"Ekologiýa medeniýeti we daşky gurşawy goramak" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Bitarap Türkmenistan şaýoly 15
Telefon belgileri: 94-17-24

Žurnaly PDF görnüşinde ýükläp almak

Makalalar

Hormatly okyjylar!

Eziz Diýarymyzda sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan işleriň çäklerinde ýurdumyzda neşir edilýän gazet-žurnallar 2020-nji ýylyň 1-nji iýulyndan bäri «turkmenmetbugat.gov.tm» internet sahypasynda we «Türkmenmetbugat» mobil goşundysynda elektron nusgada okyjylara hödürlenilýär. Munuň özi giň okyjylar köpçüligine birnäçe artykmaçlary döredýär: indi abuna üçin poçta bölümine ýörite gitmek zerurlygy aradan aýrylýar, internet arkaly birbada 30-a golaý gazet-žurnala ýazylyp bolýar. Habarlary okamak üçinem uzak garaşmak gerek däl. Neşirler çapa berlen badyna ondaky makalalar internet sahypasynda ýerleşdirilýär. Üstesine-de, gazet-žurnallaryň elektron nusgalary okamak üçin ykjamlygy bilen tapawutlanýar. Bu artykmaçlyklar size wagtyňyzy we serişdeleriňizi tygşytlamaga ýardam eder. Ýurdumyzda çykýan döwürleýin neşirlere elektron abuna ýazylmak üçin bary-ýogy birnäçe ädim ýeterlik:

18 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Sanly ulgam — ykdysady ösüşleriň şuglasy

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, elektron senagatyny ösdürmek, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň iň täze gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Şonuň üçin häzirki bagtyýarlyk döwrümizde ýurdumyzyň ähli bilim edaralarynda sanly ulgama geçmek maksatnamasy üstünlikli amala aşyrylýar. Mälim bolşy ýaly, ösüşiň çäksiz mümkinçiliklerini üpjün etmek bilen aragatnaşyk we kompýuter tehnologiýalaryny öz içine alýan, ähli maglumatlary ýygnamaga, saklamaga, gaýtadan işlemäge hem-de torlaryň üsti bilen bir ýerden başga ýere geçirmäge giň şert döredýän tehnologiýalara «Sanly ulgam» diýilýär. Sanly ulgam giňişligi bilim bermegiň, maglumatlaryň mazmunlarynyň hem-de okatmagyň, üznüksiz hünär kämilleşdiriş okuwlarynyň netijeleriniň ýokary bolmagy üçin döredilýän we ulanylýan lokal hem-de global kompýuter torlarynyň kommunikasion mümkinçilikleriniň jemidir. Eziz Diýarymyzda ähli pudaklarda we ulgamlarda sanly ulgamy ornaşdyrmak işleri giň gerime eýe boldy. Hormatly

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Ma­il.ru Group» ady­ny üýt­getdi

«TASS» agent­li­gi­niň habar bermegine görä, «Ma­il.ru Group» kor­po­ra­si­ýa­sy ady­ny «VK» adyna üýtgetdi. «Tä­ze «VK» at tu­tuş kor­po­ra­si­ýa üçin ýe­ke-täk brend ady bo­lar. «Ma­il.ru Group»-dan ta­pa­wut­ly­lyk­da, tä­ze at di­ňe bir kor­po­ra­si­ýa­nyň çä­gin­de däl, eý­sem, kor­po­ra­si­ýa­nyň in­ter­net önüm­le­rin­de-de — ara­gat­na­şyk­da, oýun­lar­da, bi­lim­de (mek­dep­den ýo­ka­ry oku­wa çen­li), der­man we azyk önüm­le­ri­ni el­tip ber­mek­de, tak­si­de, aw­tou­la­gy kä­ren­de­si­ne al­mak­da we on­laýn söw­da­lar­da, ki­çi we uly telekeçilikde we beý­le­ki­ler­de ula­ny­lar» di­ýip, kor­po­ra­si­ýa­nyň baş di­rek­to­ry Bo­ris Dob­ro­de­ýew köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine beren in­terw­ýu­syn­da bel­läp geç­di.

