Türkmenmetbugat

Газета "Нейтральный Туркменистан"

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-18, 39-95-82, 39-95-88
Email: neytralnyturkmenistan-gazeti@online.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Mineral dökünleriň ähmiýeti

Himiýa senagaty ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ýokary depginlerde ösýän pudaklarynyň biri bolup, ony ösdürmegiň strategiýasy ýerli çig maly senagat taýdan özleşdirip, has doly ulanmaga, bu ugruň eksport kuwwatyny artdyrmaga, obasenagat toplumyny durnukly ösdürmäge gönükdirilendir. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna», «Türkmenistanda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyna» laýyklykda, himiýa pudagyny döwrebaplaşdyrmak, öňdebaryjy tehnologiýalar, innowasiýalar hem-de ylmyň gazananlary esasynda ykdysadyýetimizi ösdürmekde himiýa ylmynyň, tehnologiýalarynyň tutýan ornuny has-da ýokarlandyrmak meýilleşdirilýär.

11 Ýanwar 2022

Taryha baglanan ykbal

Alym Arkadagymyz «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly eserinde: «Ylym-bilim, döredijilik babatynda danyşmentler: «Ilden alynýan, ile hem berilýän baýlyk» diýýärler. Ylym özüniň ýönekeý manysynda daşarky dünýä syn etmegiň netijeleridir» diýip ýazýar. Hormatly Prezidentimiz halkymyzyň taryhyny we medeniýetini öwrenmek, ony täzeden dikeltmek işini ösdürmäge aýratyn ähmiýet berýär. Bagtyýar zamanamyzda şöhratly taryhymyzy we milli medeniýetimizi öwrenmäge örän uly üns berlip, ömrüni ylym-bilim ulgamyna bagyş eden adamlaryň mertebesi belent tutulýar. Her bir halk özüniň geçmiş taryhy we medeniýeti bilen tanalýar. Taryhdan geçmişi öwrenip, şu güne göz ýetirip, geljege nazar aýlap bolýar. «Geçmişi bolmadygyň, geljegi-de bolmaz» diýlen atalar sözi tüýs taryh ylmyna bagyşlanyp, onuň ähmiýetini düşnükli dilde beýan edýär. Watanymyzyň taryhyny we medeniýetini çuňňur öwrenmekde uly hyzmatlary bitiren alymlaryň biri hem taryh ylymlarynyň kandidaty Ata Nuryýewdir.

10 Ýanwar 2022

Ylmy-amaly maslahat

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynda Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň Mary şäher komiteti bilen bilelikde, professor mugallymlaryň we talyp ýaşlaryň, institutyň ilkinji partiýa guramasynyň agzalarynyň gatnaşmagynda energetika diplomatsiýasy barada ylmy-amaly maslahat geçirildi. Maslahatda ýurdumyzda alnyp barylýan energiýa serişdeleriniň üstaşyr geçirilişiniň ygtybarlylygyny we howpsuzlygyny üpjün etmek babatda öňde goýlan wezipeler, durmuşa geçirilýän işler hakynda giňişleýin bellenildi. Maslahata bu ugurda zähmet çekýän hünärmenler hem gatnaşyp, talyp ýaşlar özlerini gyzyklandyrýan sowallar bilen hünärmenlere ýüzlenip, özara sowal-jogap alyşdylar.

6 Ýanwar 2022

Bileniň — baýlygyň

Geografiki adalgalar Tebigat täsinliklerini, gözelliklerini söýmeýän, küýsemeýän bir barmyka? Köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde agzalýan geografiki gurşawyň adalgalaryny günde birnäçe gezek agzap geçýäris. Bu adalgalar adamlaryň arasynda adaty gepleşik sözleri bolup galyberdi. Men özümiň şu makalamda gürrüňdeşligimize siňip giden geografiki adalgalaryň manysyny beýan etmegi makul bildim.

