçirilen ylmy barlaglar gowşak şorlaşan ýerlerde gowaçanyň hasyllylygynyň 15, orta şorlaşan ýerlerde bolsa 30 göterime çenli peselýändigini görkezdi. Şeýle zyýanly täsiriň öňüni almak üçin ýerleriň şorlaşmagyna garşy göreş çärelerini netijeli geçirmek talap edilýär. Bu babatda ekerançylyk ýerlerine ýuwuş suwuny tutmak we şor suw akabalaryny gyrmançalardan arassalamak möhüm ähmiýete eýedir. Bu çäräniň maksady topragyň düzümindäki suwda ereýän zyýanly duzlary topragyň aşaky — ekinleriň kök ulgamynyň ýaýramaýan gatlagyna düşürmekdir.

Mellek ýeriniň hasyly

Ýer eýesi Atageldi Berdiýew Baýramaly etrabynyň “Parahat” daýhan birleşiginiň ekerançylyk meýdanyndaky bir gektar ýerini ekin dolanşygynda ulanýar. Ol bugdaý eken ýyllary gallanyň, gowaça ekende bolsa pagtanyň bereketli hasylyny ýetişdirýär we döwlete tabşyrýar. Topragyň berýän baýlygyny ýylsaýyn artdyrmakda dökünlerdenem oňat peýdalanýar. Dökün, bejergi, suw, ýeri zyýankeşlerden, haşal otlardan goramak esasy wezipeler bolup durýar. Agrotehniki talaplara laýyk gelýän şeýle işler wagtly-wagtynda berjaý edilýär. Tejribeli ekerançy hormatly Prezidentimiziň uly goldawlaryndan hoşal bolup, ýylyň bütin dowamynda gök önümleri ýetişdirmegiň aladasyny hem edýär. Atageldi Berdiýew öz mellek ýerinde çaklaňrak ýyladyşhana gurdy. Onda ýetişdirýän gök önümi maşgalanyň azyk üpjünçiligine uly goldaw bolýar. Ekerançy bereketli önümi söwda nokatlarynyň üsti bilen ilata-da ýetirýär. Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylynda ýetişdirilen hyýarlar bereketli saçaklarymyzyň rysgalyny artdyrýar. Gyş paslynyň häzirki günlerinde Täze güýç obasynyň ýaşaýjylary ynsan saglygyna peýdaly, ekologiýa taýdan arassa bolan gök önümi bu ýerden alýarlar. Ýyladyşhanada ekine oňat ideg edilensoň, hyýarlaryň bol hasyly ýetişýär. Munuň özi mellek ýeriniň gy

Meýdan işleri gyzgalaňly barýar

Bäherden etrabynyň edermen hasyl ussatlary häzirki wagtda şu ýyl üçin meýilnama boýunça 12550 gektar meýdana gowaça ekmegi meýilleşdirip, meýdan işleriniň gerimini has ýaýbaňlandyrýarlar. Etrap tehniki hyzmat ediş kärhanasynyň kuwwatly tehnikalary bilen meýdanlarda sürüm işini geçirmekde traktorlaryň 27-si doly güýjünde işledilýär. Olaryň güýji bilen şu güne çenli sürüm işleri tamamlanyp barýar. Bu işler etrabyň Magtymguly adyndaky hem-de «Mürçe», «Ýeňiş» daýhan birleşiklerinde has-da guramaçylykly geçirildi. Pagtaçy kärendeçiler agrotehniki çäreleriň öz wagtynda geçirilmegini gazanmak bilen şu ýylyň hasylynyň düýbüni göwnejaý tutmakda ähli meýdan işleriniň depginini gowşatmaýarlar.

Baglaryň gyşky idegi

Lebap welaýatynyň Halaç etrabynyň «Ärsarybaba» daýhan birleşigi miweleriň dürli görnüşini öndürmekde welaýatda iri hojalyklaryň biridir. Daýhan birleşigiň bag agronomy Allaberdi Jomartowyň aýtmagyna görä, daýhan birleşikde bagbanlar bereketli hasyl almak üçin yhlasly zähmet çekýärler. Daýhan birleşiginiň başarjaň bagbanlary hakynda gürrüň edilende, Berdimyrat Öwezowyň, Atageldi Ýaraşowyň, Perhat Babageldiýewiň, Jumamyrat Meredowyň atlaryny ilki tutmak bolar. Tejribeli ýaşuly bagban Berdimyrat Öwezow bilen gürrüňdeş bolanymyzda, ol: «Ilki bilen, ekinleri ösdürip ýetişdirmegiň agrotehnikasy bitewi zynjyr mysalydyr, eger onuň ýekeje halkasy gowşasa, ösümligiň daýhanyň islegini ödemek mümkinçiligi peselýär.

