"Maru-şahu jahan" welaýat gazeti

Esaslandyryjysy: Mary welaýatynyň häkimligi
Salgysy: Mary şäheri, Magtymguly köçe, 35
Telefon belgileri: 7-01-01, 7-01-81, 7-02-03
Email: marushahujahan@sanly.tm

Habarlar

«Köňül ýola rowandyr...»

Magtymguly Pyragynyň pähim-paýhasa ýugrulan goşgularyny dünýä dillerine terjime eden daşary ýurtly şahyrlar, terjimeçiler barada gürrüň edilende, Hindistanyň Jemgyýetçilik ylymlary mekdebiniň dekany, professor Nasim Ahmad Şahyň ady biygtyýar seriňe dolýar. Nasim Ahmad Şah 2014 — 2017-nji ýyllarda Hindistanyň Kaşmir uniwersitetiniň Yslamy öwreniş institutynyň ýolbaşçysy wezipesinde işledi. Biz Nasim Ahmad Şah bilen iki gezek duşuşdyk. Birinji gezek 2014-nji ýylyň 15-nji maýynda Aşgabatda, akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 290 ýyllygy mynasybetli geçirilen «Magtymguly Pyragy we umumadamzat medeni gymmatlyklary» atly maslahatyň çäginde onuň bilen söhbetdeş bolmak miýesser etdi. Ol maslahatda «Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň şu günki günde ähmiýeti» diýen temadan çykyş etdi. Sypaýylygy hem-de medeniýetliligi bilen biziň ünsümizi çeken alym maslahata akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň urdu dilinde neşir edilen goşgular ýygyndysyny sowgat alyp gelendigini gürrüň berdi. Bu, sözüň doly manysynda, diňe maslahata gatnaşan ildeşlerimiz üçin däl-de, eýsem, dana Pyragynyň döredijiligini uludan sarpalaýan beýleki halklaryň wekilleri üçinem buýsançly waka bolupdy. 2014-nji ýylda Nasim Ahmad Şah türkmen-hindi medeni gatnaşyklaryny ösdürmekde hem-de Magtymguly Pyragynyň goşgularyny urdu diline terjime etmekde bitiren hyzmatlary üçin «Magtymguly Pyragy

Adamzat ömrüniň manysy

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly kitabyndan: — Geçilen ýollar, külterlenen menziller, çekilen zähmetler, ýetilen sepgitler we olara sarp edilen yhlas hem-de wagt — ömrüň manysyny kesgitlemekdäki esasy ölçeg birlikleri.

Arkadagym, Arkadagly Serdarym!

Türkmenim eşreti Sizden görendir,Erkana gezendir, daňlar örendir.Hak Hudaýdan berlen ömür önendir,Arkadagym, Arkadagly Serdarym! Her kim bir ýerlerden ýalkanmalydyr,Günleri bezenip galkynmalydyr.Döwletin, döwranyn ol almalydyr,Arkadagym, Arkadagly Serdarym!

Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna

Magtymguly halk danasy Altyn çäji başda jyga,Şirin nygmat her dänesi.Akyl käni dilde doga,Kalp sözünde hak namasy,Magtymguly halk danasy.

Akyldaryň gymmatly edebi mirasy

Milli Liderimiziň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» atly ajaýyp şygrynyň şanly ýylyň şygaryna öwrülmegi bagtyýar halkymyzyň göwün guşuny ganatlandyrýar, olary beýik üstünliklere, ösüşlere ruhlandyrýar. Milli edebiýatymyzda-da, dünýä edebiýatynda-da Magtymguly Pyraga bagyşlanylyp döredilen şygyrlaryň, kyssa eserleriniň ençemesi bar. Gahryman Arkadagymyzyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» atly ajaýyp şygry beýik şahyrymyzyň edebi keşbini, eserlerindäki umman ýaly çuň, asman ýaly çäksiz pähim-paýhasy, pelsepäni çeper we doly beýan edýändigi bilen has ähmiýetlidir. Bilşimiz ýaly, geçen ýylyň sentýabr aýynda hormatly Prezidentimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyndaky çykyşynda Magtymguly Pyragynyň: «Ýatsa-tursa hyýalyndan çykarmaz, //Kaýsy işe maýyl bolsa adamzat» diýen dürdäne setirlerini okamagy şahyryň eserlerinde ündelýän pikirleriň, beýan edilýän duýgularyň umumadamzat ähmiýetine eýedigini alamatlandyrdy.

Algyn pendim, jigerbendim!

«Ýagşy sözler jaý eýleýir dil içre» Halkyň hakydasyna ornan sözüň yrýasy ýok. Jüpüne düşen nakyllaryň manysyny, hikmetini tirdigiň saýy, maňzyňa batyp duran pikirler bilen ýüzbe-ýüz bolýarsyň. Pederlerimiziň «Ilki oýlan, soň gürle!» diýen pähimli sözi hem nesillere pent bolup galypdyr. Bu pikiriň hikmetine Ýunus Emräniň: «Söz kylar gaýgyny şat, söz kylar tanyş-bilşi ýat» diýen setirleriniň üsti bilen has aýdyň göz ýetirmek mümkin.