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Yan­dex» elekt­ro­sa­mo­kat hyz­ma­ty­ny sa­tyn al­ýar

Rus­si­ýa fe­de­ra­si­ýa­sy­nyň «Yan­dex» kor­po­ra­si­ýa­sy Ys­ra­ýyl döw­le­tin­dä­ki hyz­mat­la­ry­nyň ge­ri­mi­ni gi­ňeld­ýär. Has dog­ru­sy, kor­po­ra­si­ýa­nyň Ys­ra­ýyl­da ýer­leş­ýän «Yan­go» bö­lüm­çe­si elekt­ro­sa­mo­kat­la­ry kä­ren­de­si­ne al­mak hyz­ma­ty­ny hö­dür­le­ýän «Wind Mo­bi­li­ty» kom­pa­ni­ýa­sy­ny sa­tyn al­mak­çy bol­ýar. Hä­zir­ki wagt­da «Wind Mo­bi­li­ty» kom­pa­ni­ýa­sy Pa­riž­de, Ber­lin­de, Bar­se­lo­na­da we Lis­sa­bon­da he­re­ket ed­ýär. Ys­ra­ýyl­da kom­pa­ni­ýa­nyň eýe­çi­li­gin­de 10 müň sa­mo­kat iş­le­ýär. Ýe­ri ge­len­de aýt­sak, «Yan­dex» kor­po­ra­si­ýa­sy­nyň «Yan­go» bö­lüm­çe­si Ys­ra­ýyl­da tak­si we res­to­ran­lar­dan sar­gyt­la­ry el­tip ber­mek hyz­mat­la­ry­ny ama­la aşyr­ýar.

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Volks­wa­gen» Gün­do­gar Ýew­ro­pa­da za­wod gur­ýar

Ger­ma­ni­ýa­nyň «Volks­wa­gen» kom­pa­ni­ýa­sy 2022-nji ýy­lyň bi­rin­ji ýa­ry­myn­da Gün­do­gar Ýew­ro­pa­da ba­ta­re­ýa za­wo­dy­nyň gur­lu­şyk iş­le­ri­ne baş­la­ma­gy me­ýil­leş­dir­ýär. Has dog­ru­sy, «Volks­wa­gen» kom­pa­ni­ýa­sy tä­ze za­wo­dy­ny Weng­ri­ýa­da, Pol­şa­da, Slo­wa­ki­ýa ýa-da Çe­hi­ýa­da gur­ma­gy göz öňün­de tut­ýar. Aw­tou­lag kär­ha­na­sy 2027-nji ýyl­da işe gi­ri­zi­ler. Bu tä­ze­lik­den soň «Volks­wa­gen» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň paý­na­ma­la­ry 0,86% ýo­kar­la­nyp, ABŞ-nyň 309,31 dol­la­ry­na ba­ra­bar bol­dy.

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Xiaomi»-niň akylly sowadyjysy

«Xiao­mi» kom­pa­ni­ýa­sy Hy­taý­da ba­ha­sy, tak­my­nan, ABŞ-nyň 850 dol­lary möçberinde bo­lan «Xiao­mi Mi­jia Ref­ri­ge­ra­tor Cross Fo­ur-Do­or Exclu­sive Edi­tion» ky­sym­ly tä­ze akyl­ly so­wa­dy­jysy­ny köp­çü­li­ge hö­dür­le­di. Ses­siz ga­py­la­ry, aý­ra­tyn bö­lüm­le­ri we çalt so­wa­dyş ul­ga­my bi­len müş­de­ri­le­riň ün­sü­ni çe­ken bu so­wa­dy­jy po­lo­ži­tel we ot­ri­sa­tel ion­lar­dan peý­da­lan­ýan iş­jeň ste­ri­li­za­si­ýa ul­ga­my­na eýe­dir. Bu bol­sa 99,9% ne­ti­je­li­li­gi bi­len 2 sa­gat ste­ri­li­za­si­ýa et­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. So­wa­dy­jy­nyň 7 sa­ny aý­ra­tyn bö­lü­mi bo­lup, olar ene­ler hem ça­ga­lar üçin bö­lü­minden, gö­zel­lik we sag­lyk zo­la­gy­ndan, is­len­dik tem­pe­ra­tu­ra­da go­ýup bol­ýan tä­ze iý­mit­ler üçin giň bö­lü­mden, nem­len­di­ri­len ter iý­mit­le­riň bö­lü­mden, mi­we­le­ri we gök önüm­le­ri sak­la­mak üçin giň çek­meden, esa­sy bö­lü­mden we doň­du­ry­jy ka­me­ra­sy­ndan ybaratdyr. So­wa­dy­jy 5-20°C ara­ly­gyn­da giň tem­pe­ra­tu­ra saz­la­ýyş dia­pa­zo­ny­ny sak­lap, se­kunt­da 10 ge­zek tem­pe­ra­tu­ra öl­çeg­le­ri­ni al­ýar. Onuň çak edil­ýän

