"Esger" gazeti

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-62-23, 38-60-09, 38-61-93
Email: esger-gazeti@sanly.tm

Habarlar

Mö­hüm okuw — usu­ly gol­lan­ma

«7/24. tm» № 48 (183) 20.11.2023 Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan döw­le­ti­miz iri sport çä­re­le­ri­niň, hal­ka­ra ýa­ryş­la­ryň we çem­pio­nat­la­ryň ge­çi­ril­ýän ýe­ri­ne öw­rül­ýär. Paý­tag­ty­my­zyň gö­zel­li­gi­ne görk goş­ýan, se­bit­de, bel­ki-de dün­ýä­de özü­niň aja­ýyp­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýan Olimp­iýa şä­her­çe­sin­de ge­çi­ril­jek Ku­raş bo­ýun­ça XIV dün­ýä çem­pio­na­ty bu aý­dy­lan­la­ra aý­dyň my­sal­la­ryň bi­ri­dir.

Saý­la­ma ýa­ry­şyň il­kin­ji oý­ny

«7/24. tm» № 48 (183) 20.11.2023 Türk­me­nis­ta­nyň fut­bol bo­ýun­ça mil­li ýy­gyn­dy­sy dün­ýä çem­pio­na­ty­nyň saý­la­ma ýa­ry­şy­na yk­jam taý­ýar­lyk gör­di. Mer­gen Ora­zo­wyň tä­lim ber­ýän­ oýunçylary Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň çem­pio­na­ty­na gat­naş­dy­lar, bir­nä­çe ýol­daş­lyk oýun­la­ry­ny ge­çir­di­ler. Mil­li ýy­gyn­da ça­ky­lyk alan ýaş oýun­çy­la­ryň uly to­pa­ry ýol­daş­lyk du­şu­şyk­la­ry­nyň, okuw-tür­gen­le­şik­le­ri­niň sy­na­gyn­dan geç­di­ler. 2023-nji ýy­lyň 16-njy no­ýab­ryn­da bol­sa Türk­me­nis­ta­nyň ýy­gyn­dy­sy «Aş­ga­bat» kö­pu­gur­ly sta­dio­nyn­da Öz­be­gis­ta­nyň ýy­gyn­dy­sy­ny ka­bul et­di. Bu oýun 1:3 hasabynda myhmanlaryň peýdasyna tamamlandy.

Sport we bedenterbiýe

«7/24. tm» № 48 (183) 20.11.2023 Te­jen et­ra­by­nyň Aga­laň ge­ňeş­li­gin­dä­ki 5-nji ça­ga­lar ba­gyn­da TDP-niň Te­jen et­rap ko­mi­te­ti­niň gu­ra­ma­gyn­da et­ra­byň ça­ga­lar ba­gyn­da zäh­met çek­ýän ter­bi­ýe­çi­le­riň gat­naş­ma­gyn­da «Ber­ka­rar döw­le­tiň bag­ty­ýar ça­ga­la­ry» at­ly şy­gar as­tyn­da wa­gyz-ne­si­hat mas­la­ha­ty ge­çi­ril­di. Oňa et­rap hä­kim­li­gi­niň we­kil­le­ri, jem­gy­ýet­çi­lik gur­ama­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry gat­naş­dy­lar.

Spor­tuň ta­ry­hyn­da nä­me­ler bol­dy?

«7/24. tm» № 48 (183) 20.11.2023 Mil­li bas­ket­bol li­ga­sy­nyň (MBA) ady­gan we­kil­le­ri­niň bi­ri bo­lan Kar­los Bu­zer hem şu gün dog­lan gü­nü­ni bel­le­ýär.

Sport. Sag­lyk. Be­den­ter­bi­ýe

«7/24. tm» № 48 (183) 20.11.2023 Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de Ar­ka­dag Ser­dar­ly bag­ty­ýar ýaş­lar ýy­lyn­da adam sag­ly­gy­na iň gym­mat­ly ha­zy­na hök­mün­de ga­ral­ýar. «Sag­dyn be­den­de — sag­dyn ruh» pä­himin­den ugur al­ýan hal­ky­myz hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ala­da­sy bi­len be­den­ter­bi­ýä­niň we spor­tuň yn­san dur­mu­şyn­da­ky or­nu­na uly äh­mi­ýet ber­ýär. Ýur­du­myz­da ola­ryň has-da ýaý­baň­lan­dy­ryl­ma­gy­na aý­ra­tyn üns be­ril­ýär.

Diňe hokkeý hakynda

«7/24. tm» № 48 (183) 20.11.2023 Hok­keý şaý­ba­sy­nyň dia­met­ri 7,62 san­ti­metr bo­lup, onuň buz­da bök­mez­li­gi üçin ol her oýun­dan öň ýö­ri­te doň­du­ryl­ýar.

