HABARLAR

Mähribanlyk bossany

Ata Watan, ene toprak ynsanyň durmuşynda iň eziz mukaddeslik hasaplanýar. Ynsan ýüregine ýakyn bu mukaddeslik adam ömrüniň ilkinji sallançagy bolan maşgaladan başlanýar. Maşgala gymmatynyň näderejede mukaddesligine, ezizligine adam wagtyň geçmegi bilen has-da çuňňur düşünip başlaýar. Bagtly bolmagam, megerem, maşgala abadançylygynda, agzybirliginde, berkligindedir. Biz maşgalamyzdan tapýan bagtyýarlygymyzy başga hiç bir ýerden tapmarys. Maşgalada toý bolanda ýa-da begençli waka bolanda, şol gün Günüň dogşy hem üýtgeşik, ýakymly, lezzetli bolýar. Döwletiň binýady maşgaladan başlanýar. Maşgala hem kiçijik döwlet. Onuň hem özboluşly däp-dessurlary, kada-kanunlary, berjaý etmeli hökmany dessurlary bar. Bularyň ählisinde hem birmeňzeş mähribanlyk, ýylylyk, ezizlik, tämizlik bar. Şol sazlaşygyň gujagynda agaýana ýaýnap, şonuň aladasy bilen ýaşaýan ynsanyň kalbynda hiç hili ýaramazlyga orun bolmaz. Şol jadylaýjy mähriň nuruna ýagtylanan, ýylysyna çoýunan ömrüň manysy başgaça, hümmeti uly bolýar. Türkmençilikde ene, zenan, gelin, gyz sözleri bilen bilelikde köplenç maşgala sözi aýdylýar. Maşgala baş gala bolsa, perzentler şol galanyň, döwletli törüniň bezegidir. Maşgalasynyň abraýyny gorap, ony abat, abadan saklamagyň aladasy bilen ýaşaýan, sagdyn ruhly, sagdyn b

28 Aprel 2021

Maşgala

Çaga terbiýesi

MAŞGALAMYZ — BAŞ ALADAMYZAta-eneler çagalarynyň janynyň sag, akylly, terbiýeli, zähmetsöýer, Watanyna wepaly bolup ýetişmeklerini isleýärler. Munuň üçin, ilki bilen, ata-eneleriň özleriniň janlarynyň sag, dogruçyl, tutanýerli, janypkeş, mähirli, talapkär, ruhy dünýäleriniň baý bolmagy zerur. Olar öz çagalaryna hemmetaraplaýyn görelde bolýarlar. Çaga bir ýaşaýança boýunyň ösüşine, agramynyň artyşyna, hereketleriniň kämilleşişine, kesellere garşy göreşip bilşine gözegçilik edilýär. Diýmek, çaganyň iýmitine, arassaçylygyna, howa şertlerine öwrenişmegine, arassa howadan dem almagyna hem üns bermelidir. Çaga dünýä inen ilkinji günlerinden başlap ene-atasynyň mährini, aladasyny duýýar. Şonda çaga öz hossarlaryna mähirli bolýar, gowy düşünýär. Netijede, çagany terbiýelemek hem aňsatlaşýar.

28 Aprel 2021

Maşgala

Tamdyr çöregi

Türkmen ojagynyň rysgaly, mukaddes nygmaty bolan bugdaý çöregi saçaklarymyzyň berekedidir. Türkmeniň mele-myssyk tamdyr çöregi özüniň datly tagamy, hoşamaý ysy bilen irki döwürlerden bäri halkymyzyň mukaddes suprasyna bereket goşup gelýär. Türkmen ojagyna myhman gelende, ilki bilen, oňa saçak ýazylyp, duz-çörek hödür edilýär. Maşgala binýadynyň ilkinji basgançaklarynda, gudaçylyk gatnaşygy açylanda hem öňi bilen çörekli saçak eltilýär. Täze jaýa göçülende hem duz-çörekli barylýar. Munuň özi çöregiň mukaddesligini görkezýär. Halallygy hemra edinýän halkymyz päk zähmete ykbalyny baglap gelipdir. Ene-mamalarymyz çörek ýapjak tamdyrlaryny özleri ýasapdyrlar. Onuň düýbüni bolsa sähetli gün tutupdyrlar. «Petir çörek gordan gorkmaz» diýen pähime eýerilip, birkemsiz gyzdyrylan täze tamdyra, ilki bilen, petir çörek ýapylýar. Tamdyrda ilkinji bişen çörekler goňşy-golama paýlanylýar. Çörek bişirmek hem özboluşly sungat. Zenan maşgala çörek bişirjek bolanda, hamyr etjek ýerine, ilki bilen, kendirik ýazýar. Soňra näçe çörek bişirjek bolsa, şoňa laýyk un eleýär.