5 Ýanwar 2022

Rowaýatlar — milli terbiýäniň gözli çeşmesi

Halkymyzyň ruhy hazynasynda hekaýatlardyr rowaýatlar mynasyp ornuny tapypdyr. Munuň düýp sebäbi ata-babalarymyzyň rowaýatdyr hekaýatlaryň mynasyp nesli terbiýelemekdäki ähmiýetine ençeme müňýyllyklary boýlaýan durmuş tejribesinde anyk göz ýetirendikleri bilen berk baglydyr. Ýaş nesle berilýän terbiýäniň hemmetaraplaýyn kämil bolmagy üçin ata-babalarymyz rowaýatlaryň, hekaýatlaryň mowzuk hem mazmun taýdan baý, täsirliligi taýdan ýiti bolmagynyň aladasyny edipdirler. Bu hakykat hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynda has kämil derejede belentlige göterilýär. Gahryman Arkadagymyzyň kitabynda halkymyzyň il-ýurduna wepadarlygy we halkyň öňüne düşüp, döwleti dolandyran şahsyýetlere ak ýürekden gulluk edişiniň beýik nusgasyny beýan edýän rowaýatlar aňa hem kalba ýetirýän täsirliligi bilen biygtyýar ünsüňi özüne çekýär. Bu kitabyň bahasyna ýetip bolmajak ähmiýetiniň ýene bir tarapy islendik okyjyda söz sungatymyzyň terbiýeçilik babatyndan tapylgysyz halk döredijilik eserlerini halkyň hakyda hazynasyndan we bar bolan beýleki çeşmelerden gözlemek höwesini döredýänligindedir. Nesil terbiýesinde bahasyna ýetip bolmajak ähmiýeti bolan halk döredijilik eserlerimizi dikeltmekde halypaçylyk nusgasyny görkezýän Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen taryhyň gadymy gatlaklaryna siňip galan dürdäne eserlerimizi toplap, häzirki we geljekki neslimize ýetirmek mak

27 Dekabr 2021

Dünýä genji-hazynasynyň gymmatlyklary

Her bir halkyň öz medeniýeti bar, ol şol medeniýeti bilen dünýä medeniýetiniň baýlaşmagyna goşandyny goşýar. Biziň keremli topragymyz bolsa hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, adamzadyň medeni ösüşiniň sallançagydyr. Milletiň millet hökmünde tanalmagyna getiren türkmen medeniýeti ajaýyp ösüşleriň we kämilligiň ýoluny geçdi, dünýäniň medeni genji-hazynasyna taýsyz milli gymmatlyklaryny goşdy. Ynha, bular barada biz Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň dünýä taryhy we ony okatmagyň usulyýeti kafedrasynyň dosenti, taryh ylymlarynyň kandidaty Açyldurdy Taganow bilen söhbetdeş bolduk. — Söhbedimizi gözbaşyny müňlerçe ýyllardan alyp gaýdýan özboluşly milli medeni mirasymyz barada hormatly Prezidentimiziň ýazan eserlerinden başlaýsak örän ýerine düşjek. Şol eserlerde henize çenli aýdylmadyk köpsanly gymmatly pikirleriň alym hökmünde siziň ylmy gözlegleriňizde, taryhy öwretmeklik ýaly haýyrly işiňizde ýol-ýörelgelik ähmiýeti örän uly bolsa gerek?!

22 Dekabr 2021

Alym hünärmeniň göreldesi

Watanymyzda kärine ussat, halypa alym hünärmenlere uly hormat goýulýar, olaryň bitiren işlerine ýokary baha berilýär. Uzak ýyllar bäri zähmet çekip gelýän, «Türkmennebit» döwlet konserniniň «Nebitgazylmytaslama» institutynyň guýulary düýpli abatlaýyş laboratoriýasynyň esasy ylmy işgäri Şyhguly Tulegenow hem şeýle hormat-sarpanyň eýesidir. Ol 1956-njy ýylda Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň Oglanly şäherçesinde dünýä inýär. Obasynda sekizýyllyk mekdebi okap, 1974-nji ýylda Balkanabat şäherindäki 2-nji mekdepde orta bilim alýar. Şol ýylda Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetine okuwa girýär. Ony 1979-njy ýylda tamamlap, himik-inžener, himiýa mugallymy hünärini ele alýar. Ylma bolan höwes ony «Nebitgazylmytaslama» institutyna getirdi. 1980-nji ýylda institutyň gidrogeologiýa we geohimiýa barlaghanasynda inžener wezipesinde zähmet ýoluna başlady. 1983 — 1985-nji ýyllarda şol institutyň gatlaklaryň nebit berijiligini ýokarlandyrmagyň täze usullary laboratoriýasynda kiçi ylmy işgär wezipesinde işledi.

