"Türkmen gündogary" welaýat gazeti

Esaslandyryjysy: Lebap welaýatynyň häkimligi
Salgysy: Türkmenabat şäheri, S.A.Nyýazow şaýoly, 42
Telefon belgileri: 3-14-36, 3-26-83, 3-26-82
Email: turkmengundogary-gazeti@sanly.tm

Habarlar

“01” gullugynda

Jogapkärli döwrüň ýokary talaby Golaýda habarçymyz welaýat polisiýa müdirliginiň ýangyn howpsuzlygy bölüminiň müdiri, içerki gullugyň maýory Orazmyrat Çaryýew bilen duşuşyp, gyş möwsüminde ýangyn howpsuzlygynyň düzgünleri barada gürrüň bermegini haýyş etdi.

Durmuş goraglylygynyň hukuk kepillikleri

Ýurdumyzda ata-babalarymyzyň agzybirlik, ynsanperwerlik, sahawatlylyk ýörelgeleri mynasyp dowam etdirilýär. Bu ýörelgeleriň jemgyýetçilik gatnaşyklarynda giň gerim almagyna, adamlaryň hal-ýagdaýynyň, ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Ilatymyza ýaşaýyş jaý we durmuş hyzmatlary (saglygy goraýyş, bilim ulgamlary boýunça), azyk bolçulygy, tebigy gazyň, elektrik togunyň, arassa agyz suwunyň we nahar duzunyň bahalarynyň elýeterliligi boýunça hukuk kepillikleri döredilýär. Ata-babalarymyzyň durmuş gatnaşyklaryny düzgünleşdirýän ahlak ýörelgelerinden ugur alnyp kämilleşdirilýän kanunlar milli bähbitleriň goraglylygyny üpjün edýär. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň il-ýurt bähbitli özgertmeleriniň özenini, ýagny adam we onuň eşretli ýaşaýşy baradaky belent maksatlaryny şöhlelendirýär. Döwletimizde her bir adamyň durmuş goraglylygyny kepillendirýän, ynsanperwerlige ýugrulan kadalar Türkmenistanyň Konstitusiýasyndan gözbaş alýar. Esasy Kanunymyzyň 54-nji maddasynda raýatlaryň ýaşy boýunça, näsaglan, maýyp bolan, işe ukyplylygyny, ekleýjisini ýitiren, işsiz galan halatynda we gaýry kanuny esaslar boýunça durmuş üpjünçiligine hukugynyň bardygy beýan edilýär. Mundan başga-da ýaş we köp çagaly maşgalalara, ata-enesinden mahrum bolan çagalara, weteranlara, şeýle-de döwletiň ýa-da jemgyýetiň bähbitlerini goramagyň hatyrasyna saglygyny ýitiren adamlara döwl

Milli metbugat: döwrebap şertler we talaplar

Metbugat — döwrüň aýnasy. Döwrüň gündelik keşbi onuň sahypalarynda öz şöhlelenmesini tapýar. Şeýlelik bilen hem döwrüň her demi, ýürek urşy şol sahypalarda taryh bolup galýar. Şu hakda oýlananyňda: «Taryh ilki gazetde ýazylýar» diýen jümle hakydaňa dolýar. Biz bu ýerde döwrüň demi diýip onuň her bir täzeligini, ýürek urşy hökmünde bolsa wakalaryny göz öňünde tutýarys. Olar bir ýerde durman, yzygiderli täzelenip, dowam edip durýar. Döwrüň şol täzelikleridir wakalary bilen döwür bolýandygyny, hut şolar bilen hem dowam edýändigini görüp, duýup bolýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri göwün galkyndyryjy täzelikleri, ykbal özgerdiji wakalary bilen ýurdumyzyň bu günki şöhratly taryhynyň sahypalaryna ýazylýar. Bu ajaýyp döwri esaslandyryjy milli Liderimiz islendik ulgamda alnyp barylýan işlerde döwrüň talabyndan ugur alynmalydygyny hemişe nygtaýar. Şu babatda 2020-nji ýyl döwür bilen aýakdaş gitmekligiň has-da işjeňleşen ýyly boldy diýsek ýalňyşmarys. Bu ýylda ýiti ýokanç kesel zerarly dünýäde dörän ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyz ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly ädimlerini birjik-de gowşatmady. Şonuň bilen birlikde-de döwrüň öňde goýan täze wezipelerinden ugur alnyp, sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden has işjeň, netijeli peýdalanyldy. Bu jähetden, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen uzak aralykdan, wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ençeme duşuşyklary, maslahatlary

Çar tarapdan, çyn ýürekden

Bagtyýarlyk dessany Ýurdumyzda ýyldan-ýyla bagtyýarlyk dessany ýazylýar. Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda asyrlara barabar beýik işler bitirilýär. Şol beýik işleriň her biriniň waspy dessana laýyk. Şol beýik işleriň waspyndan bagtyýarlyk dessany döreýär. Biz hem ony ýurdumyzda geçirilýän toý-baýramlarda yzygiderli ýerine ýetirip gelýäris.

