Türkmenmetbugat

Sirkulýar ykdysadyýete geçmegiň ösen tejribesi: DANIÝA KOROLLYGY

(Başlangyjy gazetiň geçen sanynda). Daniýa Korollygy Birleşen Milletler Guramasynyň, Ýewropa Geňeşiniň, Ýewropa Bileleşiginiň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasynyň, Bütindünýä Söwda Guramasynyň, Demirgazyk Geňeşiniň agzasy bolup, dünýäde gür ilatly, tebigy baýlyklaryň ätiýaçlyklary çäkli, ykdysadyýeti tutuşlygyna diýen ýaly adam maýasyna we çig mallaryň importyna esaslanýan, deňagramlaşdyryfilan býujetli, uly möçberde profisitli töleg balansly, pul birligi (Daniýa krony) berk, gaýtadan maliýeleşdirmegiň göterim we hümmetsizlenme derejeleri pes, durnukly ykdysady ulgama eýe bolan ýurt hökmünde tanalýar.

8 Dekabr 2024

Hrustalmy ýa-da kristal?

Hrustal bilen kristal sözleri rifma taýdan sazlaşýan himiki jisim hem bolsa, bu sözleriň aňladýan manylary aýry-aýrydyr. Hrustal sözüni jemgyýetiň arasynda köp eşidýäris. Sebäbi hrustaldan ýasalan önümler öýlerde, edara-binalarda, jemgyýetçilik merkezlerinde, dynç alyş ýerlerde bezeg hökmünde (suwenir) köp ulanylýar. Bu önüm ilkinji gezek Gresiýada ýüze çykypdyr. Gadymy döwürlerde hrustaldan ýasalan gap-gaçlardyr küýzeler, bulgurlar we beýleki önümler gymmat bahalardan satylypdyr. Hrustal düzüminde 24 göterim gurşun ýa-da bariý oksidini saklaýan aýnanyň ýörite görnüşidir. Gurşun oksidiniň goşulmagy aýnanyň refraktiw görkezijisini we içindäki ýagtylygyň ýaýramagyny, şeýle-de jisimiň plastiki häsiýetini ýokarlandyrýar. Bu bolsa islendik önüm ýasalanda oňa forma bermäge oňaýly mümkinçilik döredýär. Kristal ýa-da gaty kristal komponentleri ýokary tertipli mikroskopiki gurluşda ýerleşdirilip, ähli tarapa uzalyp gidýän kristal panjarany emele getirýän gaty jisimdir. Kristallary geometrik görnüşi bilen kesgitläp bolýar, adatça, aýratyn häsiýetli ugurlary bolan tekiz üstlerden durýar. Ýeri gelende belläp geçsek, kristallary öwrenýän ylma kristalografiýa diýilýär. Kristallaryň hrustaldan tapawutly ýeri ereme prosesine çalt uýgunlaşmagydyr. Çalt ereýän kristallara mysal üçin gar tozgalary we nahar duzuny mysal getirmek bolar. Gaty kristallara bolsa uly göwrümli buzlar, göwher, almaz ýal

8 Dekabr 2024

Jemgyýet

2,5 MILLIARD ÝEWROLYK ÝARYŞ

2025-nji ýylda ABŞ-da täzeçe tertipde geçiriljek futbol boýunça klublaryň arasyndaky dünýä çempionatynyň baýrak gaznasy 2,5 milliard ýewro deň bolar. Bu barada «Marca» neşiri ýazýar. Çeşmäniň bellemegine görä, ýaryşyň umumy baýrak gaznasynyň 70 göterimi oňa gatnaşýan Ýewropanyň 12 toparyna paýlanylar. Baýrak gaznasynyň galan 30 göterimi bolsa ýaryşa gatnaşýan beýleki 20 topara bölünip berler. Ýeri gelende bellesek, 5-nji dekabrda ýaryşa bije çekildi. Bijä laýyklykda, tomaşaçylar eýýäm toparçalaýyn tapgyrda «Mançester Siti» — «Ýuwentus», «Bawariýa» — «Boka Huniors», «Riwer Pleýt» — «Inter», «PSŽ» — «Atletiko» we «Flamengo» — «Çelsi» ýaly gyzykly gapma-garşylyklaryň şaýady bolarlar.