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Hin­dis­tan aw­tou­lag sig­nal­la­ry­na üýt­geş­me gi­riz­mek­çi bol­ýar

Hin­dis­ta­nyň ýer­li ne­şir­le­rin­de çy­kan ha­bar­la­ra gö­rä, ýur­duň trans­port mi­nist­ri Ni­tin Gat­ka­ri bu ýer­dä­ki aw­tou­lag­la­ryň sig­nal­la­ry­ny mil­li saz­lar bi­len ça­lyş­ma­gy tek­lip ed­ýär. Onuň söz­le­ri­ne gö­rä, hin­di halk saz gu­ral­la­ry­nyň se­si adam­la­ryň eşi­diş or­gan­la­ry üçin has ýa­kym­ly bo­lar. Şeý­le-de mi­nistr Ni­tin Gat­ka­ri «Tiz kö­mek» we beý­le­ki ýö­ri­te aw­tou­lag­la­ryň ças­ly ses­le­ri­ni hem «Akaş­wa­ni» mil­li ra­dios­tan­si­ýa­syn­da goý­be­ril­ýän mil­li saz­la­ry bi­len ça­lyş­ma­gy ýer­lik­li bo­lar di­ýip ha­sap­la­ýar. Mag­lu­mat üçin, Hin­dis­tan­da bü­tin dün­ýä­niň aw­tou­lag­la­ry­nyň di­ňe 1 gö­te­ri­mi ha­sa­ba al­nan­dyr. Ýö­ne şeý­le-de bol­sa bu ýurt aw­tou­lag­la­ryň sig­nal­la­ry­nyň iň köp ula­nyl­ýan ýe­ri­dir.

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Toyota Mirai» dünýä rekordyny täzeledi

«To­ýo­ta» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň wo­do­rod­da iş­le­ýän «Toyo­ta Mi­rai» aw­tou­la­gy uzak ara­ly­ga ge­çiş bo­ýun­ça dün­ýä re­kor­dy­ny tä­ze­le­di. Has dog­ru­sy, «Toyo­ta Mi­rai» iki gün­de 1360 ki­lo­metr ýol geç­di. «Toyo­ta Mi­rai» sy­ýa­ha­ty­ny ABŞ-nyň Ka­li­for­ni­ýa şta­ty­nyň köp­çü­lik­le­ýin ula­nyş ýo­lun­da ama­la aşyr­dy. Onuň re­kord sy­na­ny­şy­gy­na Gin­ne­siň re­kord­lar ki­ta­by­nyň we­kil­le­ri gö­zeg­çi­lik et­di­ler. «Toyo­ta Mi­rai» bu sy­ýa­ha­ty üçin, ba­ry-ýo­gy 5,65 ki­log­ram wo­do­rod harç­la­dy. 

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Amerikan kompaniýasy howa şarynda äleme syýahata gidýär

ABŞ-nyň «World View» kompaniýasy 2024-nji ýylda howa şarlarynda stratosfera uçuşlara başlamakçy bolýar. Ýerli web-saýtlaryň habar bermegine görä, howa şarynda äleme syýahata gitmegi isleýän her bir adam ABŞ-nyň 50 müň dollary möçberinde pul serişdesini tölemeli bolar. Howa şaryndaky kapsula sekiz orunlyk bolup, uçuş 6 – 8 sagat dowam eder. Bu sagadyň dowamynda älem syýahatçylary 30 kilometr belentlige çykarlar.

