Газета "Нейтральный Туркменистан"

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Ministrler Kabineti
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-18, 39-95-82, 39-95-88
Email: neytralnyturkmenistan-gazeti@online.tm

Habarlar

Ykdysadyýetimiziň wajyp pudagy

14-nji dekabr — Nebitgaz senagaty we geologiýa işgärleriniň güni Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşinde nebitgaz senagatynyň we geologiýa işgärleriniň saldamly goşantlary bardyr. Bu gün hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň nebitgaz pudagyny giň gerim bilen ösdürmäge we onuň halkara energetika ulgamyna işjeň goşulyşmagyna gönükdirilen syýasat üstünlikli durmuşa geçirilýär. Geçip barýan «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda hem nebitgaz pudagyny ösdürmek, nebiti we tebigy gazy gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen täze, döwrebap toplumlary gurmak, geologiýa-gözleg işlerini kämilleşdirmek bilen bagly işlere möhüm ähmiýet berildi.

Döwrebap kärhanalar ulanylmaga berildi

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylymyzda Halkara Bitaraplyk gününiň garşy alynýan günleri ýatdan çykmajak, ajaýyp pursatlara beslenýär. Durmuş-medeni maksatly desgalaryň, önümçilik kärhanalarynyň dabaraly ýagdaýda açylyp ulanylmaga berilmegi hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda hasyl bolýan bedew batly ösüşleriň beýik tutumyny açyp görkezýär. Öňňin Ak bugdaý etrabynyň Magtymguly adyndaky daýhan birleşiginiň çäginde bir günde iki iri kärhananyň toý bagynyň kesilmegi ildeşlerimiziň baýramçylyk ruhuny has-da belende göterdi. Ir säherden başlan dabaralara Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary, welaýat we etrap häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, edara-kärhanalaryň işgärleri, il sylagly ýaşulular, kümüş saçly mährem eneler gatnaşdylar.

Obalaryň ajaýyp keşbi

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda oba ilatynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça giň möçberli işler alnyp barylýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ösüşli, özgerişli ýyllarynda oba adamlary eşretli durmuşyň hözirini görüp ýaşaýarlar. Şäher bilen egin deňläp ösýän obalaryň hatarynda Şabat etrabynyň Hasylçy geňeşliginiň çäginde ýerleşýän obalary mysal görkezmek bolýar. Hasylçy geňeşligini Hasylçy, Gargaly, Altmyş, Diwanbegi, Boz, Serhetabat ýaly obalaryň ýedisi düzüp, olarda häzirki zamanyň döwrebap ýaşaýyş gurşawy doly üpjün edilendir. 13-müňe golaý ilaty bolan geňeşlikde taryhy döwrümiziň baş maksat hökmünde öňe çykýan wezipeleriniň doly durmuşa geçirilýändiginiň doly şaýady bolduk.ş

On bir aýda ulag toplumy boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 119,1 göterime deň boldy

6-njy dekabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň on bir aýynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça ileri tutulýan wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy. Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň on bir aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

TÜRKMENISTANYŇ DÖWLET HARYT-ÇIG MAL BIRŽASYNYŇ GEÇEN HEPDEDÄKI SÖWDALARY

Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynyň geçen hepdedäki söwdalarynda geleşikleriň 43-si hasaba alyndy. Daşary ýurt walýutasyna Gyrgyz Respublikasyndan, Hytaýdan, Owganystandan, Birleşen Arap Emirliklerinden we Türkiýeden gelen telekeçiler «Türkmenhimiýa» döwlet konserninde öndürilen suwuklandyrylan gazy satyn aldylar. Şol sanda Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynda öndürilen dürli görnüşli dokma önümleri satyldy. Geleşikleriň jemi bahasy 4 million 679 müň amerikan dollaryndan gowrak boldy.

Mahabatyň esasy wezipeleri

(Başlangyjy gazetiň geçen sanlarynda). Metbugat mahabaty — bu kagyz ýüzünde çap edilen mahabat maglumatlary (listowkalar (tekstli ýa-da bezeg suratly ýaprak), bukletler, kataloglar, kitaplar, tanyşdyryş kartajyklary we ş.m.).