21 Dekabr 2021

Ylmy barlaglar — ösüşlere badalga

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiz GurbangulyBerdimuhamedowyň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzyň bilim ulgamy täze ösüşlere eýe bolýar. Ulgamyň işini döwrebap derejede guramak, oňa innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak, ýaşlara berilýän bilimiň hilini ýokarlandyrmak, bu babatda milli aýratynlyklary göz öňünde tutmak bilen, dünýä tejribesinden ugur almak, sanly bilim ulgamyna geçmek boýunça giň möçberli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynda» öňde goýlan wezipeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Sanly bilimi ösdürmek üçin, ilkinji nobatda, bilim ulgamynda zähmet çekýän mugallymlardyr hünärmenleriň, şeýle-de bilim alýanlaryň häzirki zaman kompýuter tehnologiýalaryndan ussatlyk bilen baş çykarmaklary döwrüň talabydyr. Bu wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, institutymyzda 2014-nji ýyldan bäri «Ösüş» ylmy-barlag merkezi hereket edýär. Bu merkez ylmyň we tehnikanyň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy-barlag işlerini guraýar hem-de amala aşyrýar. Onda ylmy-barlag işler professor-mugallymlaryň ýolbaşçylygynda alnyp barylýar.

21 Dekabr 2021

Plastik we polimer önümleri ulanmagyň düzgünleri

Dürli keselleriň öňüni almak maksady bilen, iýmit önümleriniň iýmitlik gymmatyny goramak, olary terligine, howpsuz saklamak üçin olaryň saklanyş düzgünleriniň pugta berjaý edilmegi zerurdyr. Azyk önümleri bilen galtaşýan önümleriň biri hem polimer materiallardan ýasalan gaplardyr. Gap-çanak plastikasy 40 ýyla golaý wagt mundan öň peýda boldy. Ylmyň häzirki zaman derejesi azyklyk harydyň görnüşine, daşamak, saklamak şertlerine, ulanylyş aýratynlyklaryna, maksadyna baglylykda berlen häsiýetleriň islendik toplumy bilen gaplama materiallary döretmeklige mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda azyk önümlerini gaplamakda polietilen, polipropilen, polistirol, poliamidler, poliwinilhlorid, polimetilmetakrilat, aminoplastlar, penoplastlar, fenoplaslar, ftoroplastlar, rezinler ýaly polimer materiallary ulanylýar. Polimer kompozisiýalaryň aglabasynyň düzüminde plastifikatorlar, dolduryjylar, gatadyjylar, reňkleýjiler, eredijiler, bug döredijiler, çalgy maddalary we polimerleriň berkligini güýçlendirýän, deformasiýasyny peseldýän, ýygrylmagyna päsgel berýän, çeýeligini, himiki durnuklylygyny, ýanmazlygyny ýokarlandyrýan maddalar bolýar. Kadada bolşy ýaly, bu goşundylar we pes molekulýar garyndylar polimer bilen himiki bagly däl. Bu bolsa olaryň aýratyn şertlerde galtaşýan gurşawyna — howa, suwa, azyk önümine geçmegine getirip, adam saglygy üçin howply bolup bilýär. Ondan başga-da,

18 Dekabr 2021

Düýe malym — dünýe malym (Tanyş boluň, ýaş alym!)

