"Türkmenistan" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-88, 39-95-06, 39-95-67
Email: turkmenistan-gazeti@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Asuda hem sagdyn durmuşyň goragynda

Raýatlaryň asuda, eşretli, bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, ömrüni, saglygyny, kanuny hukuklaryny goramak, ýaş nesli milli ruhda terbiýelemek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda alnyp barylýan döwlet syýasatynda hemişe öň hatarda durýan wezipelerdir.  Jemgyýetimizde asudalygy goramak bilen birlikde, her bir raýatyň öz kanuny hukuklaryna, borçlaryna düşünmegini, ýaşlaryň edep-terbiýeli adamlar bolup ýetişmegini gazanmak maksady bilen wagyz-ündew, düşündiriş işlerini yzygiderli geçirip durmak biziň — polisiýa işgärleriniň esasy wezipelerine degişlidir. Kanuny talaplaryň, tertip-‑düzgüniň berk berjaý edilmegini gazanmak jemgyýetimiziň hemişe asuda bolmagyny, halkymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmegiň möhüm şertleriniň biridir. Esasan hem, ýaşlaryň giň dünýägaraýyşly, Watana, Milli Liderimize, hormatly Prezidentimize, il-güne wepaly, ýokary adamkärçilikli adamlar bolup ýetişmeklerini gazanmak üçin tejribämizi, başarnygymyzy gaýgyrmaýarys.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Sagdyn nesil — ýagty geljek

Mähriban çagalar, «Güneşiň» saglyk burçy» sahypasynda bu gezek size hoş habar bilen peýdaly maslahaty utgaşykly ýetirmegi makul bildik. Ol nähili diýýärsiňizmi? Aýtsam, çagalar, ol şeýle. Ýurdumyzyň «Saglyk» Döwlet maksatnamasyndan ugur alnyp, Arkadag şäherinde «Arkadag Medisina Klasteri Menejment» kärhanasy döredildi. Bu kärhana şu wagta çenli saglygy goraýyş ulgamynda peýdalanylýan lukmançylyk serişdelerini, pamyklary, agyz-burun örtüklerini, başgaplary, ýorgan-düşek daşlyklaryny, aýakgap örtüklerini... öndürýär. Bilýäňizmi näme, indi «Arkadag Medisina Klasteri Menejment» kärhanasy tarapyndan 6 aýdan uly bäbejikler üçin goşmaça iýmit bolan süýtli çaga şülesiniň 4 görnüşiniň önümçiligi ýola goýuldy. Olar şu aşakdaky görnüşlerdir:

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Saglygyň gadryny bilgil...

Möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar: Pasyl aýratynlyklaryna laýyklykda geýinmeli.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Saglyk, sport hem-de bilim — bagtyýarlygyň binýady

Her bir döwletiň ösüşi ondaky esasy ugurlaryň kämilligi, döwrebaplygy bilen seljerilýär. Hut şonuň üçin ýurdumyzda saglygy goraýyş, bilim we sporta aýratyn üns berilýär. Elbetde, sözümiziň subutnamasy hökmünde ady agzalan ulgamlar bilen baglanyşykly Diýarymyzda geçirilýän halkara maslahatlarydyr sergileri aýtmak bolar. Ynha, şu günler Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty, Bilim ministrlikleri, Bedenterbiýe we sport baradaky döwlet komiteti, Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasy bilen bilelikde «Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe» atly halkara sergisi we ylmy maslahaty geçirilýär. Bu foruma Türkmenistanyň dahylly ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň bilermenleri hem-de hünärmenleri, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary, türkmen işewürleri, şeýle hem daşary ýurt kompaniýalarynyň wekilleri işjeň gatnaşýarlar.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Saglyk — bagtyýarlygyň sakasy

