"Maru-şahu jahan" welaýat gazeti

Esaslandyryjysy: Mary welaýatynyň häkimligi
Salgysy: Mary şäheri, Magtymguly köçe, 35
Telefon belgileri: 7-01-01, 7-01-81, 7-02-03
Email: marushahujahan@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Güýz paslynda möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin:

Sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmeli. *Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly.

12 Noýabr 2024

Saglyk

Saglygymyzy goralyň!

Ýokanç däl keselleriň hataryna degişli keselleriň biri süýjüli diabetdir. Nädogry iýmitlenip, aşa köp agram almak, az hereketlilik, ýygy duş gelýän nerw dartgynlylygy süýjüli diabetiň döremegine sebäp bolup biler. Kä halatlarda çagalaryň arasynda süýjüli diabet keseliniň döremegine olaryň irki ýaşda ene süýdi bilen däl-de, emeli süýt garyndylary bilen iýmitlendirilmesi, körpä goşmaça iýmit berlende düzüminde köp mukdarda emeli garyndylary saklaýan azyk önümleriniň ulanylmagy sebäp bolýar. Her bir saglyk öýünde «Saglyk mekdepleri» döredilip, bu ýere gelýän raýatlara ýokanç däl keselleriň öňüni almakda kadaly iýmitlenmegiň, zyýanly endiklerden çetde durmagyň, fiziki işjeňligiň, zähmet bilen dynç alşy utgaşdyryp alyp barmagyň saglyga edýän oňaýly täsiri barada wagyz-nesihat işleri geçirilýär. Ylaýta-da, süýjüli diabeti iň irki döwürde ýüze çykarmak, döremeginiň öňüni almak üçin maşgala lukmanlary öz meýdançasynyň çäginde ýaşaýan töwekgellik şertleri bolan adamlaryň toparyny gözegçilikde saklamaly. Öňüni alyş barlaglaryndan geçmek bu keseli gizlin döwründe ýüze çykarýar.

11 Noýabr 2024

Saglyk

Immun ulgamyny işjeň ýagdaýda saklamak üçin peýdaly maslahatlar

Güýz paslynyň dowam edýän döwründe öz saglygyň barada alada etmek örän möhümdir. Sepgit döwründe sagdyn iýmitlenmek, howa görä geýinmek, arassaçylyk düzgünlerini berjaý etmek esasy şertlerdir. Kadaly iýmitlenmek barada bellänimizde, günde azyndan 3-4 gezek iýmitlenmek we suwuk, buglanan naharlara ýykgyn etmek, gök we däneli önümleriň dürli görnüşlerini gündelik iýmek bedeniň immun ulgamynyň kadaly işlemegine ýardam berýär. Günüň dowamynda bedenimiz ýeterlik derejede suwuklyk alanda immun öýjükleriniň kemala gelmegini üpjün edýär. Şonuň üçin hem dürli demlemeleri we melhemlik çaýlary içmek maslahat berilýär. Esasy ünsi ertirlik naharlaryna bermeli, ýagny ertirlikde süýtli, däneli önümler bolan dürli şüleleri iýmegi endik etmek bedeniň şol günki goraglylygy üpjün etjek immun öýjükleriniň kemala gelmegine ýardam berer. Immun öýjükleri gündelik täzelenip durýar, olaryň adam bedeninde täzeden kemala gelmegi üçin hökmany suratda ýeterlik mukdarda belok gerek. Belogyň esasy çeşmesi süýt önümleri bolup durýar. Däneli önümler bolsa beden üçin dürli witaminleriň, mikroelementleriň we uglewodyň çeşmesidir. Däneli önümleriň aglaba görnüşinde çylşyrymly uglewodlaryň saklanýanlygy sebäpli, beden diňe onuň gerekli mukdaryny özleşdirýär. Bu bedeniň gerekli wagta çenli dokluk duýgusyny saklamagyna ýardam berýär. Süýt önümlerinde D witamini saklanýar, süýt önüminiň düzüminde ýag bolanlygy sebäp

10 Noýabr 2024

Saglyk

Mil­li sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­nyň ösüş­le­ri

«7/24.tm»: №46 (233) 11.11.2024 Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň pa­ra­sat­ly baş­lan­gyç­la­ry­ny my­na­syp do­wam et­dir­ýän Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň taý­syz ta­gal­la­la­ry bi­len ýur­du­myz­da mil­li sag­ly­gy go­ra­ýyş ul­ga­my­ny ösüş­le­riň tä­ze be­lent­lik­le­ri­ne çy­kar­mak ug­run­da ägirt uly iş­ler ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýär.