Paýhas dürleri

Adam erbetlik etse-de, gowulyk etse-de, özi üçindir. Sagdy Şirazy.

Paýhas çeşmesinden

■ Güýç ýetmeze akyl ýeter. ■ Gepiň azy ýagşy, aşyň — duzy.

Beýiklige tagzym

Halkyň agyr ykbalynGöterip gerdeninde,Bagta umyt-hyýalynSaklapdyr ýüreginde. Pyragyň beýik adyÝüzläp dilde ýaňlanýar.Şygryndaky çuň manyUmman bilen deňlenýär.

Tymsallar

Gyzyl bägül Bir deňizçi nätanyş zenandan hat alypdyr. Onuň ady Bägül ekeni. Olar üç ýyllap hat alşypdyrlar. Wagtyň geçmegi bilen deňizçi özüniň onuň ýazýan hatlary bolmasa, oňup bilmejekdigine göz ýetiripdir. Şeýdip, olar kem-kemden birek-biregi halapdyrlar. Haçan-da deňizçi gullugy tamamlanda, olar şäheriň merkezi demirýol menzilinde duşuşmagy wadalaşypdyrlar. Zenan köýnegine gyzyl bägüli dakjakdygyny ýazypdyr. Şonda deňizçi ol zenany hiç haçan görmändigi hakynda oýlanypdyr. Eýsem, ol nähili zenanka, görmegeýmikä ýa-da görmeksizmikä, çynar boýlumyka ýa-da dolmuşmyka?

Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna

Ady arşa galan beýik Pyragy Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda Watanymyz “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynda guwançly ýeňişlere beslenýär. Gahryman Arkadagymyzyň “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” atly goşgusy beýik akyldaryň doglan gününiň 300 ýyllygyna uly serpaý boldy.

Atajan ANNABERDIÝEW.

Güýz peýzažy Tändi tomus,

Dile geldi — bile geldi

Diýdiler: “Ýaz, ýalta bolma! Gömlüp galan altyn bolma!”.

Tymsal

Jadyly gül Bir şäherde belli adamyň ogly öýlenmekçi bolupdyr. Ol üç sany mynasyp gelinligiň haýsyny saýlajagyny bilmändir. Şonda onuň kakasy synag oýlap tapypdyr. Ol her gyza bolgusyzja gülli güldan beripdir.

Kyssa

Suw gaby Goňşy oba toýa gitmäge meýil edipdik. Dostum Durdy sagadyna seretdi-de, barmaly wagtymyzyň golaýlandygyny ýaňzytdy. Ýanymyzda duran Geldi ulagyna ümledi-de:

Rubagylar

Zähmet çekip bezär her gelen pasly,Bu meniň ilimiň hünäri, kesbi.Çeşmeleň gözbaşdan bat alşy ýaly,Beýik iş bitirýär beýikleň nesli.*  *  *Toprakda rysgal bar, toprakda aýdym,Ol meniň ýazylan, ýazmaly bendim.Onuň bilen bagtly bolup bilersiň,Berjaý edip bilseň sargydyn, pendin.*  *  *Bu durmuş ugradar saga, kä çepe,Munda öz ýoluňy saýlagyn, şepe!Özüniň pesligin özi tanadar,Daglaryň dagdygyn bilmese depe.*  *  *Ýol uzak, kim bilýär bu ýerde ýel bar,Ýaz joşsa, otlara görk berýän gül bar.Tebigatyň özi üýtgeşik emin,Bir elinde ýandak, birinde gül bar.*  *  *Ýalana daýansaň, ýykyljagyň hak,Sil deý uzak durman çekiljegiň hak.Çyna daýan eger durmakçy bolsaň,Ýogsa irde-giçde ökünjegiň hak.*  *  *Kerem bardyr ýeriň belent-pesinde,Topragyň ysy bar gülüň ysynda.Oň göwün islegi, süýji arzuwy,Ýaňlanýar aýdymda, guş nagmasynda.*  *  *Otlar güllemese, ýakymly ýaz däl,Ýürekler sarsmasa, ol şirin saz däl.Näme bar sährada keýikden sada,Diýmek, sadalaňam duşmany az däl.