Watan düşünjesi özüniň beýikligi, gymmatlygy, şeýle-de çuňňurlygy bilen gaýry düşünjelerden tapawutlydyr. Bilermenleriň aglabasy hem bagtlylygyň manysyny düşündirenlerinde, ony ynsanyň ýaşaýan topragy bilen baglanyşdyrýarlar. Çünki Watan düşünjesi ýüreklerde ýaşaýar. Onsoň, niçikmi, ýüregiňde ýaşaýan gymmatlykdan, beýiklikden gaýry saňa lezzet berjek başga näme bolsun?! Bu gün bagtyýarlygyň eşretlerini görüp hem duýup ýaşaýan halkymyzyň guwanjy çäksizdir. Çünki biziň Diýarymyz hut bagtyň mesgenidir. Döredilip berlen bu ummasyz ajaýyplyklaryň sakasynda bolsa peder ýoluny mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň nusgalyk üns-aladalary bar. Äleme nusgalyk tagallalaryň netijesinde bolsa, her bir ulgamda ösüşe sary ilerleýän ýurdumyzyň abraýy günsaýyn dünýä giňişliginde aýdyň şöhlelenýär. Munuň şeýledigini Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Aşgabatda Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki we Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezleriniň dabaraly ýagdaýda açylyp ulanmaga berilmegi hem şaýatlyk edýär. * * *

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Sagdyn durmuş — eşretli ýaşaýyş

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde, ýurdumyzy syýasy, ykdysady hem-de medeni taýdan ösdürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak bilen birlikde, ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek, döwrebaplaşdyrmak, ony dünýä ülňülerine laýyk getirmekde hem ägirt uly işler amala aşyrylýar. Şu hakykatyň aýdyň mysaly hökmünde düýn paýtagtymyzda açylyp ulanylmaga berlen Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki we Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezlerini agzamak bolar. Munuň özi biziň ýurdumyzda türkmen lukmanlaryna dürli keselleri anyklamakda we bejermekde has netijeli täzeçil usullary ulanmaga mümkinçilik berer. Diňe bir paýtagtymyz Aşgabatda däl, eýsem, ýurdumyzyň ähli welaýat merkezlerinde, ençeme etraplarynda dünýä ülňülerine laýyk gelýän döwrebap saglygy goraýyş we dikeldiş merkezleri gurlup ulanylmaga berildi. Bu günki gün ýurdumyzyň raýatlary dünýä ülňülerine laýyklykda gurlup, iň kämil enjamlar bilen enjamlaşdyrylan häzirki zaman saglyk merkezlerinde ýokary derejeli lukmançylyk kömegini alýarlar. Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan halkymyzyň sagdyn we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işler şu günki gün Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýär. Bu günki günde hem paýtagtymyzda,

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Şu gün — Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni

Ynsan saglygy — ýurduň baş baýlygy Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan ýurdumyzda ynsan saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak, adamlaryň ömrüniň dowamlylygyny uzaltmak babatda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen ägirt uly işler amala aşyrylýar. Diňe bir paýtagtymyz Aşgabatda däl, eýsem, ähli welaýatlarda döwrebap saglyk öýleri, hassahanalar, saglygy goraýyş, keselleri anyklaýyş merkezleri, Gaýragoýulmasyz «Tiz kömek», «Ene mähri» merkezleri, etrapdyr şäherlerimizde, hatda iň alys obalarymyzda hem döwrebap saglyk merkezleri, saglyk öýleri gurlup ulanmaga berilýär.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Keremli topragyň tenekar iýmişleri

Sahawatly türkmen topragynda bitýän miwedir ir-iýmişler, gök-bakja önümleri ýokumlylygy, jana tenekarlygy bilen tapawutlanýar. Olardan taýýarlanylan kakadylan önümler, gury iýmişler hem ynsan saglygy üçin peýdaly witaminleriň, maddalaryň esasy çeşmesidir. Miweler kakadylanda düzümindäki suwuň bugarmagynyň hasabyna kişdedir kişmişiň bir gramynda saklanýan ýokumly witaminleriň möçberi artyp, bedeni gurplandyryjy häsiýeti has ýokarlanýar. Kişmiş — ak we gara üzümiň kişmişi kaliý maddasyna baý bolup, ýürek-damar keselleriniň öňüni alýar. Halk tebipçiliginde kişmişiň degna dartgynlylygyny köşeşdiriji, rahatlandyryjy häsiýetleriniň bardygyna göz ýetiripdirler. Häzirki wagtda ylym hem kişmişiň nerw öýjükleriniň dartgynlylygynda, dowamly degna argynlygynda haýyr edýändigini subut etdi. Onuň düzümindäki B1, B2, B5 toparlaryna degişli bolan witaminler nerw ulgamyna köp agram salýan akyl zähmeti bilen meşgullanýan adamlar üçin has peýdalydyr. Kişmişde saklanýan fosfor, magniý, demir elementleri össürim, çagalaryň we ýetginjekleriň synalaryny taplaýar.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Ibn Sinanyň melhemlerinden