17 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Toyo­ta Mi­rai» re­kord­lar ki­ta­by­na gi­ri­zil­di

«Toyo­ta» kom­pa­ni­ýa­sy wo­do­rod ýan­gyç­ly «Mi­rai» ula­gy bi­len iň uzak ara­ly­ga ýol ge­çip, re­kord­lar ki­ta­by­na ady­ny ýaz­dyr­dy. Il­kin­ji nus­ga­sy 2014-nji ýyl­da ta­nyş­dy­ry­lan «Mi­rai» aw­tou­la­gy­nyň hä­zir­ki wagt­da ikin­ji nes­li müş­de­ri­le­re ýe­ti­ril­ýär. Bu ulag aras­sa ener­gi­ýa çeş­me­si ha­sap­lan­ýan wo­do­rod ýan­gy­jy bi­len iş­le­ýär. Gin­ne­siň Bü­tin­dün­ýä re­kord­lar ki­ta­by­nyň we­ki­li Maýkl Emp­rik ula­ga ýan­gyç guý­lan­dan soň­ra ony mö­hür bi­len ýap­dy. Us­sat sü­rü­ji­ler Waýn Ger­des hem-de Ro­bert Win­ger ula­gy bel­le­nen ara­lyk­da sü­rüp baş­la­dy­lar. Ulag bi­len bi­rin­ji gün 760 km, ikin­ji gün 600 km ýol ge­çil­di. Ýola dü­şen ýe­ri­ne aý­la­nyp ge­len «Mi­rai» je­mi 1360 km ýol geç­di. Iki gü­nüň do­wa­myn­da ulag 5,65 kg wo­do­rod sarp edip­dir. Sy­ýa­ha­ty­nyň do­wa­myn­da ulag 12 sa­ny wo­do­rod ýan­gy­jy­ny guý­ýan be­ke­de so­wul­man ge­çip­dir. Şeý­le ara­lyk ada­ty ulag bi­len ýol he­re­ke­ti­niň köp wag­ty ama­la aşy­ry­lan­da, 300 kg kö­mür­tur­şy ga­zy çy­ka­ry­lar­dy. «Mi­rai» he­re­ket eden wag­ty hiç hi­li zy­ýan­ly gaz çy­kar­ma­dy. Ula­gyň ýö

15 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Metbugatymyz sanly giňişlikde

Mälim bolşy ýaly, 2020-nji ýylyň 1-nji iýulyndan başlap, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň «Türkmenmetbugat» atly internet neşiri maglumatlar giňişligine çykdy. Döwürleýin neşirleriň okyjylarynyň sanynyň görnetin artmagyny gazanmak we olary halka öz wagtynda ýetirmek üçin sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak, işe täzeçillikleri girizmek, olaryň elektron görnüşlerini elýeterli etmek bilen bagly meseleleri netijeli çözmek maksady bilen ýola goýlan bu işler milli metbugatymyzyň neşirlerini döwrebaplaşdyrmak, olary döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek bilen baglanyşyklydyr. Üç dilde hereket edýän internet neşiri («turkmenmetbugat.gov.tm») «Baş sahypa», «Habarlar», «Gazetler», «Žurnallar» ýaly bölümlerden ybaratdyr. Bu internet neşiriniň «Yzarlanýan makalalar» bölüminde saýlama makalalary aýratyn ýygnap goýmak, şol ugurdaky täzelikler bilen tanşyp durmak mümkinçiliginden hem peýdalanyp bilersiňiz.

14 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Ylym we tehnologiýa ösdürilýär