Işjeňlige eýe boldy

Welaýatymyzyň etraplarynda we Tejen şäherinde bilim işgärleriniň usuly-amaly okuwlary geçirildi. Bilim işgärleriniň «Halkymyzyň eşretli, bagtyýar durmuşynyň gözbaşy ylym we bilim ulgamlaryny kämilleşdirmekdedir» diýen şygar astyndaky ýanwar maslahatlarynyň çäginde geçirilen usuly-amaly okuwlar olaryň durmuşynda möhüm ähmiýete eýe boldy. AK BUGDAÝ. Etrapda bilim işgärleriniň usuly-amaly okuwlaryna ýokary taýýarlyklar bilen gelindi hem-de guramaçylykly geçirildi. Geçirilen usuly-amaly okuwlara etrapdaky ähli bilim-terbiýeçilik ojaklarynyň öňdebaryjy işgärleri gatnaşdy.

Täze ýylda täze sepgitler

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjyndan gözbaş alyp, Türkmenistanyň Mejlisiniň kabul eden Kararyna laýyklykda, “Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany” diýlip yglan edilen 2020-nji ýyl tamamlandy. Bilşimiz ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň özüne mahsus at bilen gelýän ýyllary Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan döwletimiziň durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösdürilmeginiň zamanasy bolýar. Döwlet Baştutanymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ata Watanymyz ösüş-özgerişleriň ýeňişli menzillerini külterleýär. Ýap-ýaňy tamamlanan 2020--nji — Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany ýyly hem Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň şan-şöhrata beslenen taryhyna altyn harplar bilen ýazyldy. Geçen ýylda Garaşsyz döwletimiziň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygynyň uly toýunyň buýsançly dabarasy dünýä doldy. Şu taryhy senäniň dabaraly bellenilen ýylynda ýetilen belent sepgitlere, şanly wakalara ser salanyňda ýap- ýaňy jemi jemlenen ýylda milli Liderimiziň parasatly ýolbaşçylygynda döwlet ähmiýetli, il-gün bähbitli ägirt uly işleriň bitirilendigi guwanjyňa guwanç goşýar. 2020-nji ýylda ata Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde ýokary görkezijiler gazanyldy. Senagatda, oba hojalygynda gazanylan üstünlikler ösüş-özgerişli ýolumyzyň rowaç alýandygyny subut etdi. 2020-nji ýylda dänäniň we “ak altynyň” bereketli hasylyny ýygnap döwlete tabşyrmakda guwançly netijeler gazanyldy. Elektroenergetika, nebitga

Täze ýyl arzuwlary

Täze ýyl baýramçylygy örän üýtgeşik baýramçylyklaryň biri. Sebäbi, Täze ýyl ähli ynsanlaryň kalplaryna nur paýlap, adamlary uly-uly umytlara, owadan arzuwlara besleýär. Täze ýyl ajaýyp baýramçylyk bolup, dünýäniň ähli künjeklerinde baýram edilýär. Bu baýramçylyk maşgala baýramy hökmünde hem giňden bellenilip geçilýär. Öz senenamalarynda milli däplere ýykgyn edýän halklaryň köpüsinde Täze ýyl baýramçylygyny bellemek örän möhüm çäreleriň biri bolup durýar.

Ýeňijilere üstünlik arzuw edýäris

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda döredijilik bilen meşgullanýanlaryň sany günsaýyn artýar. Eziz Watanymyzyň, Gahryman Arkadagymyzyň beýik işleriniň, bagtyýar halkymyzyň, ene topragymyzyň, gözel tebigatymyzyň waspyny ýetirýän ýazyjy-şahyrlaryň erkin döretmegi üçin ähli mümkinçilikler bar. Döredijilik dünýäsinde gulaçlap ýüzýän galamdaşlarymyz bu günki günde joşgunly zähmet çekýärler. Biziň «Maru — şahu jahan» welaýat gazetimiz bilen ýakyn aragatnaşyk saklaýan ildeşlerimiziň döredijiliginde ukyp-başarnyk bar. Makaladyr hekaýalary, goşgulary bilen gazetimizde yzygiderli çykyş edýän döredijilik adamlary üçin ýörite bäsleşikler guralýar.

