''Demokratiýa we hukuk'' žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty
Salgysy: Aşgabat şäheri, A. Nowaýy köçe 2022 jaý 86
Telefon belgileri: 38-06-00

Makalalar

Туркменские железные дороги подписали меморандум с Deutsche Bahn Engineering & Consulting

В Ашхабаде в субботу, 8 июня, прошла встреча между руководством Агентства «Tуркменские железные дороги» («Тürkmendemirýollary») и представителями компании «Deutsche Bahn Engineering & Consulting», которая специализируется на консалтинге, планировании и реализации проектов инфраструктуры и мобильности в Германии и по всему миру. На повестке переговоров - перспективы развития сотрудничества в железнодорожной отрасли, в том числе по таким направлениям, как участие «DB Engineering & Consulting» в инфраструктурных проектах и модернизации транспортно-логистической системы Туркменистана, обмен опытом и обучение туркменских специалистов.

Türkmenistan — Koreýa Respublikasy: döwletara gatnaşyklaryň taryhynda täze tapgyr

Iki dostlukly döwletiň Baştutanlarynyň arasynda gepleşikler geçirildi Aşgabat, 10-njy iýun (TDH). Şu gün Koreýa Respublikasynyň Prezidentiniň Türkmenistana iki günlük döwlet saparynyň çäklerinde Prezidentler Serdar Berdimuhamedowyň we Ýun Sok Ýoluň arasynda ýokary derejedäki gepleşikler geçirildi. Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde dostlukly ýurduň Baştutanyny resmi adamlar garşyladylar. Bu ýerde iki ýurduň Döwlet baýdaklary we Hormat garawuly nyzama düzüldi.

Türkmenistan — Koreýa Respublikasy: hoşniýetli hyzmatdaşlyk täze derejä çykarylýar

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan bilen Koreýa Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň kökleri gadymyýete uzaýar we özara taryhy alyşmalar bilen häsiýetlendirilýär. Şu jähetden, Koreýa Respublikasynyň Prezidenti jenap Ýun Sok Ýoluň Türkmenistana döwlet sapary aýratyn ähmiýete eýe bolup, iki ýurduň gatnaşyklarynyň taryhynda täze möhüm sahypany ýazar. Ilkinji nobatda, bu saparyň Koreýa Respublikasynyň Prezidentiniň 2019-njy ýyldan soňky bäş ýylyň dowamynda ýurdumyza ilkinji döwlet saparydygyny bellemek gerek. Şeýle hem 2022-nji ýylyň noýabrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Koreýa Respublikasyna amala aşyran resmi sapary özara bähbitli hyzmatdaşlygy has-da çuňlaşdyrmaga we ösdürmäge ýardam berýän ýokary derejedäki gatnaşyklaryň işjeňleşdirilýändiginiň aýdyň güwäsi boldy.

Halkara ylmy maslahata gatnaşyjylaryň üns merkezinde — innowasion tehnologiýalar

Aşgabat, 8-nji iýun (TDH). Şu gün paýtagtymyzda «Ýaşyl» ykdysadyýetiň möhüm ugurlary: eko-, nano-, bio- we maglumat tehnologiýalary» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi. Ylymlar gününe bagyşlanyp guralan maslahat türkmen alymlary bilen bir hatarda, 10-a golaý ýurtdan mugallymlary we ýaş alymlary bir ýere jemledi. Forumyň aýdym-sazly baýramçylyk çykyşlaryna beslenen açylyş dabarasy Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde geçirildi. Ýeri gelende bellesek, bu ýokary okuw mekdebi döwletimiziň intellektual we ylmy-tehniki mümkinçilikleriniň ösüşiniň esasy merkezleriniň birine öwrülýär. Bu ýerde uniwersitetiň talyplarydyr ýaş mugallymlary tarapyndan guralan innowasion taslamalaryň we tehnologiýalaryň ajaýyp sergisi ýurdumyzyň öňdebaryjy bilim ojagynyň bu ugurda gazanýan üstünliklerine göz ýetirmäge mümkinçilik berdi. Şeýle hem bu ýerde ak öý gurnalyp, halkymyzyň gündelik durmuşyny, milli medeniýetimiziň köpöwüşginliligini şöhlelendirýän gymmatlyklar görkezildi. Maslahata gatnaşyjylara milli tagamlar hödür edildi. “Oguzlar” aýdym-saz toparynyň ajaýyp çykyşlary daşary ýurtly myhmanlarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrdy.