Türkmenistanly ýaş alym düýe süýdüni we çalyny toz görnüşe getirip, uzak wagtlap saklamagyň tehnologiýasyny işläp düzdi Düýe çaly. Hany aýdyň, şu aňlatmany okan dessiňize siziň seriňize nämeler doldy?! Ilki bilen «sähra gämisi» ― düýe, onuň äwmän, assa-ýuwaşdan ädimleýşi, çal, çalyň gaýtalanmajak tagamy, teşneligi gandyryjy gudraty, melhemlik aýratynlyklary we ýene-ýeneler, şeýlemi?! Hemmeleriň ylalaşaýjak bir hakykaty bar. Düýe çaly hödür edilse hödürden ýüz öwrüp bilmez, onuň satylýan ýeriniň deňesinden geçeniňde bolsa, aýak çekmän geçip bolanok.

15 Dekabr 2021

Ylym äleminiň parlak ýyldyzy

Hormatly Prezidentimiziň: «Türkmen halkynyň ençeme alymlary, şahyrlary uzak asyrlaryň dowamynda öz köptaraply ylmy we ajaýyp çeper eserleri bilen türkmeniň adyny şöhratlandyrdylar. Olar ylmy we çeper döredijiligi bilen dünýä medeniýetiniň ösüşine önjeýli goşant goşdular» diýen parasatly sözleri bize uzak asyrlaryň taryhy gatlarynda ylmyň, medeniýetiň ösmegi üçin uly işleri alyp baran şahsyýetleriň ylmy-döredijiligi hakynda gyzykly söhbet açmaga ýardam edýär. Mälim bolşy ýaly, gadymy türkmen topragy özünde ýaşap geçen Nejmeddin Kubra, Mahmyt Zamahşary, Abu Aly ibn Sina ýaly ençeme beýik şahsyýetleriň atlary bilen bütin dünýä meşhur gadymy toprakdyr. Şeýle şahsyýetleriň iň görnüklileriniň biri-de beýik alym, matematik, algebranyň esasyny goýan, analitik geografiýanyň düýbüni tutujy Muhammet al-Horezmidir. Arap halklarynda Al-Horezmi, Ýewropada Algoritmus ady bilen meşhur bolan matematika, astronomiýa, lukmançylyk, geografiýa-geodeziýa, taryh ylymlaryna uly goşant goşan Muhammet ibn Musa al-Horezmi taryhdan mälim bolan maglumatlara görä, Köneürgenç topragynda doglan görnükli alymlaryň ilkinjisidir. 780-nji ýylda doglan beýik alym bütin ömrüni ylym-bilime bagyşlapdyr. Ol ýaşlygyndan başlap, öz döwründe bar bolan ylymlaryň hemmesi bilen deň derejede gyzyklanypdyr.

15 Dekabr 2021

Geologiýa gözleg işleriniň derňewi

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», şeýle hem «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-nji ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasynda» bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Nebitgaz pudagynda geologiýa gözleg işlerini amala aşyrmagyň esasy maksady nebitli, gazly ýataklary kesgitlemek, olaryň gor mukdaryny anyklamakdyr. Nebitiň we tebigy gazyň gazylyp alynýan möçberini artdyrmak biz ýaş hünärmenler üçin baş maksat bolup durýar. Gaz känlerindäki gözleg hem ulanyş guýularyndan egsilmez milli baýlygymyz bolan tebigy gazyň çykarylyşynda geologlaryň, geofizikleriň hyzmatynyň biçäk uludygyna göz ýetirýäris. Gaz guýularynda geçirilýän işleriň her biri gönüden-göni geologlaryň, geofizikleriň gözegçilikleri hem-de barlaglary esasynda häzirki zaman programma üpjünçilikleri arkaly amala aşyrylýar.