Hok­ke­ýiň ta­ry­hyn­dan

«7/24. tm» № 48 (183) 20.11.2023 Hokkeý iň meşhur hem-de köpçülik tarapyndan söýülýän sportuň gyşky görnüşleriniň biridir. Oýnuň esasy maksady, hokkeý taýagy (klýuşka) bilen garşydaşyň derwezesine şaýbany has köp gezek girizmekdir. Häzirki wagtda hokkeýçileriň köpüsi dünýäniň iň meşhur ýyldyzlaryna öwrüldiler.

Dünýä çempionatynyň medaly

Ildeşimiz Begenç Baltaýew Ýerewanda (Ermenistan) geçen dünýä çempionatynyň bürünç medalyny gazandy. Çempionat dünýäniň 65 ýurdundan iň güýçli samboçylary jemledi.Türkmen türgeni 79 kilogram agram derejesinde göreş düşekçesine çykdy. Ildeşimiz taýýarlygynyň ýokary derejesini görkezdi we hormat münberiniň üçünji basgançagynda ornaşdy.

Ýurdumyzyň Kubogy ugrunda

Golaýda zenanlaryň arasynda gandbol boýunça Türkmenistanyň Kubogy ugrundaky ýaryş badalga aldy. Hepdäniň başynda – 13-nji noýabrda başlanan bäsleşikde toparlaryň ýedisi ýeňiş ugrunda göreş alyp barýar. Bu ýerde ýurdumyzyň welaýatlarynyň ýygyndylary hem-de Aşgabat şäheriniň iki topary çykyş edýär. Oýunlaryň ählisi Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda geçirilýär.

Gadymy göreşiň galkynyşy

Hormatly Prezidentimiziň tagallalary esasynda sportuň we sagdynlygyň rowaçlanýan ýurdy hökmünde abraýy artýan Watanymyzda Kuraş boýunça dünýä çempionatyny kabul etmäge ýokary derejede taýýarlyk görülýär. Ýene-de sanlyja günden bäş yklymyň ussat pälwanlary Aşgabatda jemlenip, medallar ugrunda göreşerler. Sportuň gadymy görnüşi bolan kuraşyň meşhurlygy XXI asyrda has-da artýar. 2017- nji ýylda Aşgabatda geçirilen Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary sportuň bu görnüşiniň ösüşinde möhüm tapgyr boldy. Iri yklym ýaryşynyň dowamynda geçirilen Aziýanyň Olimpiýa Geňeşiniň Baş Assambleýasynyň 36-njy mejlisinde kuraşy XVIII tomusky Aziýa oýunlarynyň maksatnamasyna goşmak barada çözgüdiň kabul edilmegi hem bu ugurda bellenilmeli wakakaryň biridir. Munuň özi sportuň olimpiýa görnüşleriniň sanawyna goşulmaga ymtylýan kuraşyň abraýynyň ýyl-ýyldan ýokarlanýandygyny görkezýär.

Woleýbol bäsleşikleri tamamlandy

«Türkmenistan ― ruhubelentligiň we sagdynlygyň ýurdy» şygary astynda dowam edýän XIII Uniwersiadanyň woleýbol boýunça bäsleşikleri tamamlandy. Gyzykly hem-de çekeleşikli geçen duşuşyklarda talyplar ukyp-başarnyklaryny görkezdiler. Gyzlaryň arasyndaky bäsleşigiň duşuşyklary Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynda geçirildi. Ýaryşyň jemleri boýunça ýeňiji bolmak Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutyna başartdy. Ikinji orny Türkmen döwlet maliýe institutynyň topary, üçünji ýere Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň topary mynasyp boldy.

Aşgabatda uly kuraş baýramy

Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzda ýokary netijeli sporty ösdürmek boýunça başlangyçlarynyň hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda has-da rowaçlandyrylmagynyň netijesinde ak mermerli paýtagtymyz Aşgabat yklym we dünýä derejesindäki iri halkara ýaryşlaryň yzygiderli geçirilýän merkezi hökmündäki ornuny berkidýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň altyn güýzüniň ajaýyp günlerinde ýurdumyz ýene bir sport baýramçylygyny — Kuraş boýunça dünýä çempionatyny kabul etmäge taýýarlygyň jemleýji tapgyrynda. Bu dünýä çempionatyny guramaçylyk babatda hem, ýaryşda medallar ugrunda göreşmekde-de jogapkärçilikli çemeleşilýär. Ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilýän halkara ýaryşlar we dünýä çempionatlary halklaryň arasynda dost-doganlygy, hoşniýetli goňşuçylygy pugtalandyrmaga, jemgyýetimize sporty we sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeň ornaşdyrmaga, ýurdumyzyň halkara sport abraýyny belende götermäge güýçli itergi berýär. Paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde 2017-nji ýylda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň, 2018-nji ýylda Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynyň hem-de Garagum sährasy boýunça «Amul — Hazar» halkara awtorallisiniň, beýleki ýaryşlaryň üstünlikli geçirilmegi Watanymyzyň sport abraýynyň beýgelmegini, bedenterbiýe we sport bilen yzygiderli meşgullanýan ildeşlerimiziň, hususan-da, bu gymmatlyklary hemrasyna öwren ýaşlaryň sanynyň

Toýlaryň bezegi

Türki halklaryň gadymy hem däp bolup gelýän göreşiniň bir görnüşi hem kuraşdyr. Göreşiň bu görnüşi dürli halklaryň milli baýramlarynyň, toý-dabaralarynyň bezegi hasaplanypdyr. Onuň Merkezi Aziýanyň çäginde takmynan 3,5 müň ýyl ozal dörändigi çaklanylýar. Gadymy «Alpamyş» eposynda kuraş iň bir gowy görülýän we giňden ýaýran göreşleriň biri hökmünde görkezilýär. Taryhçy we filosof Gerodot bolsa «Taryh» atly kitabynda gadymy çarwa halklaryň däp-dessurlarynyň hatarynda kuraşa möhüm ähmiýet berýär. 2016-njy ýylda ÝUNESKO hoşniýetliligi we duýgudaşlygy ündäp, jemgyýetiň berkemegine uly täsir edýändigini göz öňünde tutup, kuraşy Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizdi.

Dünýä çempionaty halkara habarlar giňişliginde

Ösüş-özgerişlere beslenýän Diýarymyzda durmuşa geçirilýän beýik işler, gazanylýan üstünlikler dünýäniň ünsüni çekýär. Ýene sanlyja günden paýtagtymyzda badalga beriljek Kuraş boýunça dünýä çempionaty hem halkara habarlar giňişliginde eýýämden uly gyzyklanma döredýär. Iri halkara habarlar agentlikleri we metbugat neşirleri Aşgabatda guraljak sport baýramçylygyna taýýarlyk baradaky maglumatlar bilen öz okyjylaryny yzygiderli tanyşdyrýar. «turkic.world» internet saýtynda 23 — 28-nji noýabr aralygynda Aşgabat şäherindäki Olimpiýa şäherçesinde Kuraş boýunça 14-nji dünýä çempionatynyň geçiriljekdigi habar berilýär. Şeýle hem kuraşyň türki halklaryň arasynda giňden ýaýran gadymy sport görnüşleriniň biridigi beýan edilýär.

Talyplar tennis kortlarynda

Ýurdumyzda sportuň iň gyzykly görnüşleriniň biri bolan tennisiň meşhurlygy barha artýar. Halkara ýaryşlarda gazanylýan üstünlikler milli tennis mekdebimiziň täze belentliklere gadam goýýandygyny görkezýär. Bu üstünliklere talyp ýaşlar hem mynasyp goşant goşýar. «Türkmenistan — ruhubelentligiň we sagdynlygyň ýurdy» şygary astynda dowam edýän Uniwersiadanyň tennis bäsleşikleri hem sportuň bu görnüşinde kämillige gol berýän ýaşlaryň köpelýändigini tassyklaýar. Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynda gyzlaryň arasynda geçirilen bäsleşiklere ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň 16-synyň wekilleri gatnaşdy. Ýaryşda Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň mugallymy, milli derejeli emin Röwşen Annamämmedow baş emin boldy. Çekeleşikli duşuşyklaryň netijesinde Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň topary ýeňiji boldy. Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport instituty ikinji, Türkmenistanyň Inžener-tehnologiýalar we ulag kommunikasiýalary institutynyň topary üçünji orunlary eýelediler.

Baýramçylyk sowgady

Köpetdagyň etegindäki gözel künjekde bina edilen 600 baş ahalteke atyny saklamaga niýetlenen döwrebap athana dabaraly ýagdaýda açylyp, ulanylmaga berildi. Hasyl toýunyň dabaralary bilen utgaşan bu waka ildeşlerimiziň baýramçylyk ruhuny belende göterip, toý şatlygyny goşalandyrdy. Bu waka Gahryman Arkadagymyzyň ahalteke bedewleriniň Ýer ýüzündäki şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak, olaryň baş sanyny artdyrmak boýunça başyny başlan işleriniň Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň özboluşly dabaralanmasydyr.

Futbol täzelikleri

«Merwiň» AFK-nyň Kubogynyň toparçalaýyn bäsleşiginde çykyş edýändigi bilen bagly Mary şäheriniň toparynyň 24-nji tapgyrda «Aşgabat» bilen duşuşygy wagtyndan öň geçirildi. Şeýlelikde, Aşgabatdaky «Nusaý» stadionynda geçirilen duşuşyk 2:0 hasabynda paýtagtymyzyň toparynyň peýdasyna tamamlandy. Bu ýeňşinden soň 24 utuk toplan «Aşgabat» topary ýaryş tertibinde dördünji orna dolandy. 12 utugy bolan «Merw» 8-nji orny eýeleýär.