«TULM» Türkiýäniň ynsanperwer ýüklerini Owganystana ugratmaga ýardam berdi

Türkiýe Respublikasynyň Döwlet demirýollary «Türkmenistanyň Ulag-logistika merkezi» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen bilelikde doganlyk ýurdy bolan Owganystan Yslam Respublikasyna ynsanperwer ýükleriň baryp gowuşmagyna yzygiderli ýardamlaryny berýärler. Bu gatnaw ýurdumyzyň iň esasy logistika merkezi Etrek stansiýasynda «Türkmenistanyň Ulag-logistika merkezi» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň hyzmatlary bilen ýükleme-düşürme işleri arkaly türkmen wagonlaryna geçirilip, Owganystanyň Turgundy demirýol stansiýasyna ugradyldy.

Pekinde «Hytaý – Gyrgyzystan – Özbegistan» demir ýolunyň gurluşygy barada ylalaşyga gol çekildi

Hytaýyň paýtagtynda Hytaýy, Gyrgyzystany we Özbegistany birleşdirýän, strategiki taýdan möhüm ähmiýetli bolan demir ýol şahasynyň gurluşygyny amala aşyrmak boýunça ylalaşyga gol çekmek dabarasy boldy. Bu barada özbek Lideriniň metbugat gullugyna salgylanýan «Daryo.uz» neşiri habar berdi. Özbegistanyň döwlet Baştutany Şawkat Mirziýoýew dabara gatnaşyjylara wideoaragatnaşyk arkaly ýüzlenmesinde bu demir ýoluň Hytaý bilen Merkezi Aziýany birleşdirýän has bähbitli ulag geçelgesi boljakdygyny nygtady. Geljekde bu ýol Günorta Aziýanyň we Ýakyn Gündogaryň bazarlaryna çykmaga mümkinçilik berer.

Gazagystan Türkmenistanyň üsti bilen Owganystana uzaýan alternatiw ugur döretmegi meýilleşdirýär

Gazagystan haryt dolanyşygyny 1 million ABŞ dollaryndan 3 million ABŞ dollyna çenli artdyrmak üçin Türkmenistanyň üsti bilen Owganystana uzaýan alternatiw ugry döretmegi meýilleşdirýär diýip, Gazagystanyň Premýer-ministriniň orunbasary Serik Žumangarin mälim etdi. Bu barada “Interfaks-Gazagystan” agentligi çarşenbe güni habar berdi.  Serik Žumangariniň aýtmagyna görä, ýurduň Hökümeti häzirki wagtda möçberi azyndan 500 müň tonnadan ybarat bolan bugdaýyň, unuň we çörek önümleriň Owganystana eksportyny artdyrmagy meýilleşdirýär. 

Halkara ylmy maslahata gatnaşyjylaryň üns merkezinde — innowasion tehnologiýalar

Aşgabat, 8-nji iýun (TDH). Şu gün paýtagtymyzda «Ýaşyl» ykdysadyýetiň möhüm ugurlary: eko-, nano-, bio- we maglumat tehnologiýalary» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi. Ylymlar gününe bagyşlanyp guralan maslahat türkmen alymlary bilen bir hatarda, 10-a golaý ýurtdan mugallymlary we ýaş alymlary bir ýere jemledi. Forumyň aýdym-sazly baýramçylyk çykyşlaryna beslenen açylyş dabarasy Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde geçirildi. Ýeri gelende bellesek, bu ýokary okuw mekdebi döwletimiziň intellektual we ylmy-tehniki mümkinçilikleriniň ösüşiniň esasy merkezleriniň birine öwrülýär. Bu ýerde uniwersitetiň talyplarydyr ýaş mugallymlary tarapyndan guralan innowasion taslamalaryň we tehnologiýalaryň ajaýyp sergisi ýurdumyzyň öňdebaryjy bilim ojagynyň bu ugurda gazanýan üstünliklerine göz ýetirmäge mümkinçilik berdi. Şeýle hem bu ýerde ak öý gurnalyp, halkymyzyň gündelik durmuşyny, milli medeniýetimiziň köpöwüşginliligini şöhlelendirýän gymmatlyklar görkezildi. Maslahata gatnaşyjylara milli tagamlar hödür edildi. “Oguzlar” aýdym-saz toparynyň ajaýyp çykyşlary daşary ýurtly myhmanlarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrdy.