14 Dekabr 2021

Ýaş nesil baradaky alada

Häzirki döwürde bilim ulgamyna sanly tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy üçin uly tagallalar edilýär. Umumybilim berýän orta mekdepler ylmyň soňky gazanan tehnologiýalary we tilsimatlary bilen üpjün edilýär. Multimediýa tagtalarynyň ornaşdyrylmagy, internet ulgamyndan peýdalanylmagy okuwçylaryň gözýetiminiň has-da giňemegine ýardam edýär. Sapaklarda elektron serişdeleriň ulanylmagy okuwçylaryň giň möçberli maglumatlary kabul etmegine mümkinçilik berýär. ªeýle-de okuwçylar elektron kitaplardan, binýatlyk maglumatlardan peýdalanýarlar. Bu bolsa çagalaryň okuwa, bilime bolan höwesini has-da artdyrýar. Ýaşlar baradaky alada hormatly Prezidentimiziň başyny başlan her bir işinde öz beýanyny tapýar. Özleri barada edilýän aladalara jogap hökmünde ýaşlar Watanymyzyň  ösüşlerine mynasyp goşantlaryny  goşmaga çalyşýarlar.

9 Dekabr 2021

Öçmejek yz galdyran beýik şahyr

Abulkasym Mansur Hasan Firdöwsi, takmynan, 933-nji ýylda Horasanyň gadymy şäheri Tusda daýhan maşgalasynda dogulýar. Ol pars edebiýatynyň dünýä belli wekilidir. Şahyryň çagalyk we ýetginjeklik ýyllary barada maglumat ýok diýen ýalydyr. Beýik akyldar öz döwründe arap, pars dillerinde bilim alyp, şol döwürde «häkim» tahallusyna eýe bolupdyr. Firdöwsiniň «Şanama» eseri häzire çenli dünýä edebiýatynyň taryhynda bir adam tarapyndan döredilen iň uly şahyrana eposdyr. Eser mesnewi görnüşinde ýazylyp, möçberi boýunça juda uly eserdir. Göwrümi boýunça ondan uly diňe hindileriň «Mahabharatasy» bar, ýöne hindileriň bu eposy bir däl-de, birnäçe adamyň döreden eseridir. «Şanama» 60 müň beýtden, 120 müň setirden ybarat bolup, Eýranyň hökümdarynyň 53-isiniň patyşalyk eden döwrüni öz içine alýar. Şahyr poemasynyň şalyklar baradadygyny öňe sürse-de, edebiýatçylar awtoryň ulanan çeşmelerine laýyklykda ony üç sany uly ugra — mifologik, rowaýat hem-de taryhy şahalara bölýärler.

8 Dekabr 2021

Kämil binýat

Milli ylym ulgamyny ösdürmek döwleti durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň zerur şertleriniň biri bolup durýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe döwletimiz tarapyndan döwrüň barha ösýän talaplaryna laýyklykda öndürijilikli işlemäge ukyply nesli terbiýelemäge uly üns gönükdirilýär. Bu ugurdaky wezipeler milli we döwlet maksatnamalarynyň içinden eriş-argaç bolup geçýär. Gahryman Arkadagymyz «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynda ylmy ösdürmegiň ertirki günüňi döretmekdigine ünsi çekmek bilen, «Ylymsyz durmuşyň manysy bolmaz. Ylym yzygiderli öwrenilýän we özleşdirilýän baýlykdyr. Adamlar asyrlaryň dowamynda ylym öwrenip, äpet uly ylym daragtyny kemala getirdiler. Görnükli türkmen alymy Zamahşarynyň «Ýagşyzadalaryň bahary» atly işinde «Eli hünärli adam baýdyr» diýen parasatly sözler bar. Eli hünärli, kalbynda maksady bolan adam durmuşda öz ýoluny tapýar» diýip belleýär. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň durmuş-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarynyň işini, hereketini, dolandyrylyşyny sanly tehnologiýalar esasynda düýpli özgertmegi, döwrebaplaşdyrmagy häzirki döwrüň iň wajyp wezipesi hökmünde öňe sürýär. Bu bolsa, döwletimiziň we jemgyýetimiziň geljegi barada alnan ugruň ylmy-tehnologik ösüşe daýanýandygyna güwä geçýär. Ylmy-tehnologik ösüşi gazanmak, önümçiligiň we dolandyryşyň ähli ugurlaryna sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak häzirki döwür üçin iň derwaýys wezipedi