Senenamalar hakynda

Biziň döwrümiz ylmyň, tehnologiýalaryň ösen döwri bolup, geçen wakalaryň ýyllaryny, islendik eseriň ýazylan wagtyny, bizi gyzyklandyrýan taryhy şahsyýetleriň, isle, ýazyjy bolsun, isle, alym, olaryň doglan, ýaşan wagtlaryny bilmek iň aňsat zatlaryň birine öwrüldi. Bu zatlary bilmek hem-de bellemek üçin örän oňaýly bolan kalendarlar (senenamalar) ulanylýar. Häzirki ulanylýan senenamalarymyzyň hasaby nireden gelip çykypdyr? Adamzat taryhynda ulanylan we ulanylýan senenamalarynyň sany onlarçadyr we dürli-dürlidir. Taryhy çeşmeleriň habar bermegine görä, 6 müň ýyldan gowrak taryhy bolan senenamalar öz gözbaşyny gadymy Müsürden alyp gaýdypdyr. Biz makalamyzda giňden ýaýran we uzak ýyllaryň dowamynda ulanylyp gelýän Milady we Hijri senenamasy barada durup geçmekçi.

Täze Ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygaryna bagyşlanan maslahat

AŞGABAT, 4-nji ýanwar (TDH). Şu gün paýtagtymyzdaky Jemgyýetçilik guramalarynyň merkeziniň mejlisler zalynda 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» atly şygarynyň yglan edilmegine bagyşlanan maslahat geçirildi. Dabaraly çärä Mejlisiň, jemgyýetçilik guramalarynyň, syýasy partiýalaryň, ýokary okuw mekdepleriniň hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen tassyklanan bu şygar halkymyzdan, döwlet edaralaryndan, iri jemgyýetçilik guramalaryndan hem-de syýasy partiýalardan gelip gowşan köp sanly teklipler nazara alnyp, öňe sürüldi.

Çar tarapdan, çyn ýürekden

Ahmet HALMYRADOW, «Abiwerd» taryhy-medeni döwlet goraghanasynyň ýolbaşçysy, Türkmenistanyň at gazanan medeniýet işgäri: — Arkadagly döwrümiziň her bir ýyly durmuşymyzy şatlyga we bagta besleýär. Baky Bitaraplygymyzyň şanly 25 ýyllygynyň uludan toýlanan ýyly hem ykballary gülleden ajaýyp wakalara örän baý boldy. Gurlup, ulanylmaga berlen durmuş-medeni, önümçilik maksatly desgalar, halk hojalygynyň dürli ulgamlarynda gazanylan üstünlikler halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň gowulanmagyna oňyn täsirini ýetirmek bilen, her birimizi has-da netijeli, döredijilikli işlemäge ruhlandyrýar.

Çaga gülküsi — parahatçylygyň owazy

Sizde-de şeýlemi? Täze ýyl baýramy ýakynlaşyp başlaýar welin, öýdäki çagalaryň kalbyna egsilmez şatlyk bilen sabyrsyzlyk dolýar. Onsoň, eýýäm dekabryň ortasynda öýde ýa-da howluda arça bezeler-de, şol arça tä ýanwaryň ortasyna çenli bezelgiligine galar. Şol bir aý çemesi wagtyň içinde öýdäki ähli şatlyk-şagalaň bezemen arçanyň töweregindedir. Çagalar barada gürrüňem ýok, şol günler ulular hem edil çaga ýaly şatlanyşar. Ulular başga wagt çaga ýaly hereket etse geňirgeniler, ýöne Täze ýyl baýramynda olary hemmeler bagyşlar. Näme üçinkä?! Sebäbi belli. Täze ýyl baýramy çagalaryň dünýäsine has ýakyn. Bu baýramyň çagalaryň ruhuna ýakyn reňbe-reňlige, şatlyk-şowhuna, täze başlangyja beslenýändigi ony çagalaryň dünýäsine has ýakynlaşdyrýar. Üns berseňiz, şu gezekki Täze ýyl ýene-de çagalaryň baýramyna öwrüldi. Eýýäm baýrama on gün galanda hormatly Prezidentimiz Aýazbabadyr Garpamygyň üsti bilen ýurdumyzyň orta mekdepleriniň birinji synp okuwçylaryna Täze ýyl sowgatlaryny — döwrebap noutbuklary ýollady. Berkarar Diýarymyzyň ähli sebitlerinde körpeleriň müňlerçesi Täze ýyl baýramyny arzuwlardan hem zyýada gelýän ajaýyp sowgat bilen garşyladylar. 2011-nji ýyldan bäri dowam edip gelýän bu däbiň şu gezekki esasy aýratynlygy çagalara Türkmenistanda öndürilen döwrebap kompýuterleriň gowşurylmagydyr. «Agzybirlik tilsimaty» bilelikdäki kärhanasy tarapyndan öndürilen noutbuklaryň mümkinç