Marketingiň esaslary Bazar we marketing

Marketingiň esaslary Bazar we marketing (Başlangyjy gazetiň geçen sanlarynda).

Dünýä ýurtlarynyň ösüşinde sanly söwdanyň ähmiýeti

Sanly ykdysadyýet — dünýäniň iň çalt ösýän pudaklarynyň biri. Soňky ýyllarda sanly ulgam innowasiýany hem-de kärhanalaryň işini ösdürmegiň möhüm hereketlendiriji güýjüne öwrüldi. Sanly ulgam bellibir babatda dünýäniň söwda ulgamynyň ägirt uly ösüşlerine oňyn täsirini ýetirýär. Häzirki wagtda dünýäniň halkara sanly söwda ulgamynda ABŞ hem-de Hytaý bilelikde bu bazaryň paýynyň ýarysyndan gowragyny eýeleýärler. Halkara maýadarlar Ýewropa Bileleşiginiň ýurtlarynda söwda ulgamyny sanlylaşdyrmagy ösdürmek maksady bilen, uly gyzyklanma bildirýärler.

Sirkulýar ykdysadyýete geçmegiň ösen tejribesi: DANIÝA KOROLLYGY

(Başlangyjy gazetiň geçen sanynda). Daniýa Korollygy Birleşen Milletler Guramasynyň, Ýewropa Geňeşiniň, Ýewropa Bileleşiginiň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasynyň, Bütindünýä Söwda Guramasynyň, Demirgazyk Geňeşiniň agzasy bolup, dünýäde gür ilatly, tebigy baýlyklaryň ätiýaçlyklary çäkli, ykdysadyýeti tutuşlygyna diýen ýaly adam maýasyna we çig mallaryň importyna esaslanýan, deňagramlaşdyryfilan býujetli, uly möçberde profisitli töleg balansly, pul birligi (Daniýa krony) berk, gaýtadan maliýeleşdirmegiň göterim we hümmetsizlenme derejeleri pes, durnukly ykdysady ulgama eýe bolan ýurt hökmünde tanalýar.

Uly möçberde maýa goýdular

«Nvidia» kompaniýasy, «Accel» gaznasy we «Orbis» maýa goýum kärhanasy bilelikde «Nebius Group» kompaniýasyna 700 million amerikan dollary möçberinde maýa goýdular. Ýeri gelende bellesek, «Nebius Group» emeli aň infrastrukturalary bilen işleýän kompaniýadyr.

Grekler altyn teňňelerini satýarlar

Gresiýa bankynyň habar bermegine görä, 2024-nji ýylyň birinji ýarymynda grekler 23712 sany altyn teňňe satypdyrlar. Bu geçen ýylyň şu döwri bilen deňeşdirilende, 10 göterim köpdür. Ikinji çärýegiň özünde teňňeleriň satuwy 46 göterim artyp, olaryň sany 13917-ä ýetipdi. Ýeri gelende bellesek, Gresiýa banky altyn teňňeleriniň birini 512,93 ýewro bahadan satyn alýar.

Girdejisi Artdy

ABŞ-nyň «Okta Inc.» IT kompaniýasynyň düşewündi şu ýylyň üçünji çärýeginde 14 göterim ýokarlandy. Kompaniýanyň girdejisi 665 million amerikan dollaryna ýetdi. Kompaniýanyň arassa girdejisi bolsa görkezilen möhletde 16 million amerikan dollaryna deň boldy. Maglumat üçin, «Okta Inc.» kompaniýasy 2009-njy ýylda esaslandyryldy

Içerki önümiň ösüşi ýokarlandy

Bu ýylyň ikinji çärýegi bilen deňeşdireniňde, üçünji çärýekde Koreýa Respublikasynda jemi içerki önüm 0,1 göterim artdy diýip, Koreýa Banky habar berýär. Ýylyň jemi boýunça bolsa bu görkeziji 1,5 göterim ýokarlandy. Görkezilen wagtyň dowamynda ýurduň eksporty 0,2 göterim pese düşdi, döwletiň importy bolsa, tersine, 1,6 göterim ýokary galdy. Önümçilige goýberilýän maýanyň mukdary 6,5 göterim, gurluşyk senagatyna goýberilýän maýanyň mukdary bolsa 3,6 göterim ösdi.

