"Maru-şahu jahan" welaýat gazeti

Esaslandyryjysy: Mary welaýatynyň häkimligi
Salgysy: Mary şäheri, Magtymguly köçe, 35
Telefon belgileri: 7-01-01, 7-01-81, 7-02-03
Email: marushahujahan@sanly.tm

Habarlar

Ýylyň ady — döwre şan

Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna buýsançnama «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» şygaryny baýdak edinen bereketli ýylymyz ahyrlap barýar. Täze ýyly joşgun bilen garşylaýarys. Ilki bilen, ony mynasyp atlandyrýarys. Bu biziň asylly däbimiz.

Pyragynyň italýan dilindäki diwany —

Aşgabatdan Rime ylham köprüsi Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň baý many-mazmunly şygyrlary bilen türkmen we dünýä edebiýatynyň ösmegine goşan uly goşandy bu günki gün giňden ykrar edilýär. Dana Pyragynyň adamzadyň ruhy medeniýetiniň altyn hazynasynda orun alan eserleri köp dillerde terjime edilip, türkmen şygryýetiniň abraýyny belende göterýär. Şol terjimeler daşary ýurtly okyjylar üçin türkmen halkynyň beýik oglunyň şygyrlarynyň many-mazmunyna, filosofik garaýyşlaryna düşünmegiň açary bolup hyzmat edýär. Doglan gününiň üç asyrlyk senesiniň bellenilýän ýylynda söz ussadynyň goşgulary ilkinji gezek italýan dilinde-de neşir edildi. Düýn Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda geçirilen dabara hem Magtymgulynyň italýan dilinde neşir edilen goşgular ýygyndysyny tanyşdyrmaga bagyşlandy.

Duýguly dünýä

HOŞ GELDIŇ, TÄZE ÝYL! Ýürekleri gülki bilen dolduryp,Hoş geldiň, Täze ýyl, biziň illere!Günleň gujagynda aýdym galdyryp,Hoş geldiň, Täze ýyl, biziň illere!

Şygryýet çemeni

«DÄLIBAL» FILMINDEN SOŇKY OÝLANMA Dälibalym!Dälibalym!Dälibal!Haly harap hyýallaryň goý indi.Telbelenip joşa düşen köňüldeYşkyň pelsepesi aýan göründi.

Şygryýet älemi

WATANYMYŇ TÄZE ÝYLY Her kim seni janu-tenden söýýändir,Her kim seni goraýandyr mençeräk.Watan, gökde pasyrdadyp baýdagňy,Bu ýyl kimler daşgyn, joşguny bilenAbraýyňa abraý goşdy çemçeläp.

Şygryýet bossany

DOSTUMA Badyhowa ýaşlyk sowuldy eýýäm,Besdir, ýel ugruna her ýana ykdyk.Azapsyz, «Alma biş, agza düş» diýmän,Soňsuz arzuwlaryň gözlegne çykdyk.

Ylham joşguny

ÖTÜNÇ Umyt aýnaňy döwdüm,Etdim-de pagyş-para.Ynjytdym men göwnüňi,Galdym şum gargyşlara.

Rowan saňa, dowam saňa, Täze ýyl!

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň saýasynda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy giňden bellenilen ýylymyz ahyrlap barýar. Täze ýyly Beýik Ogullar reýhana kalplarynyň beýany bolan şygyr bilen, aýdym bilen, mukam bilen mübärekleýärler. Nesip bolsa, geljek ýylda hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllyk toýy toýlanar, özi-de halkara derejesinde. Mähriban Arkadagymyzyň ýürekden çykan döwletli başlangyjynyň gyzgyn goldaw tapmagy bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň kabul eden Kararnamasy esasynda 2025-nji ýylyň dünýäde «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» şygary astynda geçjekdiginiň özi nämä degmeýär?! Parahatçylyk we ynanyşmak ahyry giň dünýäni saklaýan kökler.

Dünýä uzaýan milli edebiýat

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda meniň ykbalymda-da ýatdan çykmajak pursatlar az bolmady. Hormatly Prezidentimiziň Permany bilen Türkmenistanyň «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna» atly ýubileý medaly bilen sylaglanmagym ylhamyma ganat bekletdi. Golaýda bolsa maňa Atatürk Medeniýet, dil we taryh ýokary guramasy tarapyndan «Dilde, pikirde, işde birlik. Türki dünýäsiniň edebiýaty (hekaýa) baýragyna» mynasyp bolmak bagty nesip etdi. Onlarça ýurtdan ýazyjylaryň eserleri gatnaşdyrylan halkara edebiýat bäsleşiginde «Dünýäniň yşky» atly hekaýalar, nowellalar kitabym baýraga mynasyp görüldi. Türki dünýäsiniň görnükli döwlet işgärleriniň, edebiýat, sungat wekilleriniň gatnaşmagynda Ankarada geçirilen gowşurylyş dabarasynda «Janymyň jananasy», «Ýelpeselendi» ýaly aýdymlarymyzyň ýerine ýetirilmegi bizde ýatdan çykmajak täsirleri galdyrdy. Türki Döwletleriň Guramasynyň Aksakallar geňeşiniň başlygy Binaly Ýyldyrymyň, Atatürk Medeniýet, dil we taryh ýokary guramasynyň başlygy Derýa Örsüň, Türk dil guramasynyň başlygy Osman Merdiň çykyşlarynda-da, Azerbaýjanyň halk ýazyjysy, meşhur kinorežissýor, 88 ýaşly Anar Resul ogly Rzaýew bilen gürrüňdeşligimizde-de ýurtlarymyzyň arasynda alnyp barylýan dost-doganlyk syýasatynyň edebi gatnaşyklarynyň geriminiň giňemegine oňyn täsir edýändigi baradaky buýsançly pikirler orta atyldy. Şeýle pursatlarda milli edebiýatymyza dünýäniň giň gapys

