"Bereketli toprak" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-60-64, 38-60-87, 38-60-67
Email: bereketlitoprak@sanly.tm

Habarlar

Pähimler

* Göz şatlygyň we gussanyň aýnasydyr. * Aýak adamyň tebigy ulagy, ony gurat sakla.

«Magtymguly – söz ummanynyň ägirdi» atly bäsleşige

Her aýdan sözüň mukaddes, kelamyň keramatly,Zehiniň uç-gyraksyzdyr Hakdan içen halatly,Berkarar döwlet islediň bolup sabyr-takatly,Agzybir arzuwlan halkyň ak ýoldadyr ak atly,Adyňy aýdym eýledik aýdyp öwran-öwran bu gün,Dogdy Zeminiň Zöhresi biziň ilde döwran bu gün.

Durmuşyň okuw kitaby

Çeper edebiýat hakyndaky «Durmuşyň okuw kitaby» diýen kesgitleme köplere öňden tanyşdyr. Magtymguly Pyragynyň döredijiligi hakynda söz açylanda, edebiýatyň durmuşa täsir edijilik hyzmaty has möhüm derejä göterilýär. Şahyryň «Gul bolgul» atly goşgusynyň mysalynda hem şuňa doly göz ýetirmek mümkin. Goşgynyň birinji bendinde şahyr döwletli we bidöwlet, asyl, bedasyl düşünjeleriniň gapma-garşylygyny beýan edýär. Şunuň özi jemgyýetçilik gatnaşyklary babatda anyk hereketleri ugrukdyrýan kesgitlemedir. Şahyryň döwletlilik hakyndaky pikirleri Milli Liderimiziň eserlerinde täze mazmuna eýe bolýar. Döwletlilik nusga edinilýän ýörelgäni, asyllylyk adamkärçiligi bezeýän sypatlary aňladýar. Şahyryň: Ýamany goý, ýagşylara göz ildir,Kelhemeç hem «öz oglanym gözel» diýr.Gargyş gurduň zürýadyny azaldyr,Goýun kibi çar tarapa il bolgul —

Çyn-Maçynly ussat bilen gaýybana söhbet

«Magtymguly Pyragy» medeni-seýilgäh toplumy! Köpetdagyň eteginde ylhamyňa ylham goşýan ajaýyp mekan. Akyldar şahyryň ýadygärligi bilen birlikde dost-doganlyk halklaryň ýigrimi dört ussadyny özünde jemleýän bu ýerde bolanyňda, üýtgeşik dünýä düşen ýaly duýgulary başdan geçirýärsiň. Döredijilik dünýäsinde öçmejek yz goýan ägirtleriň her biriniň heýkeliniň deňinde aýak çekeniňde, olaryň ömri we döredijiligi barada köp zatlary bilmäge höwes döreýär. Ol ýerde ilkinji gezek bolan mahalym hytaýly şahyr Du Funuň ýadygärligi aýratyn ünsümi çekdi. Ondaky ýazgylary okap, görnükli hytaý şahyrynyň mundan esli asyr öň ýaşap geçendigine göz ýetirdim we döredijilik dünýäsine gaýybana seýran etdim. Gözlegleriň esasynda durmuşa, tebigat gözelliklerine, bedew atlara bagyşlanan ençe şygyrlarynyň üstünden bardym. Ine-de, elimde şahyryň bedew atlara bagyşlanan goşgusy. Olary galamdaş şahyrymyz Ysmaýyl Taganow türkmen diline terjime edipdir. Bu goşgulary okanyňda, göz öňüňde hytaý sähralyklarynda çapyp ýören atlar janlanýar. Beýan etmelerden görşümiz ýaly, ol atlar edil türkmen bedewleri ýaly wepaly, ezber, ýüwrük... Mysal üçin, şahyryň «Ak tulpar» atly goşgusyna ýüzlensek, onda:

Alymlara uýsaň, açylar gözüň...