27 Aprel 2021

Maşgala

Maşgala agzybirligi — jemgyýetiň jebisligi

Öwrenmek islegi zandyna guýlan adam orta mekdepden soň ýokary okuw mekdebinde we ýene-ýeneki mekdeplerde bilimden, sowatdan paýyny alýar. Ýöne başga bir mekdep bar. Onda doglan günüňden başlap, ömür boýy okar, öwrener ýörersiň. Munda öwrenenleriň gymmatyny başga zat bilen deňär ýaly däldir. Oňa «maşgala mekdebi» diýilýär. Göwni mydama alysdadyr adamyň. Ýöne, niçikmi, uçar göge galyp, müňlerçe kilometr uzaklykdaky syýahatyňa badalga berer welin, çep gursagyňda söz bilen düşündirip bolmajak, täsin küýseg dörär. Oňa «maşgala küýsegi» diýilýär.

27 Aprel 2021

Maşgala

Ýalkym saçýan çyragym

Türkmenistanyň Prezidentiniň: «Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly kitabyndan: «Ynsanyň çagalykdaky arzuwy ulalmak, «ulalmak» hem «oňalmak» diýen manyda aňyňa ornaýar. Wagtyň mizanynda «ulalmak» düşünjesiniň düýp maksady — «gowy adam» bolmak islegini aňladýar. Çagalykdaky şu arzuw ata-enäniň perzendine mähirli, pähimli gatnaşygynyň esasynda has-da owadan bolýar. Ulalmak islegi diňe bir uly adamlara mahsus işleri berjaý etmek däl, eýsem, adamlaryň ykbalyna biparh garamazlyk, ýagşylyk edip göwnüň açylmagy ýaly isleg-arzuwlar bilen kämilleşýär. Şonda hem perzent üçin ata-enäniň orny edil ýaş daragta arassa akardan dup-dury suwuň barmagynyň zerurlygy ýalydyr. Çünki ol suw näçe arassa hem-de kadaly mukdarda bolsa, daragt gününi sanap ösýär hem gözüňi dokundyrýar». Şu jümleleri gaýta-gaýta okap, aňymda aýladygymça-da çagalyk ýyllarym biygtyýar kerwen gurap, göz öňümde janlanýar. Käbäm ejem janyň sekiz çagany dünýä inderip, ile-güne ýaraýan adamlar edip kemala getirişine haýran galýaryn hem-de buýsanýaryn. Ejem şunça çagany kemala getirmek üçin eneke tutunmady, enemlerdir gelnejelerim hem bizden daşrakda ýaşaýandyklary üçin, olar hem ejeme ýardamçy bolup bilmediler. Ejem munuň üçin aljyramady. Säher bilen turanyňdan soň, ýatan ýeriňi

25 Aprel 2021

Maşgala

Soraň, jogap berýäris

Redaksiýamyza ýurdumyzyň gelin-gyzlaryndan dürli mazmundaky sowallar gelýär. Olary durmuşda gabat gelýän ähli sowallar gyzyklandyrýar. Alma Seýidowa,

