"Türkmenistan" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-88, 39-95-06, 39-95-67
Email: turkmenistan-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Halkara maslahaty öz işine başlady

Şu gün paýtagtymyzyň «Ýyldyz» myhmanhanasynda Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan medeniýet ministrleri derejesindäki halkara maslahaty geçirildi. Bu geçirilýän maslahata 20-den gowrak daşary ýurtdan gelen wekiller gatnaşdylar. Çäraniň başynda Türkmenistanyň Prezidenti hormatly Serdar Berdimuhamedowyň halkara maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlag haty okaldy.

Halkara teatr festiwalyndaky ýeňiş

Türkmen döwlet gurjak teatry Türkiýe Respublikasynyň Ankara şäherinde geçirilen 19-njy «Kiçijik hanymlar, kiçijik jenaplar» atly halkara teatr festiwalynyň kubogyna hem-de diplomyna mynasyp boldy. Festiwala 8 döwletiň, ýagny Türkmenistanyň, Ispaniýanyň, Bosniýa we Gersegowinanyň, Kubanyň, Rumyniýanyň, Bolgariýanyň, Polşanyň, şeýle hem Türkiýäniň teatrlarynyň döredijilik toparlary gatnaşdylar. Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly eseri esasynda sahnalaşdyrylan «Baky rowaýatlar» atly oýunda Seýit Jemaleddiniň ýadygärligi bilen bagly rowaýat janlandyrylýar. Sahnada ahalteke bedewiniň, edermen alabaýyň we beýleki milli gymmatlyklarymyzyň çeper keşpleri görkezildi. Türkmen halysy, şaý-sepleri görkezilip, dutaryň ajaýyp owazy ýaňlandy. Türkiýe Respublikasynyň Döwlet teatrlarynyň baş müdirliginiň Ankara şäherindäki sahnasynda köpçülige ýetirilen çykyş tomaşaçylaryň gyzgyn söýgüsine hem-de ussatlaryň ýokary bahasyna mynasyp boldy.

Kino ussatlarynyň Türkiýedäki üstünligi

Türkiýe Respublikasynyň Izmir şäherinde geçirilen «Turan» halkara kinofestiwalyna Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň Oguz han adyndaky «Türkmenfilm» birleşiginiň kino režissýorlary hem gatnaşyp, ýörite baýraklara mynasyp boldular. Festiwal Türki medeniýetiň halkara guramasy (TÜRKSOÝ) we Türkiýäniň Medeniýet we syýahatçylyk ministrligi tarapyndan guraldy. Halkara kinofestiwala dünýäniň 77 ýurdundan jemi 1055 film hödürlenilip, olar 13 ugur boýunça seljerildi. Oguz han adyndaky «Türkmenfilm» birleşigi halkara festiwala üç sany, ýagny «Ol Rumystany görsem» we «Umyt» atly dokumental filmleri hem-de «Meniň kakam» atly gysga göwrümli filmi hödürledi. Dokumental filmleriň birinjisi şu ýyl doglan gününiň 300 ýyllygy bellenilýän beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň ömrüne we döredijiligine bagyşlanan bolsa, ikinjisinde halkymyzyň milli gymmatlygy bolan dutaryň owazynyň jadylaýjy güýjünden söz açylýar. Festiwalda görkezilen üçünji türkmen filmi durmuş wakalaryna esaslanýar.

«Alymlar ýanynda söhbet ýagşydyr»

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy uludan bellenilip geçilýär. Şu gün dana şahyryň hormatyna medeniýet ministrleri derejesinde halkara maslahaty öz işine başlaýar. Şeýle-de, Köpetdagyň eteginde gurlan Magtymguly Pyragy medeni-seýilgäh toplumynyň we beýik türkmen şahyrynyň ýadygärliginiň açylyş dabarasy bolar. Ertir paýtagtymyzda «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» atly halkara ylmy maslahaty geçiriler. Biz bu halkara ylmy maslahata gatnaşjak terjimeçi alymlaryň, magtymgulyşynaslaryň birnäçesine söz berýäris.