Bagtly günler ýardyr mydam ilime

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe, hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda, eziz Diýarymyz ösüşli ýollarda bedew bady bilen öňe barýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly mynasyp sowgatlar bilen garşylandy. Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly toýuna barýan ýurdumyzda dürli ugurlar boýunça ýetilen sepgitleriň, durmuşa geçirilýän beýik işleriň sanasaň sogaby kän. Halkymyzyň asuda, parahat ýurtda bagtyýar ýaşamagy üçin alnyp barylýan işler günden-güne, ýyldan-ýyllara has-da belent derejelere ýetýär. Mähriban Arkadagymyzyň alyp barýan adyl syýasaty, ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmek we her bir raýatyň iş, okuw, ýaşaýyş şertleriniň öňküden-de gowulanmagy babatda gol çekýän Kararlarydyr Permanlary halkymyz tarapyndan goldanylýar. Her ýylyň başynda zähmet haklaryny, talyp haklaryny, döwlet kömek pullaryny, pensiýalary 10 göterim galdyrmak barada karar kabul edilýär. Gahryman Arkadagymyz tarapyndan däbe öwrülip durmuşa geçirilýän bu işler halkymyzyň kalbynda buýsanç duýgusyny döredýär we şeýle bagta mynasyp bolan ildeşlerimiz mähriban Arkadagymyzyň adyna bolan alkyşly sözlerini dile getirýärler:

Düýpli özgerişlikleriň berk binýady

Ata Watanymyz Türkmenistan gün-günden ösýär, özgerýär. Özgerýän döwletde raýat hukuklary hem döwrebap derejede goralýar. Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň Baş Kanuny ― Konstitusiýasy ähli türkmenistanlylaryň bagtyýar ýaşamagynyň, öndürijilikli zähmet çekmeginiň hukuk taýdan kepilnamasydyr. Gahryman Arkadagymyz: «Türkmenistanyň Konstitusiýasy kanun çykaryjylygyň çeşmesidir» diýip belleýär. Bu hakykatdan hem şeýle. Ýurdumyzyň Baş Kanuny döwlet gurluşynyň, onuň dolandyrylyşynyň raýatlaryň hukuklarynyň we azatlyklarynyň esasy hukuk aňladyjysy hökmünde durmuş synagyndan geçdi. Oňa birnäçe gezek üýtgetmeleriň we goşmaçalaryň girizilmegi ýurdumyzyň ösüşinde syýasy, hukuk, ykdysady taýdan uly özgertmeleriň bolup geçendigi bilen baglanyşyklydyr. Soňky ýyllarda ýurdumyzda raýatlaryň durmuş taýdan goraglylygy has hem güýçlendirildi. Il bähbitli kanunlaryň ençemesi kabul edildi. Ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün edýän ol resminamalarda Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwrüniň ruhy, şeýle hem milli Liderimiziň yglan eden «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgesi öz beýanyny tapýar. Şol kanunlar raýatlaryň hukuklaryny giňeldip, jemgyýetimize demokratiýanyň çuňňur ornaşdyrylmagyny üpjün etdi, zähmet gatnaşyklarynyň hukuk taýdan kämil binýadyny goýdy. Hukuk ulgamyndaky özgerişlikler ýene-de üstünlikli dowam etdirilýär. Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan milli kanunçylyk binýadyny kämilleş