25 Aprel 2021

Maşgala

Syrly dünýäm — eziz käbäm

Türkmen maşgalasynda ata-enä hormat goýmak däbi giňden ýaýrandyr. Bu ýörelgäniň ruhy mirasymyzyň nesil terbiýesinde oňyn netije berýändigini durmuş tejribesinde görmek bolýar. Ene-mamalarymyzyň rowaýatlary, tymsallary, nakyllary ýerlikli gürrüň bermegi maşgaladaky agzybirligi has-da pugtalandyrýar. Şonuň üçin milli terbiýe bilen baglanyşykly «Alty aga birigip, ata bolmaz, ýedi ýeňňe birigip — ene», «Ata-ene üçin eliň aýasynda heýgenek bişirseň-de az», «Garryly öý — gaznaly öý» ýaly nakyllar aýdylýar. Gelniň dilinden aýdylýan nakylda maşgalanyň agzybirligi hakda gaýynata bilen gaýynenä hormat goýlup «Gaýynatam — ganarym, dolup durar dulumda, gaýynenem — gazanym, getirip goýar ýanymda» diýilýär. Birek-birege hormat goýlanda, şol maşgala agzybir, bagtly ýaşaýar. Öý-ojak, maşgala terbiýesi hakda danalarymyz: «Erkek daşdan, aýal içden gazansa, ol öý bitmän galmaz», «Erkek daşdan, aýal içden ýok etse, ol öý ýitmän galmaz» diýýär. Hut şol jähetden-de, ene-mamalarymyz hiç kimden ýüz görmän, her bir zada dogry baha berýär. Agzybirligiň oňat şertleri döredýändigi, şol maşgalanyň abraýynyň artýandygy öwüt-nesihat edilýär. «Gyz edebiniň il edebidigi» hakynda käbäm bize ýatladyp durýardy. «Bäş barmagyň deň bolmaýşy» ýaly, adamlaryň hem

25 Aprel 2021

Maşgala

Mähir beren mähribanlarym

«Aýal doganymyň agtygy bolupdyr» diýen hoş habar giň öýümiň içinde ýaňlanyp gitdi. Dünýäni ýagtylandyrýan, ynsanyň göwnüni, öýüni, ömrüni, içki dünýäsini joşdurýan balajyk dünýä inipdir. Bu pursat kakamyň aýal doganlary, meniň «Aýal doganym» diýip ýüzlenýän ejekelerimiň keşbi göz öňümde janlanýardy. Indi görüp otursam, doganlarymyň her bir öwüdi göýä ýüregime mähir nuruny paýlap duran ýalydy. Her bir aýdan sözleri, beren maslahatlary gulagymda ýaňlanyp durdy. Bu zatlara ýyl geçdigisaýy, her biriň bir döwletli maşgalaň ejesi, enesi bolanyňdan soň-a, has aýdyň göz ýetirýärsiň. Gulpajygymyzy tasadyp ýören günlerimizden alan terbiýämiziň durmuşyň manysyna öwrülýändigine şaýat bolanyňdan soň ol zatlaryň gadyr-gymmatyna has içgin düşünýärsiň. Alty ýigidiň arasynda bir özüm bolsamam, aýal doganymyň ýokdugyny duýmadym. Çünki maňa kakam janyň dört aýal dogany ganat bolupdy. Bu gün aramyza alys ýollar düşenem bolsa, olar bilen aramyzdaky göze görünmeýän baglanyşyk meni özüne tarap dartyp dur. Men käbäm ejeme aýdyp bilmeýän syrlarymy aýal doganlaryma aýdýaryn. Olar bilen aladamyzam-ünjimizem, şatlygymyzam bir. Hatda başdan geçirmelerimizem, durmuşy wakalarymyzam bir-birimiziňkä meňzeşräk ýaly. Meniň çagalarym heniz ýaş. Olar hakyn

25 Aprel 2021

Maşgala

Süýjülikler barada

XV asyryň Osman döwletiniň aşpezlik kitabynda süýjülikleriň biri bolan pahlawanyň ilkinji gezek Mehmet Fatih soltanyň döwründe taýýarlanandygy barada aýdylýar. Ol ony ähli baýramçylyklaryň hödür-keremi bolmagyna mynasyp tagam hasaplapdyr. Emma bu tagamyň has irräk döwürde-de taýýarlanandygy barada hem pikirler bar. * * *

25 Aprel 2021

Maşgala

Zenanlara maslahat

Arassalap dogran ýeralmalaryňyzyň garalmagyny islemeýän bolsaňyz, olary buzly suwa salyp goýuň. Çünki sowuk suw ýeralmanyň düzümindäki krahmalyň howa bilen okislenip, garalmagynyň öňüni alýar. * * *

25 Aprel 2021

Maşgala