Türkmenmetbugat

''Demokratiýa we hukuk'' žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty
Salgysy: Aşgabat şäheri, A. Nowaýy köçe 2022 jaý 86
Telefon belgileri: 38-06-00

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Saglygyňyzy hem tebigaty goraň!

Daşky gurşawyň goragy hem-de ekologiýa medeniýeti baradaky makalalarymyzyň nobatdakysy plastik önümleriň görnüşlerine bagyşlanýar. Plastikden ýasalýan önümleriň köpüsi tebigat üçin hem, ynsan saglygy üçinem zyýanlydyr. Emma senagatyň ösmegi bilen, şeýle önümler durmuşymyza giňden ornap, onuň aýrylmaz bölegine öwrüldi. Hut şonuň üçinem, plastik önümleriniň aýratynlyklaryny bilmek hem-de olardan ýerlikli peýdalanmak zerurdyr. Gaýtadan işlemek üçin oňaýly

22 Awgust 2022

Ekologiýa abadançylygynyň hukuk goragy

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň her bir güni jemgyýetimiziň we döwletimiziň ösüşlerine, ilatymyzyň bagtyýar geljeginiň hatyrasyna amala aşyrylýan beýik işlere ulaşýar. Ähli ulgamlar bilen bir hatarda, ýurdumyzyň milli kanunçylyk binýady hem yzygiderli kämilleşdirilýär. Şunuň bilen baglylykda, üstümizdäki ýylyň maý aýynda «Ösümlikleriň karantini hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilip, herekete girizilmegi ekologiýa abadançylygyny, daşky gurşawy we ösümlik dünýäsini goramak babatda alnyp barylýan işlerde möhüm ähmiýete eýedir. Ýylyň başynda Gahryman Arkadagymyzyň ýörite Karary bilen Türkmenistanda ösümlikleri goramagyň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň hem-de şol maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň tassyklanylmagy ýurdumyzda daşky gurşawyň goragyny we amatly ekologiýa gurşawyny üpjün etmek boýunça alnyp barylýan anyk işleriň subutnamasydyr. Ösümlikleriň goramagyň Döwlet maksatnamasy «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenen wezipeleri üstünlikli amala aşyrmak, şeýle hem «Ösümlikleri goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyn

18 Awgust 2022

Sazakly, sözenli, selinli... sähra

Garagum sährasy halkymyzyň ümmülmez genji-hazynasy, tebigatymyzyň egsilmez baýlygy, guwanjydyr. Aňyrsyna-bärsine göz ýetmeýän giň sähra seýrana çyksaň, sazak, sözen, selin, gandym, çerkez, çeti, borjak ýaly dürli görnüşli gyrymsy agaçlary görüp, göwnüň açylýar, kalbyň heýjana gelýär. Garagum! Ol indi gazabyna tutanda, asman-zemini gapyşdyryp, çäge syrgyny tutaşyp, gözüňi açyp bolmaýan birmahalky düňle çöl däl. Asyrlaryň dowamynda halkymyzyň ygtybarly penasy bolup gelen bereketli Garagum sährasynda tomsuň jöwzaly yssy günlerinde-de kuwwatly tehnikalaryň sesi ýatmaýar. Öz milli baýlyklaryna hemişe uly sarpa goýýan agzybir hem zähmetsöýer, merdana halkymyz asty-da, üsti-de durşy bilen hazyna bolan Garagum sährasyna aýratyn hormat bilen, mukaddeslik hökmünde garaýar. Bu ýerde ösümlikleriň we ýabany haýwanlaryň, janly-jandarlaryň köp dürli görnüşine duşmak bolýar.

17 Awgust 2022

Gök ýüzünde ýyldyrym

Tebigy hadysa Tebigatda bolup geçýän täsinlikleriň biri-de ýyldyrym çakmasydyr. Bu hadysa adamzat neslini örän ir döwürlerden bäri gyzyklandyryp gelýär.

17 Awgust 2022

Bäsleşik geçirildi

Sogaply käriň eýeleri Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz Watanymyzda ekologiýa syýasatynyň aýrylmaz bölegi bolan Milli tokaý maksatnamasy üstünlikli durmuşa geçirilip, ýurdumyzda tokaý zolaklarynyň çäkleri giňäp, ýylyň dowamynda ýaşyl öwüsýän seýilgähleridir, şäherlere bezeg berýän gök zolaklar emele gelýär. Her ýyl dürli görnüşdäki agaçlaryň millionlarça düýp nahallary ekilip, bar bolan baglara ideg işleri geçirilýär.