Döwrümiziň watançy şahyry

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe-de Seýitnazar Seýdi ýaly serkerde şahyrlarymyz bar. Şolaryň biri-de Türkmenistanyň Döwlet serhet gullugynyň harby gullukçysy Maksatmyrat Atabalowdyr. Maksatmyrat 1977-nji ýylyň 17-nji awgustynda Mary welaýatynyň Mary etrabynyň Ak altyn obasynda dünýä inýär. Çagalygyndan tebigy zehinli oglanjyk 4-5 ýaşlarynda Ata Salyhyň «Şagal we horaz» diýen basnýasyny ýatdan öwrenýär. Goňşy-golamlary Maksatmyrada: «Şagal bir gün ajykdyny» aýdyp ber, hany» diýip, oňa bu basnýany aýtdyrar ekenler. Heniz orta mekdebe barmanka, özbaşdak okamagy, ýazmagy öwrenen Maksatmyradyň mekdep ýyllarynda döreden «Obam» atly goşgusynda dogduk obasyny wasp edişi okyjyny biygtyýar ýatlama güzerine aýlaýar.

Halypalara 3 sowal

1. Täze ýyl gijesinde ýadyňyzda galan waka.2. «Hazyna eýesi» ýylan ýylyndan nämelere garaşýarsyňyz?3. «Bir arzuw aýt» diýseler...

Şygryýet

Nuranalyk Hoş geldiň, Täze ýyl, törde ornuň bar,Şowly ýyllaň düşümlisi bolup gel!Diýarymyň her bir öýne, ojagna,Egsilmez bagt, rysgal-döwlet alyp gel!

Kyrk bäş minut (Nowella)

Obamyzyň klubuna kino kän gelerdi. Obadaşymyz Işannuruň müdirlik edýän döwürleri klubuň sahnasynda etrabymyzyň çeper höwesjeňleri kän çykyş ederdiler. Medeniýet öýümiziň kitaphanasynda işleýän Ogulnar-da çeper höwesjeňler toparynda çykyş ederdi. «Ogulnar bilen Işannur halaşýarmyş» diýen gürrüňlerem deň-duş oglan-gyzlarymyzyň arasynda ýok däldi. Ýöne bir gün kitaphana golaýlamda şaýat bolan wakamdan soň, bu gürrüňiň esassyzdygyna göz ýetirdim. Men Işannuruň sesini derrew tanadym. Ol:

Surat (Hekaýa)

Her ýyl Täze ýyl baýramy gelende, çagalygymyň şadyýan pursatlary gözümiň öňünde janlanýar. Esasanam, garly gyşlary ýatlaýan. Şeýle pursatlarda süýjüje gussalarymyň dermanyny gözleýän dek, surat albomymy elime alýan. Onuň sahypalaryny agtaryp oturyşyma, çagalygyň dünýäsine girip gidenimi duýman galýan. Çagalygyň gyşy. Çagalygyň gary. Ol gyşlaryň, ol garlaryň özboluşly tagamy bar. Şeýle günlerde çaga kalbyna çalymdaş ap-ak dünýäde şadyýanja oýnap ýörşüňe deň-duşlaryň bilen jemlenişip gar adam ýasamagyň hezili-de üýtgeşik. Iň bärkisi şol oýunlarda birek-birek bilen basdaşlyk etmegiňem özboluşly lezzeti bardyr. Gar adam ýasamakda-da şeýledir. Ikibir-üçbir bolup kim has uly, owadan gar adam ýasamakda bäsleşersiň. Beýleki topardakylaryň arasynda bize görä uluraklar köp bolansoň, biz hemişe olardan asgyn gelerdik. Şonda-da, her gezek garaçynymyz bilen jan ederdik.

Täze ýyl sowgady (Erteki)

Her Täze ýyl baýramynda Badhyz goraghanasynyň jandarlarynyň ählisi bellibir ýere jemlenip, Aýazbabany garşylaýarlar. Edil häzirem owadan bezelen dag arçasynyň töwereginde şagalaň gurap ýören jandarlaryň gözi ýolda. Birdenem asmanda pelpelläp ýören bürgüdiň sesi töweregi gaplap aldy: — Gelýär, dostlar, Aýazbaba gelýär!

