Palas dokmaçylygy

16 Ýanwar 2023
577

Türkmen halkynyň amaly-haşam sungaty köp görnüşliligi bilen tapawutlanýar. Dokma sungatynyň ýene bir görnüşi kilim we palas dokmaçylygydyr. Ol dokmaçylygyň sada hem gadymy görnüşidir. Kilim kakmak, öýdäp nagyş salyp, palas dokamak däbi ýurdumyzyň ähli künjeklerinde giňden ýaýrandyr. Palaslar hem, halylar ýaly, esasan, düşek hökmünde ulanylýar. Türkmenistanyň çäklerinde ýüňden we beýleki ýüplüklerden dokalan kilimiň halydan tapawudy — ýüz tarapynyň çitimsiz, tekiz we gaty bolmagy hem-de üýtgeşik nagyşlar bilen bezelmegidir.

Palaslar iki usulda, ýagny öýdeme we kakma usullarynda dokalýar. Palas we kilim dokalanda, ilki bilen, öýdelip nagyş salynýar, erşiň içinden geçen argaç bolsa nagşy emele getirýär. Şeýlelikde, palasyň ýüzi güberçek (relýef) görnüşde bolýar. Dokalyp duran ýagdaýynda düzüw ýüzi aşakda bolýar. Şonuň üçin hem ony dokamak uly ussatlygy talap edýär. Tekiz, ýagny nagyşsyz dokalan palas önümlerine “kakylyp dokalan kilim” hem diýilýär.

Ogulgerek AGAJANOWA,
Lebap welaýatynyň Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň uly ylmy işgäri, sungaty öwreniji.