17 Awgust 2022

Jemgyýet we tebigat

Daşky gurşawy goramagyň halkara we milli hukuk binýady Türkmenistanyň dünýäde ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilen syýasy başlangyçlary ýurdy çalt depginler bilen durnukly ösüşe tarap alyp barýar. Amatly daşky gurşawy – halk hojalygy obýektleriniň ekologiýa howpsuzlygyny, ilatyň saglygynyň goragyny, atmosferanyň hapalanmagynyň öňüniň alynmagyny, ekologiýa ulgamlaryň durnukly işlemegini, tebigy serişdeleriň gaýtadan dikeldilmegini, tokaýlary köpeltmegi we ýer-suw gorlaryny, ösümlik, haýwanat dünýäsiniň baýlyklaryny rejeli peýdalanmagyny üpjün edýän milli kanunçylygymyz bilen halkara hukugynyň kadalaşdyryjy hukuknamalary utgaşdyrylyp, bu ugurdaky işler sazlaşykly durmuşa ornaşdyrylýar.

16 Awgust 2022

Bathyzyň tebigy gözelligi

Bathyz döwlet tebigy goraghanasynda gözel tebigatymyzyň ösümlik we haýwanat dünýäsini aýawly saklamak, şeýle hem ýüze çykyp biläýjek ýangyn hadysasyndan goramak babatda uly işler amala aşyrylýar. Goraghanamyzyň häzirki wagtda tutýan meýdany 140 müň 430 gektar bolup, onuň 14 müň 230,9 gektar ýerini pisse tokaýlyklary tutýar. Goraghananyň ähli meýdanynyň ýangyn howpunyň birinji derejesine degişlidigi bolsa, gurak howa şertleri bilen düşündirilýär, tomsuna howanyň ýylylyk derejesiniň ýokarlanmagy, topragyň guramagy we güýçli ýelleriň bolmagy bilen häsiýetlendirilýär. Tomusda güýçli ýelleriň bolmagy ýangyn howpunyň döremegine getirip bilýär. Şonuň üçin tutuş paslyň dowamynda goraghananyň meýdanyny ýangyndan goramak işgärlerimiziň gündelik aladalary bolup durýar.

16 Awgust 2022

Dostlugyň hem ylalaşygyň giňişligi

12-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni bellenildi. Bu baýramçylyk Hazarýaka döwletler tarapyndan her ýyl bellenilýär. «Hasyl» myhmanhanasynda geçirilen «Hazar deňzi — dostluk we ylalaşyk deňzi» atly ylmy-amaly maslahat baýramçylygyň esasy çäresi boldy. Bu forum hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Daşary işler ministrliginiň goldaw bermeginde Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan guraldy.

15 Awgust 2022

Ýurdumyzda Hazar deňziniň güni bellenildi

12-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni bellenildi. Bu baýramçylyk Hazarýaka döwletler tarapyndan her ýyl bellenilýär. «Hasyl» myhmanhanasynda geçirilen «Hazar deňzi — dostluk we ylalaşyk deňzi» atly ylmy-amaly maslahat baýramçylygyň esasy çäresi boldy. Bu forum hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Daşary işler ministrliginiň goldaw bermeginde Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan guraldy.

13 Awgust 2022

Türkmenistanda Hazar deňziniň güni bellenildi

Awaza, 12-nji awgust (TDH). Şu gün «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni bellenildi. Bu baýramçylyk Hazarýaka döwletler tarapyndan her ýyl bellenilýär. “Hasyl” myhmanhanasynda geçirilen «Hazar deňzi — dostluk we ylalaşyk deňzi» atly ylmy-amaly maslahat baýramçylygyň esasy çäresi boldy. Bu forum hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Daşary işler ministrliginiň goldaw bermeginde Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan guraldy.

