Usuly-amaly maslahat guramaçylykly geçirildi

Aşgabat şäherindäki 183-nji çagalar bakja-bagynda iki günlük usuly-amaly maslahat ýokary guramaçylykly geçirildi. Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň, Aşgabat şäher Baş bilim müdirliginiň bilelikde guramagynda geçirilen usuly-amaly maslahata Türkmenistanyň Milli bilim institutynyň hünärmenleri, welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň mekdebe çenli çagalar edaralarynyň müdirleri we tejribeli terbiýeçileri gatnaşdylar. «Mekdebe çenli çagalar edaralarynyň bakja toparlarynda usuly işleri kämilleşdirmegiň ýollary» diýen at bilen geçirilen maslahatda Aşgabat şäher Baş bilim müdirliginiň başlygy B.Annaýewiň çykyşy diňlenildi. Soňra Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň mekdebe çenli bilim bölüminiň başlygynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji M.Pirliýewa «Mekdebe çenli çagalar edaralarynyň bakja toparlarynda usuly işleri kämilleşdirmegiň ýollary» diýen tema boýunça çykyş etdi. Usuly-amaly maslahatda Türkmenistanyň Milli bilim institutynyň mekdebe çenli terbiýe we başlangyç bilim bölüminiň müdiri O.Matalowanyň «Çagalar bakja-baglarynyň bakja toparlarynyň terbiýeçileriniň hünärini kämilleşdirmekde usuly sagatlaryň, usuly okuwlaryň ähmiýeti we bu ugurda halypa-şägirt gatnaşyklaryny kämilleşdirmegiň, öňdebaryjy iş tejribäni öwretmegiň we ýaýratmagyň

Nusgawy edebiýaty öwretmek

Arkadag şäherindäki iňlis diline ýöriteleşdirilen 4-nji orta mekdepde okuwçylara döwrebap bilim bermek, olaryň dünýägaraýşyny giňeltmek, hünäre ugrukdyrmak, kitaba, zähmete söýgi döretmek ugrunda döwrebap işler alnyp barylýar. Ähli amatlyklar bilen üpjün edilen mekdebimizde her bir guraýan sapaklarymyzy multimedia tagtasyndan peýdalanyp, okuwçylara görkezmek, ses ýazgylaryny, aýdymlary diňletmek usulynda geçýäris. Bu bolsa geçilýän temalaryň okuwçylaryň ýatlarynda has gowy galmagyna ýardam edýär. Sapagymyzyň başynda okuwçylary ýurdumyzda bolup geçýän täzelikler, syýasy wakalar bilen tanyşdyrýarys. Watanymyzyň ösüş ýolunda ýeten belent sepgitleri bilen habarly bolmagy okuwçylaryň watançylyk duýgularyny ösdürýär. Edebiýat sapagy boýunça geçýän temamyza görä, nakyllary, söz ussady, akyldarymyz Magtymguly Pyragynyň öwüt-nesihata, edep-terbiýä ýugrulan şygyrlaryny okuwçylara aýtdyrmak bilen girişýäris.

Okuwçylarda matematika gyzyklanma döretmek

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyz ähli ugurlarda belent sepgitlere ýetýär, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi yzygiderli ýokarlanyp, hemişelik Bitarap Watanymyzyň dünýädäki abraýy has-da belende galýar. Ajaýyp döwrümizde ylym-bilim ulgamy ösüşiň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Okuwçylarda matematika dersine bolan höwesi döretmek mugallymlardan ýeňil bolmadyk zähmeti talap edýär. Göräýmäge, çözülişi ýönekeýje ýaly bolup görünýän, emma ýeterlik derejede çylşyrymly meseleler okuwçylarda uly gyzyklanma döredýär. Sapakda programmalardan peýdalanyp, okuwçylara tema düşündirilende onuň täsirliligi has ýokarlanýar. Matematika sapaklarynda «GeoGebra», «Desmos», «SageMath», «Matlab» we başga-da birnäçe programmalardan peýdalanmak bolýar.

Bilim işgärleriniň iş tejribesinden

Taryh sapaklaryny okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmek Her bir taryh mugallymy ýaş nesle dünýä ülňülerine laýyk bilim bermek, olarda watançylygy terbiýelemek işine aýratyn üns berýär. Ösüp gelýän ýaş nesli milli ruhda terbiýelemekde, şöhratly taryhymyzy çuňňur öwretmekde hormatly Prezidentimiziň «Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet» atly kitaby, Gahryman Arkadagymyzyň «Älem içre at gezer», «Döwlet guşy» atly romanlary we beýleki ajaýyp eserleri gymmatly çeşmelerdir. Orta mekdepleriň okuw maksatnamasyna laýyklykda, Türkmenistanyň taryhy dersi boýunça degişli temalarda bu eserlerden peýdalanmak okuwçylaryň döredijilikli pikirlenmesini ösdürmäge, öwrenilýän taryhy maglumatlara düýpli göz ýetirmäge mümkinçilik berýär.

