"Türkmenistan Sport" Halkara žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň sport we ýaşlar syýasaty ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, B.Saparmyrat Türkmenbaşy şaýoly 54
Telefon belgileri: 22-81-38

Makalalar

Miwelerde melhem bar

Lukmanlar üljäniň ynsan saglygy üçin peýdasynyň örän uludygyny nygtaýarlar. Miwe we miwe önümlerini yzygiderli iýmek bilen ýürek, gan-damar, aşgazan, içege, kelle-beýni keselleriniň öňüni almak mümkin. Türkmen topragynyň sahawatlylyk bilen eçilýän saglyga peýdaly nygmatlarynyň arasynda ülje esasy orunda durýar. Turşumtyk, süýji tagamly bu miwe, esasan, şekere, B1, B2, P, PP, C, E witaminlerine, karotine, foliý turşusyna, pektin maddalaryna, şeýle-de mineral duzlardan marganes, kaliý, mis, demir, kalsiý we ýod ýaly mikroelementlere örän baýdyr. Ülje ganazlykda örän peýdalydyr. Bu miwäniň nerw ulgamyna, ýürek kesellerine hem haýry uludyr. Üljäniň miweleri we ondan alnan şire dowamly iç gatamada iç sürüji serişde hökmünde, üşütmede, bedeniň gyzgynlygy ýokarlananda, dem alyş ýollarynyň sowuklamasynda giňden peýdalanylýar. Ülje bedeniň kesellere garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrýar. Onuň ýapragynda köp mukdarda askorbin turşusy bar. Şonuň üçin ysgynsyzlykda, işdäsizlikde, witamin ýetmezçiliginde, beden gowşaklygynda ülje ýapragyndan demlenen çaýy içmek maslahat berilýär. Ülje kosmetologiýada hem giňden ulanylýar. Ondan taýýarlanylan ýapgylar deriniň tiz garramagynyň öňüni alýar, reňkini durlaýar we agardýar, ownuk ýygyrtlary aýyrýar.

Ylmy-amaly maslahat geçirildi

Golaýda Arkadag şäheriniň Saglygy goraýyş müdirliginiň guramagynda Arkadag şäheriniň Köpugurly hassahanasynda «Ýokanç däl keselleriň öňüni almak we «Saglyk» Döwlet maksatnamasyna laýyklykda geçirilýän tapgyrlaýyn çäreler» atly ylmy-amaly maslahaty geçirildi. Maslahata Arkadag şäheriniň Saglygy goraýyş müdirliginiň garamagyndaky ähli bejeriş-öňüni alyş edaralarynda zähmet çekýän lukmanlar, hünärmenler hem-de Arkadag şäheriniň Arassaçylyk we keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmek gullugynyň işgärleri gatnaşdylar.

Keseliň öňüni almak ― ilkinji çäre

Pasyl çalşyp, howanyň salkynlamagy bilen, möwsümleýin ýokanç keselleriň döremek ähtimallygy has artýar. Şeýle bolansoň, şu günlerde geçirilýän wagyz-nesihat duşuşyklarynda ýiti respirator keselleriniň öňüni almak, olardan goranmak bilen bagly maslahatlar berilýär. Munuň ilkinji şerti dem alyş ýollaryny sowugyň ýiti täsirinden goramakdyr. Özünde keseliň alamatlary bardyr öýdüp güman edýän adam dessine saglyk merkezlerine ýüz tutmaly. Welaýat köpugurly hassahanamyzyň pulmonologiýa bölümi bu babatda iň döwrebap enjamlaşdyrylan we giň mümkinçiliklere eýe bolan merkezleriň biridir. Bölümimizde ildeşlerimiz ýörite lukmançylyk barlagyndan geçirilip, zerur bolanda, olara bejergiler berilýär. Möwsümleýin ýokanç keselleriniň öňüni almak olar sebäpli ýüze çykyp biljek kynçylyklardan wagtynda goranmakdyr.

