"Türkmenistanyň lukmançylygy" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-55
Email: t-lukmanchylyk-zurnaly@sanly.tm

Habarlar

Mo­bil go­şun­dy­la­r köpeldi

Häz­ir­ki wagt­da smart­fon­lar­da­ky mo­bil go­şun­dy­la­ryň sa­ny bar­ha art­ýar. Ula­ny­jy­la­ryň işi­ni ep-es­li de­re­je­de ýe­ňil­leş­dir­ýän­di­gi üçin köp hyz­mat bu go­şun­dy­lar ark­aly hö­dür­len­ýär. Şu ýy­lyň bi­rin­ji ýa­ry­myn­da te­le­fon ula­ny­jy­la­ry mo­bil go­şun­dy­lar üçin 65 mil­liard dol­lar sarp edip­dir­ler. Bu gör­ke­zi­ji ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­rün­dä­ki­den 24 gö­te­rim ýo­ka­ry bo­lup­dyr. «Sen­sor To­wer» at­ly mas­la­hat be­riş kom­pa­ni­ýa­sy­nyň taý­ýar­lan mag­lu­mat­la­ry­na gö­rä, mo­bil go­şun­dy­la­ryň 41,5 mil­liard dol­la­ry­ny «App Sto­re», 23,4 mil­liard dol­la­ry­ny «Go­og­le Play Sto­re» ula­ny­jy­la­ry sarp edip­dir. Di­ňe mo­bil go­şun­dy­lar üçin bol­sa, 44,7 mil­liard dol­lar sarp edi­lip­dir. Mag­lu­mat­da ýy­lyň al­ty aýyn­da dün­ýä­de 72,5 mil­liard mo­bil go­şun­dy­nyň gö­çü­ri­lip al­nan­dy­gy mä­lim edil­di. Bu gör­ke­zi­ji ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­rün­de 71,3 mil­liard bo­lan eken.

«Go­og­le» öz­baş­dak çip ön­dü­rer

Esa­san, in­ter­net ar­ka­ly hö­dür­le­ýän hyz­mat­la­ry bi­len ta­nal­ýan bol­sa-da, «Go­og­le» baş­ga ugur­lar­da hem iş alyp bar­ýar. Kom­pa­ni­ýa şu ýy­lyň güý­zün­de sa­tu­wa çy­kar­jak «Pixel 6» we «Pixel 6 Pro» te­le­fon­la­ryn­da «Go­og­le Ten­sor» at­ly öz ön­dü­ren çip­le­rin­den peý­da­lan­jak­dy­gy­ny mä­lim et­di. Ame­ri­kan bren­di mun­dan soň­ra «Qualcomm» ýa-da «In­tel» ýa­ly çip ön­dü­ri­ji­ler bi­len hyz­mat­daş­ly­gy­ny azal­dar. Ge­çen ýyl «App­le» hem smart­fon­la­ryn­da öz taý­ýar­lan çip­le­ri­ni otur­dyp baş­lap­dy. «Go­og­le»-yň tä­ze ýa­rym­ge­çi­ri­ji­le­ri has du­ry su­rat al­ma­ga we ýaz­gy et­mä­ge müm­kin­çi­lik be­rer. «Go­og­le»-yň mik­rop­ro­ses­so­ry edil «App­le»-iň­ki ýa­ly «Arm» ba­za­syn­da dö­re­di­ler. Bu bol­sa ýa­rym­ge­çi­ri­ji­niň di­ňe smart­fon­lar­da däl, eý­sem, plan­şet­ler­de we ýan­komp­ýu­ter­ler­de hem ula­nyl­ma­gy­na müm­kin­çi­lik ber­ýär. «Qualcomm» bol­sa «Snapd­ra­gon» plat­for­ma­sy­na esas­lan­ýan hä­zir­ki we mun­dan soň­ky önüm­le­rin­de «Go­og­le» bi­len ýa­kyn­dan hyz­mat­daş­ly­gy­ny do­wam et­dir­jek­di­gi­ni mä­lim et­di.

Sanly ylym we bilim ulgamy

«7/24.tm», №31 (62), 02.08.2021.   Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň il-ýurt bähbitli amala aşyrýan işleriniň hata-rynda ýaşlar hakyndaky alada döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrüldi.