Ilatyň abadan ýaşaýşy üçin

Ýagşy umyt-arzuwlara beslenip, Täze — 2021-nji ýyl bosagamyzdan ätledi. Abadan şu gününe guwanýan, nurana geljegine çäksiz ynanýan agzybir we bagtyýar halkymyz Gahryman Arkadagymyzyň daşyna berk jebisleşip, Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylyna belent ruh bilen ynamly gadam goýdy. Täze başlanan ýylyň hem halkymyzyň bagtyýarlygyna we abadançylygyna beslenjekdigine şek-şübhe bolup bilmez. Munuň şeýledigine eýýäm 2021-nji ýylyň ilkinji günlerinden ildeşlerimiziň köpeldilen pensiýalaryny we döwlet kömek pullaryny alyp başlamagy hem aýdyň şaýatlyk edýär. «Döwlet adam üçindir!» Hormatly Prezidentimiziň şu dünýä nusgalyk ýörelgesi barha we barha dabaralanýar. Ata Watanymyzda ilatyň ähli gatlaklaryny durmuş taýdan goldamak we goramak babatynda bitirilýän işler haýran galdyryjydyr. Ine, indi köp wagtdan bäri her ýylda aýlyk zähmet haklary, pensiýalar hem-de döwlet kömek pullary, talyp we diňleýji haklary yzygiderli ýokarlandyrylyp gelinýär. Şeýle ilhalar çözgüt Gahryman Arkadagymyzyň jaýdar belleýşi ýaly, mähriban halkymyzyň mundan beýläk-de abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmeklige gönükdirilendir.

Korrupsiýa garşy göreşiň hukuk esasy

Esasy Kanunymyza laýyklykda, ýurdumyzyň çäginde ýaşaýan her bir adam Türkmenistanyň Konstitusiýasyny, kanunlaryny berjaý etmäge we milli däp-dessurlaryny hormatlamaga borçludyr. Hormatly Prezidentimiz Esasy Kanunymyzyň bu kadasyndan ugur alyp, döwletimizde kanunlara, milli däp-dessurlarymyza hormat goýmagy, olaryň hemmeler tarapyndan ýerine ýetirilmegini, hukuk tertibiniň üpjün, tertip-düzgüniň berjaý edilmegini hemişe talap edýär. Korrupsiýanyň esasy manysy barada aýdylanda, döwlet gullukçylarynyň wezipe ygtyýarlyklaryny ýa-da olar bilen bagly mümkinçilikleri peýdalanmak arkaly hut özi ýa-da arada durýan adamyň üsti bilen özi üçin ýa-da üçünji şahslar üçin pul, gymmatlyklary, gaýry emläk ýa-da emläk häsiýetli hyzmatlar, gaýry emläk hukuklary görnüşinde peýda almagy, şonuň ýaly-da, görkezilen adamlara şeýle peýdamy beýleki fiziki şahslaryň bikanun bermek arkaly olara bermit bermegi, şeýle hem ýokarda görkezilen hereketleriň ýuridik şahslaryň adyndan ýa-da olaryň bähbitlerine edilmegi bolup durýar.

Jemagat hyzmaty göwnejaý guralýar

Hormatly Prezidentimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirýän maslahatlarynda ilata edilýän möwsümleýin jemagat hyzmatlaryny ýokary derejede guramak barada anyk tabşyryklary berýär, bu ugra dahylly edara-kärhanalaryň öňünde derwaýys wezipeleri goýýar. Olardan ugur almak bilen, biziň etrap jemagat hojalygy müdirligimiziň işgärleri hem giň gerimli çäreleri durmuşa geçirýärler. Olar ýyladyş desgalarynyň kadaly hereket etmegini, köçeleriň, ýollaryň ugurlarynda, meýdançalarda arassaçylyk, abadanlaşdyryş işleriniň göwnejaý ýerine ýetirilmegini gazanýarlar. Häzirki wagtda müdirligimiziň ýyladyş ulgamyna degişli binalaryň 20-si, jemagat ýaşaýyş jaýlarynyň 54-si bolup, olaryň ýylylyk üpjünçiligine aýratyn üns berilýär. Şonda bu babatda peýdalanylýan 60-dan gowrak desganyň bökdençsiz işledilmegi esasy wezipe bolup durýar. Çünki olaryň güýji bilen ýyladylýan orta mekdeplerde, çagalar baglarynda ýaşlaryň müňlerçesi bilim-terbiýe alýarlar hem-de ýaşaýyş jaýlarynda ilatyň uly bölegi ýaşaýar.

