Газета "Нейтральный Туркменистан"

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-18, 39-95-82, 39-95-88
Email: neytralnyturkmenistan-gazeti@online.tm

Habarlar

Konfusiniň pähimlerinden

Dostlaryň üç hilisi peýda, üç hilisem zyýan getirýär. Bularyň birinjisine adalatly, päk ýürekli hem aňly-paýhasly dostlar, ikinjisine bolsa, ýaranjaň, ikiýüzli hem ýalan söze baý, dilewar dostsumaklar girýär.

Dünýä bilen söhbet (Pelsepewi oýlanma)

Mahal-mahal tebigata çykyp, dünýewi pikirler bilen darkaş gurmak meniň ömürlik endigime öwrülipdir. Pikirler köplenç dünýä, tebigat, söýgi, ene hakda bolýardy. Ynha, bu gün hem köneki tanyş düşelgede aýak çekdim, harsaň daşyň üstünde çöküp, müň öwrümli dünýä hakda pikir-oýlara batdym. Kalbymda bolsa «Söý meni, dünýä!» diýen jümleler şol ýaňlandy durdy. Elbetde, köňül ýazgylary dünýä bilen özara hyýaly söhbetdeşlikden başlandy... Dünýä, saňa akyl ýetiresim, seniň many-mazmunyňy sähraňda açylan güller kimin tiresim geldi. Serimden çeşme-çaýlar towlanyp-tolkunyp akyp geçýän wysallarymy, gökde pelpelläp ganat kakýan asman guşlary kimin tükeniksiz pikirlerimi — pelsepelerimi serimde jemläp, olardan özboluşly paýhas çemenini bogup başladym. Bularyň bary sen hakda, dünýä! Diňle, öz öwreden durmuş tejribeleriňi dogry ulanyp, ýaşaýşyň şerhine dürs düşünmäge synanyşyp bilipdirinmi?!

Baýlyk zähmetdedir

Gadym zamanda bir odunçynyň güni agyrlaşyp, maşgala eklemäge-de gurby ýetmändir. Günde tokaýa gidip, birki bogy odun ýygnaýan odunçy getiren odunlaryny şäheriň bazaryna äkidip satyp, gün-güzeranyny dolandyrýan eken. Ýöne olaryň hemmesini satsa-da, gazanan puly maşgalasyny dolandyrmak üçin ujypsyzja bolupdyr. Günleriň birinde bir ýaşuly dana odunçyny ýolda görüp, onuň kösenip ýörenine rehimi inipdir. Ol odunçynyň tokaýyň bir çetinden girip, şol ýerden hem işini bitirip, yzyna dolanýanyny görüpdir. Dana ýaşuly odunça:

Ermeni şygryýeti

Saýat-Nowa (1712 — 1795) * * *

Güýz oýlanmasy

Säher bilen öwüsýän adaja şemaly ýüzüňe degip, ýaňagyňdan sypap geçende, uludan dem alyp, güýzüň ýakymly howasyndan lezzet alýarsyň. Daş-töweregiňe göz aýlanyňda bolsa, tebigatyň özboluşly gözelligine haýran galýarsyň. Güýz gülleri açylyp gözellik eçilse, ýapraklar birden-ikiden tänip agaçlardan gaçýar. Ýere düşelen sary ýapraklaryň arasyndan jyklaýan güýz gülleri göwnüňi göterýär. Asuda asmanyň ýüzüni bir-biri bilen ýaryşýan bulutlar tutupdyr. Görseňizläň, parahat asmanymyzyň bezegi bolan guşlar hem bulutlaryň arasynda gizlenpeçek oýnaýan ýaly. Olar ak bulutlaryň eýlesinden-beýlesinden çykyp, mähriban Diýarymyzyň asuda asmanynda erkana uçýarlar. Säheriň ak daňynda hoşowazy bilen dünýämizi bezeýärler. Asmanda hatar gurap barýan durnalar bolsa, geljek ýyl dolanyp, ýene-de güneşli ata Watanymyzda mesgen tutunarlar. Birdenkä-de, bulutlaryň arasyndan altyn tyglaryny bize baka gönükdirip Gün çykar. Enäniň elleriniň ýylysy deýin, nurly şöhlesi kalplarymyza ýylylyk çaýar.

Barlag işi (Hekaýa)

Oraz bilen Geldi bir synpda okaýardy, özlerem ýakyn dostdy. Geldä garanyňda Oraz ähli sapaklardan hemişe gowy bahalar alardy. Esasan hem, takyk ugra degişli dersleri içgin öwrenýärdi. Mekdep kitaphanasyna baryp, özbaşdak kitap okaýardy. Dostlar öý işlerini hem köplenç bile ýerine ýetirýärdiler. Ynha, bir günem şeýle waka boldy. Oraz näsaglap iküç gün mekdebe gelmedi. Şol günlerde mugallym algebra dersinden barlag işini aldy. Okuw ýylynyň başyndaky geçilen temalary gaýtalamak hem-de okuwçylaryň sapaklary özleşdirip bilşine baha bermek maksady bilen alnan barlag işi bu gezek Geldä diýseň kyn düşdi. Näme etjegini bilmän, ýantorbasyndan garalamasyny çykaryp, berlen mysallary işlemäge durdy. Mysallar geçilen temalar boýunça bolsa-da, juda nätanyşdy. Öz ýanyndan: «Wah, şu wagt Oraz bolan bolsa bolmaýarmy?! Derrew işlärdi bu mysallary. Ýeri, mugallymam barlag işi Orazyň gelmedik güni alaýmalymy diýsene?!» diýip, içini hümletdi. Gaýtadan synp tagtasyna seretdi. Näçe seretse-de, mysallardan ýekejesini işläp bildi. Onýança jaň kakyldy, mugallym depderleri ýygnady. Okuwçylar bolsa arakesmä çykdylar.

Şygryýetdäki ilkinji ädimler

TÄSIN TEBIGAT Daň sazyna oýananGuşlar ganat kakyp ýör.Göýä olar asmanaReňkli surat çekip ýör.

Dünýä edebiýatynyň döwresi

«Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumyna gaýybana syýahat (Başlangyjy gazetiň №39 sanynda).

Durmuş rubagylary

Mekgede giren dek Erem bagyna, Ýürek joşa geldi göwün çagyma,

Hiç haçan ýeke dolandyrmaň, şeýle-de zamanabap liderligiň beýleki düzgünleri

(Başlangyjy gazetiň geçen sanlarynda). Ikinji düzgün

Ynsanyň wepaly dosty

Adamzat guwanjy, ýürekdeş dosty,Türkmeniň wepaly alabaýydyr.Barça çopan-çoluklaryň daýanjy,Türkmeniň wepaly alabaýydyr. Ata-baba dostluk duýgusy bardyr,Güýç-kuwwaty, ary-namysy bardyr,Akyly-paýhasy, hormaty bardyr,Türkmeniň wepaly alabaýydyr.

Akyldar şahyr

Asyrlara şaýat bolan,Köňle ylham beren şahyr!Şygyrlary öwüt bolan,Köňle ylham beren şahyr! Arzuw edip ajap zaman,Hasyl boldy tüýs arzuwyň,Menzil-mekan asman-Zemin,Köňle ylham beren şahyr!

Nusgawy edebiýatda tebigatyň waspy

Diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, dünýä halklarynyň köňüllerine dolan akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň ähli ugurlardan söz açýan goşgularynda türkmeniň gözel tebigaty hem öz beýanyny tapýar. Ol şygyrlarda ajaýyp tebigatymyzyň ösümlik dünýäsi, olar bilen baglanyşykly hadysalar-da uly orun tutýar. Magtymguly Pyragynyň «Türkmeniň», «Ýaýlahlary bar», «Ýeli Gürgeniň», «Görner», «Içinde», «Yzlamaýan bolarmy», «Bolar sen» ýaly birnäçe goşgulary türkmen tebigatynyň täsinliklerini ýüze çykarýan setirleri özünde jemleýär. Magtymguly Pyragynyň «Ýaýlahlary bar» goşgusynda: Ýeri sazdyr, hassa bolan sagalar,Arryk, müflis, garyp bolan oňalar,Serçemen agajy bile deňeler,Ajap guş salmaly awlahlary bar —

Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy ― ýü­re­gi­mi­ziň owa­zy

«7/24.tm»: №44 (231) 28.10.2024 Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň baş­lan­gyç­la­ry, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň taý­syz ta­gal­la­la­ry bi­len, Ga­raş­syz döw­le­ti­miz­de, Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ata-ba­ba do­wam bo­lup gel­ýän mil­li me­de­ni mi­ra­sy­my­zy öw­ren­mek we dün­ýä ýaý­mak bi­len bag­ly uly iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär.

No­bel äle­min­de il­kin­ji ge­zek: azi­ýa­ly ze­nan ede­bi­ýat bo­ýun­ça iň uly baý­ra­ga my­na­syp bol­dy

«7/24.tm»: №44 (231) 28.10.2024 Her ýyl ede­bi­ýat bo­ýun­ça No­bel baý­ra­gy­na ki­miň haý­sy ese­ri bi­len eýe bo­lan­dy­gy hak­da gy­zyk­lan­ma­ýan dö­re­di­ji­lik adam­sy ýok bol­sa ge­rek. Edil şo­nuň ýa­ly, bu ýyl­ky ýe­ňi­ji-de ede­bi­ýat­çy­la­ryň ün­sün­den düş­me­di. Gaý­ta ol, kä­bir ba­bat­da il­kin­ji­di­gi bi­len en­tek-en­tek­ler unu­dyl­ma­sa ge­rek di­ýe­siň gel­ýär.

Men­de bir ar­zuw bar, hem gö­zel, hem kyn

«7/24.tm»: №44 (231) 28.10.2024 Ha­lyl Ku­ly­ýe­wiň dö­re­di­ji­li­gin­de ba­har pas­ly­ny ala­mat­lan­dyr­ýan söz­le­riň göç­me ma­ny­da ula­ny­ly­şy 

Sähra goýnundaky geňlik (Hekaýa)

Bekmyrat çopan agtygy Durda Böwseriň güjügini bermedi. Gynanmakdan ýaňa gözüne ýaş aýlap, egnini gysan agtygynyň başyny sypalap, şeýle diýdi: — Giň sährada doglan güjük dar oba sygmaz, köşegim! Bilýänem dälsiň, «Köpek selkildisi» diýlen gaty gadymlardan galan aýtgyny. Beýle diýildigi bu janawarlaryň gezim ýerleri giň bolmaly. Howly näçe giňem bolsa, aňyrsy görünmeýän sähra ýaly däldir, it janawar aýagynyň ýelini alybilmez. Ýene bir sebäbinem aýdaýyn. Bu güjüjegi äkidersiňem, baransoň hamraklyk edip, süýdem berersiň, çöregem. Iýşine guwanyp, etmidir süňkem gysganmarsyň. Onsoň muňky «Itiň aýagyna düşüpdir» diýleni bolar. Beýle bolanda, ýaş wagty aşa semrän güjügiň itlige ýetmänkä injikleri ýognaýar. Ulalansoňam derde ýaramaýar. Bu janawarlary güjüklikden edil berhiz derejesinde naharlamaly. Şol bozulsa, bular möjek bilen çeýneşip bilmez, çyňsap, guýrugyny ýamzyna gysar durar.

Duýguly dünýä

ÖÝKÜNIŞ Ýaşyl sähralardan çöpledim göwün,Men bu baharlara meňzejek boldum.Sözlere siňdirip dirilik suwun,Aýdyma höwesek gursagma saldym.

Şygryýet çemeni

EJE Gyz ýüregim yşky güýzän,Hana sygman küýsär, küýsär...Ýola baksam, saňa meňzäpboýdaşyň gelýär-ä, eje!

Ylham joşguny

TALYPLYK BAGTY Ine, hyýalymda guran şäherim,Ine, meň bagtyma şaýat säherim.Uzak gije bogun-bogun yzarlap,Gaýtaladym täze goşgyň äheňin.