Sanlylaşdyrmak çäksiz mümkinçilik

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça maksatnamalaýyn işler amala aşyrylýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» yzygiderli durmuşa geçirilmegi döwletimiziň mundan beýläk-de ösmegine, şol bir wagtda işewürligi we maýa goýum işjeňligini ýokarlandyrmaga, dolandyrmagyň öňdebaryjy usullarynyň ornaşdyrylmagyna ýardam edýär. Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryna ylmyň we tehnikanyň soňky gazananlary, öňdebaryjy halkara tejribeleri, döwrebap tehnologiýalar giňden ornaşdyrylyp, ýokary ykdysady netijeler gazanylýar. Sanly ykdysadyýetiň giňden ösdürilmegi, sanly tehnologiýalaryň ykdysady işe ýokary derejede aralaşmagy ýurdumyzyň dünýäniň bazar giňişliginde eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga ýardam berýär, sanly giňişlige işjeň goşulyşmagyny, onuň halkara bazarda bäsdeşlige ukyplylygyny şertlendirýär. Sanly ykdysadyýeti ösdürmekde döwletiň orny, esasan, iki maksada gönükdirilýär. Birinjisi, täze ýagdaýlara uýgunlaşan kanunçylyk binýadynyň kämilleşdirilmeginden, şol sanda önümçilik serişdeleriniň hasabatlylygynyň ygtybarlylygyny we senagat derejesinde internet ulgamyny ornaşdyrýan kompaniýalaryň hukuk goraglylygyny üpjün etmekden ybaratdyr. Ikinjisi bolsa önümçiligiň sanly ýörelgesine eýerip, innowasion tehnologiýalary ornaşdyrýan kärhanalar üçin amatly şertleriň

Teh­no­lo­gi­ýa kom­pa­ni­ýa­la­ry gir­de­ji­le­ri­ni art­dyr­dy

ABŞ-nyň teh­no­lo­gi­ýa kom­pa­ni­ýa­la­ry «Apple», «Micro­soft» we «Alp­ha­bet» şu ýy­lyň ap­rel-iýun ara­ly­gyn­da­ky yk­dy­sa­dy gör­ke­zi­ji­le­ri­ni ýaý­rat­dy­lar. De­giş­li dö­wür­de bu kom­pa­ni­ýa­la­ryň gir­de­ji­le­ri­niň we peý­da­la­ry­nyň ar­tan­dy­gy gö­rün­ýär. Ýy­lyň ikin­ji çär­ýe­gin­de «App­le»-iň gir­de­ji­si ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­rün­dä­ki­den 36 gö­te­rim ýo­ka­ry bo­lup, 81,4 mil­liard dol­la­ra ýe­tip­dir. 2020-nji ýy­lyň ikin­ji çär­ýe­gin­de kom­pa­ni­ýa 59,7 mil­liard dol­lar gir­de­ji ga­za­nan eken. Kom­pa­ni­ýa­nyň ge­çen ýy­lyň ap­rel-iýun aý­la­ryn­da­ky 11,3 mil­liard dol­lar bo­lan aras­sa peý­da­sy 93 gö­te­rim ýo­kar­la­nyp, 21,7 mil­liard dol­la­ra ýe­tip­dir. Teh­no­lo­gi­ýa ägir­di­niň her bir paý­na­ma­sy­nyň ba­ha­sy 0,65 dol­lar­dan 1,30 dol­la­ra çy­kyp­dyr.