Beýik nusgawy şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň edebi mirasy halkyň kalbynyň owazydyr, ýiti pähim-paýhasy, belent mertebesi, ruhy baýlygy bolsa tapylgysyz hazynasydyr. Söz ussadynyň her bir setiri türkmeniň kalbynda ebedilik ornaşyp, aýdyň ýoly salgy berýär. Akyldar şahyrymyzyň setirleri nakyla öwrülip, halkyň arasynda giňden ýaýrandyr. Her bir adam dana şahyry işde we durmuşda öz hemaýatçysy hem mugallymy hasaplaýar. Halkynyň parahat we bagtly durmuşda ýaşamagyny arzuw eden beýik şahyr nesillere çuňňur paýhasa, arassa duýgulara ýugrulan ajaýyp şahyrana mirasy galdyrdy. Şunuň bilen baglylykda, Magtymguly Pyragynyň döredijilik mirasynyň ähmiýeti milli çäklerden çykyp, dünýä edebiýatynyň aýrylmaz bölegine öwrüldi, adamzadyň aň-paýhas hazynasyna mynasyp goşant boldy. Akyldar şahyryň edebi mirasy diňe türkmen iliniň däl, umumadamzat kalbynyň gözgüsidir.

Körpelere okap beriň!

ARASSA ÝAZUW SAPAGYNDA Ýazýaryn «Gül»Sözüni.Ýazýaryn «Bal»Sözüni.

Alma agajy (Hekaýa)

Tomus paslynyň yssy günleri bazara giren Gülaýym edil jennete düşen ýaly boldy. Gök-bakja önümleriniň, ir-iýmişdir miweleriň hoşboý ysyndan ýaňa behiştde gezmeläp ýören ýalydy. Ol biraz dem-dynjyny almak üçin gyra çekilip, gözüňi dokundyrýan täsin gözelligi synlap başlady. Şol wagt satyjynyň: — Öz bagymyzyň almasydyr. Alyberiň arkaýyn. Şekerek almadyr — diýen sözleri gulagyna degdi. Satyjy zenanyň mylaýym sesi Gülaýymy almalaryň ýanyna eltdi. Şekerek almalar welin, hakykatdanam, agzyňy suwjardýardy. Ol bazarlap bolansoň hem satyjy zenanyň: «Öz bagymyzyň almasy» diýen sözleri gulagyndan gitmeýärdi. Bu gysgajyk pursat oňa çagalyk döwründäki alma agajy bilen baglanyşykly ýakymly wakalary göz öňünde janlandyrýardy...

«Ar­ka­dag­ly Ýaş­lar» žur­na­ly­nyň tä­ze sa­ny oky­jy­la­ra ýe­ti­ril­di

«7/24. tm» №24 (211), 10.06.2024 Türk­me­nis­ta­nyň Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Ýaş­lar gu­ra­ma­sy­nyň ýa­nyn­da­ky «Ar­ka­dag­ly Ýaş­lar» žur­na­ly­nyň 2024-nji ýyl­da­ky 5-nji sa­ny oky­jy­la­ra ýe­ti­ril­di. Žur­na­lyň il­kin­ji sa­hy­pa­la­ryn­da 18-nji maý­da bel­le­ni­len Türk­me­nis­ta­nyň Kons­ti­tu­si­ýa­sy­nyň we Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let baý­da­gy­nyň gü­ni my­na­sy­bet­li paý­la­şy­lan «Döw­let ber­ka­rar­ly­gy­nyň syn­maz sü­tün­le­ri» at­ly ma­ka­la ýer­leş­di­ri­lip­dir. «Mer­te­be be­lent­li­gi» diý­lip at­lan­dy­ryl­ýan çy­kyş bol­sa Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň paý­tag­ty­myz­da bi­na bo­lan ýa­dy­gär­li­gi­ne ba­gyş­la­nyp­dyr.