Sagdynlygyň we güýjüň çeşmesi

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgesini berkarar etmek, köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, ýokary netijeli sporty wagyz etmek, sport ýurdy hökmünde Türkmenistanyň halkara abraýyny has-da pugtalandyrmak boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn işler dünýä nusgalykdyr. Nesip bolsa, ak mermerli paýtagtymyz Aşgabatda Kuraş hem-de Sambo boýunça dünýä çempionatlarynyň geçirilmegi bilen, bu hakykat ýene bir ýola öz aýdyň subutnamasyna eýe bolar. Türkmenistan — sportuň ösýän ýurdy, biz muňa diňe bir Diýarymyzyň sport babatynda ýeten halkara üstünlikleriniň däl-de, ýurdumyzyň çar künjeginde gurlup, ulanylmaga berlen köpugurly stadionlaryň, sport toplumlarynyň, sport mekdepleriniň, bedenterbiýe we sagaldyş desgalarynyň hem-de beýleki sport maksatly binalaryň mysalynda hem bütin aýdyňlygy bilen göz ýetirýäris. «Sport we bedenterbiýe döredijilik başlangyçlaryny, olary durmuşa geçirmäge bolan maksadaokgunlylygy höweslendirýän sagdynlygyň hem-de güýjüň esasy çeşmesidir» diýip, eziz Diýarymyzyň sagdynlygyň, ruhubelentligiň, sportuň ýurdy hökmünde dünýäde gazanan abraýyny täze belentliklere göterýän hormatly Prezidentimiz nygtaýar. Sagdynlygyň we güýjüň esasy çeşmesi bolan sportuň we bedenterbiýäniň tutuş jemgyýetimizi gurşap almagyny, ýaş nesilleriň sport bilen meşgullanma

Awtomobil sportunyň taryhyndan

1894-nji ýylyň 22-nji iýuly awtomobil sportunyň öz gözbaşyny alyp gaýdýan senesi hasap edilýär. Şol gün Fransiýada Pariž — Ruan — Pariž aralygynda awtomobil ýaryşy geçirilýär. Elbetde, ondan ozalam özi ýöreýän ulaglaryň gatnaşmaklarynda ýaryşlardyr ýörişler guralypdyr. Emma Pariž — Ruan — Pariž aralygynda geçirilen ýaryş dünýäde awtomobil sportunyň giň gerimde ýaýbaňlanmagynyň badalgasyna öwrülipdir. Şeýle-de bu ýaryş benzin bilen işleýän motorlaryň bug bilen işleýän motorlardan artykmaçlygyny görkezip, onda benzin bilen işleýän awtomobilleriň 13-si, bug bilen işleýänleriň bolsa bary-ýogy 2-si pellehana gelmegi başarypdyr.

Aň-paýhas bäsleşigi

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz ylym-bilimi ösdürmek, türkmen halkynyň taryhyny öwrenmek we wagyz etmek hakyndaky taglymatlary öňe sürmek bilen, ýaş alymlaryň ylmy-döredijilik işlerini alyp barmagy üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Diýarymyzda durmuşa geçirilýän innowasion özgertmeler ähli ulgamlaryň we pudaklaryň hünärmenlerinden ýokary ussatlygy, döredijilikli pikirlenmegi, başarnygy talap edýär. Ýurdumyzda beýleki pudaklar bilen birlikde sporta hem uly üns berilýär. Ata-babalarymyzdan galan miras hökmünde küşt oýnunyň hem bu gün Türkmenistan döwletimizde ösýändigini, ýaş nesilleriň bu sporta gyzyklanmalarynyň artýandygyny bellemek bolar. Çagalarda sporta höwes döretmek ilki bilen olaryň özlerine we tälimçi-mugallymlara baglydyr. Şeýle tälimçileriň hatarynda Daşoguz şäheriniň 1-nji sport mekdebiniň tälimçi-mugallymy, sport ussady Ulugbek Matýakubowy, 3-nji sport mekdebiniň usulyýetçisi, sport ussady Zafar Kurýazowy we tälimçi-mugallym Ýulduzhan Matýakubowany, 4-nji sport mekdebiniň tälimçi-mugallymy Sardarbek Matýakubowy we sport ussady Haýrulla Haýitbaýewi görkezmek bolar. Olar ýaşlary küşt oýnuna çekmekde, çagalarda pikirlenmek ukyplaryny ýokarlandyrmakda we sportuň bu görnüşinde çekeleşikli, gyzykly çäreleri geçirmekde yhlasly zähmet çekýärler.