Peýdasy ga­ra­şy­lan­dan köp bol­dy

Elekt­ro­ulag önüm­çi­li­gi bi­len meş­gul­lan­ýan «Tes­la» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň gir­de­ji­si şu ýy­lyň ikin­ji çär­ýe­gin­de ga­ra­şy­lan­dan örän ýo­ka­ry bol­dy. Kom­pa­ni­ýa ap­rel-iýun aý­la­ry ara­ly­gyn­da 200 müň­den gow­rak ulag sa­typ­dyr. Bu dö­wür­de kom­pa­ni­ýa 1,1 mil­liard dollar aras­sa peý­da ga­za­nan­dy­gy­ny mä­lim et­di. Şeý­le­lik­de, kom­pa­ni­ýa il­kin­ji ge­zek çär­ýek­lik peý­da­da 1 mil­liard dol­lar sep­gi­din­den geç­di. Bu gör­ke­zi­ji ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­rün­de 104 mil­li­on dol­lar bo­lan eken. Ge­çen ýyl­ky gör­ke­zi­ji­niň pes bol­ma­gy­na dün­ýä­de eme­le ge­len çyl­şy­rym­ly ýag­daý­lar se­bäp bo­lup­dyr. Pan­de­mi­ýa­nyň yz­da gal­ma­gy bilen adam­la­ryň aw­tou­la­ga bo­lan is­le­gi­ ýo­kar­lan­ýar. Elekt­rou­lag ön­dü­ri­ji kom­pa­ni­ýa­nyň ge­çen ýy­lyň ikin­ji çär­ýe­gin­de 0,44 dol­lar bo­lan her bir paý­na­ma­sy­nyň ba­ha­sy hä­zir­ki wagt­da 1,45 dol­la­ra ýe­tip­dir.

Ýew­ro­pa­nyň iň aras­sa şä­her­le­ri

«McLa­ren» kom­pa­ni­ýa­sy üs­ti açyl­ýan iň kuw­wat­ly ula­gy «765LT Spi­der» mo­de­li­ni köp­çü­li­ge gör­kez­di. Tä­ze mo­del ge­çen ýyl di­ňe 765 sa­ny­sy ön­dü­ri­len we äh­li­si sa­ty­lan «765LT coupe» ula­gy­nyň üs­ti açyk gör­nü­şi­dir. «Coupe» mo­de­li­niň äh­li aý­ra­tyn­lyk­la­ry­ny özün­de jem­le­ýän «Spi­der»-yň ag­ra­my öň­ki mo­del­den 50 ki­log­ram köp. Ula­gyň üs­ti sa­gat­da 50 ki­lo­metr­den pes tiz­lik­de bar­ýan wag­ty 11 se­kunt­da açyl­ýar. «Spi­der»-den hem edil «do­ga­ny» ýa­ly 765 sa­ny­sy ön­dü­ri­ler. Şu ýyl ön­dü­ri­lip gu­ta­ryl­jak ula­gyň äh­li­si eý­ýäm sa­ty­lyp­dyr. Ula­gyň 4.0 litr­lik go­şa tur­bo­ly V8 mo­tory bar. Aw­to­mat tiz­lik ge­çi­ri­ji­si bo­lan ulag 0-dan 100 km/sa­gat tiz­li­ge 2,8 se­kunt­da ýet­ýär. Ula­gyň ýokary tiz­li­gi 330 km/sa­gat. Bu bol­sa kom­pa­ni­ýa­nyň üs­ti açyl­ýan iň ýo­ka­ry tiz­lik­li ula­gy diý­me­gi aň­lad­ýar.

Sanly ulgamyň mümkinçilikleri

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe sanly ulgamy hemmetaraplaýyn ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň şeýledigini hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň: «Biz, ilki bilen, ýurdumyzy sanly ulgama esaslanýan ösüşiň täze derejesine çykarmaga gönüden-göni gatnaşjak ýaşlarymyzy okatmaly we taýýarlamaly. Ylym-bilim we tehnologiýa ulgamlarynda özgertmeleri çaltlaşdyrmaly» diýip nygtamagy doly tassyklaýar. Munuň özi ýurdumyzyň milli ylym-bilim kuwwatynyň yzygiderli ýokarlanmagyna aýdyň ýollaryň açylýandygyny alamatlandyrýar. Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda sanly bilim ulgamyny ösdürmek üçin döwrebap maddy-enjamlaýyn binýat döredildi. Ähli mekdepler kompýuter bilen doly üpjün edilen hem-de internet ulgamyna birikdirilen. Ýaş nesle berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmak, hilini dünýä derejesine laýyk getirmek, giň dünýägaraýyşly, ylymly-bilimli ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmek ugrunda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar.