Täze neşir — köňülleriň paýhasy

«7/24. tm» №24 (211), 10.06.2024 Pä­him-paý­has um­ma­ny Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» ýy­ly­nyň 17-nji ma­ýyn­da gö­zel Kö­pet­da­gyň ete­gin­de akyl­dar şa­hy­ry­my­zyň ýa­dy­gär­li­gi hem-de «Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» me­de­ni-se­ýil­gäh top­lu­my da­ba­ra­ly ýag­daý­da açyl­dy. Be­ýik­li­gi 60 met­re deň bo­lan, ýüz­ler­çe ton­na bü­rünç­den bin­ýat bo­lan bu ýa­dy­gär­lik dün­ýä bi­na­gär­li­gin­de söz sun­ga­ty­na, şa­hy­ra ba­gyş­la­nan iň be­ýik bi­na­dyr. Mu­nuň özi hal­ky­my­zyň öz akyl­dar şa­hy­ry­na nä­hi­li be­lent de­re­je­de hor­mat goý­ýan­dy­gy­nyň ýe­ne bir su­but­na­ma­sy­dyr. Bu ta­ry­hy Türk­me­nis­ta­nyň Ylym­lar aka­de­mi­ýa­sy­nyň Dil, ede­bi­ýat we mil­li gol­ýaz­ma­lar ins­ti­tu­ty ta­ra­pyn­dan taý­ýar­la­ny­lan «Mag­tym­gu­ly» at­ly ki­ta­byň hem şol ta­ry­hy gün­de oky­jy­la­ra go­wuş­ma­gy has-da çuň­ňur ma­ny-maz­mu­na eýe­dir.

Dünýä edebiýatynyň döwresi

«Magtymguly Pyragy» medeni seýilgäh toplumynda oturdylan dünýä edebiýatynyň görnükli wekilleriniň heýkelleriniň arasynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň milli edebiýatynyň görnükli wekilleriniň biri, şahyr, ýazyjy, dramaturg, žurnalist hem-de jaz aýdym-saz žanrynyň esaslandyryjylarynyň biri Lengston Hýuzyň bolmagy watandaşlarymyzda aýratyn gyzyklanma döredýär. Çünki Lengston Hýuz türkmen halkynyň dosty hem-de Magtymguly Pyragynyň döredijiligini içgin öwrenip, öz eserlerinde gülgüzar ülkämizi, myhmansöýer halkymyzy belentden wasp eden söz ussadydyr. «Güneşiň ak nury ak altynly atyzlarda eglendi». Aýdym bolup dünýä dolan şu goşgy setirleri Lengston Hýuzyň güneşli Diýarymyzda syýahatda bolanda ýazan sözleri. Dünýä edebiýatynyň genji-hazynasyna özüniň saldamly goşandyny goşan Lengstonyň keremli topragymyzda bolan döwründen bäri eýýäm bir asyr geçip barýar. Ol 1902-nji ýylyň 1-nji fewralynda Amerikanyň Missuri ştatynyň Joplin şäherinde mekdep mugallymynyň maşgalasynda dünýä inýär. Şahyryň ilkinji halypasy ejesi Koralina Merser Lengstondyr. Mekdep okuwçysyka Hýusyň şygyrlary gazet-žurnallarda çykyp başlaýar. Şoňa görä-de, Hýuz «Synpyň şahyry» lakamy bilen çagalyk ýyllary adygyp başlaýar.

Nusgawy edebiýatymyza buýsanç

Häzirki ajaýyp döwrümizde milli medeniýetimiz dünýä ýaýylýar, nusgawy edebiýatymyzyň eserleri okyjylara ýetirilýär. Milli mirasymyzyň gymmatlygy hökmünde görülýän nusgawy edebiýatymyz nesilden-nesle geçip, biziň günlerimizde hem şöhratlanýar. Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň ajaýyp döredijiligi bu günki gün diňe bir halkymyzy däl, eýsem, dünýä okyjylaryny hem gyzyklandyrýar. Şu günler täze çap edilen «Magtymguly» atly kitabyň tanyşdyrylyş dabaralary ýurdumyzyň dürli künjeklerindäki, guramalarda, edaralarda, medeni ojaklarda geçirilýär. Bu ajaýyp kitapda akyldar şahyryň baý many-mazmunly goşgulary okyjyny has-da gyzyklandyrýar, köňüllere ylham berýär. Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň döredijiligi her bir ynsan üçin gymmatlydyr, ruhy baýlykdyr. Akyldar şahyr goşgularynyň üsti bilen ähli ynsany ýagşylyga, ynsanperwerlige, hoşniýetlilige çagyrýar. Çeper sözüň üsti bilen beýan edilýän her paýhas pelsepe derejesine eýe bolýar. Söz adamyň kalbyna barýan, ynsany dogry ýola ugrukdyrýan gymmatlyk hasaplanýar. Şonuň üçin hem söz ussadynyň goşgy setirleri adam üçin ruhy gymmatlyk bolup hyzmat edýär.