Milli Liderimiziň ýurdumyzda tehniki, tehnologik we takyk ylymlary ösdürmek baradaky ähmiýetli başlangyçlary Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe uly mümkinçiliklere giň ýol açýar. Ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde, ylmy-barlag edaralarynda zehinli ýaşlary iň täze tehnologiýalary özleşdirmäge we ylym ulgamyna çekmek, dünýä ölçeglerine laýyk gelýän bäsdeşlige ukyply, önümçilik hem-de ylmy taýdan netijeli iş alyp barýan hünärmenleriň, alymlaryň neslini kemala getirmek boýunça dürli çäreleriň durmuşa geçirilmegi netijeli häsiýete eýe bolýar. Çünki, häzirki zaman şertlerinde islendik döwletiň üstünlikli ösüşi, ozaly bilen, bilimiň we ylmyň ösüş derejesi, jemgyýetiň intellektual mümkinçiliklerini başarnykly ulanmagy bilen kesgitlenilýär. Zehinli ýaşlar nanotehnologiýalar, ylmy barlaglar, energetika, biotehnologiýalar, molekulýar biologiýa, oba hojalygy, ekologiýa we genetika, maglumat-kommunikasiýalar, häzirki zaman saglygy goraýyş we derman senagaty, innowasion ykdysadyýet, ynsanperwer ulgamlarynda, sportda hem-de beýleki ugurlarda netijeli zähmet çekýärler. Şeýlelikde, döwlet tarapyndan ylmy goldamak işi giňeldilýär hem-de onuň maddy-enjamlaýyn binýady pugtalandyrylýar.

12 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Paýnamalary ýokarlanýar

Dün­ýä bel­li kom­pa­ni­ýa­la­ryň bi­ri bo­lan «Af­firm» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň paý­na­ma­la­ry «Tar­get» kom­pa­ni­ýa­sy bi­len hyz­mat­daş­ly­gy­ny ýo­la goý­ma­gy bi­len, 20% ýo­kar­lan­dy. «Tar­get» kom­pa­ni­ýa­sy öz müş­de­ri­le­ri­ne 100 ABŞ-nyň dol­la­ry möç­be­rin­de sa­tyn al­mak üçin on­laýn tö­leg kar­zy­ny hö­dür­le­mek mak­sa­dy bi­len, «Af­firm» we «Sezz­le» bi­len hyz­mat­daş­lyk eden­di­gi­ni ha­bar ber­di. «Af­firm»-iň 2021-nji ýy­lyň il­kin­ji aý­la­ryn­da­ky 49 ABŞ-nyň dol­la­ry ba­ha­la­nyp, sa­tu­wa çy­ka­ry­lyp­dy. Şon­dan bä­ri bol­sa bu öň­de­ba­ry­jy kom­pa­ni­ýa­nyň söw­da­la­ry ABŞ-nyň 133,7 dol­la­ry­na çen­li ýo­kar­lan­dy. Mag­lu­mat üçin, hä­zir­ki wagt­da kom­pa­ni­ýa­nyň ba­zar do­la­ny­şy­gy ABŞ-nyň 35 mil­liard dol­la­ryn­dan geç­di. Hyz­mat­daş­ly­gy­ny gi­ňeld­ýän kom­pa­ni­ýa­la­ryň söw­da­la­ry her hep­de ýo­kar­lan­ýar.

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Ştab-kwar­ti­ra­sy­ny Te­has şä­he­ri­ne gö­çü­rýär

«Tes­la»-nyň di­rek­to­ry Ilon Mask pen­şen­be gü­ni kom­pa­ni­ýa­nyň baş ştab-kwar­ti­ra­sy­ny Ka­li­for­ni­ýa­dan aw­tou­lag we ba­ta­re­ýa za­wod­lar top­lu­my­ny gur­ýan ýe­ri bo­lan ABŞ-nyň Te­has şta­ty­na gö­çür­me­gi me­ýil­leş­dir­ýän­di­gi­ni ha­bar ber­di. «Tes­la» ştab-kwar­ti­ra­sy­ny «Oracle», «HP» we «Toyo­ta Mo­tor» bi­len bi­le­lik­de, Ka­li­for­ni­ýa­da sal­gyt­la­ryň we ýa­şa­ýyş çyk­da­jy­la­ry­nyň has ýo­ka­ry bo­lan­dy­gy se­bäp­li Te­ha­sa gö­çür­mek­çi bol­ýar. Şeý­le hem Mask kom­pa­ni­ýa­nyň Ka­li­for­ni­ýa­da­ky esa­sy za­wo­dyn­da we Ne­wa­da­da ýer­le­şen önüm­çi­lik meý­dan­ça­la­ryn­da önüm­çi­li­gi 50% ýo­kar­lan­dyr­ma­gy me­ýil­leş­dir­ýän­di­gi­ni aýt­dy. Bu habardan soň «Tes­la»-nyň paý­na­ma­la­ry 1,39% ýo­kar­la­nyp, ABŞ-nyň 793,6 dol­la­ry­na ýet­di.