Alma. Ter alma ýüregi, şeýle hem gowşak aşgazany berkidýär. Hamyra salnyp bişirilen alma ganly içgeçmäniň emidir. Işdäsi tutulýan adamlar hem almany şeýle bişirip iýseler, işdäsiniň açylmagyna peýdasy kändir. Alma ýapragy we sykylyp alnan şiresi ýapgy edilse, dömme çişleriň täze dörän mahalynda peýdalydyr. Beýi. Bişirilen beýi ýeňil we peýdaly iýmitdir. Ony bişirmek üçin tegelek kesip, şänigini çykarmaly we onuň ýerine bal çalyp ýapmaly. Beýiniň sykylyp alnan şiresi demgysma keselinde peýdalydyr. Şeýle hem ol şire aşgazany berkidýär, teşneligiňi gandyrýar. Beýiden işdäňi açýan içgi taýýarlanylýar. Bal garyp gaýnadylan beýi has güýçli täsir edýär.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Sagdynlyk — röwşen geljek

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz, Arkadagly Gahryman Serdarymyz döwlet gurluşynyň ähli ugurlaryny ösdürmek bilen bir hatarda, halkymyzyň saglygyny goramak, ruhy taýdan baý we beden taýdan kuwwatly, kämil bilimli nesilleri kemala getirmek meselelerini durmuş ugurly döwlet syýasatynyň özeninde goýdy. Merdana pederlerimiziň müňýyllyklaryň dowamynda toplan baý milli tejribesine daýanyp, tutuş jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini ýola goýmak, ýurtda ýaşaýan her bir adamyň köpçülikleýin sporta işjeň gatnaşmagyny gazanmak, bedenterbiýäni ösdürmek, şeýlelikde, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş medeniýetini ýokarlandyrmak meselelerine aýratyn üns berilýär. Bu beýik başlangyçlar özüniň datly miwelerini hem berýär. Saglyk — jemgyýetçilik gymmatlygy bolmak bilen, döwletiň ösüşleriniň esasy kesgitleýjisi hökmünde häsiýetlendirilýär. Adamlaryň durmuşy gönüden-göni olaryň saglygy bilen baglanyşyklydyr. Saglyk baradaky alada ömrüň baradaky aladadyr. Türkmençilikde salamlaşylanda, ilkinji nobatda, saglyk-amanlyk soraşylýar. Irden görşülende hem «Sag-aman ördüňizmi?» diýlip sowal berilýär. Adamlaryň saglygy baradaky alada, jemgyýetde zenan maşgalalara, çagalara we gartaşan adamlara nähili garalýandygy bilen hem baglanyşyklydyr. Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy: «Saglygyň gadryny bilgil, hasta bolmasdan burun» diýýär. Halkymyzyň päkize ýaş

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Lukmanyň ýandepderçesinden

Durmuşymyzy gözelleşdirýän, ömrümize many bagyşlaýan gymmatlyklaryň biri hem saglykdyr. Elbetde, janyň sag bolanda, durmuşyň her bir pursady lezzete, başyny başlan işlerimiz hem üstünlige beslenýär. Idi-yssywatsyz baglaryň tapdan düşüp, miwesiz galýandygyny unutmaň! Ynsan saglygy hem bag kysmydyr, oňa-da ideg gerek. Şonuň üçin hem saglygymyzy berkitmäge, durmuşymyzy gözelleşdirmäge täsirini ýetirjek gyzykly maglumatlary siziň dykgatyňyza ýetirýäris. — dowamly telewizora tomaşa edilenden soň, hamala, günuzyn agyr hem birsydyrgyn iş eden ýaly süňňüňizde, beýniňizde erbet argynlyk duýulýandyr. Onuň agyr zähmet ýadawlygyndan hem erbet täsiri bardyr. Hatda bu ýaramaz endigiň dowamly gaýtalanmagy hroniki (ötüşen) ruhy argynlyk keselini ýüze çykarmagy mümkin.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