Toprak bejergisi — bol hasylyň özeni

(Hünärmeniň maslahaty) Ekerançylyk meýdanlarynyň medeniýetini gowulandyrmak, ekin dolanyşygyny ylmy esasda ýola goýmak, gowaça ekininden ýokary hilli bol hasyly almak üçin geçirilýän agrotehniki çäreleriň has kämil usullaryny ornaşdyrmak boýunça ýurdumyzda uly işler alnyp barylýar. Pagtaçylykda alynýan girdejini artdyrmagy bir gektardan alynýan hasyllylygy ýokarlandyrmagyň hasabyna gazanmak gerekdir. Munuň üçin gowaça ekinini ösdürip ýetişdirmekde ulanylýan çäreleriň her birini öz möhletinde we bildirilýän talaba görä geçirmegi gazanmaly. Her bir geçirilýän agrotehniki çäräniň gowaçanyň hasyllylygyny artdyrmakda belli bir goşandy bardyr. Her ýylky hasylyň düýbi gyş aýlaryndan tutulyp başlanýar. Şol döwürde geçirilýän her bir çäräniň talabalaýyk kadada geçirilmegi geljekki hasylyň ykbalyny çözýär.

Gowaçanyň täze sortunyň üstünde işleýäris

Pagtaçylyk — düşewüntli pudak. Ylaýta-da, inçe süýümli pagta gymmatlylygy bilen tapawutlanýar. Inçe süýümli gowaça süýümi dokma senagaty kärhanalary üçin gymmatly çig mal hasaplanýar. Ýüpek pagtanyň döwlet tarapyndan satyn alnyş nyrhy orta süýümli (nah) pagtanyňkydan ep-esli ýokarydyr. Inçe süýümli gowaçanyň süýüminden iň nepis ýüpek matalar dokalýar. Ýüpek pagtany ekmegiň daýhana-da, döwlete-de ykdysady taýdan örän ähmiýetlidigini aýratyn belläp geçmek gerek. Inçe süýümli pagtadan orta süýümli pagta garanyňda, matany tas 2 essä golaý köp alyp bolýar.

Dolanyşyk donuna dolanan

«Köňül köle sary» hekaýalar toplumyndan Topraga tagzym edip, onuň bilen dil tapyşýan daýhan ýeri ýerlikli ulanmagyň ussady. Azaby abraý, deri dür. Yhlas eder her işde, gazanýany bol serişde. Alkyşly işleriň aňyrsy ahyrlamaýar. Topraga hyzmat, ekine ideg etmek onuň baş çelgisi. Ekin dolanyşygy usulyny ulanmak topragyň talaby, ekiniň islegi, daýhanyň daýanjy. Ýer bozurgar, hasyl eçiler, daýhanyň bagty açylar.

Oba hojalygy: täze hasylyň aladasy

Ýer rysgal eçilýär Hormatly Prezidentimiziň obasenagat toplumyny çalt depginlerde ösdürmek, daýhany ýerden alýan bereketli hasylyna görä barha gurplandyrmak hakyndaky görkezmelerinden ugur alyp işleýän oba hojalykçylar ýeriň hasyllylygyny artdyrmak üçin tutanýerli zähmet çekýärler. Tejribeli ekerançy Hakmyrat Halmyradow hem indi köp ýyllardan bäri Baýramaly etrabynyň “Merw” daýhan birleşiginiň çägindäki alty gektar ýerden bugdaýyň we pagtanyň bol hasylyny alyp gelýär. Ýeriň eçilýän rysgal-döwleti maşgalanyň ähli agzalarynyň ruhuny belende göterýär. Şonuň üçinem topraga zähmet derini siňdirmeli bolanda halypanyň aýaly Amangözel Halmyradowa, ogullary Şamyrat, Baýmyrat, gelni Ogulnyýaz uly höwes bilen işleýärler. Olar agzybirlikde zähmet çekip, ýeriň talabalaýyk bolmagyny gazanýarlar. Topragyň endiganlygy, onuň dürli dökünler bilen yzygiderli gurplandyrylmagy, tehnikanyň hyzmatynyň dowamly ýola goýulmagy ýeriň göwün diýen hasyly eçilmegine mümkinçilik döretdi.