7 Dekabr 2021

Näme üçin himiýany gowy öwrenmeli? (Bilim we geljek)

«Her gün ir bilen arassa «H2O» içmek siziň saglygyňyza peýdalydyr. Emma köp mukdarda «NaCl» sarp etmeklik siziň saglygyňyza zyýan ýetirip biler. Juda halaýan bolsaňyz hem «C12H22O11» iýmegiňizi çäklendiriň. Çünki aşa köp iýmegiňiz süýji keseline ýol açyp biler. Şeýle-de her gün elleriňizi ýygy-ýygydan «C17H35COONa» bilen ýuwmagy unutmaň!». Käte «Ähli zady himiýa dilinde aýtmaly bolsa nädip bolarka?» diýip pikir edýän. Eger şeýle bolan bolsady, dükana baryp gerek zadymyzyň formulasyny ýadymyza düşürip bilmän ýalňyş maddany alyp gaýdardyk. Ýokardaky saglyk maslahatyndan hem görnüşi ýaly himiýa durmuşyň ähli ýerinde biziň öňümizden çykýar. Ulanýan her bir jisimimiz, iýýän-içýän azyk önümlerimiz, geýýän geýimlerimiz, dem alýan howamyz, hatda ynsan bedeniniň özi hem durky bilen himiýadan ybaratdyr. Eger-de ýokardaky maslahaty okap «suw, nahar duzy, şeker we sabyn» barada gürrüň edilýändigini duýan bolsaňyz, bu siziň himiýadan azda-kände baş çykarýandygyňyzy aňladýar. Eýsem, himiýany has gowy we çuňňur bilmegimiz bize nähili artykmaçlygy gazandyrýar? Geliň, bu barada öwreneliň!

6 Dekabr 2021

Uglewodorod serişdelerini özleşdirmekde täze tehnologiýalary ulanmaklygyň wajyplygy

Nebiti we gazy çykarmak hem-de özleşdirmek üçin taýýarlanan täze senagat gorly meýdançalary köpeltmekde ýurdumyzyň Hazarýaka sebitine möhüm orun berilýär. Sebitiň esasy we has uly geologik gurluş düzümi Günbatar Türkmen çöketligidir. Gögerendag — Ekerem zolagynyň Akpatlawukdaky 40-njy guýusyndan nebitiň 207.4 m3/g.g, Gyzylgum epilmesiniň Uzynadadaky 7-nji guýusyndan nebitiň 150 m3/g.g, şol ýerdäki 8-nji guýudan nebitiň 205 m3/g.g, 17-nji guýudan nebitiň 168 m3/g.g göwrümlerdäki senagat akymlarynyň alynmagy onuň geljeginiň uludygyny görkezýär, şeýle hem Balkanýaka belentlik zolagynyň Demirgazyk Goturdepedäki 29-njy guýusyndan nebitiň 300 m3/g.g. göwrümli güýçli akymy alyndy. Bu guýudan demirgazykda gapdallaýyn ugrukdyrma usuly bilen gazylan 147-nji guýy hem aşaky gyzylreňkli çökündilerinde galyň nebitli gatlaklaryň bardygyny görkezdi we synag edilende örän ýokary debitli — 600 t/g.g. nebit akymyny berdi. Bu guýynyň düýp zolagy kenar ýakasyndan 1000 m demirgazyk — günbatarda, ýagny aýlagyň suwlarynyň astynda ýerleşýär we şu güne çenli durnukly işler alnyp barylýar. Bu zolaklarda çuň ýatýan çökündileriň galyňlygy 3600 — 5000 m we 5000 — 7000 m aralyklarda senagat taýdan nebitgazlylygy subut edildi.