8 Dekabr 2024

MAHAÇÝEWIŇ INDIKI GARŞYDAŞY BELLI BOLDY

Ýeňil agramda «UFC-niň» çempiony, russiýaly Islam Mahaçýewiň indiki garşydaşy belli boldy. Mahaçýewiň indiki güýç synanyşjak türgeni şol agram derejede reýtingiň birinji ornuny eýeläp duran öz ildeşi Arman Sarukýandyr. Ýeňil agramyň çempionlyk guşagy üçin boljak bu tutluşyk 2025-nji ýylyň 18-nji ýanwarynda ABŞ-nyň Los-Anjeles şäherinde geçiriljek «UFC 311» turniriniň esasy söweşi bolar. Ýeri gelende bellesek, bu söweş Arman Sarukýan üçin haklaşyk tutluşygy häsiýetine eýe bolar. Çünki ol özüniň «UFC» promouşenindäki ilkinji söweşini Mahaçýewe garşy geçirip, onda eminleriň karary esasynda ýeňlişe sezewar bolupdy.

8 Dekabr 2024

IŇ KÖP PUL GAZANAN TENNISÇILER

«Forbes» žurnaly taryhda ýaryşlardaky ýeňişleri arkaly iň köp pul baýragyny gazanan tennisçileriň reýtingini düzdi. Mahabatdan düşen girdejiler hasaba alynmazdan, diňe pul baýragy esasy düzülen sanawda hümmetsizlenme hem göz öňünde tutulypdyr. Mysal üçin, 1985-nji ýylda gazanylan 100 müň amerikan dollary möçberindäki pul baýragy häzirki hümmet boýunça 300 müň 694 amerikan dollary diýlip hasaplanypdyr. Şeýlelikde, sanawyň birinji basgançagyndan 211 million 397 müň amerikan dollarlyk görkeziji bilen serbiýaly Nowak Jokowiç orun alypdyr. Şeýle-de ilkinji üçlükde şweýsariýaly Rožer Federeriň (171 million 785 müň amerikan dollary) we ispaniýaly Rafael Nadalyň (162 million 526 müň amerikan dollary) ady bar.

8 Dekabr 2024

TÜRKMEN TÜRGENLERI ŞU GÜN DÜNÝÄ ÇEMPIONATYNDAKY ÇYKYŞLARYNA BAŞLARLAR

Şu günler Bahreýniň paýtagty Manama şäherinde Agyr atletika boýunça 89-njy dünýä çempionaty geçirilýär. Onda dünýäniň dürli künjeginden bolan türgenler erkekleriň we zenanlaryň arasynda umumylykda 20 agram derejesi boýunça medallar toplumy üçin göreşýärler. Dünýä birinjiliginde Türkmenistana 7 türgen wekilçilik edýär. Mansur Rejebowyň tälim bermeginde ýaryşa gatnaşýan Türkmenistanyň ýygyndysynyň türgenleri şu gün öz çykyşlaryna başlarlar. Has takygy, şu gün — 9-njy dekabrda erkekleriň arasynda 73 kilograma çenli agram derejesinde birbada iki ildeşimiz Bunýad Raşidow we Bektimur Reýimow, zenanlaryň arasynda bolsa 59 kilograma çenli agram derejede Ýulduz Jumabaýewa bilekleriniň güýjüni barlarlar. Şeýle-de 81 kilograma çenli agram derejesinde ýaryşa gatnaşýan Gaýgysyz Töräýew 10-njy dekabrda, 96 kilograma çenli agram derejede çykyş edýän Resul Rejebow 12-nji dekabrda, 102 kilograma çenli agram derejesinde ýurdumyza wekilçilik edýän Şahzadbek Mätýakubow we Dawranbek Hasanbaýew dagy bolsa 13-nji dekabrda medallar üçin güýç synanyşarlar. Türkmen türgenleriniň çykyşyny 15-nji dekabrda 109 kilogramdan ýokary derejede Atajan Daýyýew jemlär.