Akyldaryň şygyrlarynda halk döredijiligi

Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy halk döredijiliginiň eserleriniň dürli görnüşleriniň çeperçilik tärlerini we şirinligini öz eserleriniň süňňüne siňdirmegi ussatlyk bilen başarypdyr.  Halk döredijiligindäki göçme manyly idiomatik söz düzümlerinden başlap, türkmen nakyllarynyň baý many-mazmunynyň heňňamlara siňen bakylygyny goşgularynda diýseň ezberlik bilen ulanypdyr. «Çopan adam çoka bolmaz, // Ala garga oka gelmez» ýaly jaýdar söz düzümlerini şahyr öz goşgularynda beýan edipdir. Türkmen halk döredijiliginiň asyl ýordumynda päk niýetli halal zähmet we parahat, agzybir durmuş bar. «Ýagşylyga ýagşylyk her kişiniň işidir, ýamanlyga ýagşylyk är kişiniň işidir» diýen atalar sözi dürli röwüşde, her hili pikir-garaýyşlarda Magtymgulynyň şygyrlarynda gabat gelýär.

Söz ussadynyň sungatdaky keşbi

Düýn Türkmenistanyň Şekillendiriş sungaty muzeýinde dana şahyrymyzyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli «Magtymguly Pyragynyň sungat älemindäki orny» atly amaly-haşam we şekillendiriş sungatynyň eserleriniň sergisi guraldy. Onda akyldar şahyrymyza bagyşlanan eserler ýaýbaňlandyrylyp, sergä gatnaşyjylarda ýakymly täsir galdyrdy. Müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýetimiziň, sungatymyzyň özboluşlylygyny açyp görkezmekde we nesillere ýetirmekde uly işleri alyp barýan sungat ojaklarynyň biri-de, Türkmenistanyň Şekillendiriş sungaty muzeýidir. Bu ýerde guralan sungat eserleriniň sergisi hem özüniň ajaýyplygy bilen tapawutlandy. Sergide keramika heýkelleriniň 30-a, nakgaşçylyk işleriniň hem 80-e golaýy görkezildi. Hususan-da, görnükli suratkeşler A.Hajyýewiň, B.Çaryýewiň, M.Gylyjowyň, R.Umarowyň, S.Meredowyň, G.Goçmyradowyň, G.Rozygulowanyň, O.Babaýewanyň döreden işlerini myhmanlar uly gyzyklanma bilen synladylar. Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň we Türkmen döwlet ýörite çeperçilik mekdebiniň zehinli talyplarynyň eserleri hem bu ýere gelenleri biparh goýmady.

Beýik özgertmeleriň aýdyň ýoly

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyz ösýär, özgerýär, halkymyz eziz Watanyň ösüşlerine buýsanýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ykdysadyýetde, ylym-bilimde, medeniýetde gazanylýan ösüşler örän buýsandyryjydyr. Çünki bu ösüşler ýurdumyzyň dünýädäki abraý-mertebesini has-da belende göterýär. Häzirki ajaýyp döwrümizde milli medeniýetimiz, nusgawy edebiýatymyz dünýäde wagyz edilýär. Ýurdumyzyň alymlary, döredijilik işgärleri halkara derejesindäki maslahatlara, ylmy duşuşyklara gatnaşýarlar. Munuň özi «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda uly ähmiýete eýe bolup, medeniýet diplomatiýasynyň ösmegine, dünýä ýaýylmagyna, şeýle hem halklaryň arasynda ynsanperwer gatnaşyklary pugtalandyrmaga oňat ýardam edýär.

Milli gymmatlyklara sarpa

Asyrlarboýy kämilleşdirilip, halkymyzyň gündelik durmuşynda giňden orun alan milli çaga egineşikleriniň halkyň däpdessuryny, durmuş ýörelgesini häsiýetlendirýän aýratynlyklary bardyr. Eziz çagalarymyzyň egineşikleriniň nusgalarynda zenanlarymyzyň çeperçilik ussatlygynyň jemlenendigini görmek bolýar. Häzirki wagtda hem ähmiýetini ýitirmeýän çaga egineşikleriniň özboluşly taýýarlanyş usully, nagyş bezegli çeper keşbi kämil başarjaňlygy talap edýär. Çaga egineşikleri türkmen halkynyň medeniýetini we durmuşyny açyp görkezmek bilen, asyrlaryň dowamynda kämilleşip, halkyň taryhy bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Milli egineşikleriň diňe bir biçüwi däl, eýsem, görnüşleri hem özboluşlylyga beslenýär. Çagalara niýetlenen ezýaka köýnekleriň, donlaryň, ýeňsizleriň dürli görnüşleri, kürtekçeler, kirlikler, başgaplar ajaýyp bezeglidir. Çaga eşikleriniň hersiniň öz niýetlenen ýeri bardyr. Toýbaýramlarda nagyşlanan ezýaka köýneklerdir donlar geýdirilse, öýdeiçde olara ýörite eşikler niýetlenýär.