Sanly ulgam — kämilligiň binýady

Hormatly Prezidentimiziň çuňňur oýlanyşykly we öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde ýurdumyzda sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça giň gerimli işler amala aşyrylýar. Maglumat tehnologiýalaryna we innowasiýalara esaslanýan täzeçil çözgütler durmuşymyzyň ähli ugurlaryna işjeň ornaşdyrylýar. Häzirki wagtda ähli ulgamlar bilen bir hatarda gurluşykda we binagärlikde hem döwrebap sanly çözgütler netijeli peýdalanylýar. Paýtagtymyzda we ýurdumyzyň sebitlerinde gurlup, ulanylmaga berilýän durmuş-medeni maksatly desgalarda täzeçil tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Durmuşymyzy ýeňilleşdirýän «akylly» tehnologiýalar täze gurulýan binalarda ulanylýar. Muňa mysal hökmünde geçen ýylyň ahyrynda Aşgabat şäherini ösdürmegiň nobatdaky 16-njy tapgyrynyň çäklerinde gurlan ajaýyp binalarda we beýleki düzümleýin desgalarda ornaşdyrylan energiýa tygşytlaýjy yşyklandyryş ulgamlaryny görkezmek bolar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen düýbi tutulan «Aşgabat siti» — kämil durmuş düzümine eýe bolan akylly şäher bolsa, tutuşlygyna sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy esasynda gurlup, ildeşlerimiziň bagtyýar durmuşda ýaşamagy üçin ähli zerur şertleri özünde jemlär.

Sanly tehnologiýalara daýanyp

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ylmyň dürli ugurlaryny döwrebap ösdürmek üçin ähli şertler döredilýär. Hukuk ylymlary hem ylmyň özboluşly, wajyp ugry hökmünde yzygiderli ösüşlere beslenýär. Ýurdumyzda beýleki ulgamlarda bolşy ýaly, hukuk goraýjy edaralarda hem innowasion tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Innowasiýalar, ylym-bilim ulgamlaryndaky kämilleşmeleriň özenini düzýär. Döwlet Baştutanymyzyň Kararlary bilen «Türkmenistanda ylmy barlaglaryň we innowasiýa tehnologiýalarynyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň 2017 — 2021-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasynyň», «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» tassyklanmagy ähli ulgamlaryň ylma esaslanyp, innowasion çemeleşmelerden ugur alnyp ösdürilmegine mümkinçilikleri has-da artdyrdy. Innowasion ösüş kazyýet işlerini alyp barmakda hem giň gerime eýe bolýar.

Sanly ulgamyň hünärmenleri

«7/24.tm», №30 (61), 26.07.2021. Ähli döwletlerde dünýä ykdysadyýetiniň geljekki ösüşi sanly innowasiýalara daýanýan, ösen döwrebap tehnologiýalary ulanmagyň netijeliligine bagly bolýandygy sebäpli, sanlylaşdyrmagyň ösüşine we onuň durmuşa ornaşdyrylyşyna aýratyn uly ähmiýet berilýär.

Zenanlaryň täsin açyşlary

Durmuşymyzda giňden ornan enjamlaryň, esbaplaryň birnäçesi zenanlar tarapyndan oýlanyp tapylandyr. Olardan gap-gaç ýuwujy enjamy, awtoulag üçin niýetlenen aýna arassalaýjyny, bir sapar ulanylmaga niýetlenen çaga arlygyny mysal getirmek bolar. Gap-gaç ýuwýan enjam