«Saglygyň gadryny bilgil...»

Güýz paslynda howanyň durnuklylygynyň üýtgäp durýandygyny nazara alyp, pasla görä geýinmeli. * * * 

Saglyk — başymyzyň täji

■ Güýzde howa çigrek bolýar, pasla laýyk geýinmegi unutmaly däl. ■ Sagdyn durmuş ýörelgesini berk berjaý etmeli, zyýanly endiklerden saplanmaly.

Sepgitde sagdyn boluň!

Güýz paslynyň gelmegi bilen ýüze çykyp biläýjek möwsümleýin ýiti respirator ýokanç keselleriň öňüni almak üçin şu aşakdaky düzgünleri berk berjaý etmek zerurdyr. *Bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybynyň ýokary bolmagyny gazanmak üçin sagdyn durmuş ýörelgesini berjaý etmeli. Bedenterbiýe we sport bilen meşgullanyp, kadaly iýmitlenmeli. Ir säherde we agşamara arassa howada pyýada ýöremeli.

Türkmen tebigatynyň baýlyklary

Ata Watanymyzyň derde derman bolan mukaddes topragynda bitýän dermanlyk ösümlikleri ylmy taýdan öwrenmek hem-de lukmançylykda peýdalanmak, olardan ýokary hilli täze derman serişdelerini almak maksady bilen, saglygy goraýyş ulgamynyň işgärleri tarapyndan ylmy-tejribe işleri yzygiderli alnyp barylýar. Ata-babalarymyzyň dürli kesellerde we ýarawsyzlyklarda giňden ulanan dermanlyk ösümliklerini häzir hem lukmançylykda peýdalanmak arkaly, ýaş nesliň sagdynlygyny gazanmaga itergi berilýär. Lukmançylykda bize Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik eseri uly gollanma bolup durýar. Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen häzirki wagtda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynda uly işler amala aşyrylýar. Çünki saglygy goramak, bedenterbiýe we sport häzirki türkmen jemgyýetinde durmuşyň möhüm ulgamlary bolup durýar. Has dogrusy, ynsanlaryň beden taýdan sagdyn bolmagy, ýurduň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösmeginiň, adamlaryň bagtyýar we abadan ýaşaýşynyň möhüm şertidir.

Sagdynlyk — bagtyýarlygyň sakasy

Ýurdumyzda sagdyn durmuş ýörelgesi barha rowaçlanmak bilen, sporty we bedenterbiýäni hemişelik hemrasyna öwürýän ýaşlar kemala gelýär. Halkymyzda ähli döwürlerde hem nesiller sagdyn durmuş ýörelgeleri esasynda terbiýelenipdir. Berk bedenli, gujur-gaýratly, sagdyn nesil baradaky alada ileri tutulypdyr. Taryha nazar aýlanymyzda, hereketli çaga oýunlarynyň döredilmegi çagalary durmuşa taýýarlamagy maksat edinen özboluşly sagdynlyk mekdebi bolup hyzmat edipdir we olarda berk bedenliligi, sagdynlygy, çalasynlygy terbiýeläpdir. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe jemgyýetiň sagdynlygy ýurdumyzyň ösüşi, halkymyzyň bagtyýarlygy, eşretli durmuşda ýaşamagy ugrundaky tagallalar bilen utgaşýar. Bu ugurda amala aşyrylýan tutumly işler munuň aýdyň subutnamasydyr. «Bedenterbiýe we sport ulgamyny ösdürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Bu ugurda toplumlaýyn çäreleriň geçirilmegi netijesinde sagdyn durmuş ýörelgeleriniň kemala getirilmegi we sportuň dabaralandyrylmagy milli taglymata, adamlary birleşdirýän hem-de eziz Diýarymyzyň okgunly ösüşine ýardam berýän kuwwatly jebisleşdiriji güýje öwrüldi» diýip nygtaýan Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ata Watanymyzda raýatlaryň saglygynyň goralmagyna, jemgyýetde sa

Saglyk — beglik

♦Güýz paslynda howanyň durnuklylygynyň üýtgäp durýandygyny nazara alyp, paslyň aýratynlygyna laýyklykda geýniň. ♦Şahsy we jemgyýetçilik arassaçylyk tertip-düzgünlerini berk berjaý ediň.