«Magtymguly Pyragy — köňülleriň çyragy» atly döredijilik bäsleşiginiň ýeňijileri sylaglanyldy

Şu gün — 14-nji maýda Türkmenistanyň Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezi binasynda  «Güneş» žurnalynyň redaksiýasynyň hem-de Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň bilelikde guramagynda yglan edilen «Magtymguly Pyragy — köňülleriň çyragy» atly döredijilik bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi. Ýurdumyzyň umumybilim berýän mekdepleriniň okuwçylarynyň arasynda geçirilen bäsleşik düzme we hekaýa ýazmak hem-de surat çekmek ugurlaryny öz içine aldy. Oňa paýtagtymyzyň, Arkadag şäheriniň, ýurdumyzyň welaýatlarynyň mekdep okuwçylarynyň 195-si öz işleri bilen gatnaşdylar. Netijede, eminler topary bäsleşige hödürlenen işleriň içinden şu aşakdakylary ýeňiji diýip yglan etdi: Hekaýa ugry:

Toý-baýrama beslenýär Pyragynyň mekany

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň, Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynyň hem-de welaýat häkimliginiň bilelikde guramagynda geçen anna güni «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly hem-de Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň ýaşlarynyň arasynda «Magtymguly geçmişimiz, şu günümiz we geljegimizdir» atly ylmy-amaly maslahat geçirildi. Oňa gatnaşyjylar çäräniň dowamynda Magtymguly Pyragy muzeýiniň öňündäki meýdançada medeniýet we sungat ussatlarynyň aýdym-sazly çykyşlaryna hem-de «Akyldary sarpalap, galkyndyryp çar ýany, toý-baýrama beslenýär Pyragynyň mekany» atly edebi-sazly kompozisiýa tomaşa etdiler. Soňra akyldar şahyryň heýkeline ter gül çemenlerini goýup, beýik söz ussadyna tagzym etdiler.  Bu ýerde «Biz — Arkadag Serdarly Watanyň bagtyýar nesilleri» atly surat çekmek boýunça bäsleşige gatnaşýan zehinli çagalaryň çekýän suratlary maslahata gatnaşyjylarda uly gyzyklanma döretdi. Ýaşlar Magtymguly Pyragy muzeýine aýlanyp, bu ýerdäki gymmatlyklar bilen tanyşdylar, sergide görkezilen amaly-haşam, el işlerine syn etdiler. 

Arminiý Wamberi — Magtymguly Pyragynyň edebi mirasyny öwrenen syýahatçy alym

Ýurdumyzda ýetilýän belent sepgitler, gazanylýan üstünlikler bagtyýar halkymyzda çuňňur kanagatlanma duýgularyny oýarýar. Şu bagtyýar döwrümizde alym Arkadagymyzyň: «Ajaýyp şygyrlary bilen ynsan kalbyny ýagşylyk nurana bezän türkmeniň akyldar ogly Magtymguly Pyragynyň mertebesi türkmen halky üçin iň belentde goýulýan mukaddeslikleriň biridir. Ýurdumyzda onuň pähim-paýhasly şygyrlaryny has düýpli öwrenmek we ýörelge edinmek, şu günki kämil türkmen jemgyýetinde has-da rowaçlandyrmak, geljekki nesillere ýetirmek barada möhüm işler amala aşyrylýar» diýen parasatly sözleri bu günki gün biziň durmuş ýörelgämize öwrüldi. Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllyk ýubileý toýunyň halkara derejesinde toýlanjak günleriniň öňüsyrasynda şahyryň özboluşly, pähim-paýhasa ýugrulan köp röwüşli edebi mirasynyň umumadamzat bähbitlerine gönükdirilendiginiň ýene bir ýola şaýady bolýarsyň. Magtymguly Pyragy diňe bir türkmen halkynyň milli şahyry bolman, ol dünýä edebiýatyna ummasyz goşant goşan beýik akyldardyr. Akyldaryň döredijiligini dünýä edebiýatyndan, türki halklaryň gadymy edebi däplerinden üzňe göz öňüne getirip bolmaz, çünki şahyr hemişe özünden öňki akyldarlaryň döredijiligini içgin öwrenipdir we olaryň öňe sürýän ynsanperwer ýörelgelerini öz eserlerinde döredijilikli ulanyp, özüniň ölmez-ýitmez eserlerini döredipdir. Akyldar şahyryň ajaýyp eserleri her bir döwürde beýleki ýurtlaryň alymlarynyň hem