Ykdysady hyzmatdaşlygyň täze gözýetimleri

Aşgabatda Türkiýe Respublikasynyň eksport harytlarynyň sergisi geçirildi Türkmenistanyň ykdysady strategiýasy milli ykdysadyýeti senagatlaşdyrmak, halkara bazarlarda bäsdeşlige ukyply önümleriň önümçiligini ýokarlandyrmak, dünýä döwletleri bilen özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň gerimini giňeltmek maksadyndan ugur alýar. Şunuň bilen baglylykda, 4 ― 6-njy dekabrda paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda Türkiýe Respublikasynyň eksport harytlarynyň sergisiniň, şeýle hem onuň çäklerinde Türkmen-türk işewürler geňeşiniň nobatdaky maslahatynyň geçirilmegi möhüm ähmiýete eýedir.

Balkan welaýatynda gury ýük gämileriniň gurluşyk işleri ýokary depginde alnyp barylýar

Bilşimiz ýaly, «Türkmendeňizderýaýollary» agentliginiň «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawody» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetinde halkara talaplara laýyk gelýän täze gury ýük gämileriniň ikisiniň gurluşygyna başlady. Häzirki wagtda gurluşyk işleri ýokary depginde alnyp barylýar. «Balkan» gazetinde berilýän habara görä, gämi gurluşygynda 300-den gowrak adamyň işledilmegi göz öňünde tutulyp, olar bilen Koreýa Respublikasynyň «Koryo Shipbuilding Industry Technology Co., Ltd.» kompaniýasynyň hünärmenleri tarapyndan gämi böleklerini işläp taýýarlamak we gurluşygy meýilleşdirmek, gabara gurluşy we kebşirlemek, turba işleri, mehaniki we elektrik işleri, hil gözegçiligi we degişli beýleki işleriň görnüşleri boýunça ýöriteleşdirilen okuw sapaklary we türgenleşikler geçirildi. Bu möhüm taslamany amala aşyrmaklyga gatnaşýanlaryň 90 göterimden gowragy ýerli hünärmenlerdir. Gurluşygy ýokary depginde alnyp barylýan, her biriniň ýük göterijilik kuwwaty 6100 tonna bolan gury ýük gämileriniň uzynlygy 123 metr, ini 16,5 metre deňdir.

Türkmenistan ulag toplumyny ösdürmek üçin $1 milliarda golaý maýa çekdi

Türkmenistanyň ulag toplumyndaky taslamalary durmuşa geçirmek üçin häzirki wagtda 953,2 million ABŞ dollary möçberinde maýa goýumlar çekildi. Şonuň 77,5 göterimi eýýäm özleşdirildi. Bu barada “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy Döwran Saburow noýabr aýynyň ahyrynda Aşgabat şäherinde geçirilen “Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş” (ITTC 2024) atly halkara maslahatda mälim etdi. Bu barada “News Central Asia” neşiri habar berýär. D.Saburow ulag düzümlerini ösdürmäge serişdeleri çekmek üçin Türkmenistanyň Ýewropanyň Täzeleniş we ösüş banky, Aziýa Ösüş banky, Ýaponiýanyň Halkara hyzmatdaşlyk agentligi, Hytaýyň Eksport-import banky ýaly halkara maliýe düzümler bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýändigini nygtady. Ol şeýle hem durnukly ulag düzümlerini kemala getirmäge gönükdirilen döwlet maýa goýumlarynyň ähmiýetini belledi. Türkmenistanyň Hökümeti döwlet kepilligi esasynda ulag toplumynyň kärhanalaryna 3,6 milliard ABŞ dollary möçberinde karzlary berdi.