8 Dekabr 2024

«ARKADAG» TOPARY — TÜRKMENISTANYŇ NAÝBAŞY UBOGYNYŇ EÝESI

«A r k a d a g » topary futbol boýunça T ü r k m e n i s tanyň Naýbaşy kubogyna mynasyp boldy. Naýbaşy kubogy almak ugrundaky oýun Balkanabat şäherinde geçirilip, onda geçen möwsümde Türkmenistanyň çempiony we Kubogyň eýesi bolan «Arkadag» topary Kubogyň geçen ýylky finalçysy «Ahal» bilen güýç synanyşdy. Duşuşyk 3:1 hasabynda Arkadag şäheriniň adybir toparynyň peýdasyna tamamlandy. «Arkadag» toparynyň düzüminde Şamämmet Hydyrow (14, 29) we Şanazar Tirkişow (22) tapawutlandy. «Ahalyň» ýeke-täk jogap goly bolsa 75-nji minutda Yslam Annamyradowyň adyna ýazyldy.

8 Dekabr 2024

ÝYLYŇ IŇ GOWY MMA TÜRGENLERI SAÝLANDY

Ýarymagyr agramda «UFC-niň» çempiony Aleks Pereýra MMA boýunça 2024-nji ýylyň iň gowy türgeni hökmünde ykrar edildi. Ol bu ugurda geçirilen ses berlişikde dalaşgär görkezilen ildeşleri Aleksandr Pantoja we Henan Ferreýra, Günorta Afrika Respublikasyna wekilçilik edýän Drikus Dýu Plessi hem-de russiýaly Islam Mahaçýew dagydan öňe saýlanmagy başardy. Zenanlaryň arasynda ýeňil agramda «UFC-niň» çempiony hytaýly Weýli Çžan «ýylyň iň gowy MMA türgeni» diýen ada mynasyp görüldi. Ýeri gelende bellesek, Aleks Pereýra şu ýyl üç gezek oktagona çykyp, şolaryň ählisinde nokaut arkaly ýeňiş gazandy.

8 Dekabr 2024

ŞU GÜN TÜRKMENISTANYŇ ÝYGYNDYSYNYŇ AZIÝANYŇ KUBOGYNYŇ SAÝLAMASYNDAKY GARŞYDAŞLARY BELLI BOLAR

Şu gün Malaýziýanyň Kuala-Lumpur şäherinde 2027-nji ýylda geçiriljek Aziýa Kubogynyň üçünji saýlama tapgyryna bije çekiler. Bije çekişlik biziň wagtymyz bilen sagat 12:00-da başlanar. Bijäniň netijelerine laýyklykda, Türkmenistanyň ýygyndysynyň saýlama tapgyryndaky garşydaşlary belli bolar. Biziň milli ýygyndymyz bijä ikinji sebetçeden gatnaşýar. Ýeri gelende bellesek, Aziýa Kubogynyň üçünji saýlama tapgyrynda 24 ýygyndy 6 toparça bölünip (her toparçada 4 ýygyndy), özara güýç synanyşar. Her toparçadan diňe birinji ýeriň eýesi yklym birinjiliginiň final tapgyryna ýollanma alar.

8 Dekabr 2024

Uly möçberde maýa goýdular

«Nvidia» kompaniýasy, «Accel» gaznasy we «Orbis» maýa goýum kärhanasy bilelikde «Nebius Group» kompaniýasyna 700 million amerikan dollary möçberinde maýa goýdular. Ýeri gelende bellesek, «Nebius Group» emeli aň infrastrukturalary bilen işleýän kompaniýadyr.