Pyragynyň paýhasyndan gözbaş alan binýat

Berkarar döwlet gurmagyň arzuwynda ýaşan watançy şahyryň döredijiliginde Watan waspy onuň ýürek owazy, kalp mukamy bolup ýaňlanýar. Munuň şeýledigini Gahryman Arkadagymyz «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabynda juda jaýdar belläp geçýär. Geliň, şol setirlere ünsi çekeliň: «Ömrüň manysy — Watanyň parahatçylygynda. Adamyň ömürboýy edýän yhlasynyň özeninde Watan baradaky alada bar. Watanyň gymmaty ömürboýy eden yhlasyň bilen ölçärden hem ýokardadyr. Akyldar Magtymguly:

Ynsanperwerligiň belent nusgasy

Magtymguly Pyragynyň döredijiligi Watana, halka wepaly, arassa ahlakly, belent ruhly, ynsanperwer ýaşlary terbiýelemekde mekdep bolup hyzmat edýär. Şahyryň dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna öwrülen goşgulary çeperçiligi, many taýdan çuňlugy, milli mazmuna baýlygy, ynsanperwer ideýalary gozgaýandygy bilen tapawutlanýar. Şahyr döwlet gurmakda ynsanperwer syýasaty öňe sürmek bilen, durmuşdaky kanuny orunlary barada oňyn pikirleri öňe sürüpdir. Ol sahawatlylyk, ynsanperwerlik düşünjeleriniň her bir adamda bolmagyny isleýär: Jümle mahlukga açyk tutgul ýüzüň,

Akyldar şahyra bagyşlanan dokumental film gyrgyz teleýaýlymlarynda görkezilýär

Mälim bolşy ýaly, Gündogaryň beýik söz ussady, akyldar şahyr Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli, Oguzhan adyndaky «Türkmenfilm» birleşigi tarapyndan «Magtymguly dünýäniň hakydasynda» atly dokumental film surata düşürildi. Türkmenistanyň Gyrgyz Respublikasyndaky ilçihanasynyň ýardam bermeginde düşürilen bu film akyldar şahyryň ömri we döredijiligi barada gyzykly maglumatlary, taryhy faktlary, gyrgyz ylmy intelligensiýasy bilen geçirilen söhbetdeşlikleri öz içine alýar. Gyrgyz dilinde ses berlen dokumental film maý aýynyň dowamynda Gyrgyz Respublikasynyň «Тв-15», «Реги­он», «7-канал», «MANAS TV», «УТРК» we «Madaniýat TV» teleýaýlymlarynda görkezilýär.

«Eurovision-2024-iň» netijeleri belli boldy

11-nji maýda Şwesiýanyň Malmo şäherinde «Eurovision-2024» aýdym-saz bäsleşiginiň jemleýji tapgyry geçirildi. Ses berlişigiň netijelerine görä, şweýsariýaly aýdymçy Nemo Metler «The Code» aýdymy bilen ýeňiji boldy. Şeýle-de ilkinji üçlügi degişlilikde, horwatiýaly hem-de ukrainaly aýdymçylar jemlediler.

«Iň gowy mekdep muzeýi» atly bäsleşik geçirildi

Orta mekdeplerde medeni-miras boýunça alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, taryhy enjamlaryň saklanyşy, iş resminamalarynyň talabalaýyk ýöredilişi, olary mundan beýläk-de aýawly saklamaga, goramaga, ýaş nesillerimizde taryhymyza, medeni mirasymyza, milli gymatlyklarymyza bolan hormaty, söýgüni artdyrmak maksady bilen, etrabymyzyň orta mekdeplerinde hereket edýän mekdep muzeýleriniň arasynda «Iň gowy mekdep muzeýi» atly bäsleşik geçirildi. Ol Dänew etrap bilim bölüminiň hem-de Türkmenistanyň Ylym we bilim işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň Dänew etrabyndaky ilkinji guramalarynyň başlyklarynyň geňeşiniň 2024-nji ýyldaky tassyklanan Düzgünnamasy esasynda geçirilip, düzgünnamanyň şertleri boýunça etrabyň çäginde ýerleşýän orta mekdepleriň muzeýlerine toparyň aýlanyp görmeginde emin agzalary tarapyndan baha berildi. «Iň gowy mekdep muzeýi» atly bäsleşikde I orna 24-nji orta mekdep, II orna 2-nji orta mekdep, III orna 19-njy orta mekdep mynasyp boldular.  Ýeňijiler Dänew etrap bilim bölüminiň Hormat hatlary hem-de Türkmenistanyň Ylym we bilim işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň Dänew etrabyndaky ilkinji guramalarynyň başlyklarynyň geňeşiniň gymmat bahaly sowgatlary bilen sylaglandy.