Çaga we kitap

Rus ýazyjysy Maksim Gorkiý: «Her bir kitap meni adamkärçiligiň belentliklerine galdyrýan, durmuşa düşünmegime ýardam edýän güýç bolup görünýär» diýýär. Hakykatdan-da, kitap durmuşy, ýaşaýşy gözelleşdirýär. Oňa many öwüşginlerini çaýýar. Şeýle güýjüň çaganyň durmuşyna hem ornaşmagy, elbetde, her bir ata-enäniň arzuwydyr. Hawa, kitap iň gowy dost hasaplanylýar. Kitap bilen dostlaşan her bir çaga özünde aýratyn bir dünýäni açýar. Şol dünýä hem onuň öz-özüne akyl ýetirmegine ýardam edýär. Kitap diýleninde, çagalar diňe bir okuw kitaplary bilen çäklendirilmeli däldir. Sebäbi çaganyň durmuşynda çeper edebiýatyň uly orny bardyr. Kitap çagalaryň ylym-bilimiň çuňluklaryna aralaşmagyna, sözleýiş diliniň ösmegine, söz baýlygynyň artmagyna ýardam edýär. Mundan başga-da, jemgyýetde öz ornuny tapmagyna, jemgyýetçilik gatnaşyklarynyň sagdyn bolmagyna, okaýan jemgyýetiň kemala gelmegine itergi berýär. Olaryň ýanynda hemsyrdaş bolup, ýaşaýşa bolan ynamyny güýçlendirýär. Emma bu zatlar diňe çaganyň kitap okamaklygy endik halyna getireninden soňra amala aşýar. Şonuň üçin hem çagalara kitaply dünýäniň lezzetini dadyrmak, ozaly bilen, ata-enäniň, maşgala agzalarynyň, ikinjiden, mugallymlarynyň, galyberse-de, bile tirkeşýän dostlarynyň üstüne düşýär.

Beýni we akyl-paýhas oýunlary

Akyl-paýhas oýunlarynyň diňe bir güýmenje bolman, beýniniň işjeňligini artdyryp, zehini ýitileşdirýändiginden habaryňyz bardyr. Gyşky dynç alyş möwsüminiň dowam edýän günlerinde bu oýunlara wagt tapyp bilersiňiz. Olar hem güýmenje, hem-de beýniňiz üçin yzygiderli türgenleşik bolar. Düzzüm, şaşka, küşt, krossword, matallar, tapmaçalar ýaly akyl oýunlary birek-birek bilen özara arabaglanyşygy hem ösdürýär. Professor Riçard Kaselli bu oýunlary yzygiderli oýnamagyň birbada birnäçe ukybyň ýüze çykmagyna, munuň bolsa beýnidäki käbir keselleri bejerijilik häsiýetine eýedigini belleýär. Çünki 12 ýylyň dowamynda 1157 müň adamda geçirilen barlaglarda yzygiderli akyl oýunlaryny oýnamagyň täsiri bilen beýnidäki Alsgeýmer keseliniň ýok bolup gidýändigi ýüze çykaryldy.

Reňkleriň täsiri

Taryhy çeşmelerde «Ata-babalarymyz gadymy döwürde öz daş-töweregini Günüň hereketine görä dört tarapa bölüpdirler. Her tarapa bir at dakyp, olary özboluşly häsiýet, nyşan we reňk bilen tapawutlandyrypdyrlar. Mysal üçin, oguzlar gündogara gök reňk berip bahary, günorta gyzyl reňk berip tomsy, günbatara ak reňk berip güýzi, demirgazyga gara reňk berip gyşy aňladypdyrlar» diýlip bellenilýär. Diýmek, gadymyýetde pederlerimiz reňkleriň üsti bilen dürli pursatlary aňlatmagy başarypdyrlar. Şeýlelik bilen ýaşyl reňk il arasynda ýaşlygy, umyt-arzuwy aňladýar. Gyzyl reňk Günden gözbaş alyp, toý-baýramyň, şan-şöhratyň reňki hasaplanylsa, ak reňk milli däp-dessurlarymyza laýyklykda «Ak zat alnyňa ýagşy» diýlip, tämizlige deňelýär. Türkmenleriň toý däp-dessurlarynda diş çykaran çaganyň üstünden ak patragyň, täze gelen gelniň üstünden ak nogulyň seçilmegi hem şonuň üçin bolsa gerek. Munuň özi halkymyzyň durmuşynda reňkleriň uly mana eýedigini görkezýär. Şöhratly taryhymyzda hem reňkler hakyndaky dürli düşünjeler halkyň edim-gylymlarynda, däp-dessurlarynda öz beýanyny tapýar.