Bakylyga öwrülen setirler

— Magtymguly, bir tarapdan, halk döredijiliginden güýç alan bolsa, ikinji tarapdan, halk döredijiligine ullakan güýç goşan şahyrdyr. Ata GOWŞUDOW,Türkmenistanyň halk ýazyjysy.

«Magtymgula barýan ýol»

Ýakynda şeýle at bilen Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň «Ylym» neşirýaty tarapyndan mirasgär, žurnalist Atamyrat Şagulyýewiň täze kitaby neşir edildi. Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli taýýarlanan ýygynda dana akyldaryň döredijilik ýoluny yzarlaýan mirasgäriň şahyryň durmuşyndan söhbet açýan dürli mazmunly makalalary, söz ussadynyň kowumdaşlarynyň dilinden ýazyp alan rowaýatlary girizilipdir. Şeýle-de ýygyndyda awtor şahyryň manysy içinde, çözgüdi daşynda bolan tapmaça häsiýetli goşgularynyň çözgüdini ylmy esaslara daýanýan täze garaýyşlar bilen ýüze çykarýar. Kitap alymlara, orta, ýörite orta we ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlaryna, talyplaryna hem-de dana Pyragynyň mirasy bilen gyzyklanýan adamlara gymmatly gollanma bolup hyzmat eder.

Sowgat (Italýan tymsaly)

Ir döwürlerde Milanda meşhur pälwan ýaşapdyr. Ol her Täze ýylda şäher ýarmarkasynda guralýan şowhunlara gatnaşar eken. Şeýle şowhunlarda göreş tutdurylyp, ýeňijä ajaýyp skripka sowgat ediler eken. Her gezegem ýaňky pälwan garşydaşlarynyň ählisinden üstün çykyp, arzyly skripka eýelik edipdir. Ol alan baýraklaryny, şol sanda skripkalary-da satyp, gerek-ýaragyny alar eken. Ýylyň-ýylyna Täze ýyl baýramynda şowhun baryny görkezýän pälwanyň dabarasy dag aşypdyr. Ýöne bir baýramçylykda ol, garaşylmadyk ýagdaýda, garşydaşyndan asgyn gelýär oturyberýär. Ýarmarka baran adamlar şowhun görmek üçin ýene-de göreş tutulýan meýdança jemlenýärler. Ýene-de şol pälwan garşydaşyny ýanbaşdan aýlap, urup durupdyr. Ahyrsoňy märekäniň arasyndan bir oglanjyk çykyp, pälwanyň alkymyna barýar-da, bil tutluşmagy teklip edýär. Pälwan bir pursat onuň ýüzüne seredip duransoň razylaşýar. Hemmeleri aňk edip, pälwan oglanjykdan asgyn gelýär. Oglanjyk skripkany alansoň, şatlykdan ýaňa uçaýjak bolup, märekeden saýlanýar.

Ylham eçilýän baýram

Täze ýyl baýramçylygy köpleriň hakydasynda iň bir ýagty, süýji ýatlamalar galdyrýar. Dünýä edebiýatynda, sungatynda uly yz goýan ynsanlaryň hem Täze ýyly garşylaýyşlary barada ýazgylar galypdyr. Şolardan käbirini okyjylara ýetirmegi makul bildik. Lew Tolstoýyň maşgalasynda Täze ýyl baýramyna tomusdan taýýarlyk görüp başlapdyrlar. Ir-iýmişleriň bişýän möwsüminde çagalar «wişnýa ýelimini» toplapdyrlar. Ony eredip, hoza çalyp, daşyna kümüşsöw, altynsow reňkli kagyzlary ýelmäpdirler. Kagyzdan dürli şekilleri ýasapdyrlar. Sofýa Andreýewna bolsa Tulanyň dükanlaryndan agaç gurjajyklary satyn alypdyr. Agşamlaryna çagajyklar bilen gurjajyklar üçin lybas tikişlerini Sofýa Tolstaýa özüniň ýatlamalarynda ýerleşdiripdir. Çagalaryň yhlasy bilen täsin lybaslara beslenen gurjajyklar Täze ýyl arçasynyň esasy bezegine öwrülipdir. Baýramçylykda töweregiň çagalarydyr maşgalanyň gatnaşýan adamlary Ýasnaýa Polýana çagyrylyp, Tolstoýlaryň öýleriniň ikinji gatyndaky arça agajynyň daşynda gyzykly çykyşlar guralypdyr. Elbetde, çagalara sowgatlaram paýlanypdyr. Çagalaryň joşgunynyň esli wagtlyk ylham eçilýändigini Tolstoý gürrüň berer eken.

Täze ýyl, gel, garaşýarys!

Gel, küýselýän myhmandansyň, ornuň gözleň üstündedir,Mübärek gadamyň alna sylasy gelýär adamlaň.Biz — aşyk biz, a sen bolsa misli magşuk kysmyndasyň,Seniň bilen has bagtyýar bolasy gelýär adamlaň. «Hakyda göwheri» — baýlyk. Senem sakçysy hazynaň,Guýrugyňdan basmarys biz. Basanlar özüni gynar.Seniň hazynadardygňa, elbetde, düşüner synan,Halal zähmet bilen has baý bolasy gelýär adamlaň.