13 Awgust 2022

Hazar — tebigatyň baýlygy, genji

Tylla Günüň şöhlesine tolkunlary birgeňsi öwşün atýan gojaman Hazar deňzi bu gün has-da joşýana meňzeýär. Bu neneň şeýle bolmasyn?! Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda awgust aýynyň başyndan mawy Hazar deňziniň gündogar kenarynda il-ýurt bähbitli dabaraly çärelere giň gerim berildi. Arkadagly Serdarymyzyň gatnaşmagynda deňziň ekologiýa taýdan iň arassa türkmen kenarynda — «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç alýanlar üçin nobatdaky kottejler toplumynyň açylyş dabarasy uludan tutuldy. Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň ugrunda, Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtomobil köprüsiniň düýbüni tutmak dabarasy ýatdan çykmajak täsirli pursatlara beslendi. Ynha, ertir bolsa, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Hazar deňziniň güni mynasybetli her ýyl geçirilmegi däbe öwrülen maslahat we beýleki ugurdaş çäreler badalga alar. 12-nji awgust — Hazar deňziniň güni. Bu sene Hazarýaka döwletleri tarapyndan ýerine ýetirilýän Hazar ekologik maksatnamasynyň çäklerinde işlenip düzülen we 2003-nji ýylyň noýabrynda Tähran şäherinde kabul edilen Hazar deňziniň deňiz gurşawyny gorap saklamak boýunça çarçuwaly Konwensiýanyň ähli Ha

10 Awgust 2022

Daşky gurşawy goramak — möhüm mesele

«Ynsan öz ömrüniň bütin dowamynda tebigat bilen özara aýrylmaz sazlaşykda, gatnaşykda ýaşaýar. Şonuň üçin hem adamzadyň ýaşaýşy köplenç onuň tebigy baýlyklardan peýdalanyşyna, tebigata bolan gatnaşygyna baglydyr. Bu bolsa biziň her birimizi daşky gurşawy goramaga we tebigy baýlyklarymyza aýawly çemeleşmäge borçly edýär» diýip nygtaýan Arkadagly Serdarymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda tebigaty goramak babatda döwlet derejesinde uly işler alnyp barylýar. Biziň örän gözel hem-de ösümlik we haýwanat dünýäsine baý tebigatymyz bar. Şol gözelligi hem-de baýlygy goramak bolsa hemişelik mesele bolup durýar. Hazaryň türkmen kenarynda bu günki gün owazasy dünýä dolan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň kemala getirilmegi, Garagum sährasynyň baý ösümlik we haýwanat dünýäsini goramak maksady bilen, «Bereketli Garagum» döwlet tebigy goraghanasynyň döredilmegi we bu ümmülmez sährada «Altyn asyr» Türkmen kölüniň gurulmagy ýurdumyzda ekologiýa meselesini çözmekde umumadamzat ähmiýetli ägirt uly işleriň durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamalarydyr.

10 Awgust 2022

Diýarymyzda ekologiýa abadançylygy

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda gözel tebigatymyzy we onuň biodürlüligini goramak, ýer-suw baýlyklaryny rejeli peýdalanmak, ýurdumyzda ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek babatda durmuşa geçirilýän döwlet syýasaty Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe barha rowaçlanýar. Bu ugurda dünýä döwletleri hem-de abraýly halkara guramalar bilen möhüm hyzmatdaşlyklar ýola goýulýar. Ýurdumyzda ekologiýa abadançylygyna dahylly kanunçylyk namalaryny kämilleşdirmek, möhüm halkara konwensiýalaryna goşulyşmak babatda zerur çäreler amala aşyrylýar. Günleri bagtyýarlyga, rowaçlyga beslenýän gözel Diýarymyzyň ähli künjegini bagy-bossanlyga, gülzarlyga öwürmek, şorlaşan ýerleri dikeltmek we ekerançylyk ýerleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmak işine möhüm ähmiýet berilýär. Garagum sährasynyň goýnunda döredilen «Altyn asyr» Türkmen köli munuň aýdyň mysalydyr. Bu köl ekerançylyk ýerleriniň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak bilen bir hatarda, tebigatymyzyň ösümlik we haýwanat dünýäsiniň baýlaşmagynda hem uly orun eýeleýär. Häzirki wagtda kölüň daş-töwereginde tokaý zolaklaryny döretmek babatda zerur işler amala aşyrylýar. Şonuň ýaly-da, Köpetdagyň eteginde uly tokaý-seýilgäh zolaklarynyň döredilmegi ýurdumyzda tebigaty gora