Saglygy söýleýän setirler

Hiç iş etmezden sagdyn bolmak isleýän adam edil dymmak bilen öz suhangöýligini ösdürjek bolýan adama meňzeşdir.Plutarh.*  *  *Uzak wagtlap fiziki hereketsizlik ýaly adamy kesele duçar edip biljek howply zat ýokdur.Aristotel.*  *  *Bagtymyzyň esasy bölegi saglyga bagly.Sokrat.*  *  *Bedenterbiýe, ýöremeklik iş ukybyny, saglygyny saklamak isleýän her bir adamyň gündelik durmuşyna berk girmelidir.Gippokrat.*  *  *Saglyk — bu hemme zat däl, ýöne hiç bir zat saglyksyz netijeli däldir.*  *  *Saglygyň dikelmegine bolan umyt sagalmagyň ýarysydyr.Wolter.*  *  *Bedeni berkitmek üçin edilýän maşklar köp dermandan güýçlüdir, aslynda, hiç bir derman şol maşklaryň ornuny tutup bilmez.A. Mosso.*  *  *Iň sagdyn we owadan adamlar bolgusyz zatlara gahary gelmeýän adamlardyr.G. Lihtenberg.

Sagdynlyk — baş ýörelgämiz

Türkmenbaşy etrabyndaky 1-nji orta mekdepde Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň  etrap geňeşi bilen bilelikde mekdep okuwçylarynyň gatnaşmagynda wagyz-ündew çäresini geçirdik. Onda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ruhy taýdan baý, beden taýdan kämil ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmek, olarda sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermek endiklerini ösdürmek, zyýanly endiklerden daşda durmak barada gürrüň edildi. Çärede çykyş eden ýaşlar özlerine bildirilýän ynamy ödemek üçin tagallalaryny gaýgyrmajakdyklaryny nygtap, munuň üçin ähli şertleri döredýän Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza alkyş aýtdylar.

Hassa bolmazdan burun...

Güýzde howanyň üýtgäp durýandygyny nazara alyp, pasla görä geýinmeli; Sagdyn durmuş ýörelgesine eýerip, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly, zyýanly endiklerden daşda durmaly;

Öňü­ni alyş san­jym­la­ry­nyň äh­mi­ýe­ti

Maş­ga­la luk­man­çy­ly­gy «Sag­lyk» Döw­let mak­sat­na­ma­sy­nyň esa­sy ugur­la­ry­nyň bi­ri bol­mak bi­len, hä­zir­ki wagt­da has kä­mil de­re­jä ýet­di. Döw­re­bap sag­lyk öý­le­rin­de zäh­met çek­ýän maş­ga­la luk­man­la­ry ýo­kanç we ýo­kanç däl ke­sel­le­riň öňü­ni al­mak­da, sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ni ila­tyň ara­syn­da wa­gyz-ne­si­hat et­mek­de ne­ti­je­li iş­le­ri alyp bar­ýar­lar. Ýur­du­myz­da ke­se­liň öňü­ni alyş san­jym­la­ry­nyň ýo­ka­ry de­re­je­de al­nyp ba­ryl­ma­gy­ ne­ti­je­sin­de ýo­kanç ke­sel­le­riň ýaý­ra­ma­gy azal­dy. Bir­nä­çe ýo­kanç ke­sel­ler — dra­kun­kul­ýoz, ýa­ba­ny po­lio­mi­ýe­lit, gy­za­myk, gy­zyl­ja we gyz­dyr­ma ke­sel­le­ri düý­bün­den ýok edil­di. Bu iş­ler hal­ka­ra gu­ra­ma­lar ta­ra­pyn­dan yk­rar edil­di we de­giş­li gü­wä­na­ma­lar bi­len tas­syk­la­nyl­dy. Hä­zir­ki wagt­da ke­se­liň öňü­ni alyş san­jym­la­ry­nyň üs­ti dol­du­ry­lyp, me­ýil­na­ma go­şul­ýar. 2016-njy ýyl­da po­pi­lo­ma, 2019-njy ýyl­da bol­sa pnew­mo­kokk we ro­to­wi­rus ýo­kanç­la­ry­na, ge­pa­ti­tiň A gör­nü­şi­ne gar­şy öňü­ni alyş san­jym­la­ry gi­ri­zil­di.