10 Noýabr 2024

Saglyk

Saglygym — baş baýlygym

Saglyk her adam üçin hem, tutuş jemgyýet we döwlet üçin hem iň uly baýlykdyr. Şu ýörelgeden ugur alnyp, ýurdumyzda raýatlaryň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak we bejermek ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Gahryman Arkadagymyzyň asylly işleri esasynda binýady berkden tutulan milli saglygy goraýyş ulgamy hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda has-da ösdürilýär. Şu ýylyň 9-njy oktýabrynda paýtagtymyzda hem-de ýurdumyzyň sebitlerinde döwrebap saglygy goraýyş düzümleriniň dabaraly ýagdaýda açylyp, ulanylmaga berilmegi, hususan-da, Halkara sagaldyş-dikeldiş merkeziniň hem-de Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkeziniň işe girizilmegi Watanymyzda ynsan saglygy hakynda edilýän irginsiz aladalaryň nobatdaky nyşanyna öwrüldi. Raýatlaryň saglygyny goramak, ömrüniň dowamlylygyny uzaltmak, ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlarynyň we önümleriniň elýeterliligini üpjün etmek, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň halkara talaplaryna laýyk gelýän ýöriteleşdirilen keselleri anyklaýyş-bejeriş merkezlerini, hassahanalary, şypahanalary, derman serişdelerini öndürýän kärhanalary gurmak, inçe hünär ugurly lukmanlary taýýarlamak, halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeňleşdirmek ýurdumyzda alnyp barylýan saglyk syýasatynyň esasy ugurlarydyr.

8 Noýabr 2024

Saglyk

Sazyň saglyga täsiri

Aslynda, saz diňlemäge göwnüňi açmagyň we dynç almagyň serişdesi hökmünde garalýar. Ýöne geçirilen ylmy barlaglaryň netijelerine ser salanyňda, olaryň ynsan saglygyna hem örän uly täsiriniň bardygyny aýdyp bolar. Saz lezzet almagyň çeşmesi, şol bir wagtyň özünde onuň birnäçe psihologik täsirleri hem bar. Saz beýniniň rahatlanmagyna, bedeni gurplandyrmaga, hat-da adamlaryň yzasynyň hem azalmagyna öz täsirini ýetirýär. Saz diňledilýän restoranlarda saz goýberilmeýän restoranlara garanyňda, iýmitiň az iýilýändigini geçirilen barlaglar görkezýär. Edil şonuň ýaly hem, operasiýa geçiren näsaglaryň saz diňlänleri çekilýän yzalarynda saz diňledilmedik näsaglara garanyňda, özlerini çalt ele alýandygy barada maglumatlarda bellenilýär. Saz terapiýasy saglygyňy berkitmäge, näsaglaryň özlerini gowy duýmagyna oňaýly täsirini ýetirýär. Saz diňlemegiň peýdaly taraplary hakynda şulary görkezip bolar:

8 Noýabr 2024

Saglyk

Saglygy goraýyş strategiýasy hereketde

Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllarynda hormatly Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda işlenip düzülen «Saglyk» Döwlet maksatnamasy bu günki gün Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Saglygy goraýyş ulgamynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler netijesinde ilata ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary edilýär. «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi saglygy goraýşyň esasy ugurlaryny kesgitlemek we degişli strategiýalary işläp düzmek hem-de ýerine ýetirmek; jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkitmek; daşky gurşawyň arassalygyny gazanmak; ulgamyň guramaçylygyny, dolandyrylyşyny we maliýeleşdirilişini kämilleşdirmek; saglygy goraýşyň ilkinji halkasy bolan saglyk öýleriniň işini täzeden guramak; hassahana, şypahana hyzmatlaryny hil taýdan kämilleşdirmek; Arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň işini kadalaşdyrmak; derman senagatyny giňeltmek we halkara derejä çykarmak; degişli düzümleri öz kärine ussat hünärmenler, maglumatlar ulgamy bilen üpjün etmek; kanunçylyk binýadyny pugtalandyrmak ýaly möhüm wezipelere esaslanýar.

8 Noýabr 2024

Saglyk

Sagdynlyga tarap müň ädim

Günüň dowamynda adamyň azyndan 5 müň ädim ýöremelidigi barada aýdylýar. Ýöne 5 müň ädimem müňlerden emele gelýär. Şonuň üçinem sagdynlyga tarap ädilýän ädimleriň her biriniň wajypdygyny ýatdan çykarmaly däldiris. Ýöremek sagdynlyga barýan ýoluň iň ýeňil we amatly usulydyr. Ýörän wagtymyzda tutuşlaýyn işjeňlik ýagdaýyna geçen bedenimiz rahatlanýar. Damarlarymyz berkeýär, bu bolsa ýüregiň işini has gowulaşdyrýar.