8 Dekabr 2024

«Xiaomi» stolda goýulýan kir ýuwujy maşyn çykardy

«Xiaomi» kompaniýasy «Mijia Mini Washer Dryer» atly stolda goýulýan kir ýuwujy maşyn çykardy. Bu kir ýuwujy maşynda 20 sany kir ýuwmak we eşikleri guratmak funksiýalary bar. Onuň ölçegi bary-ýogy 328x461x452 millimetrdir. Kir ýuwujy maşyn bir wagtyň özünde 1 kilogram eşik ýuwup, 0,5 kilogram eşik guradyp bilýär. «Mijia Mini Washer Dryer» kir ýuwujy maşynyň bahasy 274 amerikan dollary möçberinde bolar.

8 Dekabr 2024

Sekiz dili terjime edýän äýnek

Hytaýyň «Yingmu» kompaniýasy «Inmo Go 2 AR» «akylly» äýnegini tanyşdyrdy. Äýnegiň esasy aýratynlygy onuň internet toruna çatylmazdan sekiz sany dili terjime edip bilmegidir. «Inmo Go 2 AR» «akylly» äýnegiň bahasy Hytaýyň bazarynda 550 amerikan dollaryna deň bolar.

8 Dekabr 2024

Iň köp ulanylan brauzerler mälim boldy

«Statcounter» seljermeler saýtynyň hünärmenleri noýabr aýynda iň köp ulanylan brauzerleriň sanawyny düzdi. Maglumata laýyklykda, «Google Chrome» öňdeligi saklamagy dowam edýär. Onuň paýyna 66,31 göterim düşýär. Ikinji orunda 11,23 göterim paý bilen «Microsoft Edge», üçünji orunda 9,13 göterim paý bilen «Safari», dördünji orunda 6,45 göterim paý bilen «Firefox», bäşinji orunda bolsa 2,81 göterim paý bilen «Opera» brauzerleri ýerleşýärler.

8 Dekabr 2024

Iň ýyly güýz boldy

2024-nji ýylyň güýzi Moskwa şäherinde 1879-njy ýyldan bäri iň ýyly howaly güýz boldy. Russiýanyň paýtagtynda howanyň temperaturasy güýzde ortaça +8,8 gradus boldy. Bu barada «Fobos» howa merkeziniň öňdebaryjy hünärmeni Mihail Leus habar berýär. Maglumat üçin, mundan öň Moskwada iň ýyly howaly güýz 1938-nji we 1974-nji ýyllarda bolupdy.

8 Dekabr 2024

Ekologiýa

Grekler altyn teňňelerini satýarlar

Gresiýa bankynyň habar bermegine görä, 2024-nji ýylyň birinji ýarymynda grekler 23712 sany altyn teňňe satypdyrlar. Bu geçen ýylyň şu döwri bilen deňeşdirilende, 10 göterim köpdür. Ikinji çärýegiň özünde teňňeleriň satuwy 46 göterim artyp, olaryň sany 13917-ä ýetipdi. Ýeri gelende bellesek, Gresiýa banky altyn teňňeleriniň birini 512,93 ýewro bahadan satyn alýar.

8 Dekabr 2024

«Apple» displeýli kolonka çykarar

«Apple» kompaniýasy 2025-nji ýylda «HomePod» atly «akylly» kolonka çykarar. Bu barada «GSMArena» habar berýär. Kolonkanyň esasy aýratynlygy onuň displeýiniň bolmagydyr. Bilermenleriň aýtmagyna görä, «Apple» 500 müň töweregi «HomePod» kolonkasyny çykarar. Kompaniýa çykaryşlaryny 2025-nji ýylyň ikinji ýarymynda başlar.

8 Dekabr 2024

Girdejisi Artdy

ABŞ-nyň «Okta Inc.» IT kompaniýasynyň düşewündi şu ýylyň üçünji çärýeginde 14 göterim ýokarlandy. Kompaniýanyň girdejisi 665 million amerikan dollaryna ýetdi. Kompaniýanyň arassa girdejisi bolsa görkezilen möhletde 16 million amerikan dollaryna deň boldy. Maglumat üçin, «Okta Inc.» kompaniýasy 2009-njy ýylda esaslandyryldy

8 Dekabr 2024