Dünýä nusgalyk akyldar şahyr

Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň halkara derejede giňden bellenilýän «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan «Magtymguly» atly kitabyň neşir edilip, elimize gowuşmagy ulus ilimiz üçin buýsançly waka boldy. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar instituty tarapyndan taýýarlanylan bu sowgatlyk kitaba şahyryň 271 şygry ýerleşdirilen. Saýlanyp alnan şygyrlarda beýik söz ussadynyň agzybirlik, döwletlilik, watansöýüjilik, dost-doganlyk babatda söz açýan müňöwüşginli goşgularyna giň orun berilýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, asyrlar geçse-de, öz Watanyňy söýmäge, agzybirlige we doganlyga çagyrýan halkymyzyň beýik oglunyň şygyr setirleri öz wajyplygyny ýitirmän, ýüreklerde mynasyp orun aldy. Gahryman Arkadagymyzyň sözi bilen aýtsak: «Mähriban türkmen topragynyň hakyky watançysy, joşgunly we şirin zybanly Magtymguly Pyragynyň şygyr diwanlary nesillerde watansöýüjiligi, ynsanperwerligi terbiýelemekde gymmatly ruhy çeşmedir». Magtymguly Pyragy, beýik söz ussady öz döredijiliginde durmuşyň dürli ugurlaryndan söz açýar. Görnükli magtymgulyşynaslar tutuş Gündogaryň akyldaryny «Jemşidiň jamyna» deňeýär. Şahyryň köptaraplylygy, ýaşaýyş-durmuş bilen baglanyşykly filosofiki garaýyşlary her bir okyjyny haýrana goýýar. Hut şonuň üçin-de, Gahryman Arkadagymyzyň agzy

Gaýtmyşym (Hekaýa)

Agtygy Nowruzyň getiren zatlary öň görülmedikdendi. Ýok, birküç gezek telewizorda görende, öňe-öňe omzap, «Bäý-bä, gör-äý, muny! Adam diýeniň kellesine geliberýän zatlary» diýeni ýadynda. Ynha, indi synlajakmy, elläp görjekmi, näme hezillik döredýänini biljekmi, ygtyýar özüňde. — Bilýäň-ä, kaka, oba Medeniýet öýümizde drama gurnagynyň bardygyny, oňa halk teatry diýseňem boljak.

Synag (tymsal)

Bir baý täjiriň üç ogly bar eken. Olar ýerli-ýerinden kakalaryna kömek edip, söwdanyň ilerlemegi üçin ellerinde baryny edip işleýän ekenler. Ýöne täjir gün-günden tapdan düşüp, indi mirasy dolandyrmagy haýsam bolsa bir ogluna tabşyrmaga wagtyň gelendigine düşünipdir. Täjir bu meseläni nähili çözjegini bilmän şäheriň paýhasly danasyndan maslahat soramagy makul bilipdir. Dana ýaşuly täjire bir gap gül tohumyny beripdir-de, oňa näme etmelidigini öwredipdir. Täjir öýüne dolanypdyr-da, ogullaryny ýanyna çagyryp:

De­rek ro­wa­ýa­ty

Hal­ky­myz­da dür­li ösüm­lik­ler, jan­dar­lar ba­ra­da hem dür­li ro­wa­ýat­lar dö­re­di­lip­dir. Şol ro­wa­ýat­lar bol­sa adam­la­ryň te­bi­ga­ta ýa­kyn­ly­gy­nyň anyk su­but­na­ma­la­ry­dyr. Yn­ha, şo­la­ryň kä­bir­le­ri ba­ra­syn­da. De­rek ro­wa­ýa­tyn­da şeý­le di­ýil­ýär: «Ir dö­wür­ler­de iki sa­ny döw­le­tiň iki­si­niň-de pa­ty­şa­sy diý­seň mer­te­be­li adam­lar bo­lup­dyr­lar. Olar ila­tyň bol­çu­lyk­da we er­kin­lik­de ýa­şa­ma­gy üçin äh­li şert­le­ri dö­re­dip­dir­ler. Öz­le­ri-de bi­rek-bi­re­gi bi­len go­wy dil ta­py­şyp­dyr­lar we bu­la­ryň dost­lu­gy ýyl­la­ryň geç­me­gi bi­len has-da ber­käp­dir. Pa­ty­şa­la­ryň maş­ga­la­sy hem il-gü­ne gö­rel­de, go­wy adam­lar eke­ni. Ola­ryň bi­ri­niň gy­zy, beý­le­ki­si­niň hem og­ly bar diý­ýär. Pa­ty­şa­la­ryň per­zent­le­ri­niň ju­da akyl­ly­ly­gy­ny hem-de ze­hin­li­li­gi­ni, düş­bü­li­gi­ni ilat ola­ryň sa­ha­wat­ly, adyl pa­ty­şa bo­lan­dyk­la­ry üçin di­ýip dü­şün­di­rip­dir. Iki pa­ty­şa gu­da bo­lup­dyr, iki ýur­duň ila­ty­nyň hem dost­luk­ly gat­na­şyk­la­ry has ýyg­jam­la­şyp­dyr. Ilat şeý­le bir toý tu­tup­dyr, kyrk gu­lak­ly ga­zan­la­ryň ýet­miş iki­si gaý­nap, bag­şy-sa­zan­da­la­ryň owa­zyn­dan bag­lar pyn­tyk­lap, gun­ça­lap­dyr di­ýip, mu­ny öz göz­le­ri bi­len gö­ren ýa­ly edip gür­rüň be­rip­dir­ler. Toý gü­ni şa­za­da bi­len şa gy­zy ga­py­la­ryn­da päk­li­giň ala­ma­ty hök­mün­de na­hal oturd­ýar­l