7 Noýabr 2024

Saglyk

Peýdaly maslahatlar

✓ Sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmek üçin paslyň aýratynlyklaryna laýyklykda geýinmeli. ✓ Arassa agyz suwuny ýeterlik mukdarda kabul etmeli. ✓ Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly.

7 Noýabr 2024

Saglyk

Sagdyn bolaýyn diýseňiz...

1. Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli, arassa agyz suwuny ýeterlik mukdarda içmeli; 2. С witaminine — askorbin turşusyna baý önümleri iýmeli;

7 Noýabr 2024

Saglyk

Sagdyn durmuş ýörelgesine eýerip

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň 2-nji noýabrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda paýtagtymyzyň Saglyk ýolunda köpçülikleýin ýöriş geçirildi. Şol gün Köpetdagyň gözel künjeginde ýerleşýän sebitde deňi-taýy bolmadyk Arkadag şäherinde hem köpugurly sport çäreleri geçirildi. Arkadag şäheriniň häkimliginiň, Medeniýet, Bedenterbiýe we sport müdirlikleriniň guramaklarynda geçirilen çäreler ýokary ruhubelentlige beslendi.

6 Noýabr 2024

Saglyk

Dogry we kadaly iýmitlenmek

Sagdyn iýmitlenmek iýmit önümleriniň biodürlüligi, kabul etmegiň tertibi, mukdary, hiliniň gözegçiligi ýaly görkezijileri öz içine alýar. Iýmit önümlerinde belogyň, ýagyň, uglewodlaryň, witaminleriň we mikroelementleriň gündelik ýeterlik mukdarda bedene düşmekligi hökmandyr. Şonuň üçin hem tagam taýýarlananda düzüminde et, süýt, balyk, däneli we kösükli önümleriň bolmagy, olaryň özara sazlaşyk düzgünleriniň berjaý edilmegi zerurdyr.

6 Noýabr 2024

Saglyk

Ynsan saglygynyň goragynda

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallasy bilen saglygy goraýyş ulgamy halkara ülňülere laýyklykda ösdi we özgerdi. Maşgala lukmançylygy Türkmenistanyň Prezidentiniň «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň esasy ugurlarynyň biri bolmak bilen, häzirki wagtda has kämil derejä ýetirildi. Halkara ülňülere laýyk gelýän, tehnikanyň iň soňky gazananlary bilen enjamlaşdyrylan döwrebap saglyk öýlerinde zähmet çekýän lukmanlar ýokanç we ýokanç däl keselleriň öňüni almakda, sagdyn durmuş ýörelgesini ýaşlaryň arasynda wagyz-nesihat etmekde netijeli işleri alyp barýarlar. Drakunkulýoz, ýabany poliomiýelit keselleri, gyzamyk, gyzylja we gyzdyrma ýaly ýokanç keseller düýbünden ýok edildi. Bu keselleriň ýurdumyzda ýok edilendigi Halkara guramalar tarapyndan ykrar edildi we degişli güwänamalar bilen tassyklandy. Häzirki wagtda hem keseliň öňüni alyş sanjymlarynyň üsti doldurylyp meýilnama goşulýar. 2016-njy ýylda popiloma wirusyna, 2019-njy ýylda bolsa pnewmokokk, rotowirus ýokançlaryna we gepatitiň A görnüşine garşy öňüni alyş sanjymlary girizildi. Mundan başga-da, möwsümleýin döreýän kesellere garşy sanjymlar döwlet tarapyndan satyn alyndy hem-de Jemgyýetçilik saglygy we iýmit merkezlerinde, bellenilen saglyk öýlerinde raýatlarymyza islegine görä sanjym edildi. Bu bolsa ýurdumyzda möwsümleýin ýiti

6 Noýabr 2024

Saglyk

Saglygyň gadryny bilgil...

Güýz paslynda howanyň durnuklylygynyň üýtgäp durmagyny nazara alyp, paslyň aýratynlygyna laýyklykda geýniň. Sagdyn durmuş ýörelgesine eýeriň, zyýanly endiklerden daşda duruň.

6 Noýabr 2024

Saglyk

Güýz paslynda möwsümleýin keselleriň öňüni almak üçin peýdaly maslahatlar

Paslyň aýratynlygyna laýyklykda geýinmeli. Sagdyn durmuş ýörelgesine eýermeli.