11 mi­nut­da kos­mo­sa gi­dip gel­di

«Ama­zon» kom­pa­ni­ýa­sy­nyň esas­lan­dy­ry­jy­sy Jeff Be­zo­syň eýe­çi­lik ed­ýän «Blue Ori­gin» kom­pa­ni­ýa­sy­na de­giş­li ra­ke­ta il­kin­ji adam­ly uçu­şy­ny ama­la aşyr­dy. Bu uçu­şa Be­zos bi­len bi­le­lik­de onuň ini­si Mark, kos­mo­sa çy­kan iň gar­ry adam ady­na eýe bo­lan 82 ýaş­ly Wal­li Fank, kos­mo­sa çy­kan iň ýaş adam bo­lan 18 ýaş­ly Oliw­ýer Dea­mon gat­naş­dy. Kos­mos sy­ýa­ha­ty­nyň tä­sin ta­ra­py kos­mos gä­mi­si­ni do­lan­dyr­ýan hiç hi­li eki­pa­žyň ýok bol­ma­gy. Ra­ke­ta­nyň ýo­kar­sy­na ýer­leş­di­ri­len gä­mi kos­mo­syň çä­gi­ne ýe­ten­den soň­ra ra­ke­ta­dan bö­lü­nip aý­ryl­ýar. Ra­ke­ta dik­li­gi­ne ýe­re gon­ýar we ony gaý­ta­dan ula­nyp bol­ýar. «New She­pard» at­ly kos­mos gä­mi­si bol­sa aw­to­mat usul­da pa­raş­ýut ar­ka­ly ýe­re düş­ýär. ABŞ-nyň Te­has şta­tyn­dan ho­wa gö­te­ri­len kos­mos gä­mi­si bi­len 107 ki­lo­metr be­len­de çy­kan adam­lar Ýe­riň dar­tyş güý­jü­niň bol­ma­dyk ýe­rin­de ba­ry-ýo­gy 1,5 mi­nut wagt ge­çir­di­ler. Tä­sin uçuş in­ter­net ar­ka­ly gö­ni ýaý­lym­da köp­çü­li­ge ýe­ti­ril­di. Bu uçuş adam­za­dyň Aýa il­kin­ji aýak ba­san gü­nü­niň 52-nji ýy­ly­na ga­bat ge­ti­ril­di. Do­lu­ly­gy­na aw­to­mat usul­da he­re­ket ed­ýän ra­ke­ta-kap­su­la bo­lan «New She­pard» kos­mos gä­mi­si kos­mo­sa uçu­ry­lan iň uly pen­ji­re­li gä­mi bol­dy. 11-nji iýul­da iň­lis işe­wü­ri Ri­çard Bron­son hem «Vir­gin Ga­lactic» kom­pa­

Zy­ňyn­dy­la­ryň tä­si­ri

Daş­ky gur­şa­wyň ha­pa­lan­ma­gy döw­rü­mi­ziň iň mö­hüm me­se­le­le­rin­den bi­ri­dir. Bü­tin dün­ýä­de ila­tyň kö­pel­me­gi­niň we se­na­gat­laş­ma­gyň tä­si­ri se­bäp­li uly ga­lyn­dy me­se­le­le­ri ýü­ze çyk­yp, te­bi­ga­ta zy­ýan­ly tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Plas­tik ga­lyn­dy­lar te­bi­ga­ta iň zy­ýan­ly önüm­ler ha­sap­la­nyl­ýar. Bu ga­lyn­dy­la­ryň ýe­tir­ýän zy­ýa­ny dün­ýä­de eko­lo­gi­ýa­nyň de­ňag­ram­ly­ly­gy­nyň bo­zul­ma­gy­na se­bäp bol­ýar. Ýa­şa­ýyş dün­ýä­si we eko­lo­gik de­ňag­ram­ly­ly­gy sak­la­mak üçin plast­mas­sa­nyň te­bi­gata taşlanmazlygy we gaý­ta­dan iş­len­me­gi örän mö­hüm­dir. Şol se­bäp­li dün­ýä­de ga­lyn­dy­la­ry gaý­ta­dan peý­da­lan­mak üçin dür­li tas­la­ma­lar dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Gaý­ta­dan iş­le­me­giň äh­mi­ýe­ti

Ys­sy­da ulagy do­lan­dyr­ma­gyň düz­gün­le­ri

Ulag sür­me­giň so­wuk ho­wa­da kä­bir kyn­çy­lyk­la­ry­nyň bol­şy ýa­ly, ys­sy gün­ler­de hem kä­bir oňaý­syz ta­rap­la­ry bol­ýar. Bu dö­wür­de ula­gy ys­sy­dan go­ra­mak ula­gy­ňyz­da ýü­ze çy­kyp bil­jek kä­bir teh­ni­ki bök­denç­lik­le­riň öňü­ni al­ma­ga ýar­dam eder. Ho­wa­nyň ys­sy gün­le­rin­de ula­gy­ňy­zyň ser­gin bol­ma­gy üçin kä­bir öňü­ni alyş çä­re­le­ri­ni ge­çir­me­li. Ga­ze­ti­mi­ziň şu sa­nyn­da şeý­le usul­la­ryň bir­nä­çe­si bi­len ta­nyş bo­la­lyň: Kö­le­ge­li ýe­ri tap­ma­ga sy­na­ny­şyň!

«Land Crui­ser 300» -iň ta­nyş­dy­ry­ly­şy bol­dy

«Ga­ra­gum Ulag» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti Ýa­po­ni­ýa­nyň dün­ýä bel­li aw­tou­lag ön­dü­ri­ji­si «Тоyotа»-nyň «Land Crui­ser» mo­de­li­niň tä­ze nus­ga­sy­ny ta­nyş­dyr­dy. «Toyo­ta Land Crui­ser 300» at­ly tä­ze mo­de­liň ta­nyş­dy­ry­ly­şy Aş­ga­bat şä­he­ri­niň Oguz han kö­çe­si­niň ug­run­da ýer­leş­ýän ser­gi za­lyn­da ge­çi­ril­di. Ýo­ka­ry de­re­je­de gu­ra­lan ta­nyş­dy­ry­lyş da­ba­ra­syn­da «Ga­ra­gum Ulag» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň ýol­baş­çy­sy çy­kyş edip, ýur­du­myz­da te­le­ke­çi­le­riň zäh­met çek­me­gi üçin dö­re­dil­ýän müm­kin­çi­lik­ler üçin hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ze ho­şal­lyk bil­dir­di. Da­ba­ra­nyň ahy­ryn­da ýa­pon bren­di­niň soň­ky ula­gy bo­lan, dün­ýä­de yg­ty­bar­ly­ly­gy ba­bat­da yk­rar edi­len «Toyo­ta Land Crui­ser 300» ula­gy köp­çü­li­ge gör­ke­zil­di. 2007-nji ýyl­dan bä­ri ön­dü­ril­ýän «Toyo­ta Land Crui­ser 200» ula­gy­nyň no­bat­da­ky nes­li bo­lan tä­ze ulag daş­ky di­zaý­ny we iç­ki mul­ti­me­di­ýa ul­ga­my bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. 70 ýyl­ly­gy­na ba­gyş­la­nan mo­del

Bäs­deş­le­riň hyz­mat­daş­ly­gy

Hy­taý­da iş alyp bar­ýan «Ali­ba­ba» we «Tencent» kom­pa­ni­ýa­la­ry hyz­mat­daş­lyk et­mek ka­ra­ry­na gel­di­ler. Bu iki kom­pa­ni­ýa teh­no­lo­gi­ýa, ara­gat­na­şyk, bö­lek söw­da, elekt­ron söw­da we beý­le­ki dür­li ugur­lar­da iş alyp bar­ýar­lar. Mun­dan ozal «Tencent»-iň tö­leg ul­gam­la­ry «Ali­ba­ba»-nyň plat­for­ma­la­ryn­da iş­le­me­ýär­di. In­di bol­sa iki kom­pa­ni­ýa­nyň mo­bil prog­ram­ma­la­ry we beý­le­ki ul­gam­la­ry bi­ri-bi­ri bi­len saz­la­şyk­ly iş­lär. Bu bol­sa müş­de­ri­le­riň işi­ni ýe­ňil­leş­di­rer. «Bloom­berg» ne­şi­ri­niň ha­ba­ry­na gö­rä, «Tencent» kom­pa­ni­ýa­sy «Ali­ba­ba»-nyň elekt­ron söw­da sa­naw­la­ry­na «WeChat» mo­bil go­şun­dy­sy ar­ka­ly bi­rig­ýän ul­ga­my iş­läp taý­ýar­la­ýar. Ab­dy­rah­ym Ho­ja­ýew,

Mars üçin has uly di­ku­çar ýa­sal­ýar

ABŞ-nyň ae­ro­kos­mos eda­ra­sy şu ýyl Mar­sa gon­du­ry­lan «In­ge­nui­ty» di­ku­ça­ryn­dan has ulu­sy­ny iş­läp taý­ýar­la­ýar. Bu mar­so­kop­ter uzak ara­ly­ga uç­ma­ga ukyp­ly bo­lar. «In­ge­nui­ty» at­ly ki­çi­jik di­ku­çar ge­çen ýy­lyň 30-njy iýu­lyn­da uçu­ry­lyp­dy. Bu di­ku­çar gys­ga ara­ly­ga uçup, gu­şu­çar be­lent­lik­den Gy­zyl pla­ne­ta­nyň ýü­zü­ni su­ra­ta al­ýar. Tas­la­ma­nyň şow­ly bol­ma­gy onuň has uly nus­ga­sy­nyň ön­dü­ril­me­gi­ne iter­gi be­rip­dir. In­že­ner­ler bir uçuş­da bir­nä­çe ki­lo­metr ýol ge­çip bil­jek di­ku­ça­ry ýa­sa­ma­gyň ala­da­sy­ny ed­ýär­ler. Tas­la­ma­nyň ýol­baş­çy­sy Teo­dor Tza­ne­tos ada­ty mar­so­hod bi­len ba­ryp bol­ma­jak dik uçut­la­ryň di­war­la­ry­nyň ýa-da be­ýik­li-pes­li ýer­le­riň, hat­da go­wak­la­ryň bu di­ku­çar ar­ka­ly ýa­kyn­dan öw­re­ni­lip bi­lin­jek­di­gi­ni aýt­dy. Ýe­ri ge­len­de bel­le­sek, Mars­da ma­hal-ma­hal öwüs­ýän güýç­li ýel ki­çi göw­rüm­li uça­ryň uç­ma­gy­ny kyn­laş­dyr­ýar. Gün şöh­le­sin­den zar­ýad al­mak ar­ka­ly iş­le­ýän «In­ge­nui­ty» at­ly di­ku­çar hä­zi­re çen­li do­kuz ge­zek uçu­ryl­dy we gym­mat­ly mag­lu­mat­lar top­lan­dy.

Sanly ulgamyň giň mümkinçilikleri

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen ýurdumyzyň ähli pudaklarynda sanly ulgamyň giňden ornaşdyrylmagy netijesinde hukuk, ykdysady, durmuş we söwda gatnaşyklarynda ählitaraplaýyn ýeňillikler döreýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 16-njy maddasynda: «Döwlet ylmyň, tehnikanyň we tehnologiýalaryň ösüşine ýardam edýär, şeýle hem bu ugurlarda halkara hyzmatdaşlygyny goldaýar. Döwletiň ylmy-tehniki syýasaty jemgyýetiň we her bir adamyň bähbitlerine ýöredilýär. Döwlet ylmyň we tehnikanyň gazananlarynyň önümçilige ornaşdyrylmagyna ýardam edýär» diýlip bellenilýär we bu ugurda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň tassyklanylmagy esasynda sanly ulgamy döretmek, ýaýratmak, giňden ulanmak, peýdalanyjylaryň hukuklaryny goramak, maglumat howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça «Aragatnaşyk hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Şahsy durmuş barada maglumat we ony goramak hakynda», «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi. Şol kanunçylyk namalarynda raýatlaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak babatynda islendik kanuny usullar arkaly maglumatlary gözlemek, almak, ýygnamak, ulanmak erkinligi, maglumatlara rugsady çäklendirmegiň diňe kanun arkaly bellenilmegi h

Döwür bilen aýakdaş gitmeli

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe mähriban Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak we ylmy işläp taýýarlamalary döwrüň talaplaryna laýyklykda önümçilige ornaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Eziz Diýarymyzda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak «Türkmenistanda Internet torunyň ösüşini we internet-hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Şahsy durmuş barada maglumat we ony goramak hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda», «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi. Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary bilen tehnologiýa taýdan häzirki ösen döwür bilen aýakdaş gitmek ugrunda yzygiderli çäreler görülýär. Bu ugurda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasyny durmuşa geçirmek, önümçilik we hyzmat ediş ulgamlaryna sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak, ilatyň internet hyzmatlaryndan peýdalanyşynyň gerimini giňeltmek boýunça ençeme işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, raýatlarymyzyň internet-kafeleriň hödürleýän hyzmatlaryndan peýdalanýanlarynyň sany barha artýar.