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Ma­ha­bat go­şun­dy­sy­ny sat­dy

«Twit­ter» kom­pa­ni­ýa­sy «Mo­Pub» ma­ha­bat go­şun­dy­sy­ny ABŞ-nyň 1,2 mil­liard dol­la­ry­na sat­mak üçin, Ame­ri­ka­nyň mar­ke­ting go­şun­dy­la­ry­ny iş­läp düz­ýän «App­Lovin» kor­po­ra­si­ýa­sy bi­len şert­na­ma bag­laş­dy. Ge­le­şi­giň res­mi­na­ma iş­le­ri­ni öňü­miz­dä­ki bir­nä­çe aýyň do­wa­myn­da ta­mam­la­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. «Twit­ter» ge­le­şi­giň ma­li­ýe şert­le­ri­ni 2021-nji ýy­lyň üçün­ji çär­ýe­gi­niň ha­sa­ba­ty­ny be­ren­den soň, 26-njy okt­ýabr­da çap eder. Bu ha­bar­dan soň «Twit­ter» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň paý­na­ma­la­ry 2,39% gym­mat­lap, ABŞ-nyň 61,29 dol­la­ry­na ba­ra­bar bol­dy. 

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Tes­la» kom­pa­ni­ýa­sy 300 müň elekt­ro­kar ön­dü­rer

«Tes­la» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň Şan­haý­da ýer­leş­ýän za­wo­dy­nyň ön­dür­ýän elekt­ro­mo­bil­le­ri­niň sa­ny ýa­rym­ge­çi­ri­ji­le­riň bü­tin dün­ýä­de ýet­mez­çi­lik ed­ýän­di­gi­ne ga­ra­maz­dan, 2021-nji ýy­lyň do­kuz aýyn­da 300 mü­ňe ýe­ter diý­lip çak­la­nyl­ýar. Bu za­wod­ ýer­li hem-de da­şar­ky ba­zar üçin, şol san­da Ger­ma­ni­ýa­nyň we Ýa­po­ni­ýa­nyň ba­zar­la­ry üçin, «Mo­del 3» se­da­ny­ny we ýo­ka­ry ge­çi­ri­ji­lik­li «Mo­del Y» aw­tou­la­gy­ny ön­dür­ýär. Mag­lu­mat üçin, Hy­ta­ýyň ýe­ňil aw­tou­lag­lar bi­le­le­şi­gi­niň ha­sa­ba­ty­na la­ýyk­lyk­da, «Tes­la» kom­pa­ni­ýa­sy 2021-nji ýy­lyň se­kiz aýyn­da 240 müň elekt­ro­kar ön­dür­di.

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«In­tel» kom­pa­ni­ýa­sy tä­ze za­wod­la­ryň gur­lu­şy­gy­na ba­dal­ga ber­di

«In­tel» kom­pa­ni­ýa­sy ABŞ-da elektron çip­le­ri ön­dür­ýän iki sa­ny tä­ze za­wod­la­ryň gur­lu­şy­gy­na baş­la­dy. «Fab 52» we «Fab 62» at­ly iki za­wod Ari­zo­na­da gur­lar. Hä­zir­ki wagt­da bu ştat­da «In­tel» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň dört sa­ny iri önüm­çi­lik kär­ha­na­la­ry he­re­ket ed­ýär. Tä­ze za­wod­lar üçin «In­tel» kom­pa­ni­ýa­sy ABŞ-nyň 20 mil­liard dol­la­ry möç­be­rin­de ma­ýa go­ýum sarp eder. 2025-nji ýyl­da işe gi­ri­zil­me­gi me­ýil­leş­di­ril­ýän za­wod­lar­da mik­ros­he­ma­la­ry ön­dür­mek üçin iň ösen teh­no­lo­gi­ýa­lar ula­ny­lar.