6 Noýabr 2024

Saglyk

Lukmanyň maslahaty

Derde melhem şerbetler Halk arasynda «Balygyň diriligi suw bilen» diýlen pähim bar. Suw ynsan ýaşaýşynyň hem esasy çeşmesi hasaplanylýar. Edil şonuň ýaly-da, miwe we ter gök-önümleriň şerbetleridir şireleri, süýt we süýt önümleri, çaýyň dürli görnüşleri hem bedeni taplamakda, hem-de saglygyňy berkitmekde möhüm ähmiýete eýedir. Ynsanyň gündelik durmuşynda iň köp ulanýan önümi hem içgilerdir.

6 Noýabr 2024

Saglyk

Güýzde saglygymyza jogapkärli çemeleşeliň!

Güýz paslynyň dowam edýän häzirki günlerinde howanyň derejesiniň üýtgeýändigini nazara alyp, döräp biläýjek möwsümleýin ýiti respirator ýokanç keselleriň öňüni almak üçin pasla görä geýinmegi, Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabynda beýan edilýän dermanlyk ösümliklerden taýýarlanylan melhem çaýy içmegi, şahsy we jemgyýetçilik arassaçylyk tertip-düzgünlerini berjaý etmegi, witaminlere baý gök we miwe önümlerini iýmegi, şeýle hem maşgala lukmanlary bilen maslahatlaşyp, keselleriň öňüni alyş sanjymlaryny almagy maslahat berýäris.

6 Noýabr 2024

Saglyk

SAGLYGY GORAÝYŞ ULGAMYNYŇ ROWAÇ MENZILLERI

Güneşli Diýarymyzda ilata edilýän lukmançylyk hyzmatlaryny hil taýdan täze derejä çykarmak we olaryň elýeterliligini üpjün etmek maksady bilen, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe gurulýan saglygy goraýyş desgalarynyň sany barha artýar. Saglygy goraýyş ulgamyny innowasion taýdan ösdürmek bilen ilata edilýän lukmançylyk hyzmatlaryny döwrebaplaşdyrmak, halkara ülňülerine laýyk getirmek işleri giňden ýaýbaňlandyrylýar. Türkmenistanyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli paýtagtymyzda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda açylyp ulanylmaga berlen 400 orunlyk Halkara sagaldyş-dikeldiş merkeziniň we 250 orunlyk Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkeziniň mysalynda hem bu hakykata aýdyň göz ýetirmek mümkin. Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezi şikeslerden, kesellerden soň näsaglaryň saglygyny dikeltmäge gönükdirilen ugra ýöriteleşen bolup, ol robotlaşdyrylan sagaldyş-dikeldiş ugurly döwrebap we kämil lukmançylyk enjamlary bilen enjamlaşdyrylandyr. Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezi diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, Merkezi Aziýada şeýle görnüşli ilkinji lukmançylyk edarasy hökmünde belent ykrara eýedir. Muny  Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezine «Dr.Mellinghoff Consulting» kompaniýasynyň Merkezi Aziýada ýokary tehnologiýaly binaly we durnukly infrastrukturaly merkez hökmünde güwänamasynyň, «ECRI» guramasynyň dünýä

6 Noýabr 2024

Saglyk

Il saglygy — ýurt baýlygy

Il saglygyny ýurt baýlygyna deňeýän halkymyzda saglyk baş baýlyk hasaplanýar. «Bar zadyň sakasy saglyk», «Saglygym — baş baýlygym», «Il saglygy — ýurt baýlygy» diýen aýtgylar munuň subutnamasydyr. Hut şu nukdaýnazardan, milli saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu ugurda amala aşyrylýan işler bolsa adam hakyndaky aladany özünde jemleýär. Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan beýik işlerini üstünlikli dowam etdirýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ýolbaşçylygynda saglygy goraýyş edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýady döwrebaplaşdyrylýar. Şunuň bilen bir hatarda, täze-täze hassahanalar, saglyk öýleri, ylmy-kliniki merkezler we beýlekiler gurlup ulanmaga berilýär.  Milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda işlenilip taýýarlanan «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi bilen alnyp barylýan işler mynasyp netijesini berýär. Munuň özi merdana halkymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamagyna gönükdirilen işleriň aýdyň mysalydyr.

6 Noýabr 2024

Saglyk

Peýdaly maslahatlar

♦Güýz paslynyň aýratynlyklaryna laýyklykda geýniň. ♦Sagdyn durmuş ýörelgesine eýeriň, zyýanly endiklerden daşda duruň.

6 Noýabr 2024

Saglyk