10 Awgust 2022

Ýaşaýşyň gönezligi

Döwlet Baştutanymyzyň şu ýylyň 19-njy martynda wezipä girişmek dabarasynda eden çykyşynda: «Howanyň üýtgemeginiň, senagatyň daşky gurşawa we adam saglygyna ýaramaz täsirini peseltmegiň, daşky gurşawa zyňyndylaryň möçberini azaltmagyň üstünde işlemek Türkmenistanyň ekologiýa syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolar» diýip nygtamagy, daşky gurşawy goramaga we howanyň üýtgemeginiň öňüni almaga aýratyn ähmiýet berilýändigini tassyklaýar. Soňky ýyllarda howanyň üýtgemegi we onuň daşky gurşawa, ykdysadyýete we jemgyýete ýetirýän zyýanly täsirleri Durnukly ösüş maksatlarynyň has möhüm ugurlarynyň birine öwrüldi. Bu babatda 2015-nji ýylda Howanyň üýtgemegi baradaky BMG-niň Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy ýurtlaryň 21-nji mejlisinde kabul edilen Pariž ylalaşygy az uglerodly we ekologiýa taýdan durnukly geljegi üpjün etmäge gönükdirilendir. Onda howanyň global temperaturasyny 1,5 gradus derejesinde saklamak baradaky ähtnamalar bar. Türkmenistan bu ylalaşygy 2016-njy ýylyň sentýabrynda BMG-niň 71-nji mejlisiniň çäklerinde tassyklady.

4 Awgust 2022

Gözel we tämiz şäher

Jemagat hojalygynyň işgärleri hünär baýramlaryny elmydama zähmet sowgatlary bilen garşylaýarlar. Baýramçylyk şatlygy olaryň işlerine siňdirýän söýgi-yhlaslarynda hem aýdyň görünýär. Türkmenabadyň arassaçylyk müdirliginiň başlygy Gapur HALLYÝEW bilen baýramçylyk söhbetdeşligimiz hem müdirligiň işçi-hünärmenleriniň arakesmesiz alyp barýan işlerine bagyşlandy: — Owadandan owadan binalar, giň köçelerdir seýilgähler şäherimiziň görküne görk goşýar. Günsaýyn özgerýän şäherimiziň gül keşbi ýaşaýjylarynyň göwünlerini göterýär, olary belent işlere galkyndyrýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda gözelligine her gün gözellik goşulýan gadymy, ýöne juwan görünýän şäherimizi abadanlaşdyrmak, tämiz saklamak biziň işgärlerimiziň gönüden-göni borçlary bolup durýar. Biziň işimize şäherimiziň tämizligi we abadanlygy, gözelligi arkaly baha berilýändigine hem düşünýäris. Bu bolsa işe bolan jogapkärçiligimizi has-da güýçlendirýär. Şäherimiziň has owadanlaşmagyny, arassa bolmagyny, ekoabadançylygynyň berkemegini gazanmak biziň işimizde esasy talap bolup durýar. Bu talaby berjaý etmek üçin ak ýürekden zähmet çekýäris. Sähelçe kemçilik hem uly bir amatsyzlygy döredip bilýär. Bu näsazlyklaryň döremegine ýol bermezlik bize hem köp derejede bagly bolup durýar

3 Awgust 2022

Ekologiýa abadançylygy — jemgyýetiň goraglylygynyň kepili

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ekologiýa abadançylygyna aýratyn üns berilýär. Ekologiýa abadançylygy — durnukly ösüş konsepsiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri bolmak bilen, bu ugurda öňde durýan wezipeleri, adamlaryň abadan durmuşda ýaşamagy, olaryň saglygy baradaky aladalary öz içine alýar. Ata Watanymyzda halkymyzyň asuda, abadan, parahat durmuşda ýaşamagy, işlemegi üçin ähli oňyn şertler döredilen. Ilatyň arassa howada dynç almagy, bedenterbiýe bilen meşgullanmagy, sagdyn durmuş ýörelgelerine yzygiderli eýermekleri üçin hem ähli mümkinçilikler bar. Şeýlelikde, raýatlaryň arasynda ekologiýa hem-de adam saglygyna zyýanly bolan endiklerden gaça durmak baradaky düşündiriş işleri, wagyz-nesihat çäreleri yzygiderli geçirilýär. Bu bolsa ösüp gelýän ýaş nesliň sagdyn we berk bedenli bolup ýetişmegi üçin möhüm şert bolup durýar. Ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek, onuň tebigy baýlyklaryna, ösümlik we haýwanat dünýäsine aýawly çemeleşmek, gözel tebigatymyzy öwrenmek, baýlaşdyrmak meselelerine-de aýratyn uly üns berilýär. Şeýle maksatlar nazara alnyp, güneşli Diýarymyzda Milli tokaý maksatnamasy üstünlikli durmuşa geçirilýär, onuň çäklerinde tokaý we seýilgäh z