Duş gelen dileg

(Hekaýa) (Soňy. Başlangyjy gazetiň geçen sanynda).

Akyl­dar şa­hy­ryň dö­re­di­ji­li­gi ru­hy baý­ly­gy­myz­dyr

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Ber­di­mu­ha­me­do­wyň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­myz be­ýik ösüş­le­re eýe bol­ýar. Mil­li me­de­ni­ýe­ti­mi­zi dün­ýä ýaý­mak­da, nus­ga­wy ede­bi­ýa­ty­my­zy öw­ren­mek­de uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. «Pä­him-paý­has um­ma­ny Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy» ýy­lyn­da nus­ga­wy ede­bi­ýa­ty­my­zy öw­ren­mä­ge we ýaş ne­sil­le­re wa­gyz et­mä­ge giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­di. Ber­ka­rar Wa­ta­ny­my­zyň ösüş­le­re bes­len­ýän döw­rün­de bi­lim iş­gär­le­ri hem mil­li­li­ge esas­lan­ýan çe­per gym­mat­lyk­la­ry yl­my esas­da öw­re­nip, ýaş­la­ryň ara­syn­da wa­gyz-ne­si­hat ed­ýär­ler. Hä­zir­ki wagt­da tä­ze çap­dan çy­kan «Mag­tym­gu­ly» at­ly ki­ta­byň ta­nyş­dy­ry­lyş da­ba­ra­la­ry­na gat­na­şyp, bu ne­şi­riň gym­mat­ly­gy­ny dü­şün­dir­ýär­ler. Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dö­re­di­ji­li­gi hal­ky­my­zyň mil­li me­de­ni­ýe­ti­niň we däp-des­sur­la­ry­nyň gym­mat­ly­gy­ny pel­se­pe­wi pi­kir­ler­de jem­le­ýär. Şo­nuň üçin hem akyl­da­ryň eser­le­ri­ni mil­li me­de­ni­ýet­imi­ziň öze­ni ha­sap­la­ýa­rys, bu pi­kir­le­ri, pa­ra­sat­ly söz­le­ri ýaş ne­sil­le­re wa­gyz ed­ýä­ris. Bag­ty­ýar ne­sil­le­riň akyl­dar şa­hy­ra bo­lan ägirt uly söý­gü­si­ni, ba­ha­sy­na ýe­tip bol­ma­jak ru­hy gym­mat­lyk­la­ry­ny, ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň sars­maz türk­men bi­na­sy­nyň do­wa­mat-do­wam­dy­gy­ny gör­mek bagt­dyr, bag­ty­ýar­lyk­dyr