Ýaş nesli terbiýelemegiň nusgasy

Halypa-şägirtlik gatnaşyklary berkeýär

Halypa-şägirtlik ýoly asyrlaryň dowamynda durmuş tejribesini nesilden-nesle geçirmekde möhüm orny eýeleýän wajyp gatnaşyklaryň biri bolup gelýär. Bu ýörelge başarnykly we tejribeli halypalaryň ýaş nesle özünde toplan ylym-bilimini, tejribesini we hünärini geçirmek maksady bilen döredilen berk baglanyşykdyr. Halypa-şägirtlik gatnaşyklary diňe bir hünär öwretmek bilen çäklenmän, eýsem, ýaşlaryň şahsyýet hökmünde kemala gelmegine-de uly täsir edýär. Halypa tejribesi we bilimi bilen öňe saýlanýan, öz kesbi-käri, abraýy bilen jemgyýetde adygan adam hasaplanýar. Onuň esasy wezipesi öz bilimlerini we başarnyklaryny ýaş nesle geçirmegi, olar bilen paýlaşmagy öz içine alýar. Halypa şägirde diňe bir hünär taýdan ýol görkezmän, eýsem, ahlak, ynam, sabyrlylyk we ünsli bolmak ýaly durmuşyň dürli taraplaryny-da öwredýär. Halypa ýaşlara ýol görkezip, olary durmuşa ugrukdyryp, kynçylyklary nähili ýeňip geçmelidigi barada gymmatly öwüt-nesihatlaryny berýär.

Usuly-amaly maslahat

Şu gün paýtagtymyzdaky 183-nji çagalar bakja-bagynda Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen Aşgabat şäher Baş bilim müdirliginiň bilelikde guramaklarynda «Mekdebe çenli çagalar edaralarynyň bakja toparlarynda usuly işleri kämilleşdirmegiň ýollary» ady bilen döwlet derejesinde usuly-amaly maslahat geçirildi. Çärä gatnaşyjylar Aşgabat şäheriniň mekdebe çenli çagalar edaralarynyň öňdebaryjy iş tejribeli bilim işgärleriniň iş usullary esasynda taýýarlan okuw-görkezme esbaplaryndan, usuly işlerinden guralan döredijilik sergisini synladylar.

Okuw maslahaty

Ýakynda Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynda Ýaponiýanyň Halkara hyzmatdaşlyk agentliginiň (JICA) wekilleriniň we bilermenler toparynyň okuw maslahaty geçirildi. Statistika we onuň usulyýeti boýunça geçirilen bu çärä Halkara pul gaznasynyň geňeşçisi, guramanyň Azerbaýjan we Türkmenistan boýunça missiýasynyň başlygy Anna Rouz Bordonyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet hem-de agzalan institutyň, Türkmenistanyň DIM-niň Halkara gatnaşyklary institutynyň, Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň, Türkmen döwlet maliýe institutynyň professor-mugallymlary hem-de talyplary gatnaşdylar. Okuw maslahaty sebit ykdysadyýetiniň ösüşiniň geljegi barada pikir alyşmagyň meýdançasyna öwrülip, onda degişli ugurda gatnaşyklary ilerletmekde mümkinçilikleriň uludygyna hem üns çekildi. Okuw maslahaty Türkmenistanyň bilim ulgamynda halkara integrasiýanyň işjeň tarapdary hökmünde çykyş etmek bilen, iri halkara guramalar we dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň ylym-bilim merkezleri bilen uzak möhletleýin hyzmatdaşlygy ýola goýýandygynyň ýene-de bir aýdyň güwäsidir.

DÜNÝÄNIŇ IŇ GADYMY ÝOKARY OKUW MEKDEPLERI

Al-Azhar uniwersiteti. Müsüriň paýtagty Kairde ýerleşýän bu ýokary okuw mekdebi b.e.öň 970-nji ýylda esaslandyrylypdyr. Şeýle ir döwürde esaslandyrylandygyna garamazdan, uniwersitet statusy diňe 1961-nji ýylda berlipdir. Bu mekdep döredilende dini okuw merkezi bolan hem bolsa, häzirki wagtda döwrebap okuw maksatnamalary esasynda bilim berilýär. Işewürlik, ykdysadyýet, lukmançylyk, oba hojalygy we inženerçilik uniwersitetiň esasy ugurlarynyň hatarynda durýar. Bolon uniwersiteti. Bu ýokary okuw jaýy diňe bir Italiýada däl, eýsem bütin sebitde “Ýewropanyň iň gadymy uniwersiteti” statusyna eýedir. Uniwersitet 1088-nji ýylda esaslandyrylyp, dünýäniň iň gadymy ýokary okuw mekdepleriniň sanawynda abraýly orun eýeleýär. Çünki Italiýanyň görnükli syýasatçylarynyň birnäçesi, şeýle hem 3 sany Rim papasy bu uniwersitetiň uçurymlarydyrlar. Uniwersitet jemi segsen müň talyby özünde jemlemek bilen, olaryň otuz müňi ylmy derejelere dalaşgärlerdir.

DIL BILMEK — MÜMKINÇILIKLERIŇ AÇARY

Dile düşünmeseň, köňle düşünmersiň. Halkymyzyň söz gorunda “ýüreginden turmak, sözüň alyşmak” manylarda gelýän “dilini tapmak” diýen jüpüne düşen, gunt ýaly söz düzümi bar. Jaýdar aýdylan söz! Eýsem, dil adamzadyň özara baglanyşygyny, aragatnaşygyny üpjün edýän serişdesi dälmidir?! Dünýäde näçe halk bar bolsa, şonça-da dil bar. Emma käbir diller dünýä dili, ýagny ählumumy ykrar edilen halkara dil hasaplanylyp, resminamalarda, möhüm maglumatlardyr beýanatlarda işjeň ulanylýar. Şolaryň biri hem iňlis dilidir. Dil öwrenmek özge dünýä, özge saýýara aralaşmak, özge medeniýetler, pikir-düşünjeler bilen tanyşmak ýaly täsin duýgulary oýarýar. Daşary ýurt dilini özleşdirdigiçe ynsanyň şahsyýetinde täsin özgeriş duýulýar. Dil öwrenýän ynsanyň dünýägaraýyşy giňelýär, söz baýlygy köpelýär. Bu dünýä aralaşan her bir ynsan ähli mümkinçilikleriň altyn açaryny ele alýar.