3 Awgust 2022

«ÝAŞYL» ösüşiň strategiýasy

Ekologiýa taýdan arassa we galyndysyz işleýän innowasion tehnologiýalary ykdysadyýetiň ähli pudaklaryna ornaşdyrmak, gaýtadan dikeldilýän energiýany ösdürmek, tebigy baýlyklary rejeli, tygşytly peýdalanmak döwrüň möhüm talaby bolup, ählumumy ekologiýa abadançylygyny üpjün etmekde wajyp orny eýeleýär. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» geljek ýyllarda zyýanly galyndylaryň zyňyndylaryny kem-kemden azaldyp, az uglerodly we gaýtadan dikeldilýän energiýa geçilmegi göz öňünde tutulýar. Ýurdumyzda «ýaşyl» ösüş strategiýasy köpasyrlyk milli ýörelgelere daýanýan döwletimiziň durnukly ykdysady we durmuş ösüşiniň gurallarynyň biri bolup durýar. Şu ýylyň 24-nji iýunynda hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisinde «ýaşyl energetikanyň» mümkinçiliklerinden giňden peýdalanmagyň hem-de gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini işjeň ulanmagyň zerurdygyny nygtap, daşky gurşawa zyýan ýetirmeýän energetika desgalarynyň gurulmagy babatda meýilnamalary ýerine ýetirmek boýunça degişli tabşyryklary berdi.

28 Iýul 2022

Tebigatyň eçilen serpaýy

Ýene bir gezek miweleriň peýdasy barada Miweler dogry iýmitlenmegiň esasy çeşmesi bolup hyzmat edýär. Olarda adamyň saglygy üçin peýdaly witaminler we minerallar saklanýar. Sitrus miweler  C, B witaminlerine, karotine, üzüm, armyt, kiwi, şetdaly, hurma, nar antioksidant häsiýetine eýe bolan E witaminine baýdyr. Haýsy miwäniň nähili peýdasy barka? Muny bilmek gyzykly bolsa gerek.

27 Iýul 2022

Tebigat gözellikleri — milli baýlygymyz

Baý ösümlik we haýwanat dünýäsi bilen tapawutlanýan ýurdumyzyň gözel tebigaty adamlary özüne maýyl edýär. Şeýle bolansoň, tebigatymyzy gorap saklamak, tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak, ýurdumyzyň ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek meselelerine uly ähmiýet berlip, bu babatda döwlet derejesinde uly işler alnyp barylýar. Daşky gurşawyň arassalygyny, tebigat gözelliklerini gorap saklamakda, ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmekde, ekologiýa taýdan arassa tehnologiýalary önümçilige yzygiderli ornaşdyrmakda, biologiki köpdürlüligi baýlaşdyrmakda hem-de tebigatymyz bilen baglanyşykly beýleki meselelerde durmuşa geçirilýän döwletli tutumlar, gazanylýan üstünlikler munuň aýdyň subutnamalarydyr. Tebigatymyzy goramak barada eziz Diýarymyzda alnyp barylýan köptaraply tutumlaryň kämil hukuk binýadyna daýanýandygy hem aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Şeýle kanunçylyk namalarynyň hem-de uzak möhletleýin maksatnamalaryň kabul edilmegi adamlaryň abadan durmuşynyň möhüm şerti bolmak bilen, ekologiýa howpsuzlygy bilen baglanyşykly oýlanyşykly başlangyçlaryň hemişe rowaçlyklara beslenmegine itergi berýär.

27 Iýul 2022

Aýawly sarp ediş — abadançylygyň binýady

Kagyz — adamzat taryhyndaky iň möhüm oýlap tapyşlaryň biri. Ýöne ony öndürmek üçin daşky gurşawa ep-esli zyýan ýetirilýär. Ylmyň we tehnologiýalaryň ösýän zamanasynda kagyz kitaplaryň, neşirleriň ornuny olaryň elektron görnüşleri tutup başlady. Muňa garamazdan, durmuşymyzda kagyzyň we kagyz önümleriniň ulanylyşy azalanok. Her birimiz peýdaly ýörelgeleri durmuş hemramyza öwürmek arkaly tebigaty goramaga goşant goşup bileris. Geçmişden şu güne

25 Iýul 2022

‹
1
2
...
15
16
17
18
19
20
21
...
47
48
›