Guýmagursak zehin

Türkmenistanyň halk artisti, Magtymguly adyndaky döwlet baýragynyň eýesi, kompozitor Çary Nurymowyň ady ýurdumyzyň çäginden daşarda-da giňden bellidir. Dürli görnüşli saz eserleri bilen milli aýdym-saz sungatymyzy baýlaşdyran halypa kompozitorlaryň döredijiliginiň süňňüni düzýän «Teke nagyşlary», «Maru-Şahu-Jahan» ýaly uly göwrümli eserlerdir. Bu eserler diňe türkmen milli aýdym-saz sungatymyz üçin däl-de, eýsem Gündogar saz medeniýeti üçin täzelik bolan eserler hasaplanylýar. Kompozitor bu eserlerinde türkmen halkynyň, şeýle-de gündogar halklaryň taryhyna, medeniýetine, sungatyna mahsus bolan ajaýyp heňleri, owazlary dürli saz gurallaryň sazlaşygynda bermegi ussatlyk bilen başarýar. Şol sebäpli bu eserler ýurdumyzyň çäginden daşarda-da giňden belli eserlere öwrüldiler. Guýmagursak zehinli Çary Nurymow dürli ýyllarda balet sungaty üçin hem ençeme eserleri döretdi. Onuň döreden «Köýten nalasy», «Epgegiň tepbedi», «Baýkyl» ýaly baletleri ozalky Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet opera we balet teatrynda sahnalaşdyryldy. Bu baletlerde ýaňlanan sazlar öz milli öwüşginleri bilen tapawutlanan, olarda beýan edilýän wakalaryň tomaşaçylar tarapyndan gyzgyn kabul edilmegine sebäp boldy.

Akyldar şahyryň dogduk mekanynda

ýaşlar bilen köpugurly çäreler geçirildi Geçen hepdäniň anna we şenbe günlerinde Balkan welaýatynyň Magtymguly etrabynda akyldar şahyrymyzyň şanly toýy mynasybetli ylmy-amaly maslahat hem-de dabaraly çäreler geçirilip, olara Watanymyzyň giňişliklerinden ýaşlaryň uly topary gatnaşdy.

«Berkarar döwletiň ylham joşguny» atly döredijilik bäsleşiginiň jemi jemlendi

Şu gün — 11-nji maýda Balkan welaýatynyň Magtymguly etrabyndaky «Magtymguly Pyragy» muzeýinde «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly hem-de akyldar şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli «Nesil» gazetiniň redaksiýasy bilen Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Merkezi geňeşiniň bilelikde yglan eden «Berkarar döwletiň ylham joşguny» atly döredijilik bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasy geçirildi.

Mukamly dünýäniň bilbilleri

Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň guramagynda ýörite sazçylyk we sungat mekdeplerinde bilim alýan ýaşlaryň arasynda  ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmek, ýerine ýetirijilik ussatlygyny ýokarlandyrmak maksady bilen bäsleşik geçirildi. Oňa sungat ojagymyzyň zehinli talyplary hem gatnaşdylar. Ýörite sazçylyk we sungat mekdepleriniň 1 ― 3-nji ýyl talyplarynyň hem-de Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň ýanyndaky ýörite sazçylyk mekdep-internatynyň 10 ― 11-nji synp okuwçylarynyň arasynda geçirilen bäsleşik türkmen milli, kirişli, üflenip we kakylyp çalynýan saz gurallary, fortepiano bagşy we ýekelikde aýdym aýtmak ýaly ugurlary öz içine aldy. Bäsleşigiň birinji tapgyry degişlilikde welaýatlarda, Aşgabat we Arkadag şäherlerinde ýerleşýän ýörite sazçylyk we sungat mekdeplerinde, ikinji tapgyry bolsa Sahy Jepbarow adyndaky Arkadag şäher ýörite sungat mekdebinde we Daňatar Öwezow adyndaky Türkmen döwlet ýörite sazçylyk mekdebinde geçirildi.