«Saglygyň gadryny bilgil...»

■ Pasla görä geýinmeli; ■ Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýerip, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaly. Zyýanly endiklerden daşda durmaly;

«Sag­ly­gyň gad­ry­ny bil­gil...»

Pas­la gö­rä ge­ýin­me­li; Sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­le­ri­ne eýe­rip, be­den­ter­bi­ýe we sport bi­len meş­gul­lan­ma­ly. Zy­ýan­ly en­dik­ler­den daş­da dur­ma­ly;

Güýz paslynda saglygyňyzy goraň!

— Paslyň aýratynlygyna görä geýinmeli. — Sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli.

Sag­dyn döw­le­tiň berk bin­ýa­dy

«7/24.tm»:№38 (225) 16.09.2024 Häzirki wagtda Türk­me­nis­tan sag­dyn ýa­şaý­şyň, sag­dyn ösü­şiň Wa­ta­ny hök­mün­de ta­nal­ýar. Çün­ki Ar­ka­dag­ly Gah­ry­man Ser­da­ry­myz hal­ky­my­zyň sport bi­len iç­gin gy­zyk­lan­ma­gy, sag­dyn dur­muş ýö­rel­ge­si­ne eýer­mek üçin giň şert­ler dö­red­ýär.

Dişlerimizi sagdyn saklalyň!

Mähriban çagalar, siz öz dişleriňiziň hemişe sagdyn, berk hem akja bolmagyny isleýänsiňiz. Bu siziň öz eliňizde. Siziň ähliňiz dişleriňizi aýawly saklamagy, olara yzygiderli ideg etmegi gündelik kada öwürmeli. Munuň üçin ýönekeýje gigiýeniki düzgünler ýerine ýetirilmelidir. Şeýle edilende siziň dişleriňiz sagdyn, berk hem-de ap-akja bolar: — Dişleriňizi günde iki wagtyna hökman ýuwmaly. Munuň üçin irden ukudan oýananyňyzda iki minut hem-de agşam ýatmazdan ozal iki minut sarp etmek ýeterlikdir.

Saglyk üçin maslahatlar:

Bedeniň kesele garşy göreşijilik ukybyny ýokarlandyrmak üçin sagdyn durmuş ýörelgelerine eýermeli. * * *

Beden maşklarynyň ähmiýeti

Alym Arkadagymyz «Bagtyýarlyk saglykdan başlanýar» atly kitabynda ähli  gowulyklaryň saglykdan başlanýandygyny nygtap: «Beden, aň we ruh sazlaşygyny döretmek, güýç bilen ruhy utgaşdyrmak, kadaly iýmitlenmek, zyýanly endiklerden daşda durmak, zähmet bilen dynç alşy sazlaşykly utgaşdyrmak, sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmak ynsan sagdynlygynyň esasy ýörelgeleridir» diýip belleýär. Sagdyn we bagtyýar durmuşyň hözirini görüp, sagat ýaşamakda beden maşklary esasy orun eýeleýär. Lukmanlaryň nygtaýşy ýaly, hereket sagdynlygyň gözbaşy. Beden maşklaryny gündelik ýörelgä öwürmek ynsanyň döredijilikli işlemegine hem oňyn täsirini ýetirýär.