6 Dekabr 2021

Äpet atlaslar

Geografik atlas — bu Ýer üstüniň tebigy we ykdysady-durmuş ýagdaýy baradaky bilimleri, ylmy garaýyşlary jemleýän geografik ensiklopediýa bolmak bilen, dürli ugurlara degişli kartalary, statistik maglumatlary we dürli suratlary özünde jemleýär. Berilýän maglumatlar okamak we öwrenmek üçin aýdyň, düşnükli hem-de elýeterli görnüşde bolýar. Geografik atlaslar şekillendirilýän meýdany, mazmuny, maksady, göwrümi boýunça birnäçe toparlara bölünýär. Häzirki zaman tehnologiýalaryň ösmegi bilen geografik atlaslaryň çap edilen görnüşlerinden başga, kartografik önümleriň kompýuter görnüşine islegler artýar. Internet ulgamynyň ösmegi netijesinde bolsa kagyzsyz kartalary we atlaslary döretmeklige uly üns berilýär. Emma döredilýän kartografik önümleriň diňe bir elektron görnüşini ösdürmek bilen çäklenilmeýär. Adaty däl ululyklarda taýýarlanyp, çap edilýän, bütin dünýäniň adamlaryny haýran galdyrýan kartografik önümler hem bar.

6 Dekabr 2021

Kitap okaýanyň ruhy baý

Gumdag şäheriniň merkezi kitaphanasy bilen bilelikde mekdep okuwçylarynyň arasynda bäsleşik geçirdik. Ösüp gelýän ýaş nesli kitaphanalara işjeň çekmek maksady bilen geçiren bäsleşigimiz «Kitap okaýanyň ruhy baý» diýlip atlandyryldy. Bäsleşige gatnaşan okuwçylar onuň şertlerine laýyklykda, çeper eserlerden bölekleri ýatdan aýtmak, goşgulary labyzly okamak boýunça güýç synanyşdylar. Netijede, 1-nji orta mekdebiň okuwçysy Gülendam Babanýazowa birinji, 4-nji orta mekdebiň okuwçysy Öwsegül Hojaberdiýewa ikinji, 5-nji orta mekdebiň okuwçysy Merjen Hanowa üçünji orunlara mynasyp boldular. Ýeňiji bolan okuwçylara Hormat hatlary we sowgatlar gowşuryldy.

26 Noýabr 2021

Wagta tabyn bolmadyk güýç

Adamzadyň pähim-paýhasyndan dörän mukaddeslikleriň arasynda, şahyryň aýdyşy ýaly, hem akyl, hem duýgy, hem baky lezzet bolan kitap-da bar. Gadymy eždatlarymyz belli bir wagtda belent ýanýan oduň daşyna üýşüpdirler. Gezekli-gezegine öz gören-eşiden zatlaryny söýläpdirler. Wagtyň geçmegi bilen, olaryň arasyndan gürrüň bermäge has ezber adamlar çykypdyr. «Rawy» diýlip atlandyrylan şol kişiler beýan ediljek hekaýata ilki diňleýjileri taýýarlapdyrlar, ýagny olary bir gulaga öwrüpdirler; gussaly, gynançly ýa-da toslama parçalary goşup, gahrymanlaryň hereketlerini dartgynlaşdyrypdyrlar; ýuwaş-ýuwaşdan hekaýatyň çözgüdine ýetipdirler. Soňra ata-babalarymyz daşlary oýup, ilkinji hatlary ýazyp ugrapdyrlar. Ot başyndaky tolgundyryjy gürrüňler, daş ýüzündäki ýazgylar soňlugy bilen kitaby döredipdir. Juda uzak hem-de juda çylşyrymly ýol geçen kitaby ynsanyň adaty bir zat däl-de, eýsem, mukaddeslik saýmagy, elbetde, ýöne ýerden däl. Adam özüni kitap arkaly açdy, ol öz ähmiýetine kitap arkaly göz ýetirdi. Ady dünýä ýaýran iňlis şahyry Jorj Baýronyň: «Müňläp, hatda millionlap adamda pikir döretmek üçin ýekeje damja syýa ýeterlikdir» diýen sözleri özünde örän uly pikiri jemleýär.

25 Noýabr 2021

‹
1
2
...
31
32
33
34
35
36
37
...
44
45
›