Türkmenistan Özbegistanyň iri söwda hyzmatdaşy boldy

Şu ýylyň ýanwar-oktýabr aýlarynda Özbegistanyň Türkmenistan bilen söwda dolanyşygy 947,7 million ABŞ dollary boldy. Statistika gullugynyň habaryna görä, bu geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 0,92 göterim ýokarlandy (2023-nji ýylyň ýanwar-oktýabr aýlary aralygynda 939,1 million dollar). Türkmenistan hasabat döwründe Özbegistanyň iň uly söwda hyzmatdaşlarynyň arasynda ilkinji üçlige girdi.

Türkiýäniň eksport harytlary

Düýn paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda Türkiýe Respublikasynyň eksport harytlarynyň sergisi açyldy. 4 — 6-njy dekabr aralygynda geçirilýän köpugurly sergide türk önüm öndürijileri tarapyndan eksport edilýän ýokary hilli harytlaryň giň toplumy görkezilýär. Halkara forum doganlyk ýurduň öndürijileri tarapyndan öndürilýän önümleriň köpdürlüligini açmak bilen bu ugurda ikitaraplaýyn bähbitli gatnaşyklary ösdürmekde we pugtalandyrmakda uly ähmiýete eýedir. Gözden geçirilişe Türkiýäniň döwlet düzümleriniň wekillerinden ybarat uly topar, netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmaga we ösdürmäge gyzyklanma bildirýän abraýly kompaniýalardyr hususy kärhanalaryň 70-den gowragy gatnaşýar. Mälim bolşy ýaly, türk işewürligi milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrmakda ençeme ýyllardan bäri ýurdumyzyň netijeli hyzmatdaşydyr. Häzirki wagtda durmuşa geçirilýän bilelikdäki taslamalar hem munuň aýdyň beýanydyr.

Standartlaşdyrmak — ýokary hiliň kepili

«Standart hyzmat» hususy kärhanasy Türkmenistanyň iri, orta we kiçi kärhanalaryna hem-de telekeçilik işleri bilen meşgullanýan raýatlaryna halkara standartlaryna laýyk dolandyryş ulgamlarynda işlemekde ýardam berýär. Ykdysady, tehnologik we durmuş aýratynlyklary bolan halkara ISO sertifikatlary kärhanalara dolandyryş ulgamlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga, olary täze derejä çykarmaga, döwlet tenderlerine gatnaşmaga, berýän hyzmatlaryny ýa-da öndürýän önümini içerki we daşarky bazarda mynasyp derejede bäsdeşlige ukyply milli haryt hökmünde hödürlemäge mümkinçilikleri açýar. Halkara standartlaryna laýyklykda bu sarp edijilerde önümleriň ygtybarly, täsirli we ekologiýa taýdan arassa taýýarlanandygyna ynamyny artdyrýar. Halkara ISO sertifikatlarynyň arasynda islendik pudakda, onuň ululygyna we alyp barýan işiniň görnüşine garamazdan girizilýän ISO 9001:2015 Hil dolandyryş ulgamynyň halkara standarty, saglygy goraýşyň we zähmeti goramagyň dolandyryş ulgamy üçin girizilýän

Baýramçylyga zähmet üstünlikleri bilen

Ülkämizde azyk bolçulygynyň döredilmegine mynasyp goşandyny goşýan döwrebap kärhanalaryň biri Türkmenabadyň galla önümleri kärhanasydyr. Önümçiligiň sazlaşykly ýola goýulmagynda gallaçy kärendeçilerimiziň yhlasly zähmetiniň netijesinde kemala getirilen guşgursak ak bugdaý çig mal bolup hyzmat edýär. Bu ýerde birinji we ýokary hilli unlar, bugdaý ýarmasy hem-de kepegi öndürilýär. Şu günler önümçiligiň ösüş depgini has-da ýokarlandyrylyp, kärhananyň agzybir zähmetkeşleri «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda berkarar Watanymyzda uludan belleniljek şanly senäni — hemişelik Bitaraplygymyzyň 29 ýyllyk baýramyny mynasyp zähmet ýeňişleri bilen garşylamagy baş maksat edinýärler.