«Ýaşyl» ykdysadyýeti ilerledip

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetinde geçirilen «Ýaşyl» ykdysadyýetiň möhüm ugurlary: eko-, nano-, bio- we maglumat tehnologiýalary» atly halkara ylmy-amaly maslahat ýurdumyzyň we dünýäniň birnäçe abraýly ýokary okuw mekdepleriniň wekillerini bir ýere jemledi. Ondaky çykyşlarda «ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmek boýunça häzirki zaman tehnologik ylymlarynyň öňünde durýan meseleler barada pikir alşyldy. Biz hem foruma gatnaşan daşary ýurtly myhmanlaryň käbiriniň bu çäräniň ähmiýeti hakyndaky pikir-garaýyşlary bilen gyzyklandyk. Ýusuf BARAN, Izmir tehnologiýalar institutynyň rektory:

Hytaýdan Merkezi Aziýa tarap täze demir ýol çekiler

Hytaýy, Gyrgyzystany we Özbegistany birleşdirýän, strategiki taýdan möhüm ähmiýetli bolan demir ýol şahasynyň gurluşygyny amala aşyrmak boýunça ylalaşyga gol çekildi. Degişli resminama gol çekmek dabarasy 6-njy iýunda Hytaýyň paýtagtynda geçirildi. Bu demir ýol Hytaý bilen Merkezi Aziýany birleşdirýän has bähbitli ulag geçelgesi bolar. Ol geljekde Günorta Aziýanyň we Ýakyn Gündogaryň bazarlaryna çykmaga mümkinçilik berer.

Dost-doganlyk köprüsi

Pähimdar ata-babalarymyzdan bize miras galan «Dil — akylyň açary», «Dil bilen dünýäni gezer» ýaly atalar sözleridir nakyllary dünýä dillerini öwrenmegi özüne maksat edinen ýaşlar üçin nesihatdyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň bimöçber aladalary netijesinde ýaşlar dünýä ülňülerine laýyklykda bilim alýarlar. Häzirki wagtda olaryň aglaba bölegi türkmen dilinden başga rus we iňlis dillerinde suwara gürlemek bilen çäklenmän, koreý, hytaý, fransuz, ýapon, ispan we beýleki dillerde hem erkin gürlemegi başarýarlar. Elbetde, bu ýagdaý guwandyryjydyr. Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutymyzda indi birnäçe ýyllardan bäri beýleki diller bilen bir hatarda koreý dili hem okadylyp gelinýär. Bu ugur boýunça öz işine ussat hem-de kämil hünärmenler taýýarlanýar. Koreý dili hünäriniň talyplary üçin gündogar dilleri we edebiýaty fakultetiniň binýadynda ýörite lingafon okuw otaglary bar. Ýurdumyzda her ýyl bu hünärde bilim alýan talyp ýaşlar üçin «Koreý diliniň suhangöýlik sungaty» atly bäsleşik geçirilýär. Bu bäsleşik iki derejeli tapgyrda alnyp barylýar. Ýagny, birinji derejä diňe birinji ýyl talyp ýaşlar, orta derejä bolsa ýoka

Ylmy hyzmatdaşlygy ilerledip

Ýakynlaşyp gelýän Ylymlar güni mynasybetli, düýn Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen bilelikde «Ylym-bilim XXI asyrda» atly halkara ylmy maslahat geçirildi. Onlaýn görnüşde geçirilen maslahata ýurdumyzyň we ýene-de 10 döwletiň ýokary okuw mekdeplerine wekilçilik edýän professor-mugallymlar gatnaşdylar. Gerimi Merkezi Aziýadan gündogarlygyna — Hytaýa, günbatara bolsa Beýik Britaniýa çenli uzan halkara maslahatda biziň ildeşlerimiz bilen birlikde, rus, belarus, gyrgyz, özbek, täjik, türk, hytaý, iňlis we nemes alymlarynyň hem täsirli çykyşlary diňlenildi. Maslahat ylym babatda halkara hyzmatdaşlygy güýçlendirip, bilelikdäki ösüşi ilerletmek maksady bilen guraldy. Şunda ýaş alymlaryň işlerine aýratyn üns berlendigini aýtmak gerek.

«Ýaşyl» geljege gönükdirilen hyzmatdaşlyk

5-6-njy iýunda paýtagtymyzdaky «Arçabil» myhmanhanasynda «Uglewodorod ýataklaryny özleşdirmekde innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmagyň ekologik jähetleri» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi. «Türkmengaz», «Türkmennebit» döwlet konsernleri we «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy tarapyndan guralan çäre dünýäniň onlarça döwletinde sanly ulgam arkaly hem şöhlelendirildi. Maslahat Türkmenistan bilen iri energetika kompaniýalarynyň, halkara guramalaryň, ylmy jemgyýetleriň we maliýe institutlarynyň arasynda «ýaşyl» geljege gönükdirilen halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak maksady bilen geçirildi. Degişli ugurda iş alyp barýan milli hem-de daşary ýurt kompaniýalarynyň wekillerini bir ýere jemlän ylmy-amaly maslahatda halkara, sebit we ýurt derejesindäki ýangyç-energetika toplumynyň geljegi bilen baglanyşykly strategiýany işläp düzmek meselesi boýunça çykyşlar edildi. Şeýle hem dünýäniň nebit bazaryndaky işleriň ýagdaýy, bu ugurdaky marketing strategiýalary baradaky seljerme-syn maglumatlary tanyşdyrylyp, toplanan tejribeler, täze işläp taýýarlamalar paýlaşyldy.

