Möhüm pudagyň ösüşli menzilleri

7 Noýabr 2023
535

Türkmenistanyň ykdysadyýetinde elektrik energetikasy pudagynyň tutýan orny uludyr. Ählumumy ykdysadyýete işjeň goşulyşýan ýurdumyzy çalt depginler bilen senagatlaşdyrmak, eksport kuwwatyny artdyrmak boýunça göz öňünde tutulan maksatnamalarda elektrik energetikasy pudagyna möhüm orun degişlidir. Geljegi uly bolan bu pudaga gönükdirilýän maýa goýumlarynyň möçberiniň yzygiderli artýandygy guwandyryjydyr. Ine, 3-nji noýabrda hormatly Prezidentimiziň Balkan welaýatyna iş saparynyň dowamynda täze energetika desgasynyň — Türkmenbaşy etrabynda guruljak kuwwatlylygy 1574 megawatta deň bolan utgaşykly dolanyşykda işlejek elektrik stansiýasynyň düýbüniň tutulmagy mynasybetli dabaralara gatnaşmagy bu işleriň yzygiderli, depginli ösüşe eýedigine şaýatlyk edýän waka boldy. Arkadagly Gahryman Serdarymyz şol ýerden sanly ulgam arkaly «Mary — Ahal» asma elektrik geçirijisini ulanmaga bermäge we ýurdumyzyň bitewi elektrik ulgamyna birikdirmäge ak pata berdi. Bu dabaralaryň dowamynda Germaniýanyň Frauhofer adyndaky Energiýa ykdysadyýeti we energiýa ulgamy tehnologiýasy institutynyň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda durmuşa geçirilen taslama beren Hil şahadatnamasynyň, GFR-iň Binagärleriniň federal palatasynyň Iň ýokary inženerçilik taslamasy baradaky şahadatnamasynyň, GFR-iň Magdeburg şäheriniň Otto Won Gueriсke adyndaky uniwersitetiniň Ekologik taýdan arassalygy we durnukly taslamadygy baradaky şahadatnamasynyň gowşurmak dabarasynyň geçirilmegi şatlykly wakalaryň üstüni doldurdy.

Ýurdumyzda hereket edýän energiýa ulgamyny halkalaýyn birleşdirmek boýunça işler maksatnamalaýyn alnyp barylýar. Halkalaýyn energoulgamy döretmek taslamasynyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisi 2021-nji ýylda işe girizildi. Türkmen energogurluşykçylarynyň yhlasly zähmet çekmegi netijesinde halkalaýyn energoulgamyň Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň nobatdaky tapgyry üstünlikli durmuşa geçirildi. Nesip bolsa, meýilnama boýunça Balkan — Daşoguz ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň gurluşygy 2024-nji ýylda tamamlanar. Şeýlelikde, Balkan — Daşoguz we Mary — Ahal energiýa ugurlarynyň ulanmaga berilmegi bilen, ýurdumyzda bitewi halkalaýyn energoulgam emele geler. Bu taslama içerki sarp edijileriň elektrik üpjünçiliginiň hilini gowulandyrmaga, ýurdumyzyň dürli künjeklerinden daşary ýurtlara elektrik energiýasyny ibermek üçin amatly şertler döretmäge täze mümkinçilikleri açar. Bu taslamalaryň durmuşa geçirilmegi milli energetika pudagy üçin taryhy ähmiýete eýedir. Türkmenistanyň senagatyny batly depgin bilen ösdürmek, milli ykdysadyýetiň eksport kuwwatyny sazlaşykly ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalary amala aşyrmakda elektroenergetika möhüm orun degişlidir. Garaşsyzlyk ýyllarynda gutarnykly dolanyşyga eýe bolan döwrebap elektroenergetika pudagy kemala getirildi. Senagat we durmuş maksatly desgalary elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek üçin giň gerimli işler durmuşa geçirildi. Welaýatlarda döwrebap gazturbinaly elektrik beketler, elektrik geçiriji ulgamlar, tok paýlaýjy podstansiýalar gurulýar, paýtagtymyzy, beýleki şäherleri we ilatly ýerleri elektrik energiýasy bilen üpjün etmek boýunça täze taslamalar amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň energetika pudagyny ösdürmek strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» we beýleki maksatnamalarda kesgitlenendir.

Ýusup GURBANMYRADOW,
Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň mugallymy.