«Ýyly suw» — derde derman şypahana

Täze taryhy eýýamda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň pähim-paýhaslary esasynda ýurdumyzyň tebigy çeşmeleriniň bejeriş mümkinçilikleriniň binýadynda şypahana ulgamyny ösdürmek meselelerine uly üns berilýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň «Saglyk» Döwlet maksatnamasynda ilatyň saglygyny goramakda ýurdumyzyň baý tebigy bejeriş serişdelerinden peýdalanmak barada aýratyn bellenilip geçilýär. Bilşimiz ýaly, ýurdumyzda halkymyzyň saglygyny dikeltmekde şypahanalar saglygy goraýyş ulgamynyň möhüm pudaklarynyň biri bolup hyzmat edýär. Olaryň işi babatda döwlet syýasatynyň ýörelgelerini kesgitlemek we Türkmenistanda tebigy bejeriş serişdeleriniň we şypahanalaryň öwrenilmegi, peýdalanylmagy, ösdürilmegi hem-de onuň goralmagy babatyndaky gatnaşyklary düzgünleşdirmek «Şypahana işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň esasy maksatlarynyň biridir. Raýatlaryň saglygyny goramaga we dynç almaga bolan konstitusion hukugynyň döwlet kepillikleriniň bellenilmegi, ýurduň tebigy bejeriş serişdeleriniň goralmagyny we öwrenilmegini üpjün etmek üçin amatly şertleriň döredilmegi, olaryň peýdalanylmagynyň esasynda bejerişiň guralmagy, keselleriň öňüniň alynmagy kabul edilen kanunyň esasy wezipeleri bolup durýar. Ýurdumyzdaky şypahana edaralarynyň bejeriş, öňüni alyş, saglygy dikeldiş çäreleri, ilatyň dynç alşyny häzirki zaman derejesinde guramak we geçirmek i

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Iýmitlenmegiň möhüm kadalary

Iýmitlenmegiň möhüm kadalaryny berjaý etmek ynsanyň öz saglygyna goýýan sarpasydyr. Eger adam haýsy-da bolsa bir sebäbe görä kesellän halatynda, bejergi berhizini berjaý etse, onda keselden tiz wagtda saplanyp, onuň gaýtalanmazlygyny gazanyp biler. Aýratyn-da, iýmit siňdiriş ulgamynyň kesellerinde, şeýle hem horlukda, semizlikde berhiz saklamagyň ähmiýeti örän wajypdyr. Adamyň iýmitlenmeginiň onuň ýaşyna, çekýän zähmetine görä bolmagy, günüň dowamynda belli bir wagtda iýmitlenmegi, iýmitiň düzüminiň dürli bolmagy, ýokumlylygy we taýýarlanyş kadalarynyň dogry berjaý edilmegi ähmiýetlidir. Iýmitlenmegiň kadalaryny bilmek diňe bir syrkaw däl, eýsem, sagdyn adamlar üçin hem wajypdyr. Iýmitlenmegiň möhüm kadalarynyňdyr dürli kesellerde peýdalanmaga niýetlenen bejeriş berhizleriniň dogry we öz wagtynda guralmagy hem-de geçirilmegi näsaglar bilen maşgala lukmanlarynyňdyr berhiz lukmanlaryň tagallalarynyň esasynda alnyp barylsa, onuň netijeliligi has-da ýokary bolar:

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Berjaý edilmeli maslahatlar

♦ Bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmak üçin, sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly. ♦ Zyýanly endiklerden daşda durmaly.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Halkyň saglygy — ýurduň baýlygy

Şeýle at bilen Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli welaýat saglygy goraýyş müdirliginiň hem-de Saglygy goraýyş işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň Balkanabat şäher geňeşiniň bilelikde guramagynda welaýat kitaphanasynda geçirilen maslahat ýokary ruhubelentlige beslendi. Maslahatda ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynda gazanylýan ösüşler hakynda giňişleýin gürrüň edildi. «Saglyk» Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, milli saglygy goraýyş ulgamynyň düzümleriniň düýpli özgertmelere eýe bolýandygy, häzirki zaman keselleri anyklaýyş-bejeriş merkezleriniň, ýöriteleşdirilen hassahanalaryň, şypahanalaryň, derman senagaty kärhanalarynyň gurlup ulanmaga berlendigi buýsanç bilen bellenildi. Halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagy üçin taýsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza alkyş sözleri aýdyldy.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Paýtagtymyzda we welaýatlarda täze saglygy goraýyş desgalary ulanyşa berildi

Raýatlaryň saglygy — döwletiň iň uly baýlygy. Hut şoňa görä-de, adamlaryň abadan durmuşy hakynda aladany ileri tutýan ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamyny yzygiderli kämilleşdirmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenilýär. Şu gün — 9-njy oktýabrda paýtagtymyz Aşgabat şäherinde hem-de ýurdumyzyň sebitlerinde döwrebap saglygy goraýyş düzümleriniň açylyp ulanmaga berilmegi Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe ajaýyp sowgat bolup, Watanymyzda ynsan saglygy hakynda edilýän aladalaryň nobatdaky nyşanyna öwrüldi. Ir bilen türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda paýtagtymyzdaky Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezi hem-de Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezi açyldy. Iň häzirki zaman enjamlar bilen üpjün edilen iri saglygy goraýyş desgalarynyň açylyş dabaralaryna Hökümet agzalary, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, ýokary okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary, Türkmenistanda işleýän diplomatik edaralaryň, halkara guramalaryň wekilleri, şeýle hem saglygy goraýyş işgärleri we paýtagtymyzyň köp sanly ýaşaýjylary gatnaşdy.

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Üstünlikler — täze sepgitlere badalga

Halkyň saglygy hakyndaky alada ýurdumyzda döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda saglygy goraýyş ulgamynda geçirilen özgertmeleriň ählisi Gahryman Arkadagymyzyň hut özüniň başda durmagynda işlenip düzülen we bu günki gün üstünlikli durmuşa geçirilýän «Saglyk» Döwlet maksatnamasyna esaslanýar. 1995-nji ýylyň 21-nji iýulynda kabul edilen bu resminamada göz öňünde tutulan ugurlar boýunça işler doly amala aşyryldy. Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň talaplaryna laýyk gelýän saglygy goraýyş ulgamy döredildi. Gaýtadan kabul edilip, täze sepgitleri göz öňünde tutýan «Saglyk» Döwlet maksatnamasynda has giň gerimli wezipeleriň kesgitlenendigini we olaryň gyşarnyksyz ýerine ýetirilýändigini bellemek ýakymlydyr. Ýurdumyzda saglygy goraýşyň dürli ugurlary boýunça uly üstünlikler gazanylýar. Ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýady berkidilip, Watanymyzyň ähli künjeklerinde döwrebap tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan lukmançylyk merkezleri gurulýar. Ýokanç we ýokanç däl keselleriň öňüni almaga aýratyn üns berilýär. Häzirki döwürde Türkmenistanda ýokanç keselleriň 14-siniň garşysyna tölegsiz sanjym geçirilýär. Giň ýaýran ýokanç däl keselleri irki döwürde anyklamak, olary netijeli bejermek boýunça işler 2013-nji ýylda kabul edilen Aşgabat Jarnamasyna laýyklykda üstünlikli dowam etdirilýär. Enäniň we çaganyň saglygyny goramak boýunça alnyp bary

9 Oktýabr 2024

Saglyk

Saglyk — bahasyz baýlyk

Eziz Watanymyzda her ýylyň 10-njy oktýabrynda Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň hünär baýramy giňden bellenilýär. Ol diňe bu ulgamda işleýänleriň baýramçylygy bolman, tutuş halkymyzyň ýüreginden orun alan ajaýyp senedir. Agzybir türkmen halky ony ähli pudaklarda uly zähmet üstünlikleri bilen garşylap, joşgunly toý-baýramçylyk çäreleri bilen belleýär. Aýdym-sazly dabaralary, ulgamyň ösüşlerini açyp görkezýän sergileri, maslahatlary, wagyz-nesihat çärelerini öz içine alýan bu baýramçylykda çuňňur many-mazmun ör-boýuna galýar. Berkarar döwletimizde raýat saglygynyň goragy döwlet derejesinde ileri tutulýan baş wezipe. Esasy Kanunymyzdaky: «Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy adamdyr» diýen binýatlaýyn kada hem, hormatly Prezidentimiz tarapyndan öňe sürlen «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ýörelge hem bu wezipäni dolulygyna öz içine alýar. Ýurdumyzda ynsan saglygyny goramak ugrunda durmuşa geçirilýän giň möçberli tagallalaryň netijesinde, milli saglygy goraýyş ulgamyny barha döwrebaplaşdyrmak üçin täze, belent maksatlar göz öňünde tutulýar. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022-2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022-2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasy» we beý

8 Oktýabr 2024

Saglyk

Gaharjaňlykdan daşda bolan ýagşy

Gaharjaňlyk we gaharyňa bäs gelip bilmezlik gowy häsiýet hasaplanmaýar. Şeýle gylyk-häsiýetli adam başgalaryň göwnüne degmekden ötri, öz saglygyna hem zyýan ýetirýär. Gahardan ýaňa göçgünli ýagdaýa uçran adamyň ýürek urşunyň ýygylygy artýar, gan basyşy beýgelýär hem-de «kuwwatlylyk gormonlary» hasaplanylýan adrenalin we noradrenalin gormonlarynyň derejesi ýokarlanýar. Dişleri gysylyp, ýüzi gasyn tutup, reňki solýar. Gaharyny «ýuwdup», ýüregini çişiren gazabyny basyp gezse-de, saglygyny zaýalaýar. Gaharyny içine salýan adam sussupes bolýar, onda dürli keselleriň döremek mümkinçiligi artýar. Şular hakda pikir edeniňde, gaharjaň adamyň gaharly ýagdaýdaky islendik hereketiniň ýaramaz netijä getirýändigine göz ýetirýärsiň. Şu ýerde: «Onda gahar-gazabyňy ýeňip, duýgularyňa erk etmek üçin näme etmeli?» diýen sowal ýüze çykýar. Psiholog lukmanlaryň belleýşi ýaly, bu sowalyň birnäçe jogaplary bar. Ine, olaryň käbiri:

8 Oktýabr 2024

Saglyk

Sadap dişler sagdyn bolsa

Beden agzalarynyň ählisi näzik we olaryň hersiniň aýratyn gymmaty bar. Şu sebäpli, sagdyn ýaşamak we synalardyr beden agzalarynyň berk we çeýe bolmagy üçin yzygiderli aladalanmak gerek. Bu sadap dişler babatda hem şeýle. Sagdyn dişleriň hyzmaty diňe iýmiti dişlemek ýa-da çeýnemek üçin däl, eýsem iýmit siňdiriş ulgamynyň we bu ulgamyň işinden täsirlenýän beýleki ähli synalaryň işini goldamak üçin hem örän ähmiýetlidir. Dişlerde emele gelýän çüýremeler bolsa, bu hyzmatyň hilini düýpgöter peseldýär we bedeniň dürli kesellere duçar bolmagyny we wagtyndan öň garramagyny tizleşdirýär. Dişleriň we diş etiniň sagdyn bolmagy üçin agyz boşlugynyň arassalygyna aýratyn üns bermeli. Munuň üçin her kimiň şahsy diş çotgasy we düzümi ftorly diş pastasy bolmaly. Diş çotgasynyň ýumşak bolmagy diş etlerine zyýan bermezlik jähtinden oňaýly görülýär. Sebäbi gaty çotgalar diş etiniň berkligini gowşadýar. Netijede, dişleriň daýanjy gowşaýar we diş kökleri açylyşyp başlaýar. Bu bolsa dişleriň çüýremegine getirýän esasy sebäpleriň biridir. Şahsy gigiýenanyň aýrylmaz bölegi bolan diş çotgalaryny her aýdan täzeläp durmagy hem ünsden düşürmeli däl.

8 Oktýabr 2024

Saglyk