Aşgabatda ulag pudagynda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak boýunça türkmen-yrak gepleşikleri geçirildi

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde iki ýurduň DIM-leriniň arasynda türkmen-yrak syýasy geňeşmeleri geçirildi. Türkmen tarapyna Türkmenistanyň daşary işler ministriniň orunbasary Serdar Muhammetdurdyýew, yrak tarapyna Yragyň daşary işler ministriniň orunbasary Mohammed Bahr Al-Ulum ýolbaşçylyk etdi. 5-nji iýunda geçirilen geňeşmeleriň dowamynda dürli ugurlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadynyň giňeldilmeginiň ähmiýeti nygtaldy.

Öňdebaryjy tejribeleri özleşdirip

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe amala aşyrylýan uly özgertmeler ýurduň ykdysady taýdan ösdürilmegine, halkyň eşretli durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendir. Şunda ylmy-önümçilik ugurlary anyk kesgitlenip, halkara hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Halkara guramalar, şol sanda Halkara atom energiýasy agentligi bilen hyzmatdaşlygyň çägindäki işler hem barha ilerleýär. Sebitleýin taslamanyň çäginde suwdan rejeli peýdalanmak we suwy tygşytlamak boýunça Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri» ylmy-önümçilik merkeziniň bioenergetika we biomassany işlemek bölüminde energetiki maksatlar üçin mikrosuwotulary ösdürip ýetişdirmekde zeýkeş suwlaryny peýdalanmagyň tehnologiýasyny işläp düzmek boýunça halkara tejribäni özleşdirmekde Halkara atom energiýasy agentligi bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk etmegiň ugurlary kesgitlenildi. Bu babatda Aşgabatda agentligiň wekilleri bilen ilkinji duşuşyk geçirilip, teklip edilýän taslama bilermenleriň gatnaşmaklarynda ara alnyp maslahatlaşyldy. Geçen ýylyň 12 — 14-nji dekabrynda Wena şäherinde agentligiň merkezi edara binasynda guralan sebitleýin okuw maslahatynda taslamany ýerine ýetirmekde halkara tejribäniň gazananlaryny ýerli şe

«Halkalaýyn energoulgam — ýokary talaplara laýyk gelýän taslama»

Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Balkan — Daşoguz ugry boýunça täze asma elektrik geçirijisiniň we beketleriň dabaraly ýagdaýda işe girizilmegi ýurdumyzda bitewi energetika halkasyny döretmek boýunça ägirt uly taslamanyň üstünlikli tamamlanandygyny alamatlandyrdy. Milli elektroenergetika pudagynyň nobatdaky döwrebap desgasyna Germaniýa Federatiw Respublikasynyň ýöriteleşdirilen düzümleriniň degişli güwänamalarynyň gowşurylmagy onuň häzirki zamanyň ýokary hil görkezijilerine laýyklykda durmuşa geçirilendigine şaýatlyk edýär. Germaniýaly myhmanlar bu barada öz pikir-garaýyşlaryny biziň bilen paýlaşdylar. Harald APEL,GFR-iň Fraunhofer adyndaky Energetika ykdysadyýeti we energiýa ulgamlary tehnologiýasy institutynyň baş geňeşçisi:

Bakuwdaky dostana duşuşyklar

Hazar deňzi bilen araçäkleşýän iki doganlyk döwletiň — Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň halklarynyň gadyrly gatnaşyklarynyň taryhy gadymyýete uzap gidýär. Oguz toparyna girýän häzirki zaman garyndaş türkmen hem azerbaýjan dillerindäki umumylyklar bilen bir hatarda, iki halkyň milli ynançlaryndaky, däp-dessurlaryndaky we medeniýetindäki meňzeşlikler taryhy ýakynlygyň nyşany bolup durýar. Türkmen we azerbaýjan halklarynyň doganlyk gatnaşyklary, şol sanda medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlygy ýyl geldigiçe ýokary derejelere çykýar. Munuň özi iki ýurduň döwlet Baştutanlarynyň irginsiz aladalarynyň, bimöçber tagallalarynyň netijesidir. Ýakynda ýurdumyzyň wekiliýetiniň bu ýurda amala aşyran iş saparynyň guwandyryjy netijeleri-de munuň aýdyň mysaly boldy. Ýurdumyzyň ylym ulgamynyň işgärlerinden ybarat wekiliýetiň Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň prezidentiniň ýolbaşçylygynda golaýda Azerbaýjan Respublikasynyň paýtagty Baku şäherine amala aşyran iş sapary netijeli häsiýete eýe boldy. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň prezidenti Allaberdi Aşirow bilen Azerbaýjanyň Milli ylymlar akademiýasynyň Muhammet Fizuly adyndaky Golýazmalar institutynyň direktory Teýmur Kerimliniň arasynda geçirilen duşuşykda geljekde hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ugurlary ara a

Rus kinosynyň festiwaly

3 — 5-nji iýunda paýtagtymyzdaky «Berkarar» söwda-dynç alyş merkeziniň adybir kinoteatrynda geçirilen rus kinosynyň festiwaly baş şäherimiziň ýaşaýjylarydyr myhmanlary üçin ajaýyp sowgat boldy. Russiýa Federasiýasynyň Medeniýet ministrligi, Kino gaznasy, «ROSKINO» döwlet guramasy we bu ýurduň Türkmenistandaky ilçihanasy tarapyndan guralan çäräniň meýilnamasyna laýyklykda, dürli ýaşdaky tomaşaçylara rus kinematografiýasynyň soňky ýyllardaky iň özboluşly eserleriniň saýlama toplumy görkezildi. Olaryň arasynda Aleksandr Woýtinskiniň režissýorlyk eden «Çüýbalygyň emri bilen» atly erteki-filmi hem bar. Konstantin Feoktistowyň režissýorlygyndaky «Üç batyr we Ýeriň göbegi» atly gülküli, başdan geçirmelere baý multiplikasiýa önümi rus kinoprokatynyň tutuş taryhynda iň köp isleg bildirilen animasion eser bolup, oňa türkmen kinosöýüjileri-de ýokary baha berdiler. Režissýorlar Alekseý Sisilin, Wladimir Nikolaýew, Alekseý Zamyslow tarapyndan surata düşürilen «Ruslan we Lýudmila. Ertekiden hem uly» multfilmi bolsa taryhy ähmiýeti hem-de many-mazmuny taýdan tapawutlanýar. A.S.Puşkiniň «Ruslan we Lýudmila» poemasy esasynda döredilen animasion eseriň türkmen kinoteatryndaky ilkinji görkezilişi beýik rus şahyrynyň doglan gününiň 225 ýyllygynyň öňüsyrasyn

Ýürekdeş zenanlaryň dünýäsinde

Ýer-ýurt, halk-millet aýratynlygyna garamazdan, ähli zenanlaryň dünýäsi birmeňzeş bolsa gerek. Çünki Ýer ýüzüniň zenanlarynyň ýürek arzuwy bir — ýurt parahatçylygy, il agzybirligi. Parahat ýurtda maşgala, il-gün bilen agzybirlikde ýaşap, kemally nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek, olary ylymly-bilimli, hünärli, öý-ojakly edip, agtyk-çowluk, ýuwluk söýmek. Türkmen zenanlaryna bu bagtyň miýesser edendigini, turuwbaşdan bellese bolar. Maşgalada hem-de jemgyýetde aýratyn orny bolan zenanlar ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik, durmuş-ykdysady, medeni ynsanperwer ugurlarynda alnyp barylýan giň gerimli işlere deň hukukly gatnaşýarlar. Ýurdumyzda gender deňliginiň üpjün edilmegi zenanlaryň jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryna deň hukukly gatnaşmagyny kepillendirýär. Türkmen zenanlary il-ýurt bähbitli işlerde, täze başlangyçlarda ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmäge, ýurdumyzda we daşary döwletlerde geçirilýän halkara forumlara, maslahatlara gatnaşyp, öz pikirlerini, tekliplerini beýan etmäge giň mümkinçilik tapýarlar. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň toý-baýramly gününde, ýagny Magtymguly Pyragynyň gojaman Köpetdagyň eteginde gurlan ýadygärliginiň hem-de «Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumynyň açylyş dabarasynyň çäklerinde paý

Bagta atarýan hyzmatdaşlyk

Beata PEKSA, Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky ilçisi: