"Türkmenistanyň lukmançylygy" žurnaly

Esaslandyryjysy: Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi
Salgysy: Aşgabat şäheri, Garaşsyzlyk şaýoly, 100, Türkmenbaşynyň erkin döredijilik mekany
Telefon belgileri: 38-61-55
Email: t-lukmanchylyk-zurnaly@sanly.tm

Gazeti PDF görnüşinde ýükläp almak

Habarlar

Ulagyň taryhy

XIX asy­ryň ahy­ryn­da kwadrisikl atly dört ti­gir­li ilkinji ulag Gen­ri Ford ta­ra­pyn­dan oý­la­nyp ta­pyl­ýar. Hä­zir ýö­ne­keý ýa­ly bo­lup gö­rün­se-de, öz döw­ri üçin tä­ze­lik bo­lan bu ula­g we onuň oýlap tapyjysy ha­kyn­da tä­sin mag­lu­mat­lar bar. 1863-nji ýyl­da ABŞ-da dog­lan Ford in­že­ner­çi­lik oku­wy­ny ta­mam­lap, 1879-njy ýyl­da yk­ba­ly­ny düýp­gö­ter üýt­get­jek Det­roýt şä­he­ri­ne gö­çüp gel­ýär. «Wes­ting­hou­se» kom­pa­ni­ýa­syn­da ýan­gyç he­re­ket­len­di­ri­ji­si pu­da­gyn­da iş­le­ýär we Kla­ra Bra­ýant bi­len dur­muş gur­ýar. Dur­mu­şyn­da­ky iň mö­hüm ädim To­mas Edi­son ta­ra­pyn­dan esas­lan­dy­ry­lan «Edi­son» kom­pa­ni­ýa­syn­da işe baş­la­magy bol­ýar. Bu ýer­de en­çe­me ýyl­lap iş­län Gen­ri Ford be­ýik oý­lap ta­py­jy To­mas Edi­son we beý­le­ki ze­hin­li in­že­ner­ler bi­len du­şuş­ýar. Dört ti­gir­li ulag ba­ra­da­ky pi­kir iş­deş­le­ri­niň bi­ri­niň kö­me­gi bi­len ýü­ze çyk­ýar. Onuň «Edi­son» yşyk­lan­dy­ryş kom­pa­ni­ýa­syn­da bi­le­lik­de iş­le­ýän in­že­ner dos­ty Çarlz King «Ame­rican Machi­nist» žur­na­lyn­da 1895-nji ýy­lyň no­ýabr aýyn­da ne­şir edi­len bir ma­ka­la­ny gör­ýär we bu For­duň hem ün­sü­ni çek­ýär. Ma­ka­la­da ýan­gyç bi­len iş­le­ýän ýe­ňil we güýç­li aw­tou­lag­lar ba­bat­da ag­zal­ýar. He­niz bu ylym­da öw­re­nil­me­dik bol­sa-da, Ford şeý­le teh­no­lo­gi­ýa bi­len iç­gin gy­zyk­la­nyp baş­la­ýar. Ýaş me­ha­nist

26 Awgust 2021

Tehnologiýa

Sanly marketing ulgamy

Bazar ykdysadyýetini ugur alyp ösýän döwletlerde marketinge dolandyryşyň esasy ýerine ýetirijisi hökmünde seredilýär. Häzirki döwürde marketing kärhananyň ýokary peýda almak maksady bilen, alyjylaryň takyk talaplarynyň we bazaryň toplumlaýyn öwrenilmeginiň esasynda önümi işläp düzmegi, öndürmegi gurnaýan ulgamdyr. Marketing ulgamyny sanlylaşdyrmak, bir bitewi sanly marketing ulgamynyň döredilmegi bazar ykdysadyýetiniň ösmeginde möhüm bolup durýar. Sanly marketing ulgamyny dolandyryşa girizmegiň işewür iňlis dilinde alnyp barylmagy zerur bolup durýar. Şonuň üçin hem kärhanalary dolandyrmagyň toplumlaýyn marketing strategiýasyny döwrebap guramakda işewür iňlis diliniň orny we ähmiýeti uludyr. Türkmenistanyň önümçilik kärhanalarynda öndürilýän önümleriň bäsdeşlik ukybynyň gün-günden artmagy, olara bolan islegiň içerki hem-de daşarky bazarlarda has-da köpelmegi, bazar gatnaşyklary şertinde önümleri öndürýän, dürli hyzmatlary ýerine ýetirýän we beýleki kärhanalarda sanly marketing gullugynyň ýola goýulmagy, ony işewür iňlis dili bilen utgaşdyrmak, kärhananyň marketing strategiýasyny düzmek we amal etmek zerurlygyny ýüze çykarýar. Işewürlik iňlis dili arkaly kärhanalaryň marketing strategiýasynyň düzülmegi önjeýliligi we netijeliligi artdyrýar, maliýe ýagdaýyny gowulandyrýar, bazaryň ösmegine we öňe gitmegine getirýär. Çünki işewürlik iňlis dili islendik kärhananyň marketing strateg

25 Awgust 2021

Tehnologiýa

Öý bikesiniň ýakyn kömekçisi

Hojalygymyzda yzygiderli ulanýan arassaçylyk enjamlarymyz biziň gündelik durmuşdaky işlerimizi has-da ýeňilleşdirýär. Bu bolsa köp wagtymyzy maşgalamyz bilen bilelikde geçirmäge, peýdaly zatlar bilen meşgullanmaga mümkinçilik döredýär. Zenanlaryň gündelik ulanýan şeýle enjamlarynyň biri-de, tozan sorujy enjamlardyr. Tozan sorujy arassaçylyk işlerini doly we talabalaýyk ýerine ýetirýär. Biz munuň şeýledigine käbir mysallara ser salanymyzda hem aýdyň göz ýetirýäris. Tozan sorujy bilen arassaçylyk işlerini ýerine ýetirenimizde halynyň we beýleki ýerlerde gizlenip ýatan tozanlaryň ýokary galyp, otaglaryň howasynyň hapalanmazlygyny üpjün edýär. Haçan-da, halyny sübse ýa-da başga zat bilen yzygiderli arassalanyňda onuň ýüzi tüýjermäge ýakyn bolýar. Şonuň üçin öý bikeleri tozan sorujy bilen halyny we otaglary arassalamagy saýlaýarlar. Biz hem žurnalymyzyň şu sanynda bu peýdaly enjamyň taryhy we onuň bilen bagly gyzykly maglumatlary size ýetirmegi makul bildik. Bilermenleriň bellemeklerine görä, tozan sorujy enjam saç guradyjynyň esasynda oýlanyp tapylýar. XIX asyrda alymlar tozan sorujyny döretmek üçin birnäçe ylmy-barlag işlerini alyp bardylar. 1860-njy ýylda amerikaly oýlap tapyjy Deniel Hess onuň hötdesinden gelmegi başarýar. Ýöne Hessiň tozan sorujysy diňe pollary arassalamak üçin peýdalanylypdyr. «Haly süpüriji» diýlip atlandyrylan ilkinji el bilen işleýän tozan sorujy enjam häzi

25 Awgust 2021

Tehnologiýa

Zenanlaryň täsin açyşlary

Durmuşymyzda giňden ornan enjamlaryň, esbaplaryň birnäçesi zenanlar tarapyndan oýlanyp tapylandyr. Olardan gaplanan eti, ýalňyş düzedýän markeri, saç «gönüleýän» enjamy mysal getirmek bolar. Gaplanan et

25 Awgust 2021

Tehnologiýa

«Tesla» «million millik» kuwwatlandyryjy öndürer

Elektrikli awtoulag öndürijisi «Tesla» kompaniýasy täze millionlyk derejä ýetmegi maksat edinýär. Bu bolsa oňa bäsdeşlerinden has öňe saýlanmaga kömek eder. Ýöne beýle diýildigi kompaniýa önümçiligini artdyryp, elektromobilleriniň iki milliona ýetirmekçi bolýar diýildigi däl. «Tesla» öndürýän elektromobilleriniň geçýän ýol uzaklygyny bir million mile (1,6 million km) ýetirmegi maksat edinýär. Bu bolsa öz gezeginde «Tesla»-nyň akkumulýatorlary öndürmek, olary çalyşmak üçin edýän çykdajylaryny ep-esli azaldar we önümçiligini ösdürmäge ýardam berer. Häzirki wagtda «Tesla» ýokary hilli «million millik» kuwwatlandyryjylarynyň önümçiligini ýola goýmakçy bolýar.

23 Awgust 2021

Tehnologiýa

«General Motors» «Chevrolet Bolt»-y yzyna gaýdyp almak üçin ýene 1 milliard dollar sarp eder

«General Motors» geçen hepdäniň anna güni «Chevrolet Bolt» elektrik ulaglaryny täze modellere çalyşmak üçin birnäçe işler alyp barýandygy barada habar berdi. Bu kabul edilen çözgüt awtoulag öndürijisine goşmaça 1 milliard dollar sarp etmegine getirer. Netijede, awtoulaglarda kemçilikli batareýa modullaryny çalyşmagyň umumy bahasy 1,8 milliard dollar bolar. 2019-2022-nji ýyllarda, takmynan, ABŞ-da we Kanadada goşmaça 73 müňe golaý awtoulag, şol sanda «Bolt EUV» atly ulagyň ýaňy-ýakynda çykan has uly görnüşleri öndüriler. Awtoulaglary öndürmekligiň ilkinji gezek dünýäde 69 müň ulaga, şol sanda ABŞ-da 51 müňe golaý ulaga öz täsirini ýetirendigini bellemek gerek.

23 Awgust 2021

Tehnologiýa

«Google» smartfonlar bazarynda önümçiligini giňeldýär

Geçen hepdäniň sişenbe güni «Google» täze telefonyny — «Pixel 5a» smartfonuny görkezdi. «Pixel 5a»-nyň bahasy ABŞ-nyň 449 dollaryna barabar bolar we 26-njy awgustda satlyga çykarylar. «Google» kompaniýasy girdeji getirýän smart-enjamlarynyň önümçiligini kem-kemden giňeldýär. Şol maksat bilen kompaniýa şu ýylyň ýanwar aýynda «Fitbit» kompaniýasyny satyn aldy. Maý aýynda bolsa müşderilere «Google»-niň enjamlaryny satyn almaga mümkinçilik berýän öz dükanyny açdy. Öň şu aýyň başynda, «Google» iki sany ýokary derejeli «Pixel 6» we «Pixel 6 Pro» smartfonlaryny önümçilige goýberipdi.

23 Awgust 2021

Tehnologiýa

Belent sepgitlere badalga

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda mukaddes ýurt Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň dabaralary bilen utgaşyp gidýän, iri maýa goýumlary çekilýän ajaýyp taslamalaryň durmuşa geçirilmegi we täzelerine badalga berilmegi kuwwatly milli ykdysadyýetiň we döredijilikli durmuş syýasatynyň aýdyň şöhlelenmesidir. Milli Liderimiziň başlangyçlary bilen, ýurdumyzyň ähli künjeginde döwrebap şähergurluşyk maksatnamasy durmuşa geçirilýär. Şolaryň biri-de gurluşygy depginli alnyp barylýan Ahal welaýatanyň täze dolandyryş merkezidir. Bu täze şähergurluşyk maksatnamasy Türkmenistandaky ilkinji «akylly» şäher bolar. Gahryman Arkadagymyz şu ýylyň mart aýynda Ahal welaýaty boýunça amala aşyran iş saparynyň dowamynda Gökdepe etrabynyň çäginde gurulýan welaýatyň täze döwrebap edara merkeziniň gurluşygyndaky işleriň ýagdaýy bilen tanşanynda, bu gurluşykda hünärmenleriň 15 müňden gowragynyň zähmet çekýändigini aýdyp, olaryň bu ýerde toplan tejribesiniň «Aşgabat-sitiniň» gurluşygynda hem ulanylyp bilinjekdigini belläpdi. Hormatly Prezidentimiz täze edara ediş merkezinde sanly tehnologiýalary we intellektual ulgamlary ornaşdyryp, «akylly şäher» konsepsiýasyny durmuşa geçirmekligiň wajyplygyna ünsi çekipdi. Şu ýylyň 24-nji maýynda geçirilen ýurdumyzyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň Karary bilen, Aşgabat şäheriniň demirgazygynda sanly tehnol

22 Awgust 2021

Tehnologiýa

Sanly ulgamyň mümkinçilikleri

Milli ykdysadyýetimizi ylmyň iň täze gazananlary esasynda ösdürmek baş maksadymyzdyr. Bu ugur sanly ykdysadyýet konsepsiýasyny üstünlikli amala aşyrmak ýaly möhüm we derwaýys işlere daýanýar. Sanly ulgama geçmek önümçilige döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmaga, elektron resminama dolanyşygyna geçmäge ýardam edýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan» gelip çykýan wezipelere laýyklykda, raýatlar sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden ýeterlik derejede peýdalanyp bilýärler. Mysal üçin, raýat haryt we hyzmat üçin tölegi sanly tehnologiýalar arkaly, ykjam telefonlaryň üsti bilen amala aşyrýar. Häzirki döwürde ýolagçylar wagty tygşytly tutmak arkaly otla, uçara, awtobusa petekleri oturan ýerlerinde alyp bilýärler. Munuň üçin olara ýörite web-saýtlary hyzmat edýär.

22 Awgust 2021

Tehnologiýa

Bill Geýts 1,5 milliard dollar bölüp bermekçi

“Microsoft”-yň esaslandyryjysy Bill Geýts, ABŞ-nyň Kongresi uglerod zyňyndylaryny azaldýan tehnologiýalary ösdürmäge gönükdirilen maksatnamany kabul etse, durmuşa geçirjek taslamalara özüniň “Breakthrough Energy” gaznasyndan 1,5 milliard dollar geçirdigini habar berdi. Bu barada “Wall Street Journal” gazeti habar berdi. Bu ýerde gürrüň ABŞ Senaty tarapyndan tassyklanan 1,2 trillion dollarlyk ýurduň infrastrukturasyny ösdürmek meýilnamasy barada barýar. Indi kanun taslamasy Kongresiň Wekiller palatasynda tassyklanmaly. Bu klimat tehnologiýalarynyň hemmesi üçin çykdajylary azaltmaga we kämilleşdirmäge gönükdirilendir. Bill Geýts neşire, kanun taslamasy tassyklanan halatynda, “Breakthrough Energy” gaznasynyň üç ýylyň dowamynda howa goýberilýän zyýanly gazlaryň zyňyndylaryny haýallatmaga gönükdirilen taslamalara pul sarp edip biljekdigini aýtdy.

20 Awgust 2021

Tehnologiýa

Intellektual eýeçilik hukugy

Bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda hukuk ulgamyny kämilleşdirmek boýunça uly işler amala aşyrylýar. Demokratik, hukuk we dünýewi döwletiň kanunçylyk binýadyny pugtalandyrmak, ýurdumyzyň ykdysadyýetini, ylym-bilimini we medeniýetini ösdürmek, ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli ýokarlandyrmak, raýatyň we adamyň hukuklaryny hem-de azatlyklaryny üpjün etmek häzirki döwrüň esasy wezipeleridir. Häzirki wagtda intellektual eýeçiligiň obýektleri adamyň zähmet çekýän ulgamlarynyň ählisini öz içine alýar. «Intellekt» sözi — bu akyl diýmegi aňladýar. Adamyň döredijilik zähmetiniň, ýagny intellektual eýeçiligiň obýektleriniň hukuk goragyny üpjün etmek bolsa, täze tehnologiýalaryň, ylmy işleriň, edebiýat we sungat eserleriniň döredilmegi we olaryň üstünlikli, şol sanda döwlet bähbitleri üçin ulanylmagy ugrundaky tagallalaryň aýrylmaz bölegidir. Intellektual eýeçiligi goramak, intellektual eýeçilik ulgamynda düzgün bozulmalara garşy hereket etmek meselesi hiç wagt ünsden düşmeýär. Intellektual eýeçilik gatnaşyklaryny hukuk taýdan düzgünleşdirmek Türkmenistanyň kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň uly toplumynyň esasynda amala aşyrylýar.

19 Awgust 2021

Tehnologiýa

Sanly ulgamyň mümkinçilikleri

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda eziz Diýarymyzyň ylym-bilim ulgamy uly ösüşlere eýe boldy. Esasan hem, ylym-bilim ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýady pugtalandyryldy, döwrebaplaşdyryldy we ol häzirki döwrüň kämil enjamlary bilen üpjün edildi. Ýurdumyzda döwrüň talaplaryna laýyk gelýän ylmy-tehnologik enjamlar we okuw-tehniki serişdeler bilen üpjün edilen mekdebe çenli çagalar edaralarynyň, okuw mekdepleriniň, şeýle hem sport desgalarydyr meýdançalarynyň ençemesi gurlup, ulanmaga berildi. Bularyň hemmesi milli Liderimiziň ýaş nesiller barada edýän aladalarynyň aýdyň nyşanydyr. Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde ýurdumyzyň bilim ulgamy döwrüň talabyna laýyklykda ösýär, özgerýär. Hormatly Prezidentimiziň döredýän mümkinçiliklerinden peýdalanyp, ylmy maslahatlar guralýar. Sanly ulgamyň kömegi bilen geçirilýän şeýle maslahatlar ylym-bilimiň tiz ösmegine, okatmagyň hilini ýokarlandyrmaga ähli şertleri döredýär. Şonuň netijesinde, bilim ulgamynyň işgärleri ylymly-bilimli, Watana, halka wepaly, giň gözýetimli ýaşlary terbiýelemek, häzirki zaman innowasion tehnologiýalaryndan oňat baş çykarýan, başarjaň hünärmenleri taýýarlamak üçin döredijilikli, yhlasly zähmet çekýärler.

19 Awgust 2021

Tehnologiýa

Sanly bilim ulgamy

2017-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy» we ony durmuşa geçirmegiň Meýilnamasy tassyklandy. Bu Konsepsiýa Türkmenistanyň bilim ulgamynyň ösüşinde täze, möhüm tapgyryň başlangyjyna öwrüldi. Gahryman Arkadagymyzyň tagallalarynyň netijesinde sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy orta mekdepleriň okuw we guramaçylyk işlerine innowasiýalary girizmäge, ähli mugallymlara maglumat tehnologiýalaryny ulanmaga mümkinçilik berýär. Şeýle hem okuwa sarp edilýän harajatlary tygşytlaýar, bilim edaralarynyň tehnologiýa taýdan ösmegini çaltlandyrýar. Munuň özi, bilim bermegiň ähli basgançaklary üçin zerur bolan elektron maglumatlar gorunyň döredilmegini we onuň tor arkaly elýeterliligini üpjün edýär.

18 Awgust 2021

Tehnologiýa

Sanly ulgam — kämil bilim

Diýarymyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmekde bilim ulgamyna uly orun degişlidir. Muny hormatly Prezidentimiziň 2017-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda tassyklan «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy» hem aýdyňlygy bilen görkezýär. Bilim ulgamy ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň möhüm ugry hökmünde milli we döwrebap tejribeler bilen utgaşdyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen multimedia tehnologiýalaryny, öňdebaryjy iş tejribäni ulanmak arkaly orta, şeýle hem başlangyç, ýörite orta hünär we ýokary okuw mekdepleriniň döwrebap okuw ulgamy kemala getirilýär. Döwrebap okuw ulgamynyň özeni bolup hem sanly ulgam öňe çykarylýar. Häzirki maglumatlar jemgyýetinde bilim ulgamynyň innowasion ýol bilen ösdürilmegine, sanly bilim ulgamynyň doly özleşdirilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Çünki ýurdumyzda güýçli depginler bilen dowam edýän bilim özgertmeleri döwletimiziň berkararlygynyň, jemgyýetimizi hemmetaraplaýyn ösdürmegiň, intellektual derejesini ýokarlandyrmagyň, bagtyň we bagtyýarlygyň girewidir.

16 Awgust 2021

Tehnologiýa

«XIAOMI» KOMPANIÝASY ITI ROBOTLAŞDYRDY

Hytaýyň «Xiaomi» kompaniýasy «CyberDog» ady bilen özüniň ilkinji robot-itini tanyşdyrdy. Täze enjamyň agramy 3 kilogram bolup, sekuntda 3 mert aralygy geçmäge ukyplydyr. Tanyşdyrylyş dabarasynda kompaniýanyň bilermenleri täze enjamlaryny «sanly intellektiň iň kiçi superkompýuteri» diýip mahabatlandyrdylar. Şeýle-de bilermenler «CyberDog» enjamyndan ilkinji tapgyrda 1000 sany öndüriljekdigini hem-de bahasynyň 1500 dollara golaý boljakdygyny aýtdylar. «CyberDog» robot-iti ýörite programma arkaly dolandyryp bolýar. Ol taksi çagyrmak, salgy anyklamak hem-de daş-töwerekden gelýän howplary eýesine duýdurmak ýaly wezipeleri ýerine ýetirip bilýär.

16 Awgust 2021

Tehnologiýa

«APPLE» KOMPANIÝASY «IPHONE»-YŇ INDIKI ÖSÜŞINDE WIDEO AÝRATYNLYKLARA ÄHMIÝET BERER

«Apple» kompaniýasy indiki hödürlejek «iPhone»-larynda smartfon kameralaryny, esasanam wideo düşüriş işlerini täzelemäge ünsi güýçlendirýär. «Bloomberg News»-iň habar bermeginä görä, kompaniýa geljekki enjamlar üçin kamerany gowulandyrmagyň bir bölegi hökmünde portret režiminiň aýratynlygynyň wideo funksiýasyny hödürlär.

16 Awgust 2021

Tehnologiýa

Ilkinji äýnek

Tomusda gü­neş äý­nek­le­ri­niň ula­ny­lyş ge­ri­mi bar­ha gi­ňe­ýär we onuň dür­li gör­nüş­le­ri ön­dü­ril­ýär. Müm­kin bol­du­gy­ça, bu pa­syl­da ho­wa­nyň aşa gyz­ýan wag­ty da­şa­ryk çyk­maz­lyk mas­la­hat be­ril­ýär. Em­ma mej­bu­ry ýag­daý­da da­şa­ryk çyk­ma­ly bo­la­ny­myz­da hem açyk reňk­li egin-eşik­le­ri we baş­gap geý­mek ýa-da sa­ýa­wan ulan­mak, Gün­den go­raý­jy äý­nek­le­ri dak­mak ze­rur­dyr. Gün şöh­le­sin­den go­ran­mak üçin da­kyl­ýan äý­nek gö­zü­mi­zi nä­hi­li go­ra­ýar? Il­kin­ji äý­nek ni­re­de we nä­dip oý­la­nyp ta­pyl­dy? Ge­liň, äý­nek­ler ba­ra­da kä­bir mag­lu­mat­lar bi­len ta­nyş bo­la­lyň! Gün­den Ýe­re düş­ýän ult­ra­me­lew­şe şöh­le­ler (UV) gö­zü­mi­ze we de­ri­mi­ze ze­per ýe­ti­rip bi­ler. Gö­zü­mi­zi Gün şöh­le­si­niň zy­ýan­ly tä­sir­le­rin­den go­ra­mak üçin ön­dü­ri­len äý­nek­ler­de UV şöh­le­si­ni do­ly di­ýen ýa­ly (99%) sak­lap bil­ýän aý­na­lar ula­nyl­ýar. Mun­dan baş­ga-da, äý­nek­ler­de ula­nyl­ýan aý­na­lar reň­ki­ne gö­rä dür­li şöh­le­le­ri özü­ne siň­dir­ýär we bu şöh­le­le­riň göz­le­re ýet­me­gi­niň öňü­ni al­ýar.

12 Awgust 2021

Tehnologiýa

Süýn­ýän ulag

«Audi» tä­ze «Skysp­he­re» elekt­rik we aw­to­nom he­re­ket­len­di­ri­jili kon­sep­si­ýa mo­de­li­ni hö­dür­le­di. Ula­gyň da­ş­ky uzyn­ly­gy art­ýan tekeri we bi­ri-bi­ri­ne süýş­ýän me­ha­nizm­leri bi­len 25 san­ti­metr süý­nüp bil­ýär. Ula­gyň ýer­den ýo­ka­ry gal­ma­gy hem saz­la­nyp bil­ner. Sü­rü­ji bu üýt­geş­me­le­ri di­ňe bir düw­me bi­len do­lan­dy­ryp bi­ler. Ulag sport ter­ti­bi­ne ge­çi­ri­len­de onuň uzyn­ly­gy 4,94 metr bol­sa, «Grand Tou­ring» at­ly ter­ti­bin­de 5,19 met­re çen­li uza­lýar. Bu üýt­ge­şik­lik ula­gyň için­de hem öz tä­si­ri­ni ýüze çykarýar. Sport ter­ti­bi wag­tyn­da rol, tor­moz we pe­dal ýa­ly bö­lek­ler «Grand Tou­ring» ter­ti­bin­de ýit­ýär. Mu­nuň beý­le bol­ma­gy bol­sa «Grand Tou­ring» bö­lü­mi­ne ge­çen ulagyň aw­to­ma­ti­k ýag­daý­da do­lan­dy­ryl­ýan­dy­gy bi­len dü­şün­di­ril­ýär. «Audi Skysp­he­re» dat­çik­le­ri­niň kö­me­gi bi­len ýo­lag­çy­la­ry­ny bar­ma­ly ýe­ri­ne elt­ýär, aw­tou­lag ýer­leş­di­riş we zar­ýad be­riş amal­la­ry­ny öz­baş­dak ýe­ri­ne ýe­tir­ýär. Yz ta­ra­pyn­da ýer­leş­di­ri­len he­re­ket­len­di­ri­ji­de 465 kWt (632 at güý­ji) bar. Bu güýç bi­len ulagyň tizligi 4 se­kunt­da 0-dan 100-e ýe­tip bi­lýär. Ulag­da 80 kWt kuw­wat­ly ba­ta­re­ýa bo­lup, ol bir gezekki zarýady bilen 500 ki­lo­met­re çen­li ara­ly­gy ge­çip bil­ýär.

12 Awgust 2021

Tehnologiýa

Okatmagyň innowasion ugurlary

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ösüp gelýän ýaş nesliň bilim-terbiýeli, giň düşünjeli adamlar bolup ýetişmegi üçin oňyn şertler döredilýär. Bilim ulgamynyň işini döwrebap derejede guramak, sanly bilim ulgamyna geçmek boýunça köp işler edilýär. Häzirki döwürde sanly bilimi ösdürmek üçin, ilkinji nobatda, bilim ulgamynda zähmet çekýän mugallymlaryň, hünärmenleriň kompýuter tehnologiýalaryndan ussatlyk bilen baş çykarmagy zerur. Şeýlelikde, häzirki zaman tehniki serişdeleriň we maglumat gorlarynyň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak üçin bilim işgärleriniň hünär taýýarlygy kämilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan her ýylyň 1-nji sentýabrynda 1-nji synpa okuwa gelýän körpelerimize kompýuterleriň sowgat berilmegi hem ýaş nesillerimiziň kompýuter serişdelerinden peýdalanyp bilmeklerini üpjün edýär. Sanly bilim ulgamyny ösdürmek wezipesini durmuşa geçirmek boýunça mekdebimizde dersler boýunça döwrebap elektron okuw-usuly gollanmalar, wideo-audio materiallar, okuw-görkezme esbaplary, maglumat kitapçalary döredildi. Elektron gündelikler, elektron žurnallaryň gorlary, ýagny, portal saýtynyň gorlary döredildi. Mugallymlar okuwçylaryň bilimlerini fizika, informatika, himiýa, biologiýa derslerinden elektron testler arkaly barlaýarlar. Bu bolsa «Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynyň» talaplaryna laýy

10 Awgust 2021

Tehnologiýa

Tehnologiýa dünýäsi

ÝEWROPA BAZARYNA ÇYKARAR ■ Ulag görnüşleriniň sanyny artdyrýan «Volkswagen» kompaniýasy birnäçe ýyldan bäri Braziliýada satylýan ulagyny Ýewropa bazary üçin täzeden öndürer. Latyn Amerikasy ýurdunda «Nivus» ady bilen müşderilere ýetirilýän ulag Ýewropada «Taigo» ady bilen satylar. «Taigo»-nyň benzinli 1 litrlik hereketlendirijisi bolan görnüşiniň kuwwaty 95 we 110 at güýjüne, şeýle hem 1,5 litr göwrümli ulurak nusgasynyň kuwwaty 150 at güýjüne barabar bolar. Tizlik geçirijisi el bilen amala aşyrylýan ulag awtomat sürüşiň ikinji derejesi bilen enjamlaşdyrylar. Kompaniýanyň Ispaniýadaky zawodynda öndüriljek ulag 2022-nji ýyldan başlap, Ýewropa bilen bir hatarda, Aziýa ýurtlaryna hem iberiler.

6 Awgust 2021

Tehnologiýa