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

Edebiýat boýunça Nobel baýragynyň ýeňijisi belli boldy

Dün­ýä­niň yl­my jem­gy­ýet­çi­li­gi­niň iň ab­raý­ly baý­ra­klary­nyň bi­ri bo­lan No­bel baý­ra­gy­nyň ýe­ňi­ji­le­ri yg­lan edil­di. Luk­man­çy­lyk, fi­zi­ka, hi­mi­ýa ýa­ly ugur­lar­dan soň ede­bi­ýat ug­ry bo­ýun­ça hem No­bel baý­ra­gy­nyň ýe­ňi­ji­si bel­li bol­dy. 2021-nji ýyl­da ede­bi­ýat bo­ýun­ça No­bel baý­ra­gy­na asly tanzaniýaly britan ýa­zy­jysy, pro­fes­sor Ab­dul­ra­zak Gur­na my­na­syp bol­dy. Hä­zir­ki wag­ta çen­li 117 ýa­zy­jy ede­bi­ýat ug­ry bo­ýun­ça No­bel baý­ra­gyna mynasyp bolup, ola­ryň için­de has köp iň­lis di­lin­de eser ýa­zan ede­bi­ýat­çy­la­ra bu baý­rak gow­şu­ry­ldy.

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

«Ama­zon» öý ro­bo­ty­ny iş­läp düz­di

Ame­ri­ka­nyň «Ama­zon» kom­pa­ni­ýa­sy öý üçin ro­bo­t iş­läp düz­di, oňa «Ast­ro» ady­ny goý­du­lar. Öý ro­bo­ty­ny wi­deo gö­zeg­çi­lik­de we öýüň içi­niň howp­suz­ly­gy­nyň gö­zeg­çi­li­gin­de ula­nar­lar. «Ast­ro» öý­de öz­baş­dak he­re­ket edip bil­ýär, ta­lap bo­ýun­ça aý­ry-aý­ry otag­la­ry bar­lap bil­ýär, hat­da öý­de nä­bel­li adam­la­ryň peý­da bo­lan­dy­gy ba­ra­da ha­bar be­rip bil­ýär. Şeý­le-de ro­bot-as­sis­tent köpdür­li we­zi­pe­le­ri, my­sal üçin aý­dym-saz eşit­di­rip ho­ja­ýy­nyň yzy­na dü­şüp gi­dip bil­ýär, maş­ga­la su­rat­la­ry­ny alyp bil­ýär we duý­du­ryş ha­bar­la­ryny ug­ra­dyp bil­ýär. Ro­bo­tyň ba­ha­sy, tak­my­nan, ABŞ-nyň 1-1,5 müň dol­la­ry­na ba­ra­bar bo­lar.Maglumat üçin, «Ast­ro» roboty bazara 2021-nji ýy­lyň do­wa­myn­da çy­ka­ry­lar.

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa

BAE Älem mak­sat­na­ma­sy­ny işe gi­riz­di

Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri We­ne­ra pla­ne­ta­sy­ny hem-de Gün sis­te­ma­sy­nyň ýe­di as­te­roi­di­ni öw­ren­mek üçin Älem mak­sat­na­ma­sy­ny işe gi­riz­di. Mak­sat­na­ma­nyň çä­gin­de as­te­roid­le­riň bi­ri­niň üs­tü­ne Älem en­ja­my­ny gon­dur­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. «Na­tio­nal» ga­ze­tin­de çap bo­lan mag­lu­mat­la­ra gö­rä, de­giş­li bi­ler­men­le­re «uç­ýan» en­ja­my taý­ýar­la­mak üçin ýe­di ýyl ge­rek bo­lar. Ony 2028-nji ýyl­da Äle­me uçur­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. Mag­lu­mat üçin, Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri 2020-nji ýy­lyň iýul aýyn­da «Al-Amal» pla­ne­ta­ra stan­si­ýa­sy­ny Mar­sa ta­rap gö­nük­dir­di. 2021-nji ýy­lyň 9-njy few­ra­lyn­da bol­sa ol Gy­zyl pla­ne­ta­nyň or­bi­ta­sy­na çyk­dy. Bu uçu­şyň mak­sa­dy, Mar­syň at­mos­fe­ra­sy­ny we ho­wa şert­le­ri­ni öw­ren­mek­den yba­rat­dyr.

10 Oktýabr 2021

Tehnologiýa