Pyragy

Şahyryň sesine, sözüne gymmat goýlanda, döwrüň başgaça ýylgyrýan meňzini synlaýaň, oňa guwanýaň, buýsanýaň.Eşretli eýýamyň waspyna, badyna, bagyna sözümem, söhbedimem ejiz gelýär. Diýeniňi kemter görýäň. Aýdymyň, aýdanyň az oňa. Sen derýa ýaly joşguna dolýaň. Durşuň bilen oňa sary akýaň. Gülşenli günlerine bakýaň.Onsoňam, bizi goltugyna gysan döwrem büs-­bütin başgaça bolubam geldi. Bu ösüşleri, özgerişleri synlap durkaň, nädip saýramajak? Günler asuda, parahat akyp dur. Parahat gijeleriň senden goşgy talap edýär. Onuň raýyny ýykasyň gelenok. Seniň özüňem oňa ilgezik ahyryn.Men näme üçindir Magtymguly Pyragynyň döwri bilen öz döwrümizi deňeşdirýän. Olaryň parhyny bilýän, bilibem joşa gelýän.Ony direldip, şu döwrüň gujagyna getiresiň gelýär. Onda ol nähili saýrardy?! Biziň çakymyz bolmazdy, bilbilgöýä öwrülerdi, döwrüň-­döwranyň gadyr­-gymmatyny başgaça bilerdi. Şahyrlaryň arzuwydyr diňe saňa meňzemek,Aýdymyňa,                 aýdyşyňa owazyny deňlemek.Matlabyny,                gatnawyny ünse berip diňlemek,Ýaranymsyň,                ýardamymsyň                                 hem ussadym,       

Şygryýet bossany

Dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­lyk şan­ly se­ne­si hal­ka­ra de­rej­esin­de da­ba­ra­ly bel­le­nil­ýän Ma­gtym­gu­ly Py­ra­gy­nyň gol­ýaz­ma­lar top­lu­my­nyň ÝU­NES­KO-nyň «Dün­ýä­niň ha­ky­da­sy» mak­sat­na­ma­sy­nyň hal­ka­ra sa­na­wy­na gi­ri­zil­me­gi we Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň dog­lan gü­nü­niň 300 ýyl­ly­gy­nyň 2024-2025-nji ýyl­lar­da bu gu­ra­ma bi­len bi­le­lik­de bel­le­ni­lip ge­çil­jek şan­ly se­ne­le­riň sa­na­wy­na go­şul­ma­gy, Tür­ki me­de­ni­ýe­tiň hal­ka­ra gu­ra­ma­sy TÜRK­SOÝ-yň 2024-nji ýy­ly «Tür­ki dün­ýä­niň be­ýik şa­hy­ry we akyl­da­ry Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy ýy­ly» di­ýip ka­bul eden ka­ra­ry, Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň BMG-niň be­lent mün­be­rin­den Py­ra­gy­nyň «Adam­zat» şyg­ry­nyň bir par­ça­sy­ny äle­me jar et­me­gi pä­him­dar şa­hy­ry­my­zyň dün­ýä­de do­ly yk­rar edil­me­gi­niň aý­dyň ny­şa­ny­dyr. Bu türk­men hal­ky­nyň Mil­li Li­de­ri, Türk­me­nis­ta­nyň Halk Mas­la­ha­ty­nyň Baş­ly­gy Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň, hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­my­zyň, Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň, hal­ky­my­zyň be­lent mer­te­be­si­ni hem ab­ra­ýy­ny tas­syk­la­ýan ha­ky­kat­dyr. Arkadag hossarly beýik Pyragy

Şygryýet bossany

Bilmediň(nezire) «Magtymguly diýer, dostum-ýaranym,Kelam haýsy, destan haýsy, bilmedim».                                  Magtymguly Pyragy.

Şygryýet bossany

Magtymguly Sözleriň goşulyp mukama-saza,Aýdymlaň ogşaýar bilbil owaza,Kalplary joşduryp,                                dönderip ýaza,Paýhasly goşgulaň umman Magtymguly!

Şygryýet bossany

Nur Magtymguly Bu dünýäde gadamlaryň rowandyr,Elmydam alnyňda dur Magtymguly.Şygyrlary bakylyga dowamdyr —Hakdan hak halatly — nur Magtymguly.

Şygryýet bossany

Bagtyýar döwürde Mertebeläp Magtymguly danasyn,Belläp üç ýüz ýyllyk şanly senesin,Toý toýlaýas jemläp halklaň hemmesin, Bagtyýar döwürde, ajap eýýamda.

Şygryýet bossany

Her şygry arzyly(akra) Pähimiň, paýhasyň ummany özüň,Älemiň baş egip, uýýany özüň,Her şygryň hikmetli, dürdür her sözüň,Indi dünýä meşhur dogduk Gerkeziň, Manydan doludyr şygryň Pyragy!